ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება(ფქოდ)

ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივა (GOLD), A ჯგუფის პაციენტები: მცირე სიმპტომები და გამწვავებების დაბალი რისკი.

პირველი რიგის მკურნალობად პაციენტს უნდა შევთავაზოთ ხანმოკლე ან ხანგრძლივი მოქმედების ბრონქოდილატატორი. ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები და ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უპირატესია ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორებთან შედარებით, გარდა დისპნოეს შემთხვევებისა[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები და ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, დისპნოეს და ჯანმრთელობის სტატუსს, ამცირებს გამწვავებების სიხშირეს. [ ] How does umeclidinium bromide compare with placebo for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1829/fullსწორი პასუხის ჩვენება ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უფრო მეტად ამცირებს გამწვავებებს, ვიდრე ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [44]Vogelmeier C, Hederer B, Glaab T, et al; POET-COPD Investigators. Tiotropium versus salmeterol for the prevention of exacerbations of COPD. N Engl J Med. 2011;364:1093-1103. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1008378#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21428765?tool=bestpractice.com [45]Decramer ML, Chapman KR, Dahl R, et al; INVIGORATE investigators. Once-daily indacaterol versus tiotropium for patients with severe chronic obstructive pulmonary disease (INVIGORATE): a randomised, blinded, parallel-group study. Lancet Respir Med. 2013;1:524-533. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24461613?tool=bestpractice.com

საჭიროა ბრონქოდილატატორის ეფექტის შეფასება. თუ ეფექტურია, უნდა გაგრძელდეს მიღება. წინააღმდეგ შემთხვევაში უნდა შეწყდეს და დაიწყოს სხვა კლასის ბრონქოდილატატორი, ან სხვა საინჰალაციო საშუალება.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf თუ დანიშნულია ხანგრძლივი მოქმედების ბრონქოდილატატორი, მოწოდებულია ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორის დანიშვნაც "გადამრჩენი" თერაპიის სახით. არ არის რეკომენდებული ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორების რეგულარული გამოყენება.

ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტები და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, სუნთქვას და სიცოცხლის ხარისხს. იპრატროპიუმს, რომელიც არის ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი, შეიძლება ჰქონდეს მცირე სარგებელი ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებთან შედარებით, სიცოცხლის ხარისხის გაუმჯობესების კუთხით.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com

ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უნდა შეწყდეს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტების დანიშვნის შემთხვევაში.

ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის მაგალითია სალბუტამოლი. იპრატროპიუმი არის ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი. ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებია: სალმეტეროლი, ინდაკატეროლი, არფორმოტეროლი და ოლოდატეროლი. ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტებია: თიოტროპიუმი, უმეკლიდინიუმი, აკლიდინიუმი და გლიკოპირონიუმი. [ ] How does umeclidinium bromide compare with placebo for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1829/fullსწორი პასუხის ჩვენება

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მოწევის შეწყვეტისკენ უნდა მოვუწოდოთ ყველა პაციენტს. ასევე მათ უნდა მიეცეთ მითითება, რომ აირიდონ თავიდან თამბაქოს კვამლით, ოკუპაციური ან ექსპოზიცია სხვა გამღიზიანებლებთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 მოწევის შეწყვეტა მნიშვნელოვნად ამცირებს COPD -ის პროგრესირების მაჩვენებელსა და მალიგნიზაციის რისკს.

პაციენტი უნდა აიცრას გრიპის ვირუსისა და Streptococcus pneumoniae-ს წინააღმდეგ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ასოცირდება COPD-ის ცხელებით მიმდინარე გამწვავებასთან.[130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com [131]Kopsaftis Z, Wood-Baker R, Poole P. Influenza vaccine for chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 26;(6):CD002733. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002733.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29943802?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of influenza vaccine in people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2235/fullსწორი პასუხის ჩვენება აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები ასევე უწევს რეკომენდაციას ტეტანუსის/დიფტერიის/ყივანახველის ვაქცინას ფქოდ-ით დაავადებულებში, რომლებიც მოზარდობის პერიოდში არ აცრილან.[134]Centers for Disease Control and Prevention. Lung disease including asthma and adult vaccination. May 2016 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/adults/rec-vac/health-conditions/lung-disease.html

საინჰალაციო თერაპიაზე მყოფ პაციენტებს უნდა მიეცეთ ინსტრუქციები საინჰალაციო მოწყობილობის ტექნიკის შესახებ. პაციენტთა უმრავლესობა ინჰალატორის გამოყენებისას სულ მცირე ერთ შეცდომას უშვებს, ხოლო ინჰალატორის არასწორი გამოყენება დაკავშირებულია დაავადების არასასურველი კონტროლის ხარისხთან.[114]Cho-Reyes S, Celli BR, Dembek C, et al. Inhalation technique errors with metered-dose inhalers among patients with obstructive lung diseases: a systematic review and meta-analysis of US Studies. Chronic Obstr Pulm Dis. 2019 Jul 24;6(3):267-80. https://www.doi.org/10.15326/jcopdf.6.3.2018.0168 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31342732?tool=bestpractice.com [115]Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, et al. Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. Respir Med. 2011 Jun;105(6):930-8. https://www.doi.org/10.1016/j.rmed.2011.01.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21367593?tool=bestpractice.com კლინიცისტის მიერ ინჰალატორის მოხმარების ჩვენება, მოწყობილობის შერჩევა და გადახედვა აუმჯობესებს ინჰალატორის მოხმარების ტექნიკას.[117]Price D, Keininger DL, Viswanad B, et al. Factors associated with appropriate inhaler use in patients with COPD - lessons from the REAL survey. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;13:695-702. https://www.doi.org/10.2147/COPD.S149404 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29520137?tool=bestpractice.com

ყველა პაციენტს უნა ჩაუტარდეს სწავლება დაავადების მიმდინარეობის, გამწვავების და დეკომპენსაციის სიმპტომების შესახებ. მათი მოლოდინი დაავადების მიმდინარეობის, მკურნალობის და პროგნოზის შესახებ რეალისტური უნდა იყოს. არ არსებობს მედიკამენტი, რომელიც შეაჩერებს ფილტვის ფუნქციის კლებას ხანგრძლივ პერსპექტივაში და ფარმაკოთერაპიის მიზანია, სიმპტომების კონტროლი და გართულებების პრევენცია. თვითმართვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება უნდა მოიცავდეს წერილობითი სამოქმედო გეგმის შედგენას. ფიზიკური აქტივობა რეკომენდებულია ფქოდ-ის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივა (GOLD), B ჯგუფის პაციენტები: მეტი სიმპტომი და გამწვავებების დაბალი რისკი.

შეიძლება დაინიშნოს ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი ან ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი. ამ ჯგუფის პაციენტებში საწყისი სიმპტომების შემსუბუქებისათვის ხანგრძლივი მოქმედების ბრონქოდილატატორებს შორის უპირატესი კლასი არ არსებობს. ბრონქოდილატატორის შერჩევა დამოკიდებულია პაციენტის აღქმაზე სიმპტომების შემსუბუქებასთან დაკავშირებით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები და ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, დისპნოეს და ჯანმრთელობის სტატუსს, ამცირებს გამწვავებების სიხშირეს. [ ] How does umeclidinium bromide compare with placebo for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1829/fullსწორი პასუხის ჩვენება სუნთქვის მძიმე უკმარისობის შემთხვევაში თავიდანვე ორი სხვადასხვა კლასის ბრონქოდილატატორით ხდება მკურნალობა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებია: სალმეტეროლი, ინდაკატეროლი, არფორმოტეროლი და ოლოდატეროლი. ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტებია: თიოტროპიუმი, უმეკლიდინიუმი, აკლიდინიუმი და გლიკოპირონიუმი. [ ] How does umeclidinium bromide compare with placebo for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1829/fullსწორი პასუხის ჩვენება რევეფენაცინი არის ნებულიზირებული ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი, რომელიც დამტკიცებულია საშუალო-მძიმე ფქოდ-ის შემანარჩუნებელ თერაპიად.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფქოდ-ით დაავადებულ ყველა პაციენტს უნდა დაენიშნოს ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორი სიმპტომების დაუყოვნებლად შესამსუბუქებლად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტები და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, სუნთქვას და სიცოცხლის ხარისხს.

იპრატროპიუმს, რომელიც არის ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი, შეიძლება ჰქონდეს მცირე სარგებელი ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებთან შედარებით, სიცოცხლის ხარისხის გაუმჯობესების კუთხით.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უნდა შეწყდეს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტების დანიშვნის შემთხვევაში. ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის მაგალითია სალბუტამოლი.

არ არის რეკომენდებული ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორების რეგულარული გამოყენება. ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორებზე ორგანიზმის არასათანადო დამყოლობა შეიძლება მივიჩნიოთ გამწვავებად.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მოწევის შეწყვეტისკენ უნდა მოვუწოდოთ ყველა პაციენტს. ასევე მათ უნდა მივუთითოთ, რომ თავიდან აირიდონ თამბაქოს კვამლი, ოკუპაციური ან გარემო ექსპოზიცია სხვა გამღიზიანებლებთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 მოწევის შეწყვეტა მნიშვნელოვნად ამცირებს COPD -ის პროგრესირების მაჩვენებელსა და მალიგნიზაციის რისკს.

პაციენტი უნდა აიცრას გრიპის ვირუსისა და Streptococcus pneumoniae-ს წინააღმდეგ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ასოცირდება COPD-ის ცხელებით მიმდინარე გამწვავებასთან.[130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com [131]Kopsaftis Z, Wood-Baker R, Poole P. Influenza vaccine for chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 26;(6):CD002733. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002733.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29943802?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of influenza vaccine in people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2235/fullსწორი პასუხის ჩვენება აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები ასევე უწევს რეკომენდაციას ტეტანუსის/დიფტერიის/ყივანახველის ვაქცინას ფქოდ-ით დაავადებულებში, რომლებიც მოზარდობის პერიოდში არ აცრილან.[134]Centers for Disease Control and Prevention. Lung disease including asthma and adult vaccination. May 2016 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/adults/rec-vac/health-conditions/lung-disease.html

საინჰალაციო თერაპიაზე მყოფ პაციენტებს უნდა მიეცეთ ინსტრუქციები საინჰალაციო მოწყობილობის ტექნიკის შესახებ. პაციენტთა უმრავლესობა ინჰალატორის გამოყენებისას სულ მცირე ერთ შეცდომას უშვებს, ხოლო ინჰალატორის არასწორი გამოყენება დაკავშირებულია დაავადების არასასურველი კონტროლის ხარისხთან.[114]Cho-Reyes S, Celli BR, Dembek C, et al. Inhalation technique errors with metered-dose inhalers among patients with obstructive lung diseases: a systematic review and meta-analysis of US Studies. Chronic Obstr Pulm Dis. 2019 Jul 24;6(3):267-80. https://www.doi.org/10.15326/jcopdf.6.3.2018.0168 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31342732?tool=bestpractice.com [115]Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, et al. Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. Respir Med. 2011 Jun;105(6):930-8. https://www.doi.org/10.1016/j.rmed.2011.01.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21367593?tool=bestpractice.com კლინიცისტის მიერ ინჰალატორის მოხმარების ჩვენება, მოწყობილობის შერჩევა და გადახედვა აუმჯობესებს ინჰალატორის მოხმარების ტექნიკას.[117]Price D, Keininger DL, Viswanad B, et al. Factors associated with appropriate inhaler use in patients with COPD - lessons from the REAL survey. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;13:695-702. https://www.doi.org/10.2147/COPD.S149404 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29520137?tool=bestpractice.com

ყველა პაციენტს უნა ჩაუტარდეს სწავლება დაავადების მიმდინარეობის, გამწვავების და დეკომპენსაციის სიმპტომების შესახებ. მათი მოლოდინი დაავადების მიმდინარეობის, მკურნალობის და პროგნოზის შესახებ რეალისტური უნდა იყოს. არ არსებობს მედიკამენტი, რომელიც შეაჩერებს ფილტვის ფუნქციის კლებას ხანგრძლივ პერსპექტივაში და ფარმაკოთერაპიის მიზანია, სიმპტომების კონტროლი და გართულებების პრევენცია. თვითმართვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება უნდა მოიცავდეს წერილობითი სამოქმედო გეგმის შედგენას. ფიზიკური აქტივობა რეკომენდებულია ფქოდ-ის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფილტვის რეაბილიტაცია მოიცავს სუნთქვით და ძალისმიერ ვარჯიშებს, ასევე ცნობიერების ამაღლებას. ეს კი უნდა დაიწყოს დაავადების ადრეულ ეტაპზე. GOLD გაიდლაინებით B, C, D ჯგუფის პაციენტებში რეკომენდებულია ფილტვის რეაბილიტაცია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ფილტვის რეაბილიტაცია ხსნის დისპნოეს და დაღლილობას, აუმჯობესებს ემოციურ ფონს და იწვევს კონტროლის შეგრძნებას შედარებით ფართო და კლინიკურად მნიშვნელოვანი ეფექტით.[137]McCarthy B, Casey D, Devane D, et al. Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(2):CD003793. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003793.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25705944?tool=bestpractice.com

ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივა (GOLD), C ჯგუფის პაციენტები: მცირე სიმპტომები და გამწვავებების მაღალი რისკი.

