2019 წლის კორონავირუსით გამოწვეული დაავადება (COVID-19)

მიმოხილვა 
თეორია 
დიაგნოზი 
მართვა 
მეთვალყურეობა 
წყაროები 

მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება

ACUTE

მსუბუქი და ზომიერი (არამძიმე) დაავადება

1st line – განიხილეთ სახლის პირობებში მართვა ან საავადმყოფოში მიღება

Back

1st line –

განიხილეთ სახლის პირობებში მართვა ან საავადმყოფოში მიღება

განიხილეთ პაციენტების იზოლირება საეჭვო ან დადასტურებული უსიმპტომო ან მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის დაავადებით.[85][644][654] დაავადების სიმძიმის განმარტებებისთვის იხ კრიტერიუმები.

სახლის პირობებში მართვა შეიძლება მოწოდებული იყოს შემთხვევათა უმეტესობაში. რეკომენდებულია ტელემედიცინა ან ვიზიტები, საჭიროებისამებრ.
დამძიმების მაღალი რისკის მქონე პაციენტების მართვა მოწოდებულია სამედიცინო დაწესებულებაში.

გახსოვდეთ თანმხლებ დაავადებებთან დაკავშირებული რისკი და მძიმე დაავადების რისკი

ინტენსიურად დააკვირდით მსუბუქი ან საშუალო კოვიდის მქონე პაციენტებს და განიხილეთ, სად იქნება ყველაზე შესაფერისი მათი მართვა.[1153] გაითვალისწინეთ მძიმე დაავადების განვითარების თანმხლები რისკ-ფაქტორები, რომლებიც ქრონიკულ დაავადებებს უკავშირდება, მათ შორის:[1154]

ასაკი ≥50 წელი
კარდიოლოგიური დაავადებები
შაქრიანი დიაბეტი
ასთმა
ფილტვის ქრონიკული დაავადება
თირკმლის ქრონიკული დაავადება
ცერებროვასკულური დაავადება
დემენცია
ფსიქიკური დაავადებები
Cancer
იმუნოსუპრესია
სიმსუქნე
მოწევა
სავარაუდოდ, ჰიპერტენზია (მტკიცებულებები არათანმიმდევრულია).

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციას აქვს ოდნავ განსხვავებული სია, უფრო მაღალი ასაკობრივი ზღვარი ≥60 წლით.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია გირჩევთ, ჩართოთ პულსოქსიმეტრიის მონიტორინგი არაჰოსპიტალიზებული პაციენტებისთვის სიმპტომური არამძიმე COVID-19 დროს, როცა არსებობს მძიმე დაავადების რისკის ფაქტორები (მოიცავს ზემოთ ჩამოთვლილ თანმხლებ დაავადებებს).[1153]

განიხილეთ პაციენტის მდგომარეობა გუნდთან, რომელიც მის თანმხლებ, ქრონიკულ დაავადებას მართავს და/ან გაგზავნეთ პაციენტი სხვა პროფესიონალთან მულტიდისციპლინურ გუნდში.

კოლაბორაციული, მულტიდისციპლინური მომსახურება რეკომენდებულია ხანდაზმულ პაციენტებში, რათა ყველა პრობლემა (თანმხლები დაავადებების ჩათვლით) იყოს გათვალისწინებული.[1153]

შეაფასეთ თქვენი პაციენტის მოწყვლადობის დონე

Practical tip

მოწყვლადობა არის გამორჩეული ჯანმრთელობის მდგომარეობა, რომელიც დაკავშირებულია დაბერების პროცესთან, რომლის დროსაც სხეულის მრავალი სისტემა თანდათან კარგავს არსებულ რეზერვებს.[1155] იხილეთ მოწყვლადობა/დასუსტებული მდგომარეობა.