GOLD ამ ჯგუფში გირჩევთ, მკურნალობა დაიწყოთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უფრო მეტად ამცირებს გამწვავებებს საშუალო-მძიმე ფქოდ-ის დროს, ვიდრე ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [44]Vogelmeier C, Hederer B, Glaab T, et al; POET-COPD Investigators. Tiotropium versus salmeterol for the prevention of exacerbations of COPD. N Engl J Med. 2011;364:1093-1103. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1008378#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21428765?tool=bestpractice.com [45]Decramer ML, Chapman KR, Dahl R, et al; INVIGORATE investigators. Once-daily indacaterol versus tiotropium for patients with severe chronic obstructive pulmonary disease (INVIGORATE): a randomised, blinded, parallel-group study. Lancet Respir Med. 2013;1:524-533. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24461613?tool=bestpractice.com

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფქოდ-ით დაავადებულ ყველა პაციენტს უნდა დაენიშნოს ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორი სიმპტომების დაუყოვნებლად შესამსუბუქებლად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტები და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, სუნთქვას და სიცოცხლის ხარისხს.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com

იპრატროპიუმს, რომელიც არის ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი, შეიძლება ჰქონდეს მცირე სარგებელი ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებთან შედარებით, სიცოცხლის ხარისხის გაუმჯობესების კუთხით.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი და ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი ერთდროულად არ უნდა დაინიშნოს. ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის მაგალითია სალბუტამოლი.

არ არის რეკომენდებული ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორების რეგულარული გამოყენება. ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორებზე ორგანიზმის არასათანადო დამყოლობა შეიძლება მივიჩნიოთ გამწვავებად.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მოწევის შეწყვეტისკენ უნდა მოვუწოდოთ ყველა პაციენტს. ასევე მათ უნდა მივუთითოთ, რომ თავიდან აირიდონ თამბაქოს კვამლი, ოკუპაციური ან გარემო ექსპოზიცია სხვა გამღიზიანებლებთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 მოწევის შეწყვეტა მნიშვნელოვნად ამცირებს COPD -ის პროგრესირების მაჩვენებელსა და მალიგნიზაციის რისკს.

პაციენტი უნდა აიცრას გრიპის ვირუსისა და Streptococcus pneumoniae-ს წინააღმდეგ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ასოცირდება COPD-ის ცხელებით მიმდინარე გამწვავებასთან.[130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com [131]Kopsaftis Z, Wood-Baker R, Poole P. Influenza vaccine for chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 26;(6):CD002733. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002733.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29943802?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of influenza vaccine in people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2235/fullსწორი პასუხის ჩვენება აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები ასევე უწევს რეკომენდაციას ტეტანუსის/დიფტერიის/ყივანახველის ვაქცინას ფქოდ-ით დაავადებულებში, რომლებიც მოზარდობის პერიოდში არ აცრილან.[134]Centers for Disease Control and Prevention. Lung disease including asthma and adult vaccination. May 2016 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/adults/rec-vac/health-conditions/lung-disease.html

საინჰალაციო თერაპიაზე მყოფ პაციენტებს უნდა მიეცეთ ინსტრუქციები საინჰალაციო მოწყობილობის ტექნიკის შესახებ. პაციენტთა უმრავლესობა ინჰალატორის გამოყენებისას სულ მცირე ერთ შეცდომას უშვებს, ხოლო ინჰალატორის არასწორი გამოყენება დაკავშირებულია დაავადების არასასურველი კონტროლის ხარისხთან.[114]Cho-Reyes S, Celli BR, Dembek C, et al. Inhalation technique errors with metered-dose inhalers among patients with obstructive lung diseases: a systematic review and meta-analysis of US Studies. Chronic Obstr Pulm Dis. 2019 Jul 24;6(3):267-80. https://www.doi.org/10.15326/jcopdf.6.3.2018.0168 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31342732?tool=bestpractice.com [115]Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, et al. Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. Respir Med. 2011 Jun;105(6):930-8. https://www.doi.org/10.1016/j.rmed.2011.01.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21367593?tool=bestpractice.com კლინიცისტის მიერ ინჰალატორის მოხმარების ჩვენება, მოწყობილობის შერჩევა და გადახედვა აუმჯობესებს ინჰალატორის მოხმარების ტექნიკას.[117]Price D, Keininger DL, Viswanad B, et al. Factors associated with appropriate inhaler use in patients with COPD - lessons from the REAL survey. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;13:695-702. https://www.doi.org/10.2147/COPD.S149404 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29520137?tool=bestpractice.com

ყველა პაციენტს უნა ჩაუტარდეს სწავლება დაავადების მიმდინარეობის, გამწვავების და დეკომპენსაციის სიმპტომების შესახებ. მათი მოლოდინი დაავადების მიმდინარეობის, მკურნალობის და პროგნოზის შესახებ რეალისტური უნდა იყოს. არ არსებობს მედიკამენტი, რომელიც შეაჩერებს ფილტვის ფუნქციის კლებას ხანგრძლივ პერსპექტივაში და ფარმაკოთერაპიის მიზანია, სიმპტომების კონტროლი და გართულებების პრევენცია. თვითმართვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება უნდა მოიცავდეს წერილობითი სამოქმედო გეგმის შედგენას. ფიზიკური აქტივობა რეკომენდებულია ფქოდ-ის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფილტვის რეაბილიტაცია მოიცავს სუნთქვით და ძალისმიერ ვარჯიშებს, ასევე ცნობიერების ამაღლებას. ეს კი უნდა დაიწყოს დაავადების ადრეულ ეტაპზე. GOLD გაიდლაინებით B, C, D ჯგუფის პაციენტებში რეკომენდებულია ფილტვის რეაბილიტაცია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ფილტვის რეაბილიტაცია ხსნის დისპნოეს და დაღლილობას, აუმჯობესებს ემოციურ ფონს და იწვევს კონტროლის შეგრძნებას შედარებით ფართო და კლინიკურად მნიშვნელოვანი ეფექტით.[137]McCarthy B, Casey D, Devane D, et al. Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(2):CD003793. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003793.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25705944?tool=bestpractice.com

ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივა (GOLD), D ჯგუფის პაციენტები: მეტი სიმპტომი და გამწვავებების მაღალი რისკი.

GOLD რეკომენდაციას უწევს თერაპიის დაწყებას ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტით, ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის/მუსკარინული ანტაგონისტის კომბინაციით ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი/ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის კომბინაციით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი პირველი რიგის არჩევანია პაციენტების უმეტესობაში. ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/მუსკარინული ანტაგონისტის კომბინაცია განიხილება თუ პაციენტს სიმპტომები გამოხატული აქვს (ფქოდ შეფასების ტესტზე ქულა >20), განსაკუთრებით თუ ვლინდება მნიშვნელოვანი დისპნოე და/ან ვარჯიშის შეზღუდვა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდის/ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის კომბინაცია გასათვალისწინებელია თუ ეოზინოფილები ≥300 უჯრედი/მიკროლიტრზე ან პაციენტს ანამნეზში აქვს ასთმა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების შემცველი სამკურნალორ რეჟიმები უფრო ეფექტურია გამწვავებების მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში (უკანასკნელ წელიწადში ორი ან მეტი გამწვავება და/ან გამწვავების მიზეზით ჰოსპიტალიზაციის ერთი შემთხვევა).[51]Papi A, Vestbo J, Fabbri L, et al. Extrafine inhaled triple therapy versus dual bronchodilator therapy in chronic obstructive pulmonary disease (TRIBUTE): a double-blind, parallel group, randomised controlled trial. Lancet. 2018 Mar 17;391(10125):1076-84. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29429593?tool=bestpractice.com [53]Lipson DA, Barnhart F, Brealey N, et al. Once-daily single-inhaler triple versus dual therapy in patients with COPD. N Engl J Med. 2018 May 3;378(18):1671-80. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29668352?tool=bestpractice.com [78]Wedzicha JA, Banerji D, Chapman KR, et al; FLAME Investigators. Indacaterol-glycopyrronium versus salmeterol-fluticasone for COPD. N Engl J Med. 2016 Jun 9;374(23):2222-34. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1516385 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27181606?tool=bestpractice.com სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა შესაძლოა განსაზღვრავდეს საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების ხანგრძლივ ბრონქოდილატატორებზე თანდართვის ეფექტურობას გამწვავებების პრევენციის კუთხით.[83]Pascoe S, Barnes N, Brusselle G, et al. Blood eosinophils and treatment response with triple and dual combination therapy in chronic obstructive pulmonary disease: analysis of the IMPACT trial. Lancet Respir Med. 2019 Sep;7(9):745-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31281061?tool=bestpractice.com თუ სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა არის <100 უჯრედი/მიკროლიტრი, ინჰალაციური კორტიკოსტეროიდების დამატებას აქვს მცირე ან საერთოდ არ აქვს ეფექტი, ხოლო მისი მაქსიმალური ეფექტი მჟღავნდება ეოზინოფილების >300 უჯრედი/მიკროლიტრი რაოდენობის დროს.[47]Bafadhel M, Peterson S, De Blas MA, et al. Predictors of exacerbation risk and response to budesonide in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a post-hoc analysis of three randomised trials. Lancet Respir Med. 2018 Feb;6(2):117-26. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29331313?tool=bestpractice.com [56]Cazzola M, Rogliani P, Calzetta L, et al. Triple therapy versus single and dual long-acting bronchodilator therapy in COPD: a systematic review and meta-analysis. Eur Respir J. 2018 Dec 13;52(6):1801586. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01586-2018 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30309975?tool=bestpractice.com ეს ზღვრული მაჩვენებლები საორიენტაციოა ექიმისთვის, რათა განსაზღვროს მკურნალობის ამ რეჟიმის დანიშვნის სარგებელი.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ფქოდის გამწვავების შემდეგ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების გამოყენებისას ეცემა ფილტვის ფუნქციის დაქვეითების ტემპი მსუბუქი და საშუალო ფორმების და სისხლში ეოზინოფილების მომატებული რაოდენობის მქონე პირებში.[95]Kerkhof M, Voorham J, Dorinsky P, et al. Association between COPD exacerbations and lung function decline during maintenance therapy. Thorax. 2020 Sep;75(9):744-53. https://www.doi.org/10.1136/thoraxjnl-2019-214457 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32532852?tool=bestpractice.com ეოზინოფილების ნებისმიერი რაოდენობის შემთხვევაში, ყოფილი მწეველები მეტად რეაგირებენ კორტიკოსტეროიდებზე, ვიდრე აქტიური მწეველები.[83]Pascoe S, Barnes N, Brusselle G, et al. Blood eosinophils and treatment response with triple and dual combination therapy in chronic obstructive pulmonary disease: analysis of the IMPACT trial. Lancet Respir Med. 2019 Sep;7(9):745-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31281061?tool=bestpractice.com ფქოდ-ის დროს, როგორც აქტიური, ასევე ყოფილი მწეველებისთვის შეიძლება აღმოჩნდეს სასარგებლო ინჰალაციური კორტიკოსტეროიდები ფილტვის ფუნქციის გაუმჯობესებისა და გამწვავებების სიხშირის შემცირების თვალსაზრისით, თუმცა ნაკლებეფექტურია აქტიური მწეველებისთვის ყოფილ მწეველებთან შედარებით.[53]Lipson DA, Barnhart F, Brealey N, et al. Once-daily single-inhaler triple versus dual therapy in patients with COPD. N Engl J Med. 2018 May 3;378(18):1671-80. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29668352?tool=bestpractice.com [84]Sonnex K, Alleemudder H, Knaggs R. Impact of smoking status on the efficacy of inhaled corticosteroids in chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review. BMJ Open. 2020 Apr 15;10(4):e037509. https://bmjopen.bmj.com/content/bmjopen/10/4/e037509.full.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32300001?tool=bestpractice.com

ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-აგონისტების და საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების კომბინაცია უპირატესია, ამ პრეპარატების ცალკე გამოყენებასთან შედარებით.[93]Nannini LJ, Lasserson TJ, Poole P. Combined corticosteroid and long-acting beta(2)-agonist in one inhaler versus long-acting beta(2)-agonists for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;(9):CD006829. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006829.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22972099?tool=bestpractice.com [94]Nannini LJ, Poole P, Milan SJ, et al. Combined corticosteroid and long-acting beta(2)-agonist in one inhaler versus inhaled corticosteroids alone for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Aug 30;(8):CD006826. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006826.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23990350?tool=bestpractice.com [ ] In people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD), what are the effects of combined corticosteroid and long-acting beta-agonist (LABA) in one inhaler versus LABA alone?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.56/fullსწორი პასუხის ჩვენება საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი ზოგიერთ პაციენტში იწვევს პნევმონიის რისკის მატებას, ამიტომ მხოლოდ თავდაპირველ თერაპიად გამოიყენება კლინიკური რისკების და სარგებლის შეფასების შემდეგ. [ ] How does long-acting muscarinic antagonist (LAMA) plus long-acting beta-agonist (LABA) compare with LABA plus inhaled corticosteroid (ICS) for people with stable chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1708/fullსწორი პასუხის ჩვენება

ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტებია: თიოტროპიუმი, უმეკლიდინიუმი, აკლიდინიუმი და გლიკოპირონიუმი. [ ] How does umeclidinium bromide compare with placebo for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1829/fullსწორი პასუხის ჩვენება უმეკლიდინიუმი/ვილანტეროლი, გლიკოპირონიუმი/ფორმოტეროლი, ინდაკატეროლი/გლიკოპირონიუმი, თიოტროპიუმი/ოლოდატეროლი და აკლიდინიუმი/ფორმოტეროლი არის ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტების კომბინაციები, რომელთა გამოყენება დამტკიცებულია ფქოდ-თვის.[158]Radovanovic D, Mantero M, Sferrazza Papa GF, et al. Formoterol fumarate + glycopyrrolate for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease. Expert Rev Respir Med. 2016;10:1045-1055. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27552524?tool=bestpractice.com [78]Wedzicha JA, Banerji D, Chapman KR, et al; FLAME Investigators. Indacaterol-glycopyrronium versus salmeterol-fluticasone for COPD. N Engl J Med. 2016 Jun 9;374(23):2222-34. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1516385 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27181606?tool=bestpractice.com ინდაკატეროლი/გლიკოპირონიუმს აღმოოაჩნდა უფრო მეტი ეფექტურობა, ვიდრე გლიკოპირონიუმს ან თიოტროპიუმს ცალ-ცალკე ფქოდ-ის საშუალო და მძიმე ფორმების დროს და ვიდრე სალმეტეროლი/ფლუტიკაზონს ფქოდ-ის გამწვავების პრევენციის მიზნით.[77]Rodrigo GJ, Plaza V. Efficacy and safety of a fixed-dose combination of indacaterol and glycopyrronium for the treatment of COPD: a systematic review. Chest. 2014;146:309-317. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24556877?tool=bestpractice.com [78]Wedzicha JA, Banerji D, Chapman KR, et al; FLAME Investigators. Indacaterol-glycopyrronium versus salmeterol-fluticasone for COPD. N Engl J Med. 2016 Jun 9;374(23):2222-34. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1516385 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27181606?tool=bestpractice.com უმეკლიდინიუმი/ვილანტეროლი აქვეითებს გამწვავებების რისკს ფქოდ-ის მსუბუქი/საშუალო ფორმების დროს.[74]Maqsood U, Ho TN, Palmer K, et al. Once daily long-acting beta2-agonists and long-acting muscarinic antagonists in a combined inhaler versus placebo for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Mar 6;3:CD012930. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD012930.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30839102?tool=bestpractice.com [ ] How does a combined inhaler with once‐daily long‐acting beta2‐agonist (LABA) plus a long‐acting muscarinic antagonist (LAMA) compare with placebo for adults with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2551/fullსწორი პასუხის ჩვენება ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდები კომბინაციებია: ფლუტიკაზონ ფუროატი/ვილანტეროლი, ფლუტიკაზონ პროპიონატი/სალმეტეროლი, ბუდენოზიდი/ფორმოტეროლი და მომეტაზონი/ფორმოტეროლი.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფქოდ-ით დაავადებულ ყველა პაციენტს უნდა დაენიშნოს ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორი სიმპტომების დაუყოვნებლად შესამსუბუქებლად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტები და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, სუნთქვას და სიცოცხლის ხარისხს.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com

იპრატროპიუმს, რომელიც არის ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი, შეიძლება ჰქონდეს მცირე სარგებელი ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებთან შედარებით, სიცოცხლის ხარისხის გაუმჯობესების კუთხით.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უნდა შეწყდეს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტების დანიშვნის შემთხვევაში. ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის მაგალითია სალბუტამოლი.

არ არის რეკომენდებული ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორების რეგულარული გამოყენება. ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორებზე ორგანიზმის არასათანადო დამყოლობა შეიძლება მივიჩნიოთ გამწვავებად.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მოწევის შეწყვეტისკენ უნდა მოვუწოდოთ ყველა პაციენტს. ასევე მათ უნდა მივუთითოთ, რომ თავიდან აირიდონ თამბაქოს კვამლი, ოკუპაციური ან გარემო ექსპოზიცია სხვა გამღიზიანებლებთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 მოწევის შეწყვეტა მნიშვნელოვნად ამცირებს COPD -ის პროგრესირების მაჩვენებელსა და მალიგნიზაციის რისკს.

პაციენტი უნდა აიცრას გრიპის ვირუსისა და Streptococcus pneumoniae-ს წინააღმდეგ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ასოცირდება COPD-ის ცხელებით მიმდინარე გამწვავებასთან.[130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com [131]Kopsaftis Z, Wood-Baker R, Poole P. Influenza vaccine for chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 26;(6):CD002733. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002733.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29943802?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of influenza vaccine in people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2235/fullსწორი პასუხის ჩვენება აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები ასევე უწევს რეკომენდაციას ტეტანუსის/დიფტერიის/ყივანახველის ვაქცინას ფქოდ-ით დაავადებულებში, რომლებიც მოზარდობის პერიოდში არ აცრილან.[134]Centers for Disease Control and Prevention. Lung disease including asthma and adult vaccination. May 2016 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/adults/rec-vac/health-conditions/lung-disease.html

საინჰალაციო თერაპიაზე მყოფ პაციენტებს უნდა მიეცეთ ინსტრუქციები საინჰალაციო მოწყობილობის ტექნიკის შესახებ. პაციენტთა უმრავლესობა ინჰალატორის გამოყენებისას სულ მცირე ერთ შეცდომას უშვებს, ხოლო ინჰალატორის არასწორი გამოყენება დაკავშირებულია დაავადების არასასურველი კონტროლის ხარისხთან.[114]Cho-Reyes S, Celli BR, Dembek C, et al. Inhalation technique errors with metered-dose inhalers among patients with obstructive lung diseases: a systematic review and meta-analysis of US Studies. Chronic Obstr Pulm Dis. 2019 Jul 24;6(3):267-80. https://www.doi.org/10.15326/jcopdf.6.3.2018.0168 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31342732?tool=bestpractice.com [115]Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, et al. Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. Respir Med. 2011 Jun;105(6):930-8. https://www.doi.org/10.1016/j.rmed.2011.01.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21367593?tool=bestpractice.com კლინიცისტის მიერ ინჰალატორის მოხმარების ჩვენება, მოწყობილობის შერჩევა და გადახედვა აუმჯობესებს ინჰალატორის მოხმარების ტექნიკას.[117]Price D, Keininger DL, Viswanad B, et al. Factors associated with appropriate inhaler use in patients with COPD - lessons from the REAL survey. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;13:695-702. https://www.doi.org/10.2147/COPD.S149404 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29520137?tool=bestpractice.com

ყველა პაციენტს უნა ჩაუტარდეს სწავლება დაავადების მიმდინარეობის, გამწვავების და დეკომპენსაციის სიმპტომების შესახებ. მათი მოლოდინი დაავადების მიმდინარეობის, მკურნალობის და პროგნოზის შესახებ რეალისტური უნდა იყოს. არ არსებობს მედიკამენტი, რომელიც შეაჩერებს ფილტვის ფუნქციის კლებას ხანგრძლივ პერსპექტივაში და ფარმაკოთერაპიის მიზანია, სიმპტომების კონტროლი და გართულებების პრევენცია. თვითმართვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება უნდა მოიცავდეს წერილობითი სამოქმედო გეგმის შედგენას. ფიზიკური აქტივობა რეკომენდებულია ფქოდ-ის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფილტვის რეაბილიტაცია მოიცავს სუნთქვით და ძალისმიერ ვარჯიშებს, ასევე ცნობიერების ამაღლებას. ეს კი უნდა დაიწყოს დაავადების ადრეულ ეტაპზე. GOLD გაიდლაინებით B, C, D ჯგუფის პაციენტებში რეკომენდებულია ფილტვის რეაბილიტაცია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ფილტვის რეაბილიტაცია ხსნის დისპნოეს და დაღლილობას, აუმჯობესებს ემოციურ ფონს და იწვევს კონტროლის შეგრძნებას შედარებით ფართო და კლინიკურად მნიშვნელოვანი ეფექტით.[137]McCarthy B, Casey D, Devane D, et al. Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(2):CD003793. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003793.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25705944?tool=bestpractice.com

ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივის (GOLD) თანახმად, A ჯგუფის პაციენტებს ახასიათებთ მცირე სიმპტომები და გამწვავების დაბალი რისკი; B ჯგუფი მეტი სიმპტომებით და გამწვავების დაბალი რისკით განიხილება; C ჯგუფი მცირე სიმპტომებით და გამწვავების უფრო მაღალი რისკით ხასიათდება, ხოლო D ჯგუფი - უფრო მეტი სიმპტომებით და გამწვავების მაღალი რისკით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

GOLD გვირჩევს, რომ თუ პირველადი თერაპიის შემდეგ პაციენტს აქვს პერსისტენტული სიმპტომები და გამწვავება, კლინიცისტებმა უნდა გაიარონ პერსისტენტული გამწვავების მკურნალობის გზა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

მხოლოდ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის გამოყენების დროს მუდმივი დისპნოე/ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვის მქონე პირებში საჭიროა გადასვლახანგრძლივი მოქმედების ბრონქოდილატატორით ორმაგ თერაპიაზა ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის კომბინაციასთან ერთად. თუ სიმპტომები არ გაუმჯობესდება, უნდა შეწყდეს მეორე ბრონქოდილატატორის გამოყენება. განსახილველია საინჰალაციო მოწყობილობის ან ნივთიერების შეცვლა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტების და მუსკარინული ანტაგონისტების კომბინაციამ შეიძლება უკეთესი თერაპიული ეფექტი მოგვცეს, ცალკეული კლასისთვის დამახასიათებელი გვერდითი მოვლენების მატების გარეშე.[68]Rabe KF, Timmer W, Sagkriotis A, et al. Comparison of a combination of tiotropium plus formoterol to salmeterol plus fluticasone in moderate COPD. Chest. 2008;134:255-262. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18403672?tool=bestpractice.com [70]Tashkin DP, Littner M, Andrews CP, et al. Concomitant treatment with nebulized formoterol and tiotropium in subjects with COPD: a placebo-controlled trial. Respir Med. 2008 Apr;102(4):479-87. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18258423?tool=bestpractice.com [71]Tashkin DP, Pearle J, Iezzoni D, et al. Formoterol and tiotropium compared with tiotropium alone for treatment of COPD. COPD. 2009 Feb;6(1):17-25. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19229704?tool=bestpractice.com [72]Vogelmeier C, Kardos P, Harari S, et al. Formoterol mono- and combination therapy with tiotropium in patients with COPD: a 6-month study. Respir Med. 2008 Nov;102(11):1511-20. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18804362?tool=bestpractice.com კომბინაციური რეჟიმი ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებით და მუსკარინული ანტაგონისტებით, მონოთერაპიასთან შედარებით, ამცირებს გამწვავებების სიხშირეს. დღეში ერთხელ კომბინაციური რეჟიმი ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტით და მუსკარინული ანტაგონისტით, რომელიც მიიღება კომბინირებული ინჰალატორის საშუალებით, უფრო მეტად ასოცირდება ფილტვების ფუნქციის კლინიკურად მნიშვნელოვან გაუმჯობესებასთან და ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებასთან საშუალო-მძიმე ფქოდ-ის დროს, ვიდრე პლაცებო.[74]Maqsood U, Ho TN, Palmer K, et al. Once daily long-acting beta2-agonists and long-acting muscarinic antagonists in a combined inhaler versus placebo for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Mar 6;3:CD012930. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD012930.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30839102?tool=bestpractice.com [ ] How does a combined inhaler with once‐daily long‐acting beta2‐agonist (LABA) plus a long‐acting muscarinic antagonist (LAMA) compare with placebo for adults with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2551/fullსწორი პასუხის ჩვენება

მუდმივი დისპნოეს/ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვის დროს, ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის და საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების გამოყენების შემთხვევაში, უნდა გადავიდეთ სამმაგ თერაპიაზე: ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდები. უნდა გადაიხედოს საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდის ჩვენება. თუ საწყისი ჩვენება არ იყო სწორად განსაზღვრული ან არ გვაქვს დამყოლობა საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებზე, ან ვლინდდება მნიშვნელოვან იგვერდითი ეფექტები, უნდა შეწყდეს საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებით მკრუნალობა და პაციენტს დაენიშნოს ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტით მკურნალობა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf კომბინაცია შეიძლება სხვადახვა ინჰალატორით ან ერთი კობინირებუი ინჰალატორით.