ჰკითხეთ პაციენტს მისი შესაძლებლობების შესახებ ამ მწვავე ეპიზოდამდე 2 კვირით ადრე (საჭიროების შემთხვევაში გამოკითხეთ ოჯახის წევრებსაც).
გამოიყენეთ კლინიკური მოწყვლადობის შკალა (CFS) თუ თქვენი პაციენტი ≥65 წლისაა. Dalhousie University: Clinical Frailty Scale Opens in new window ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს CFS-ის გამოყენებას, როდესაც ადამიანი საავადმყოფოშია მიყვანილი COVID-19-ით.[1156]
- ეს ინსტრუმენტი პრაქტიკულად დაგეხმარებათ მოწყვლადობის იდენტიფიცირებისთვის, მაგრამ არ უნდა დაეყრდნოთ მას ცალკეულად.
- ზოგადად, ხანდაზმულ პაციენტებში მოწყვლადობის მაღალი ქულა გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების განყოფილებაში მიღებისას ასოცირებულია არასასურველი შედეგების მომატებულ რისკთან.[1157] კონკრეტულად COVID-19-ით დაავადებული პაციენტებისთვის, ზოგიერთ, მაგრამ არა ყველა კვლევაში დაფიქსირებულია მოწყვლადობის უფრო მაღალი დონე სიკვდილობის რისკის მატებასთან ერთად.[1153][1158][1159][1160]
თუ თქვენმა პაციენტმა 5 ან უფრო მაღალი ქულა მოაგროვა, მოიძიეთ რჩევა შესაბამისი ადგილობრივი მიმართვის შესახებ ჰოლისტიკური მიმოხილვისთვის, რომელიც უნდა მოიცავდეს დისკუსიას მათი მკურნალობის მოლოდინებისა და მოვლის მიზნების შესახებ.
დაეხმარეთ მულტიდისციპლინური ზრუნვის განხორციელებას და მართვის მიდგომის მორგებას იმის მიხედვით, რასაც პაციენტი ყველაზე მეტად აფასებს.[1161]

ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის ადგილობრივი პროცედურები უნდა გაითვალისწინოთ პაციენტების მართვისას. სახლის პირობებში იზოლირების შემთხვევაში, პაციენტებს და ოჯახის წევრებს უნდა ურჩიოთ ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის ზომების მიღება:

WHO: home care for patients with suspected or confirmed COVID-19 and management of their contacts Opens in new window

მითითებები იმის შესახებ, თუ როდის უნდა შეწყდეს იზოლაცია, ფართოდ განსხვავდება სხვადასხვა ქვეყნებში.

იზოლაციის ხანგრძლივობა შეიძლება დამოკიდებული იყოს სხვადასხვა ფაქტორზე, მათ შორის მოცირკულირე SARS-CoV-2 ვარიანტებზე და პაციენტის ფაქტორებზე (მაგ., იმუნოკომპრომისული, უსიმპტომო/სიმპტომური, დაავადების სიმძიმე).
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს 10 დღიან იზოლაციას სიმპტომატური პაციენტებისთვის, ხოლო 5 დღიან იზოლაციას უსიმპტომო პაციენტებისთვის (ძალიან დაბალი სიზუსტის მტკიცებულებებზე დაყრდნობით). იზოლაციის პერიოდის შესამცირებლად შეიძლება გამოიყენოთ ანტიგენის სწრაფი ტესტირება.[85]
ზოგიერთი ქვეყანა ახლა რეკომენდაციას უწევს იზოლაციის პერიოდს 5-დან 7 დღემდე, ზოგი კი საერთოდ აღარ გირჩევთ იზოლაციას.
დამატებითი ინფორმაციისთვის გაეცანით ადგილობრივი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის მითითებებს.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – ესკალაციის გეგმის შემუშავება/ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობის განხილვა

Back

Plus –

ესკალაციის გეგმის შემუშავება/ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობის განხილვა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

თქვენს პაციენტთან (და მათ ოჯახთან ან მომვლელებთან, თუ ეს შესაძლებელია) კონსულტაციით შეათანხმეთ ესკალაციის გეგმა რაც შეიძლება ადრეულად.[1156] ეს ეხება ყველა პაციენტს, მაგრამ შეიძლება განსაკუთრებით აქტუალური იყოს პაციენტებისთვის, რომლებიც ცხოვრობენ მოწყვლადი ჯანმრთელობით და/ან გარკვეული თანმხლები დაავადებებით, როგორიცაა დემენცია, ინსულტი, გულის უკმარისობა, ფქოდ და გვიანი სტადიის თირკმლის ქრონიკული დაავადება (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).