გამოსაკვლევი და სამკურნალოა სხვა მიზეზებით გამოწვეული დისპნოე. ასევე უნდა შეფასდეს ინჰალატორის გამოყენების ტექნიკა, ვინაიდან არასწორად გამოყენების შემთხვევაში მკურნალობა წარუმატებელი იქნება.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფქოდ-ით დაავადებულ ყველა პაციენტს უნდა დაენიშნოს ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორი სიმპტომების დაუყოვნებლად შესამსუბუქებლად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტები და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, სუნთქვას და სიცოცხლის ხარისხს.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com

არ არის რეკომენდებული ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორების რეგულარული გამოყენება. ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორებზე ორგანიზმის არასათანადო დამყოლობა შეიძლება მივიჩნიოთ გამწვავებად.

ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი და ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი ერთდროულად არ უნდა დაინიშნოს. ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის მაგალითია სალბუტამოლი.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მოწევის შეწყვეტისკენ უნდა მოვუწოდოთ ყველა პაციენტს. ასევე მათ უნდა მივუთითოთ, რომ თავიდან აირიდონ თამბაქოს კვამლი, ოკუპაციური ან გარემო ექსპოზიცია სხვა გამღიზიანებლებთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 მოწევის შეწყვეტა მნიშვნელოვნად ამცირებს COPD -ის პროგრესირების მაჩვენებელსა და მალიგნიზაციის რისკს.

პაციენტი უნდა აიცრას გრიპის ვირუსისა და Streptococcus pneumoniae-ს წინააღმდეგ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ასოცირდება COPD-ის ცხელებით მიმდინარე გამწვავებასთან.[130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com [131]Kopsaftis Z, Wood-Baker R, Poole P. Influenza vaccine for chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 26;(6):CD002733. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002733.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29943802?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of influenza vaccine in people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2235/fullსწორი პასუხის ჩვენება აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები ასევე უწევს რეკომენდაციას ტეტანუსის/დიფტერიის/ყივანახველის ვაქცინას ფქოდ-ით დაავადებულებში, რომლებიც მოზარდობის პერიოდში არ აცრილან.[134]Centers for Disease Control and Prevention. Lung disease including asthma and adult vaccination. May 2016 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/adults/rec-vac/health-conditions/lung-disease.html

საინჰალაციო თერაპიაზე მყოფ პაციენტებს უნდა მიეცეთ ინსტრუქციები საინჰალაციო მოწყობილობის ტექნიკის შესახებ. პაციენტთა უმრავლესობა ინჰალატორის გამოყენებისას სულ მცირე ერთ შეცდომას უშვებს, ხოლო ინჰალატორის არასწორი გამოყენება დაკავშირებულია დაავადების არასასურველი კონტროლის ხარისხთან.[114]Cho-Reyes S, Celli BR, Dembek C, et al. Inhalation technique errors with metered-dose inhalers among patients with obstructive lung diseases: a systematic review and meta-analysis of US Studies. Chronic Obstr Pulm Dis. 2019 Jul 24;6(3):267-80. https://www.doi.org/10.15326/jcopdf.6.3.2018.0168 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31342732?tool=bestpractice.com [115]Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, et al. Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. Respir Med. 2011 Jun;105(6):930-8. https://www.doi.org/10.1016/j.rmed.2011.01.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21367593?tool=bestpractice.com კლინიცისტის მიერ ინჰალატორის მოხმარების ჩვენება, მოწყობილობის შერჩევა და გადახედვა აუმჯობესებს ინჰალატორის მოხმარების ტექნიკას.[117]Price D, Keininger DL, Viswanad B, et al. Factors associated with appropriate inhaler use in patients with COPD - lessons from the REAL survey. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;13:695-702. https://www.doi.org/10.2147/COPD.S149404 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29520137?tool=bestpractice.com

ყველა პაციენტს უნა ჩაუტარდეს სწავლება დაავადების მიმდინარეობის, გამწვავების და დეკომპენსაციის სიმპტომების შესახებ. მათი მოლოდინი დაავადების მიმდინარეობის, მკურნალობის და პროგნოზის შესახებ რეალისტური უნდა იყოს. არ არსებობს მედიკამენტი, რომელიც შეაჩერებს ფილტვის ფუნქციის კლებას ხანგრძლივ პერსპექტივაში და ფარმაკოთერაპიის მიზანია, სიმპტომების კონტროლი და გართულებების პრევენცია. თვითმართვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება უნდა მოიცავდეს წერილობითი სამოქმედო გეგმის შედგენას. ფიზიკური აქტივობა რეკომენდებულია ფქოდ-ის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ფილტვის რეაბილიტაცია მოიცავს სუნთქვით და ძალისმიერ ვარჯიშებს, ასევე ცნობიერების ამაღლებას. ეს კი უნდა დაიწყოს დაავადების ადრეულ ეტაპზე. GOLD გაიდლაინებით B, C, D ჯგუფის პაციენტებში რეკომენდებულია ფილტვის რეაბილიტაცია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ფილტვის რეაბილიტაცია ხსნის დისპნოეს და დაღლილობას, აუმჯობესებს ემოციურ ფონს და იწვევს კონტროლის შეგრძნებას შედარებით ფართო და კლინიკურად მნიშვნელოვანი ეფექტით.[137]McCarthy B, Casey D, Devane D, et al. Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(2):CD003793. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003793.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25705944?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

GOLD გაიდლაინებით, რეკომენდებულია ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპია სტაბილურ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ: PaO2 ≤7.3 კპა (55 მმ.ვწყ.სვ.);ან SaO2 ≤88%, ჰიპერკაპნიით ან მის გარეშე დადასტურებული 2-ჯერ 3კვირის განმავლობაში; ან PaO2 7.3 კპა (55 მმ.ვწყ.სვ.) და 8.0 კპა (60 მმ.ვწყ.სვ.) შორის, ანSaO2 of 88%, თუ არის დამტკიცებული ფილტვის ჰიპერტენზია, პერიფერიული შეშუპება რომელიც გულის შეგუბებით უკმარისობაზე მიუთითებს, ან პოლიციტემია (ჰემატოკრიტი >55%).[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ამერიკის თორაკალური საზოგადოების გაიდლაინების მიხედვით, ფქოდ-ით დაავადებულ ზრდასრულებში, რომელთაც ოთახის ჰაერზე აქვთ მძიმე ქრონიკული ჰიპოქსემია, რეკომენდებულია ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპია სულ მცირე 15 საათი დღეში. საზოგადოება ჰიპოქსემიას შემდეგნაირად განმარტავს: ან PaO₂ ≤7.3 კპა (55 მმ.ვწყ.სვ.) ან ჟანგბადის სატურაცია პულსოქსიმეტრით (SpO₂) ≤88%; ან PaO₂ 7.5-7.9 კპა (56-59 მმ.ვწყ.სვ.) ან SpO₂ = 89% პლიუს რომელიმე ჩამოთვლილთაგან: შეშუპება, ჰემატოკრიტი ≥55%, ან P pulmonale ელექტროკარდიოგრამაზე.[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com

თუ პაციენტი ოქსიგენოთერაპიაზე იმყოფება სახლშიც, ამერიკის თორაკალური საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ინსტრუქტაჟს და ტრენინგს ჟანგბადის მოწყობილობების სწორ შენახვასთან დაკავშირებით. საჭიროა პაციენტის და მისი მომვლელის განათლება უსაფრთხოების საკითხების, ცეცხლისგან არიდების და ა.შ. შესახებ.[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com

დამატებითი ჟანგბადის ტიტრირება საჭიროა SaO2 ≥90% მაჩვენებლის მისაღწევად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf 60-90 დღის შემდეგ პაციენტი ხელახლა უნდა შეფასდეს, რათა განისაზღვროს ჟანგბადის საჭიროება და თერაპიული ეფექტი.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ფქოდის დროს სხვადასხვა თერაპიულ საშუალებებს შორის გადარჩენადობის გაუმჯობესებაზე მხოლოდ ორი ფაქტორი მოქმედებს: მოწევის შეწყვეტა და ხელოვნური ჟანგბადით მომარაგება.

ოქსიგენოთერაპია გვეხმარება ფილტვის ჰიპერტენზიის მინიმალიზაციაში, პულმონური არტერიული წნევის შემცირების გზით და აუმჯობესებს ფიზიკური დატვირთვის მიმართ ტოლერანტობასა და ცხოვრების ხარისხს. ასევე მან აჩვენა გაუმჯობესებული გადარჩენადობა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [32]Qaseem A, Wilt TJ, Weinberger SE, et al. Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society. Ann Intern Med. 2011 Aug 2;155(3):179-91. https://www.doi.org/10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21810710?tool=bestpractice.com

ამერიკის თორაკალური საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ამბულატორიულად ჟანგბადის მოხმარებას (ჟანგბადი მიეწოდება ვარჯიშის დროს ან ყოველდღიური აქტივობების დროს) იმ ზრდასრულებში, რომელთაც დიაგნოსტირებული აქვთ ფქოდ-ი და ატმოსფერულ ჰაერზე აღენიშნბთ მძიმე ჰიპოქსემია აღენიშნებათ.[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com თუმცა, ამერიკის თორაკალური საზოგადოების თანახმად, არ არის რეკომენდებული ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპია ფქოდ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ საშუალო ქრონიკული მოსვენებითი ჰიპოქსემია ოთახის ჰაერზე (SpO₂ 89%-93%).[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com

ფქოდ-ის და ძილის ობსტრუქციული აპნოეს დროს ვენტილაციური მხარდაჭერა უწყვეტი დადებითი წნევით (CPAP) აუმჯობესებს გადარჩენადობას და ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის საჭიროებას.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [36]Marin JM, Soriano JB, Carrizo SJ, et al. Outcomes in patients with chronic obstructive pulmonary disease and obstructive sleep apnea: the overlap syndrome. Am J Respir Crit Care Med. 2010 Aug 1;182(3):325-31. https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.200912-1869OC#.VoegmVIpqZM http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20378728?tool=bestpractice.com არაინვაზიური ვენტილაცია ზოგჯერ გამოიყენება ძალიან მძიმე, მაგრამ სტაბილური ფქოდ-ის დროს, თუმცა შერჩევის საუკეთესო კრიტერიუმები უცნობია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [148]Wilson ME, Dobler CC, Morrow AS, et al. Association of home noninvasive positive pressure ventilation with clinical outcomes in chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2020 Feb 4;323(5):455-65. https://www.doi.org/10.1001/jama.2019.22343 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32016309?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ფქოდ-ის ქრონიკული ბრონქიტით მიმდინარე ფორმის დროს ხშირია სქელი ნახველის პროდუქცია. მუკოლიზურმა აგენტებმა შეიძლება მცირედ შეამცირს გამწვავებების სიხშირე და თვის განმავლობაში უნარშეზღუდული დღეების ჯამური რაოდენობა, მაგრამ არ აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციასა და ცხოვრების ხარისხს.[135]Poole P, Sathananthan K, Fortescue R. Mucolytic agents versus placebo for chronic bronchitis or chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2019 May 20;5:CD001287. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001287.pub6 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31107966?tool=bestpractice.com ერთი მეტა-ანალიზის მიხედვით, რომლითაც შედარდა ერდოსტეინი, კარბოცისტეინი და აცეტილცისტეინი, ერდოსტეინს აღმოაჩნდა ყველაზე უსაფრთხო და ეფექტური პროფილი. ერდოსტეინი ამცირებს გამწვავების მიზეზით ჰოსპიტალიზაციის რისკს. ერდოსტეინი და აცეტილცისტეინი ამცირებს გამწვავების ხანგრძლივობას.[136]Rogliani P, Matera MG, Page C, et al. Efficacy and safety profile of mucolytic/antioxidant agents in chronic obstructive pulmonary disease: a comparative analysis across erdosteine, carbocysteine, and N-acetylcysteine. Respir Res. 2019 May 27;20(1):104. https://www.doi.org/10.1186/s12931-019-1078-y http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31133026?tool=bestpractice.com იმ ქვეყნებში, რომლებშიც ერდოსტეინი ხელმისაწვდომია, აღნიშნული უპირატესი ვარიანტია. ისეთი მუკოლიზური აგენტებით მკურნალობა, როგორიცაა კარბოცისტეინი და აცეტილცისტეინი, შეიძლება ყველაზე სარგებლიანი იყოს იმ პაციენტებში, რომლებიც არ იღებენ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf თუმცა, ერდოცისტეინს შეიძლება ჰქონდეს მნიშვნელოვანი ეფექტი მსუბუქი გამწვავებების დროს, მიუხედავად იმისა, იღებს თუ არა პაციენტი საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

თეოფილინი (მეთილქსანტინური აგენტი) ფართოდ არ გამოიყენება, რადგან ახასიათებს ლიმიტირებული თერაპიული ეფექტი, მაღალი რისკი და ხშირად სხვა პრეპარატებთან ურთიერთქმედება. თეოფილინი ნაჩვენებია პერსისტენტული სმპტომების არსებობის დროს, როდესაც ინჰალაციური თერაპია არ არის საკმარისი ობსტრუქციის მოხსნისთვის. ფქოდ-ის საშუალო და მძიმე ხარისხის დროს, თეოფილინის ეფექტები ფილტვის ფუნქციაზე მინიმალურია.[107]Ram FS, Jones PW, Castro AA, et al. Oral theophylline for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(4):CD003902. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12519617?tool=bestpractice.com ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივის რეკომენდაციით, თეოფილინი მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა გამოიყენებოდეს, როდესაც ბრონქოდილატატორები ხელმიმსაწვდომი არ არის ან ზედმეტად ძვირადღირებულია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf თეოფილინი ინიშნება მაშინ, როდესაც ამოწურულია ინჰალაციური თერაპიის ყველა ვარიანტი. ტოქსიკურობა დოზადამოკიდებულია.

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ქირურგიული ჩარევები (ბულექტომია, ფილტვის მოცულობის შემცირების ოპერაცია[149]van Agteren JE, Hnin K, Grosser D, et al. Bronchoscopic lung volume reduction procedures for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Feb 23;(2):CD012158. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012158.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28230230?tool=bestpractice.com [150]van Agteren JE, Carson KV, Tiong LU, et al. Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 14;(10):CD001001. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001001.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27739074?tool=bestpractice.com [ ] How does bronchoscopic lung volume reduction compare with medical therapy in people with chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1680/fullსწორი პასუხის ჩვენება და ფილტვის გადანერგვა) ფქოდ-ის მართვის ბოლო სტადიაა. აღნიშნული მეთოდები გამოიყენება ფილტვის დინამიკურობის, ფიზიკური დატვირთვის მიმართ ტოლერანტობის და ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად.[150]van Agteren JE, Carson KV, Tiong LU, et al. Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 14;(10):CD001001. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001001.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27739074?tool=bestpractice.com ფილტვის მოცულობის შემამცირებელი ქირურგიული ჩარევის ჩვენებაა ჰაერის დინების მძიმე შეზღუდვა, განსაკუთრებით პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ ზედა წილის ლოკალური დაავადება და ნორმასთან შედარებით ფიზიკური დატვირთვის დაქვეითებული შესაძლებლობა.[149]van Agteren JE, Hnin K, Grosser D, et al. Bronchoscopic lung volume reduction procedures for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Feb 23;(2):CD012158. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012158.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28230230?tool=bestpractice.com [ ] How does bronchoscopic lung volume reduction compare with medical therapy in people with chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1680/fullსწორი პასუხის ჩვენება ბულექტომია წარმოადგენს შესაძლო ვარიანტს ფქოდ-ის დროს იმ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ დისპნოე და კტ კვლევით ვლინდება დიდი ბულა, რომელიც იკავებს სულ მცირე ჰემითორაქსის 30%-ს. მძიმე ფუნქციური სტატუსი და მძიმედ დაკლებული FEV1 (<500 მლ) ამ შესაძლებლობას ნაკლებად სახარბიელოს ხდის. ენდობრონქული სარქვლის ჩადგმით კლინიკურად მნიშვნელოვნად უმჯობესდება შესაბამისად შერჩეული ფქოდ პაციენტების მდგომარეობა.[151]Klooster K, Slebos DJ, Zoumot Z, et al. Endobronchial valves for emphysema: an individual patient-level reanalysis of randomised controlled trials. BMJ Open Respir Res. 2017 Nov 2;4(1):e000214. https://bmjopenrespres.bmj.com/content/4/1/e000214 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29441206?tool=bestpractice.com

ფილტვის გადანერგვაზე მიმართვის კრიტერიუმები:[152]Weill D, Benden C, Corris PA, et al. A consensus document for the selection of lung transplant candidates: 2014 - an update from the Pulmonary Transplantation Council of the International Society for Heart and Lung Transplantation. J Heart Lung Transplant. 2015 Jan;34(1):1-15. https://www.jhltonline.org/article/S1053-2498(14)01181-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25085497?tool=bestpractice.com

პროგრესირებადი დაავადება მაქსიმალური მკურნალობის მიუხედავად (მედიკამენტები, ფილტვის რეაბილიტაცია და ოქსიგენოთერაპია).

პაციენტი არ არის ფილტვის მოცულობის შემცირების ენდოსკოპიური ან ქირურგიული ოპერაციის კანდიდატი. მიზანშეწონილია ფქოდ პაციენტების ერთდროული მიმართვა გადანერგვასა და მოცულობის შემცირების ოპერაციაზე კონსულტაციის მიზნით.

ინდექსი- სხეულის მასის ინდექსი, ჰაერის დინების ობსტრუქცია, დისპნოე და ვარჯიში (BODE), 5-6 ქულა.

PaCO₂ >50 მმ.ვწყ.სვ. ან 6.6 კპა და/ან PaO₂ <60 მმ.ვწყ.სვ. ან 8 კპა.

FEV1 <25% პრედიქტორული.

[ BODE ინდექსი ფქოდ გადარჩენადობის პროგნოზირებისთვის ]

ფილტვის ტრანსპლანტაცი აუმჯობესებს ცხოვრების ხარისხს და ფუნქციონირების შესაძლებლობას.[150]van Agteren JE, Carson KV, Tiong LU, et al. Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 14;(10):CD001001. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001001.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27739074?tool=bestpractice.com თუმცა ტრანსპლანტაციის ბენეფიტს არ წარმოადგენს გადარჩენა.[153]Stavem K, Bjørtuft Ø, Borgan Ø, et al. Lung transplantation in patients with chronic obstructive pulmonary disease in a national cohort is without obvious survival benefit. J Heart Lung Transplant. 2006 Jan;25(1):75-84. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16399534?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

პალიატიური თერაპია დისპნოეს სიმპტომების გასაუმჯობესებლად, ნუტრიციული მხარდაჭერის შემდეგ, მოიცავს შფოთვის და დეპრესიის მართვას, დაღლილობის მოხსნას. ეს შეიძლება სარგებლიანი იყოს ფქოდ-ის დროს იმ პაციენტებთან, რომელთაც ოპტიმალური სამედიცინო მკურნალობის მიუხედავად აღნიშნული პრობლემები აქვთ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf "საბოლოო მოვლა" ჰოსპისში განსახილველია ძალიან მძიმე, შორსწასული დაავადების შემთხვევებში. პაციენტი და ოჯახის წევრები ინფორმირებულნი უნდა იყვნენ პროცესის მიმდინარეობის შესახებ და ეს თემა უნდა განიხილოთ დაავადების ადრეულ ეტაპზევე, სანამ გამოვლინდება სუნთქვის მწვავე უკმარისობა.[154]Carlucci A, Guerrieri A, Nava S. Palliative care in COPD patients: is it only an end-of-life issue? Eur Respir Rev. 2012 Dec 1;21(126):347-54. http://err.ersjournals.com/content/21/126/347.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23204123?tool=bestpractice.com ოპიოიდები, ნერვკუნთოვანი ელექტრული სტიმულაცია და გულმკერდის კედლის ვიბრაცია შეიძლება ხსნიდეს დისპნოეს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანგრძლივი მოქმედების ორალური და პარენტერული ოპიოიდები შეიძლება განვიხილოთ მწვავე ფქოდ-ით დაავადებულ პაციენტებში დისპნოეს სამკურნალოდ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ერთ-ერთი კვლევის მიხედვით, ოპიოიდებისა და ბეზოდიაზეპამის დაბალი დოზები უსაფრთხოა და არ ასოცირდება ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილობის ზრდასთან.[155]Ekström MP, Bornefalk-Hermansson A, Abernethy AP, et al. Safety of benzodiazepines and opioids in very severe respiratory disease: national prospective study. BMJ. 2014 Jan 30;348:g445. https://www.bmj.com/content/348/bmj.g445.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24482539?tool=bestpractice.com

Cochrane-ს ერთი მიმოხილვის მიხედვით, არ არსებობს მტკიცებულება ბენზოდიაზეპინების მხარდასაჭერად ან წინააღმდეგ შორსწასული კიბოს და ფქოდ-ის შემთხვევაში სუნთქვის უკმარისობის შესამსუბუქებლად.[156]Simon ST, Higginson IJ, Booth S, et al. Benzodiazepines for the relief of breathlessness in advanced malignant and non-malignant diseases in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 20;(10):CD007354. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD007354.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27764523?tool=bestpractice.com

აკუპუნქტურა და აკუ-წნევა შეიძლება ასევე აუმჯობესებდეს სუნთქვას და ცხოვრების ხარისხს პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ შორსწასული ფქოდ.[157]von Trott P, Oei SL, Ramsenthaler C. Acupuncture for breathlessness in advanced diseases: a systematic review and meta-analysis. J Pain Symptom Manage. 2020 Feb;59(2):327-38.e3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31539602?tool=bestpractice.com

ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივის (GOLD) თანახმად, A ჯგუფის პაციენტებს ახასიათებთ მცირე სიმპტომები და გამწვავების დაბალი რისკი; B ჯგუფი მეტი სიმპტომებით და გამწვავების დაბალი რისკით განიხილება; C ჯგუფი მცირე სიმპტომებით და გამწვავების უფრო მაღალი რისკით ხასიათდება, ხოლო D ჯგუფი - უფრო მეტი სიმპტომებით და გამწვავების მაღალი რისკით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

პაციენტები, რომლებიც იღებენ მხოლოდ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტებს და აქვთ მუდმივი ხასიათის გამწვავებები, უნდა გადავიდნენ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების ან ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების კომბინაციებზე.

სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობის მიხედვით შეიძლება პროგნოზირება, რომელი პაციენტი იქნება დამყოლი კორტიკოსტეროიდებით მკურნალობაზე.[47]Bafadhel M, Peterson S, De Blas MA, et al. Predictors of exacerbation risk and response to budesonide in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a post-hoc analysis of three randomised trials. Lancet Respir Med. 2018 Feb;6(2):117-26. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29331313?tool=bestpractice.com ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი შეიძლება განიხილებოდეს წელიწადში ორი ან მეტი გამწვავების მქონე პაციენტებში, ან სულ მცირე ერთი მძიმე გამწვავების (საჭიროებს ჰოსპიტალიზაციას) მქონე პირებში; ეოზინოფილების რაოდენობა უნდა იყოს ≥100 უჯრედი/მიკროლიტრი, ან თუ ანამნეზი/კლინიკური ნიშნები ასთმაზე მიუთითებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf პაციენტები, რომელთაც წელიწადში ერთი გამწვავება აქვთ, უფრო ხშირად პასუხობენ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების რეჟიმებზე, თუ მათი პერიფერიული ეოზინოფილების რაოდენობა ≥300 უჯრედი/მიკროლიტრზე.[48]Siddiqui SH, Guasconi A, Vestbo J, et al. Blood eosinophils: a biomarker of response to extrafine beclomethasone/formoterol in chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2015 Aug 15;192(4):523-5. https://www.doi.org/10.1164/rccm.201502-0235LE http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26051430?tool=bestpractice.com ფქოდის გამწვავების შემდეგ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების გამოყენებისას ეცემა ფილტვის ფუნქციის დაქვეითების ტემპი მსუბუქი და საშუალო ფორმების და სისხლში ეოზინოფილების მომატებული რაოდენობის მქონე პირებში.[95]Kerkhof M, Voorham J, Dorinsky P, et al. Association between COPD exacerbations and lung function decline during maintenance therapy. Thorax. 2020 Sep;75(9):744-53. https://www.doi.org/10.1136/thoraxjnl-2019-214457 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32532852?tool=bestpractice.com ეოზინოფილების ნებისმიერი რაოდენობის შემთხვევაში, ყოფილი მწეველები მეტად რეაგირებენ კორტიკოსტეროიდებზე, ვიდრე აქტიური მწეველები.[83]Pascoe S, Barnes N, Brusselle G, et al. Blood eosinophils and treatment response with triple and dual combination therapy in chronic obstructive pulmonary disease: analysis of the IMPACT trial. Lancet Respir Med. 2019 Sep;7(9):745-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31281061?tool=bestpractice.com

ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის ან ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის მომხმარებლებში, რომელთაც აქვთ მუდმივი გამწვავებები და სისხლში ეოზინოფილების დონე <100 უჯრედი/მიკროლიტრი ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების უკუჩვენება, საჭიროა ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის კომბინაციური მკურნალობის დაწყება.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

თუ პაციენტი იღებს ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის/მუსკარინული ანტაგონისტის კომბინაციას და ვლინდება პერსისტენტული გამწვავებები და ეოზინოფილები არის ≥100 უჯრედი/მიკროლიტრზე, საჭიროა ესკალაცია სამმაგ თერაპიაზე- ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის/მუსკარინული ანტაგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf მრავალი კვლევის მიხედვით, რეკომენდებულია სამმაგი თერაპია ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი/ინჰალაციური კორტიკოსტეროიდებით, რადგან აღნიშნული უპირატესია ერთმაგ ან ორმაგ თერაპიასთან შედარებით ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის ან ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ინჰალაციური კორტიკოსტეროიდების კომბინაციებში, საშუალო-მძიმე ფქოდ-ის გამწვავებების და ჰოსპიტალიზაციის სიხშირის შემცირების თვალსაზრისით.[49]Singh D, Papi A, Corradi M, et al. Single inhaler triple therapy versus inhaled corticosteroid plus long-acting β2-agonist therapy for chronic obstructive pulmonary disease (TRILOGY): a double-blind, parallel group, randomised controlled trial. Lancet. 2016 Sep 3;388(10048):963-73. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27598678?tool=bestpractice.com [50]Vestbo J, Papi A, Corradi M, et al. Single inhaler extrafine triple therapy versus long-acting muscarinic antagonist therapy for chronic obstructive pulmonary disease (TRINITY): a double-blind, parallel group, randomised controlled trial. Lancet. 2017 May 13;389(10082):1919-29. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28385353?tool=bestpractice.com [51]Papi A, Vestbo J, Fabbri L, et al. Extrafine inhaled triple therapy versus dual bronchodilator therapy in chronic obstructive pulmonary disease (TRIBUTE): a double-blind, parallel group, randomised controlled trial. Lancet. 2018 Mar 17;391(10125):1076-84. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29429593?tool=bestpractice.com [52]Lipson DA, Barnacle H, Birk R, et al. FULFIL Trial: once-daily triple therapy for patients with chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2017 Aug 15;196(4):438-46. https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201703-0449OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28375647?tool=bestpractice.com [53]Lipson DA, Barnhart F, Brealey N, et al. Once-daily single-inhaler triple versus dual therapy in patients with COPD. N Engl J Med. 2018 May 3;378(18):1671-80. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29668352?tool=bestpractice.com [54]Rojas-Reyes MX, García Morales OM, Dennis RJ, et al. Combination inhaled steroid and long-acting beta₂-agonist in addition to tiotropium versus tiotropium or combination alone for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Jun 6;(6):CD008532. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008532.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27271056?tool=bestpractice.com [55]Lai CC, Chen CH, Lin CYH, et al. The effects of single inhaler triple therapy vs single inhaler dual therapy or separate triple therapy for the management of chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2019;14:1539-48. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31371939?tool=bestpractice.com [56]Cazzola M, Rogliani P, Calzetta L, et al. Triple therapy versus single and dual long-acting bronchodilator therapy in COPD: a systematic review and meta-analysis. Eur Respir J. 2018 Dec 13;52(6):1801586. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01586-2018 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30309975?tool=bestpractice.com [57]Rabe KF, Martinez FJ, Ferguson GT, et al. Triple inhaled therapy at two glucocorticoid doses in moderate-to-very-severe COPD. N Engl J Med. 2020 Jul 2;383(1):35-48. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32579807?tool=bestpractice.com ერთ-ერთი რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევის თანახმად, ფლუტიკაზონის ფუროატის/უმეკლიდინიუმის/ვილანტეროლით მკურნაობისას პაციენტებში გამოვლინდა ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობის შემცირება გამწვავებების რისკის მქონე პაციენტებში, მათთან შედარებით, ვინც მკურნალობს უმეკლიდინიუმი/ვილანტეროლით.[96]Lipson DA, Crim C, Criner GJ, et al. Reduction in all-cause mortality with fluticasone furoate/umeclidinium/vilanterol in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Jun 15;201(12):1508-16. https://www.doi.org/10.1164/rccm.201911-2207OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32162970?tool=bestpractice.com ერთ-ერთ სხვა რანდომიზებულ კვლვევაშიც, სამმაგი თერაპიის მიმღებ ჯგუფში (ბუდესონიდი/გლიკოპირონიუმი/ფორმოტეროლი), დაფიქსირდა მსგავსი შედეგები სიკვდილობის თვალსაზრისით, თუმცა იყენებდნენ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდის უფრო მაღალ დოზას.[57]Rabe KF, Martinez FJ, Ferguson GT, et al. Triple inhaled therapy at two glucocorticoid doses in moderate-to-very-severe COPD. N Engl J Med. 2020 Jul 2;383(1):35-48. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32579807?tool=bestpractice.com ორივე კვლევის ფარგლებში, სიკვდილობის კუთხით არ აღმოჩნდა განსხვავება ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებით ორმაგ თერაპიასთნ შედარებით.[57]Rabe KF, Martinez FJ, Ferguson GT, et al. Triple inhaled therapy at two glucocorticoid doses in moderate-to-very-severe COPD. N Engl J Med. 2020 Jul 2;383(1):35-48. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32579807?tool=bestpractice.com [96]Lipson DA, Crim C, Criner GJ, et al. Reduction in all-cause mortality with fluticasone furoate/umeclidinium/vilanterol in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Jun 15;201(12):1508-16. https://www.doi.org/10.1164/rccm.201911-2207OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32162970?tool=bestpractice.com შეგროვდა მონაცემები სამმაგი თერაპიის შემსწავლელი სამი სხვადასხვა კვლევისა, რომლებშიც ჩართულები იყვნენ ფქოდ-დიაგნოსტირებული პაციენტები, რომელთაც ჰქონდათ ჰაერის დინების მძიმე შეზღუდვის და გამწვავებების ანამნეზი. აღმოჩნდა, რომ სამმაგ თერაპიას არ აქვს სიკვდილობის შემცირების მხრივ მნიშვნელოვანი ეფექტი, საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების გარეშე მიმდინარე მკურნალობებთან შედარებით.[97]Vestbo J, Fabbri L, Papi A, et al. Inhaled corticosteroid containing combinations and mortality in COPD. Eur Respir J. 2018 Dec 13;52(6):1801230. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01230-2018 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30209195?tool=bestpractice.com

ამერიკის თორაკალური საზოგადოების გაიდლაინების მიხედვით, რეკომენდებულია სამმაგი თერაპია პაციენტებში, რომელთაც ერთი ან მეტი გამწვავება ჰქონიათ პერორული კორტიკოსტეროიდების, ანტიბიოტიკების ან ჰოსპიტალიზაციის საჭიროებით გასულ წელს და აწუხებთ დისპნოეს სიმპტომები ან ვარჯიშის აუტანლობა ორმაგი თერაპიის (კომბინაციური რეჟიმი ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებით და მუსკარინული ანტაგონისტებით) მიუხედავად.[58]Nici L, Mammen MJ, Charbek E, et al. Pharmacologic management of chronic obstructive pulmonary disease. an official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 May 1;201(9):e56-e69. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202003-0625ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32283960?tool=bestpractice.com დიდი ბრიტანეთის გაიდლაინებით, სამმაგი თერაპია რეკომენდებულია პაციენტებში, რომელთაც გამწვავება აღენიშნათ ჰოსპიტალიზაციის საჭიროებით, ან ორი საშუალო სიმძიმის გამწვავება გქონდათ 1 წლის განმავლობაში, ორმაგი თერაპიის (კომბინაციური რეჟიმი ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებით და მუსკარინული ანტაგონისტებით) მიუხედავად.[3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115

ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების მიმღებ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ გამწვავებები, საჭიროა გადასვლა ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების რეჟიმზე.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf თუ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი უეფექტოა ან იწვევს მნიშვნელოვან გვერდით მოვლენებს, შეიძლება გადასვლა კომბინაციურ რეჟიმზე ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტით და მუსკარინული ანტაგონისტით. თუ სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა ≥300 უჯრედი/მიკროლიტრზე, გამწვავების რისკი ყველაზე მაღალია საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდის მოხსნის შემდეგ.[59]Chapman KR, Hurst JR, Frent SM, et al. Long-term triple therapy de-escalation to indacaterol/glycopyrronium in patients with chronic obstructive pulmonary disease (SUNSET): a randomized, double-blind, triple-dummy clinical trial. Am J Respir Crit Care Med. 2018 Aug 1;198(3):329-39. https://www.doi.org/10.1164/rccm.201803-0405OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29779416?tool=bestpractice.com

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ფქოდ-ით დაავადებულ ყველა პაციენტს უნდა დაენიშნოს ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორი სიმპტომების დაუყოვნებლად შესამსუბუქებლად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ხანმოკლე მოქმედების ბეტა აგონისტები და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციას, სუნთქვას და სიცოცხლის ხარისხს.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com იპრატროპიუმს, რომელიც არის ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი, შეიძლება ჰქონდეს მცირე სარგებელი ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებთან შედარებით, სიცოცხლის ხარისხის გაუმჯობესების კუთხით.[60]Appleton S, Jones T, Poole P, et al. Ipratropium bromide versus short acting beta-2 agonists for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr 19;(2):CD001387. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001387.pub2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16625543?tool=bestpractice.com ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები უნდა შეწყდეს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტების დანიშვნის შემთხვევაში. ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის მაგალითია სალბუტამოლი.

არ არის რეკომენდებული ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორების რეგულარული გამოყენება. ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატორებზე ორგანიზმის არასათანადო დამყოლობა შეიძლება მივიჩნიოთ გამწვავებად.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მოწევის შეწყვეტისკენ უნდა მოვუწოდოთ ყველა პაციენტს. ასევე მათ უნდა მივუთითოთ, რომ თავიდან აირიდონ თამბაქოს კვამლი, ოკუპაციური ან გარემო ექსპოზიცია სხვა გამღიზიანებლებთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 მოწევის შეწყვეტა მნიშვნელოვნად ამცირებს COPD -ის პროგრესირების მაჩვენებელსა და მალიგნიზაციის რისკს.