ესკალაციის გეგმა უნდა მიოცავდეს:[1162]
- რეანიმაციის სტატუსი (მაგ., ‘გადაწყვეტილება რეანიმაციის შეჩერების შესახებ’ [DNACPR])
- ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობა (მაგ. პაციენტის ინტუბაციის ან ინტენსიური მკურნალობის განყოფილებაში მოთავსების შესაბამისობა).
გათვალისწინებული უნდა იყოს კომპლექსური მკურნალობის დაგეგმარება, მათ შორის იურიდიული კომპლექსური დირექტივები.[1153][1162]
პაციენტთან უნდა განიხილოთ ინდივიდუალური სურვილები, რათა მიღებული იყოს ინფორმირებული გადაწყვეტილება და გაგებული იყოს სარგებლისა და რისკის ბალანსი, როცა მაღალი ინტენსივობის ჩარევებზეა საუბარი.

ზოგიერთ სიტუაციაში, პაციენტს, რომელსაც აქვს დემენცია, სწავლის უნარის დაქვეითება ან სხვა მნიშვნელოვანი თანმხლები დაავადებები (განსაკუთრებით, თუ ისინი მწვავედ ავად არიან), არ ექნება კოგნიტური შესაძლებლობები, მიიღოს გადაწყვეტილებები მკურნალობის ესკალაციისთვის.

შეაფასეთ და დააფიქსირეთ კოგნიტური შესაძლებლობები (კონკრეტული გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა იმ დროს, როდესაც გადაწყვეტილების მიღებაა საჭირო).[1163] დაიცავით თქვენს რეგიონში არსებული შესაბამისი კანონმდებლობა.
ინგლისსა და უელსში, ჯანდაცვის პროფესიონალები უნდა დაემორჩილონ 2005 წლის აქტს ფსიქიკური შესაძლებლობების შესახებ.[1164] შეფასებები უნდა ტარდებოდეს აქტში წარმოდგენილი პრინციპების შესაბამისად.[1164]
თუ პაციენტს არ აქვს სრულყოფილი კოგნიტური ფუნქცია, გაიარეთ კონსულტაცია მათ უახლოეს ნათესავებთან საუკეთესო ინტერესების“ გადაწყვეტილების მისაღებად, იმის გათვალისწინებით, თუ რა არის ცნობილი პაციენტის ადრე გამოხატული პრეფერენციების შესახებ.[1164] ინგლისსა და უელსში 2005 წლის მენტალური შესაძლებლობების შესახებ კანონის თანახმად, თუ პაციენტს „წარმომადგენელი“ არ ყავს (ანუ, არავის შეუძლია მისი საუკეთესო ინტერესების წარმომადგენლობა, არ შედის დაქირავებული პერსონალი) და გადაწყვეტილება არ არის კრიტიკული, თქვენ უნდა მოიძიოთ დამოუკიდებელი გონებრივი შესაძლებლობების ადვოკატი (IMAC) ამ როლის შესასრულებლად.[1165] შეამოწმეთ თქვენი ქვეყნის/რეგიონის შესაბამისი კანონმდებლობა.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – მეთვალყურეობა

Back

Plus –

მეთვალყურეობა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ყურადღებით დააკვირდით პაციენტებს (განსაკუთრებით მათ, ვისაც აქვს მძიმე დაავადების რისკ-ფაქტორები) დაავადების პროგრესირების ნიშნებსა და სიმპტომებზე. კონსულტაცია გაუწიეთ პაციენტებს გაუარესების ნიშნებისა და სიმპტომების ან გართულებების შესახებ, რომლებიც საჭიროებენ სასწრაფო დახმარებას (მაგ., სუნთქვის გაძნელება, გულმკერდის ტკივილი).[85][644]

პულსოქსიმეტრია და მონიტორინგი სახლში რეკომენდებულია სიმპტომურ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ მძიმე დაავადების რისკფაქტორები და არ არიან ჰოსპიტალიზებული. საჭიროა პაციენტების განათლება და შესაბამისი მეთვალყურეობა.[85]
თუ პაციენტის მართვა ჰოსპიტალში მიმდინარეობს, დააკვირდით კლინიკური დამძიმების ნიშნებს ადრეული გაფრთხილების ქულების გამოყენებით (ადრეული გაფრთხილების ეროვნული ქულა 2 [NEWS2]). დაუყოვნებლივ დაიწყეთ დამხმარე მოვლის ჩარევების გამოყენება.[85]

შეამოწმეთ თირკმლის საწყისი ფუნქცია და განაგრძეთ რეგულარული მონიტორინგი

შეამოწმეთ თირკმელების საწყისი ფუნქცია და განსაკუთრებით ყურადღებით დააკვირდით, თუ თქვენს პაციენტს აქვს თირკმელების ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის ანამნეზი.[1166]

თირკმლის ქრონიკული დაავადება თირკმლის მწვავე დაზიანების მნიშვნელოვანი რისკფაქტორია.[1167] დიაბეტი და გულის უკმარისობა ასევე აღიარებული რისკ-ფაქტორებია თირკმლის მწვავე დაზიანებისთვის იმ ადამიანებში, რომლებიც მწვავედ არიან დაავადებული ან უტარდებათ ოპერაცია.[1166]
თირკმლის ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის და COVID-19-ის თანაარსებობის შემთხვევაში მომატებულია თირკმლის მწვავე დაზიანების რისკი, რომელიც თავისმხრივ უკავშირდება ცხელებას, დეჰიდრატაციას, და არასტეროიდული ანტიანთებითი მედიკამენტების გამოყენებას.
- თირკმლის მწვავე დაზიანება COVID-19-ის ფონზე შეიძლება იყოს ხშირი, მაგრამ პრევალენტობა უცნობია. დაზიანება ასოცირდება სიკვდილობის მატებასთან.[1156] იხ. გართულებები.
თუ პაციენტი სახლში რჩება, უნდა გქონდეთ მონიტორინგის მექანიზმი, რათა დროულად მოხდეს ჰოსპიტალიზაცია, დამძიმების შემთხვევაში.[1153]

COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში შეამოწმეთ თირკმლის საწყისი ფუნქცია დაგანაგრძეთ რეგულარული მონიტორინგი.[1153]

თირკმლის ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის მქონე პაციენტებისთვის:[1166]
- შეადარეთ თირკმლის ფუნქცია ბოლო ხელმისაწვდომ შედეგებს და მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს თირკმლის მწვავე დაზიანების გამოვლენისთვის
- ყოველდღიურად გადახედეთ თირკმლის ფუნქციას, ასევესითხის მოცულობის სტატუსს (ექსპერტული მოსაზრება)
- საჭიროა ოლიგურიის მონიტორინგი და შესაბამისი რეაგირება.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

Back

Plus –

სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ხველის მართვის მიზნით, ურჩიეთ პაციენტებს მოერიდონ ზურგზე წოლას, რადგან ეს ხველას არაეფექტურს ხდის და დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები მწვავე ხველის სამკურნალოდ.[397]

პაციენტებს ურჩიეთ ადეკვატური კვება და წყლის მიღება.

ურჩიეთ პაციენტებს რეგულარულად დალიონ სითხე, რათა თავიდან აიცილონ დეჰიდრატაცია. სითხის მიღების საჭიროება შეიძლება უფრო მაღალი იყოს, ცხელების გამო. თუმცა, ზედმეტი სითხე შეიძლება აუარესებდეს ოქსიგენაციას.[85][397]

სხვა დამხმარე ტიპის მოვლის ზომები:

ურჩიეთ პაციენტებს ოთახი გაანიავონ ფანჯრის ან კარის გაღებით[397]
ყველა პაციენტს ესაჭიროება ფსიქიკური და ფსიქოსოციალური მხარდაჭერა. შესაბამისად მართეთ უძილობის, დეპრესიის ან შფოთვის სიმპტომები.[85]

დეპრესიის დიაგნოზის მქონე პაციენტების მხარდაჭერაა საჭირო

თუ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის, მაგ. დეპრესიის მქონე პაციენტი სახლში მკურნალობს, საჭიროა შესაბამისი მხარდაჭერა. ემოციური დისტრესი შეიძლება გაძლიერებული იყოს.

საჭიროების შემთხვევაში, განიხილეთ ტელემედიცინის გამოყენება დისტანციური კონსულტაციების გასაადვილებლად.[1153][1168][1169]
ურჩიეთ პაციენტებს, სად იპოვონ ადგილობრივად რელევანტური ინფორმაცია და მხარდაჭერა.