პაციენტი უნდა აიცრას გრიპის ვირუსისა და Streptococcus pneumoniae-ს წინააღმდეგ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ასოცირდება COPD-ის ცხელებით მიმდინარე გამწვავებასთან.[130]Walters JA, Tang JN, Poole P, et al. Pneumococcal vaccines for preventing pneumonia in chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 24;(1):CD001390. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001390.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28116747?tool=bestpractice.com [131]Kopsaftis Z, Wood-Baker R, Poole P. Influenza vaccine for chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Cochrane Database Syst Rev. 2018 Jun 26;(6):CD002733. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002733.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29943802?tool=bestpractice.com [ ] What are the effects of influenza vaccine in people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2235/fullსწორი პასუხის ჩვენება აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები ასევე უწევს რეკომენდაციას ტეტანუსის/დიფტერიის/ყივანახველის ვაქცინას ფქოდ-ით დაავადებულებში, რომლებიც მოზარდობის პერიოდში არ აცრილან.[134]Centers for Disease Control and Prevention. Lung disease including asthma and adult vaccination. May 2016 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/adults/rec-vac/health-conditions/lung-disease.html

საინჰალაციო თერაპიაზე მყოფ პაციენტებს უნდა მიეცეთ ინსტრუქციები საინჰალაციო მოწყობილობის ტექნიკის შესახებ. პაციენტთა უმრავლესობა ინჰალატორის გამოყენებისას სულ მცირე ერთ შეცდომას უშვებს, ხოლო ინჰალატორის არასწორი გამოყენება დაკავშირებულია დაავადების არასასურველი კონტროლის ხარისხთან.[114]Cho-Reyes S, Celli BR, Dembek C, et al. Inhalation technique errors with metered-dose inhalers among patients with obstructive lung diseases: a systematic review and meta-analysis of US Studies. Chronic Obstr Pulm Dis. 2019 Jul 24;6(3):267-80. https://www.doi.org/10.15326/jcopdf.6.3.2018.0168 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31342732?tool=bestpractice.com [115]Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, et al. Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. Respir Med. 2011 Jun;105(6):930-8. https://www.doi.org/10.1016/j.rmed.2011.01.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21367593?tool=bestpractice.com კლინიცისტის მიერ ინჰალატორის მოხმარების ჩვენება, მოწყობილობის შერჩევა და გადახედვა აუმჯობესებს ინჰალატორის მოხმარების ტექნიკას.[117]Price D, Keininger DL, Viswanad B, et al. Factors associated with appropriate inhaler use in patients with COPD - lessons from the REAL survey. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;13:695-702. https://www.doi.org/10.2147/COPD.S149404 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29520137?tool=bestpractice.com

ყველა პაციენტს უნა ჩაუტარდეს სწავლება დაავადების მიმდინარეობის, გამწვავების და დეკომპენსაციის სიმპტომების შესახებ. მათი მოლოდინი დაავადების მიმდინარეობის, მკურნალობის და პროგნოზის შესახებ რეალისტური უნდა იყოს. არ არსებობს მედიკამენტი, რომელიც შეაჩერებს ფილტვის ფუნქციის კლებას ხანგრძლივ პერსპექტივაში და ფარმაკოთერაპიის მიზანია, სიმპტომების კონტროლი და გართულებების პრევენცია. თვითმართვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება უნდა მოიცავდეს წერილობითი სამოქმედო გეგმის შედგენას. ფიზიკური აქტივობა რეკომენდებულია ფქოდ-ის მქონე ყველა პაციენტისთვის.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ფილტვის რეაბილიტაცია მოიცავს სუნთქვით და ძალისმიერ ვარჯიშებს, ასევე ცნობიერების ამაღლებას. ეს კი უნდა დაიწყოს დაავადების ადრეულ ეტაპზე. GOLD გაიდლაინებით B, C, D ჯგუფის პაციენტებში რეკომენდებულია ფილტვის რეაბილიტაცია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ფილტვის რეაბილიტაცია ხსნის დისპნოეს და დაღლილობას, აუმჯობესებს ემოციურ ფონს და იწვევს კონტროლის შეგრძნებას შედარებით ფართო და კლინიკურად მნიშვნელოვანი ეფექტით.[137]McCarthy B, Casey D, Devane D, et al. Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(2):CD003793. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003793.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25705944?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

GOLD გაიდლაინებით, რეკომენდებულია ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპია სტაბილურ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ: PaO2 ≤7.3 კპა (55 მმ.ვწყ.სვ.);ან SaO2 ≤88%, ჰიპერკაპნიით ან მის გარეშე დადასტურებული 2-ჯერ 3კვირის განმავლობაში; ან PaO2 7.3 კპა (55 მმ.ვწყ.სვ.) და 8.0 კპა (60 მმ.ვწყ.სვ.) შორის, ანSaO2 of 88%, თუ არის დამტკიცებული ფილტვის ჰიპერტენზია, პერიფერიული შეშუპება რომელიც გულის შეგუბებით უკმარისობაზე მიუთითებს, ან პოლიციტემია (ჰემატოკრიტი >55%).[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

ამერიკის თორაკალური საზოგადოების გაიდლაინების მიხედვით, ფქოდ-ით დაავადებულ ზრდასრულებში, რომელთაც ოთახის ჰაერზე აქვთ მძიმე ქრონიკული ჰიპოქსემია, რეკომენდებულია ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპია სულ მცირე 15 საათი დღეში. საზოგადოება ჰიპოქსემიას შემდეგნაირად განმარტავს: ან PaO₂ ≤7.3 კპა (55 მმ.ვწყ.სვ.) ან ჟანგბადის სატურაცია პულსოქსიმეტრით (SpO₂) ≤88%; ან PaO₂ 7.5-7.9 კპა (56-59 მმ.ვწყ.სვ.) ან SpO₂ = 89% პლიუს რომელიმე ჩამოთვლილთაგან: შეშუპება, ჰემატოკრიტი ≥55%, ან P pulmonale ელექტროკარდიოგრამაზე.[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com

თუ პაციენტი ოქსიგენოთერაპიაზე იმყოფება სახლშიც, ამერიკის თორაკალური საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ინსტრუქტაჟს და ტრენინგს ჟანგბადის მოწყობილობების სწორ შენახვასთან დაკავშირებით. საჭიროა პაციენტის და მისი მომვლელის განათლება უსაფრთხოების საკითხების, ცეცხლისგან არიდების და ა.შ. შესახებ.[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com

დამატებითი ჟანგბადის ტიტრირება საჭიროა SaO2 ≥90% მაჩვენებლის მისაღწევად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf 60-90 დღის შემდეგ პაციენტი ხელახლა უნდა შეფასდეს, რათა განისაზღვროს ჟანგბადის საჭიროება და თერაპიული ეფექტი.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ფქოდის დროს სხვადასხვა თერაპიულ საშუალებებს შორის გადარჩენადობის გაუმჯობესებაზე მხოლოდ ორი ფაქტორი მოქმედებს: მოწევის შეწყვეტა და ხელოვნური ჟანგბადით მომარაგება.

ოქსიგენოთერაპია გვეხმარება ფილტვის ჰიპერტენზიის მინიმალიზაციაში, პულმონური არტერიული წნევის შემცირების გზით და აუმჯობესებს ფიზიკური დატვირთვის მიმართ ტოლერანტობასა და ცხოვრების ხარისხს. ასევე მან აჩვენა გაუმჯობესებული გადარჩენადობა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [32]Qaseem A, Wilt TJ, Weinberger SE, et al. Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society. Ann Intern Med. 2011 Aug 2;155(3):179-91. https://www.doi.org/10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21810710?tool=bestpractice.com

ამერიკის თორაკალური საზოგადოება რეკომენდაციას უწევს ამბულატორიულად ჟანგბადის მოხმარებას (ჟანგბადი მიეწოდება ვარჯიშის დროს ან ყოველდღიური აქტივობების დროს) იმ ზრდასრულებში, რომელთაც დიაგნოსტირებული აქვთ ფქოდ-ი და ატმოსფერულ ჰაერზე აღენიშნბთ მძიმე ჰიპოქსემია აღენიშნებათ.[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com თუმცა, ამერიკის თორაკალური საზოგადოების თანახმად, არ არის რეკომენდებული ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპია ფქოდ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ საშუალო ქრონიკული მოსვენებითი ჰიპოქსემია ოთახის ჰაერზე (SpO₂ 89%-93%).[145]Jacobs SS, Krishnan JA, Lederer DJ, et al. Home oxygen therapy for adults with chronic lung disease. An official American Thoracic Society clinical practice guideline. Am J Respir Crit Care Med. 2020 Nov 15;202(10):e121-41. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202009-3608ST http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33185464?tool=bestpractice.com

ფქოდ-ის და ძილის ობსტრუქციული აპნოეს დროს ვენტილაციური მხარდაჭერა უწყვეტი დადებითი წნევით (CPAP) აუმჯობესებს გადარჩენადობას და ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის საჭიროებას.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [36]Marin JM, Soriano JB, Carrizo SJ, et al. Outcomes in patients with chronic obstructive pulmonary disease and obstructive sleep apnea: the overlap syndrome. Am J Respir Crit Care Med. 2010 Aug 1;182(3):325-31. https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.200912-1869OC#.VoegmVIpqZM http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20378728?tool=bestpractice.com არაინვაზიური ვენტილაცია ზოგჯერ გამოიყენება ძალიან მძიმე, მაგრამ სტაბილური ფქოდ-ის დროს, თუმცა შერჩევის საუკეთესო კრიტერიუმები უცნობია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf [148]Wilson ME, Dobler CC, Morrow AS, et al. Association of home noninvasive positive pressure ventilation with clinical outcomes in chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2020 Feb 4;323(5):455-65. https://www.doi.org/10.1001/jama.2019.22343 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32016309?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

როფლუმილასტი, რომელიც არის პერორული ფოსფოდიესთერაზა-4-ის ინჰიბიტორი, შეიძლება დაინიშნოს იმ პაციენტებთან რომლებიც იღებენ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი და, რომელთაც აღნიშნებათ მუდმივი გამწვავებები და სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა <100 უჯრედი/მიკროლიტრი და მათთან, ვისაც ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების მიღების შემთხვევაშიც აქვთ მუდმივი გამწვავებები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

მისი გამოყენება შეიძლება განვიხილოთ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ მოსალოდნელი 1 წამში ფორსირებული ამოსუნთქვის მოცულობის <50% და ქრონიკული ბრონქიტი, განსაკუთრებით, თუ უკანასკნელი წლის განმავლობაში დაფიქსირდა გამწვავების მიზეზით სულ მცირე 1 ჰოსპიტალიზაციის შემთხვევა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

აზითრომიცინი შეიძლება დაინიშნოს იმ პაციენტებთან, რომლებიც იღებენ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი და აღნიშნებათ მუდმივი გამწვავებები, ასევე სისხლში ეოზინოფილების რაოდენობა <100 უჯრედი/მიკროლიტრი და მათთან, რომლებიც იღებენ ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა-2 აგონისტი/ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი/საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდები და აქვთ მუდმივი გამწვავებები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

აზითრომიცინი ზრდის მაკროლიდის მიმართ რეზისტენტული მიკროორგანიზმების კოლონიზაციის რისკს და არ უნდა დაინიშნოს პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ სმენის დაქვეითბა, ტაქიკარდია მოსვენებულ მდგომარეობაში ან QTc ინტერვალის პროლონგირების მკაფიო რისკი.[104]Albert RK, Connett J, Bailey WC, et al. Azithromycin for prevention of exacerbations of COPD. N Engl J Med. 2011;365:689-698. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21864166?tool=bestpractice.com პირველ რიგში, განიხილება აზითრომიცინის დანიშვნა (და არა მხოლოდ), ყოფილ მწეველებში, რომელთაც შესაბამისი მკურნალობის მიუხედავად აქვთ მუდმივი გამწვავებები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკების დაწყებამდე საჭიროა ბაზისური ელექტროკარდიოგრამის და ღვიძლის ფუნქციური ტესტების ჩატარება. ნახველის ნიმუში უნდა აიღოთ კულტივირებისთვის და სენსიტიურობის ანალიზისთვის (მოიცავს ტუბერკულოზზე ტესტირებას), პაციენტის ნახველის ამოღების უნარი უნდა გაუმჯობესდეს და ბრონქოექტაზი უნდა გამოირიცხოს კომპიუტერული ტომოგრაფიით.[3]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. July 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115 [105]Smith D, Du Rand I, Addy CL, et al. British Thoracic Society guideline for the use of long-term macrolides in adults with respiratory disease. Thorax. 2020 May;75(5):370-404. https://www.doi.org/10.1136/thoraxjnl-2019-213929 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32303621?tool=bestpractice.com ეკგ და ღვიძლის ტესტები უნდა ჩატარდეს მკურნალობიდან 1 თვის შემდეგ. პროფილაქტიკური ანტიბიოტიკოთერაპია განხილულ უნდა იყოს მე-6 და მე-12 თვეებზე, რათა განისაზღვროს სარგებელი გამწვავებების სიხშირის თვალსაზრისით.[105]Smith D, Du Rand I, Addy CL, et al. British Thoracic Society guideline for the use of long-term macrolides in adults with respiratory disease. Thorax. 2020 May;75(5):370-404. https://www.doi.org/10.1136/thoraxjnl-2019-213929 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32303621?tool=bestpractice.com თუ ანტიბიოტიკოთერაპია არაეფექტურია, უნდა შეწყდეს.