განიხილეთ ყნოსვის დისფუნქციის მკურნალობა (მაგ. ყნოსვის ტრენინგი, ინტრანაზალური კორტიკოსტეროიდები) თუ პრობლემა გრძელდება 2 კვირაზე მეტხანს.[657][658]

კოქრეინის მიმოხილვამ აჩვენა, რომ არსებობს ძალიან მწირი მტკიცებულება სხვადასხვა ინტერვენციის ეფექტურობის შესახებ ინფექციის შემდეგ მუდმივი ყნოსვის დისფუნქციის თავიდან აცილების მიზნით. მტკიცებულებები ხელმისაწვდომია მხოლოდ ინტრანაზალური კორტიკოსტეროიდების თაობაზე (პრევენციისთვის), თუმცა, მათი სიზუსტე დაბალია და ამიტომ დასკვნების გაკეთება შეუძლებელია.[659][660]
სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ არ ფიქსირდება მნიშვნელოვანი განსხვავებები ყნოსვის ქულების გაუმჯობესებაში ყნოსვის ტრენინგის და ინტრანაზალური ან ორალური კორტიკოსტეროიდების რეჟიმსა და მხოლოდ ყნოსვის ტრენინგს შორის. ყნოსვითი ფუნქციები მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა ყნოსვის ტრენინგის შემდეგ.[661]

მსუბუქი ან საშუალო სიმძიმის დაავადების მქონე ბავშვების უმეტესობის მართვა შესაძლებელია მხოლოდ დამხმარე ზრუნვით (თუ არ ფიქსირდება მძიმე დაავადების განვითარების მაღალი რისკი).[644]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – სიცხის დამწევები/ტკივილგამაყუჩებლები

Back

Consider –

სიცხის დამწევები/ტკივილგამაყუჩებლები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

რეკომენდებულია პარაცეტამოლის ან იბუპროფენის გამოყენება.[85][397]

იბუპროფენი უნდა მიიღოთ ყველაზე დაბალი ეფექტური დოზით, რაც შეიძლება მცირე ხნით, სიმპტომების საკონტროლოდ. იბუპროფენის გამოყენება რეკომენდებული არ არის ორსულ ქალებში (განსაკუთრებით მესამე ტრიმესტრში) ან <6 თვის ასაკის ბავშვებში (ასაკობრივი ზღვარი განსხვავებულია ქვეყნებს შორის).

არასტეროიდული, ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტები თირკმლის ქრონიკული დაავადების, გულის უკმარისობის ან ასთმის დროს

თირკმლის ქრონიკული დაავადება (CKD)

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტები არ უნდა გამოიყენოთ თირკმლის ქრონიკული უკმარისობის მქონე პაციენტებში.[1166]

გულის უკმარისობა

მოერიდეთ არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატებს , რადგან ისინი ზრდიან გულის უკმარისობის გაუარესების რისკს და ჰოსპიტალიზაციის რისკს გულის უკმარისობით.[1170]

ასთმა

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტების ფონზე შეიძლება გაუარესდეს ასთმის სიმპტომებიც, ამიტომ შეამოწმეთ, ხომ არ აქვს პაციენტს დადასტურებული სენსიტიურობა.[1171]

Primary options

პარაცეტამოლი: ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 500-1000 მგ პერორალურად, ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 4000 მგ დღეში

პარაცეტამოლი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 500-1000 მგ პერორალურად, ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 4000 მგ დღეში

იბუპროფენი: ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 300-600 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით), ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 2400 მგ დღეში

იბუპროფენი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 300-600 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით), ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 2400 მგ დღეში

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

პარაცეტამოლი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 500-1000 მგ პერორალურად, ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 4000 მგ დღეში

იბუპროფენი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 300-600 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით), ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 2400 მგ დღეში

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

პარაცეტამოლი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

იბუპროფენი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – თუ თქვენი პაციენტი არ არის მოთავსებული საავადმყოფოში, ურჩიეთ მას როგორ მართოს დიაბეტი სახლის პირობებში

Back

Plus –

თუ თქვენი პაციენტი არ არის მოთავსებული საავადმყოფოში, ურჩიეთ მას როგორ მართოს დიაბეტი სახლის პირობებში

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

თუ დიაბეტით დაავადებული პაციენტი საკმარისად კარგად არის სახლში დარჩენისთვის:

ურჩიეთ პაციენტებს, დაიცვან ადგილობრივი ეროვნული ან რეგიონული პროფესიული ორგანიზაციების (მაგ. დიაბეტის ორგანიზაცია) შესაბამისი წესები [1172][1173][1174][1175]
ასეთი სიტუაციის შესახებ (COVID-19) შეზღუდული მტკიცებულებების მიუხედავად, დიაბეტის დამოუკიდებლად მართვა, როგორც წესი, კვლავ გულისხმობს "ავად ყოფნის დღის" წესების დაცვას.[1176] უზრუნველყავით ინდივიდუალური წერილობითი მართვის გეგმა.

პაციენტებს ურჩიეთ, მოითხოვონ გადაუდებელი სამედიცინო დახმარება თუ ვერ იღებენ სითხეებს და ვერ აკონტროლებენ სისხლში გლუკოზას.

Practical tip

დარწმუნდით, რომ თქვენს პაციენტს აქვს დიაბეტის სამკურნალო მედიკამენტების საკმარისი მარაგი და სისხლში გლუკოზის მონიტორინგის ხელსაწყო. თუ თქვენს პაციენტს 1-ლი ტიპის დიაბეტი აქვს, დაწრმუნდით, რომ მას კეტონის გამზომი და კეტონის ფირფიტა აქვს.

ძირითადი ზოგადი საკითხები დიაბეტის მქონე პაციენტებისთვის

რეკომენდაციები მოიცავს:[1173][1174]

სისხლში გლუკოზის მონიტორინგის გაძლიერება
უშაქრო სითხეების მიღება დეჰიდრატაციის პრევენციისთვის, რადგან დეჰიდრატაცია იწვევს:
- ჰიპერგლიკემია
- დიაბეტური კეტოაციდოზი (DKA)
ნახშირწყლების მიღება (შეიძლება შაქრიანი სასმელიც თუ ჭამა არ შეუძლია ღებინების გამო)
დასვენება, ძლიერი ფიზიკური დატვირთვისგან თავის შეკავება
გააზრება, რა ეტაპზე უნდა მიმართონ შემდგომ სამედიცინო დახმარებას, მაგალითად:
- სისხლში გლუკოზა ჩვეულ მაჩვენებელზე მაღალია
- პაციენტი თავს შეუძლოდ გრძნობს, არ უმჯობესდება
- არ არის დარწმუნებული, როგორ მართოს მდგომარეობა დამოუკიდებლად.

Practical tip

გახსოვდეთ, რომ ავადმყოფობის დროს სისხლში გლუკოზა შეიძლება მომატებული იყოს, თუნდაც როცა პაციენტი ვერ იკვებება. OVID-19-ის მქონე პაციენტებში, როგორც ჩანს, კიდევ უფრო მაღალია ჰიპერგლიკემიის რისკი კეტონებით, მე-2 ტიპის დიაბეტის ფონზეც კი (განსაკუთრებით, თუ პაციენტი იღებს ნატრიუმი-გლუკოზის კონტრანსპორტერი-2-ის ინჰიბიტორს).[1177]

1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე ადამიანებში.

ზემოთაღნიშნულ ზოგად საკითხებთან ერთად, 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში ნებისმიერი მწვავე ავადმყოფობის დროს საჭიროა ჩამოთვლილი საკითხების გათვალისწინება:[1174]

პაციენტები უნდა დააკვირდნენ გლუკოზას სულ მცირე ყოველ 2-4 საათში ერთხელ
სისხლში შეიმოწმონ კეტონები, იცოდნენ რას ნიშნავს შედეგი და რა უნდა მოიმოქმედონ
არ შეწყვიტონ ინსულინის მიღება და საჭიროებისამებრ შეცვალონ დოზა
- საჭიროა ინსულინის დოზის გაზრდა, მაშინაც კი, როდესაც საკვებს არ ვიღებთ ან ვაღებინებთ თუ სისხლში გლუკოზის დონე >11 მმოლ/ლ-ია (>198 მგ/დლ) (ექსპერტთა დასკვნის საფუძველზე)
- გაეცანით ადგილობრივ პროტოკოლებს ინსულინის დოზირების, სისხლში გლუკოზის სიხშირის და კეტონების მონიტორინგის მართვის შესახებ დეტალური ინსტრუქციებისთვის.