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ფქოდ-ის ქრონიკული ბრონქიტით მიმდინარე ფორმის დროს ხშირია სქელი ნახველის პროდუქცია. მუკოლიზურმა აგენტებმა შეიძლება მცირედ შეამცირს გამწვავებების სიხშირე და თვის განმავლობაში უნარშეზღუდული დღეების ჯამური რაოდენობა, მაგრამ არ აუმჯობესებს ფილტვის ფუნქციასა და ცხოვრების ხარისხს.[135]Poole P, Sathananthan K, Fortescue R. Mucolytic agents versus placebo for chronic bronchitis or chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2019 May 20;5:CD001287. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD001287.pub6 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31107966?tool=bestpractice.com ერთი მეტა-ანალიზის მიხედვით, რომლითაც შედარდა ერდოსტეინი, კარბოცისტეინი და აცეტილცისტეინი, ერდოსტეინს აღმოაჩნდა ყველაზე უსაფრთხო და ეფექტური პროფილი. ერდოსტეინი ამცირებს გამწვავების მიზეზით ჰოსპიტალიზაციის რისკს. ერდოსტეინი და აცეტილცისტეინი ამცირებს გამწვავების ხანგრძლივობას.[136]Rogliani P, Matera MG, Page C, et al. Efficacy and safety profile of mucolytic/antioxidant agents in chronic obstructive pulmonary disease: a comparative analysis across erdosteine, carbocysteine, and N-acetylcysteine. Respir Res. 2019 May 27;20(1):104. https://www.doi.org/10.1186/s12931-019-1078-y http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31133026?tool=bestpractice.com იმ ქვეყნებში, რომლებშიც ერდოსტეინი ხელმისაწვდომია, აღნიშნული უპირატესი ვარიანტია. ისეთი მუკოლიზური აგენტებით მკურნალობა, როგორიცაა კარბოცისტეინი და აცეტილცისტეინი, შეიძლება ყველაზე სარგებლიანი იყოს იმ პაციენტებში, რომლებიც არ იღებენ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf თუმცა, ერდოცისტეინს შეიძლება ჰქონდეს მნიშვნელოვანი ეფექტი მსუბუქი გამწვავებების დროს, მიუხედავად იმისა, იღებს თუ არა პაციენტი საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

თეოფილინი (მეთილქსანტინური აგენტი) ფართოდ არ გამოიყენება, რადგან ახასიათებს ლიმიტირებული თერაპიული ეფექტი, მაღალი რისკი და ხშირად სხვა პრეპარატებთან ურთიერთქმედება. თეოფილინი ნაჩვენებია პერსისტენტული სმპტომების არსებობის დროს, როდესაც ინჰალაციური თერაპია არ არის საკმარისი ობსტრუქციის მოხსნისთვის. ფქოდ-ის საშუალო და მძიმე ხარისხის დროს, თეოფილინის ეფექტები ფილტვის ფუნქციაზე მინიმალურია.[107]Ram FS, Jones PW, Castro AA, et al. Oral theophylline for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(4):CD003902. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12519617?tool=bestpractice.com ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივის რეკომენდაციით, თეოფილინი მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა გამოიყენებოდეს, როდესაც ბრონქოდილატატორები ხელმიმსაწვდომი არ არის ან ზედმეტად ძვირადღირებულია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf თეოფილინი ინიშნება მაშინ, როდესაც ამოწურულია ინჰალაციური თერაპიის ყველა ვარიანტი. ტოქსიკურობა დოზადამოკიდებულია.

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

ქირურგიული ჩარევები (ბულექტომია, ფილტვის მოცულობის შემცირების ოპერაცია[149]van Agteren JE, Hnin K, Grosser D, et al. Bronchoscopic lung volume reduction procedures for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Feb 23;(2):CD012158. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012158.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28230230?tool=bestpractice.com [150]van Agteren JE, Carson KV, Tiong LU, et al. Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 14;(10):CD001001. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001001.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27739074?tool=bestpractice.com [ ] How does bronchoscopic lung volume reduction compare with medical therapy in people with chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1680/fullსწორი პასუხის ჩვენება და ფილტვის გადანერგვა) ფქოდ-ის მართვის ბოლო სტადიაა. აღნიშნული მეთოდები გამოიყენება ფილტვის დინამიკურობის, ფიზიკური დატვირთვის მიმართ ტოლერანტობის და ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად.[150]van Agteren JE, Carson KV, Tiong LU, et al. Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 14;(10):CD001001. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001001.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27739074?tool=bestpractice.com ფილტვის მოცულობის შემამცირებელი ქირურგიული ჩარევის ჩვენებაა ჰაერის დინების მძიმე შეზღუდვა, განსაკუთრებით პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ ზედა წილის ლოკალური დაავადება და ნორმასთან შედარებით ფიზიკური დატვირთვის დაქვეითებული შესაძლებლობა.[149]van Agteren JE, Hnin K, Grosser D, et al. Bronchoscopic lung volume reduction procedures for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Feb 23;(2):CD012158. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012158.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28230230?tool=bestpractice.com [ ] How does bronchoscopic lung volume reduction compare with medical therapy in people with chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1680/fullსწორი პასუხის ჩვენება ბულექტომია წარმოადგენს შესაძლო ვარიანტს ფქოდ-ის დროს იმ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ დისპნოე და კტ კვლევით ვლინდება დიდი ბულა, რომელიც იკავებს სულ მცირე ჰემითორაქსის 30%-ს. მძიმე ფუნქციური სტატუსი და მძიმედ დაკლებული FEV1 (<500 მლ) ამ შესაძლებლობას ნაკლებად სახარბიელოს ხდის. ენდობრონქული სარქვლის ჩადგმით კლინიკურად მნიშვნელოვნად უმჯობესდება შესაბამისად შერჩეული ფქოდ პაციენტების მდგომარეობა.[151]Klooster K, Slebos DJ, Zoumot Z, et al. Endobronchial valves for emphysema: an individual patient-level reanalysis of randomised controlled trials. BMJ Open Respir Res. 2017 Nov 2;4(1):e000214. https://bmjopenrespres.bmj.com/content/4/1/e000214 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29441206?tool=bestpractice.com

ფილტვის გადანერგვაზე მიმართვის კრიტერიუმები:[152]Weill D, Benden C, Corris PA, et al. A consensus document for the selection of lung transplant candidates: 2014 - an update from the Pulmonary Transplantation Council of the International Society for Heart and Lung Transplantation. J Heart Lung Transplant. 2015 Jan;34(1):1-15. https://www.jhltonline.org/article/S1053-2498(14)01181-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25085497?tool=bestpractice.com

პროგრესირებადი დაავადება მაქსიმალური მკურნალობის მიუხედავად (მედიკამენტები, ფილტვის რეაბილიტაცია და ოქსიგენოთერაპია).

პაციენტი არ არის ფილტვის მოცულობის შემცირების ენდოსკოპიური ან ქირურგიული ოპერაციის კანდიდატი. მიზანშეწონილია ფქოდ პაციენტების ერთდროული მიმართვა გადანერგვასა და მოცულობის შემცირების ოპერაციაზე კონსულტაციის მიზნით.

ინდექსი- სხეულის მასის ინდექსი, ჰაერის დინების ობსტრუქცია, დისპნოე და ვარჯიში (BODE), 5-6 ქულა.

PaCO₂ >50 მმ.ვწყ.სვ. ან 6.6 კპა და/ან PaO₂ <60 მმ.ვწყ.სვ. ან 8 კპა.

FEV1 <25% პრედიქტორული.

[ BODE ინდექსი ფქოდ გადარჩენადობის პროგნოზირებისთვის ]

ფილტვის ტრანსპლანტაცი აუმჯობესებს ცხოვრების ხარისხს და ფუნქციონირების შესაძლებლობას.[150]van Agteren JE, Carson KV, Tiong LU, et al. Lung volume reduction surgery for diffuse emphysema. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 14;(10):CD001001. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD001001.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27739074?tool=bestpractice.com თუმცა ტრანსპლანტაციის ბენეფიტს არ წარმოადგენს გადარჩენა.[153]Stavem K, Bjørtuft Ø, Borgan Ø, et al. Lung transplantation in patients with chronic obstructive pulmonary disease in a national cohort is without obvious survival benefit. J Heart Lung Transplant. 2006 Jan;25(1):75-84. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16399534?tool=bestpractice.com

დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან

პალიატიური თერაპია დისპნოეს სიმპტომების გასაუმჯობესებლად, ნუტრიციული მხარდაჭერის შემდეგ, მოიცავს შფოთვის და დეპრესიის მართვას, დაღლილობის მოხსნას. ეს შეიძლება სარგებლიანი იყოს ფქოდ-ის დროს იმ პაციენტებთან, რომელთაც ოპტიმალური სამედიცინო მკურნალობის მიუხედავად აღნიშნული პრობლემები აქვთ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf "საბოლოო მოვლა" ჰოსპისში განსახილველია ძალიან მძიმე, შორსწასული დაავადების შემთხვევებში. პაციენტი და ოჯახის წევრები ინფორმირებულნი უნდა იყვნენ პროცესის მიმდინარეობის შესახებ და ეს თემა უნდა განიხილოთ დაავადების ადრეულ ეტაპზევე, სანამ გამოვლინდება სუნთქვის მწვავე უკმარისობა.[154]Carlucci A, Guerrieri A, Nava S. Palliative care in COPD patients: is it only an end-of-life issue? Eur Respir Rev. 2012 Dec 1;21(126):347-54. http://err.ersjournals.com/content/21/126/347.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23204123?tool=bestpractice.com ოპიოიდები, ნერვკუნთოვანი ელექტრული სტიმულაცია და გულმკერდის კედლის ვიბრაცია შეიძლება ხსნიდეს დისპნოეს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ხანგრძლივი მოქმედების ორალური და პარენტერული ოპიოიდები შეიძლება განვიხილოთ მწვავე ფქოდ-ით დაავადებულ პაციენტებში დისპნოეს სამკურნალოდ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. 2021 [internet publication]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.1-25Nov20_WMV.pdf ერთ-ერთი კვლევის მიხედვით, ოპიოიდებისა და ბეზოდიაზეპამის დაბალი დოზები უსაფრთხოა და არ ასოცირდება ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილობის ზრდასთან.[155]Ekström MP, Bornefalk-Hermansson A, Abernethy AP, et al. Safety of benzodiazepines and opioids in very severe respiratory disease: national prospective study. BMJ. 2014 Jan 30;348:g445. https://www.bmj.com/content/348/bmj.g445.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24482539?tool=bestpractice.com

Cochrane-ს ერთი მიმოხილვის მიხედვით, არ არსებობს მტკიცებულება ბენზოდიაზეპინების მხარდასაჭერად ან წინააღმდეგ შორსწასული კიბოს და ფქოდ-ის შემთხვევაში სუნთქვის უკმარისობის შესამსუბუქებლად.[156]Simon ST, Higginson IJ, Booth S, et al. Benzodiazepines for the relief of breathlessness in advanced malignant and non-malignant diseases in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Oct 20;(10):CD007354. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD007354.pub3/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27764523?tool=bestpractice.com

აკუპუნქტურა და აკუ-წნევა შეიძლება ასევე აუმჯობესებდეს სუნთქვას და ცხოვრების ხარისხს პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ შორსწასული ფქოდ.[157]von Trott P, Oei SL, Ramsenthaler C. Acupuncture for breathlessness in advanced diseases: a systematic review and meta-analysis. J Pain Symptom Manage. 2020 Feb;59(2):327-38.e3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31539602?tool=bestpractice.com