COVID-თან დაკავშირებული კონსენსუსური განცხადებების უმეტესობა გვირჩევს ნატრიუმი-გლუკოზის კოტრანსპორტერი 2-ის ინჰიბიტორების (მაგ., დაპაგლიფლოზინი, კანაგლიფლოზინი, ემპაგლიფლოზინი, ერტუგლიფლოზინი) შეწყვეტას მწვავე დაავადების დროს.[1178] ეს პრეპარატები არ არის დამტკიცებული 1-ლი ტიპის დიაბეტის სამკურნალოდ დიდ ბრიტანეთში, მაგრამ, იშვიათ შემთხვევებში, პაციენტები შეიძლება იღებდნენ ამ პრეპარატებს სპეციალისტის რჩევით.

თუ თქვენი პაციენტი ჩვეულებრივ ღებულობს ამ მედიკამენტს, ურჩიეთ მათ, რომჩაიტარონ სისხლის ანალიზი კეტონებზე, მაშინაც კი, თუ სისხლში გლუკოზა არ არის მომატებული.[1177]
SGLT-2-ის ინჰიბიტორის მომხმარებელი პაციენტები იმყოფებიან ეუგლიკემიური კეტოაციდოზის მომატებული რისკის ქვეშ.[1179][1180] მათ უნდა შეამოწმონ სისხლში კეტონების დონე მაშინაც კი, როდესაც წყვეტენ SGLT-2-ის ინჰიბიტორის გამოყენებას.

მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პირები

COVID-19 ასევე უკავშირდება ინსულინის რეზისტენტობის გაძლიერებას და ინსულინის სეკრეციის დაქვეითებას პანკრეასის ბეტა-უჯრედებიდან. ამან შეიძლება გამოიწვიოს დიაბეტური კეტოაციდოზი მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში და მათშიც, ვინც დიაბეტით უწინ დაავადებული არ ყოფილა.

ზემოთაღნიშნულ საკითხებთან ერთად, მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებმა უნდა იცოდნენ:

დაუკავშირდნენ ოჯახის ექიმს, რათა მიიღონ რჩევები დიაბეტის სამკურნალო მედიკამენტის ან მისი დოზის შეცვლასთან დაკავშირებიტ.
- მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტები, რომლებიც ინსულინს იღებენ, უნდა აკონტროლებდნენ სისხლში გლუკოზას დღეში ოთხჯერ მაინც და გააგრძელონ მკურნალობა თუმცა დოზა შეიძლება შეიცვალოს (ექსპერტული მოსაზრება).
- დიაბეტის მქონე პაციენტებმა, რომლებიც რეგულარულად მოიხმარენ ნატრიუმი გლუკოზის კონტრანსპორტერი-2 ინჰიბიტორს (მაგ დაპაგლიფლოზინი, კანაფლიფლოზინი, ემპაგლიფლოზინი, ერტუგლიფლოზინი), COVID-19-ის შესახებ შეთანხმებული განცხადებების უმრავლესობის რეკომენდაციების მიხედვით, უნდა შეწყვიტონ ამ მედიკამენტების მიღება მწვავე ავადმყოფობის დროს.[1178][1181]ისინი იმყოფებიან ნატრიუმი-გლოკოზა კოტრანსპორტერი-2-ის ინჰიბიტორებით გამოწვეული ეუგლიკემიური კეტოაციდოზის განვითარების რისკის ქვეშ და უნდა შეამოწმონ სისხლში გლუკოზის დონე მედიკამენტის შეწყვეტის შემდეგაც კი.[1179][1180] აღნიშნულის შესახებ პაციენტი შესაძლოა ინფორმირებული არ იყოს, ამიტომ საჭიროა ინსტრუქციების დაუყოვნებლივი ორგანიზება და პაციენტების ინფორმირება.
- პაციენტებს, რომლებიც იღებენ მეტფორმინს COVID-დაკავშირებული კონსენსუს დოკუმენტების უმეტესობით, რეკომენდაცია ეძლევათ შეწყვიტონ მედიკამენტის მიღება მწვავე ავადმყოფობის დროს.[1178][1181] ამ სიტუაციაში, მეტფორმინი ზრდის ლაქტოაციდოზის რისკს.
- გახსოვდეთ, რომ დიაბეტის მედიკამენტების შეწყვეტა, როგორიცაა SGLT-2-ის ინჰიბიტორები ან მეტფორმინი, შეიძლება გახდეს ჰიპერგლიკემიის მიზეზი, ამიტომ პაციენტებმა შემდგომი რჩევები უნდა მიიღონ სპეციალისტებისგან (ექსპერტული მოსაზრება).
- თუ პაციენტი იღებს გლიკლაზიდს, შეიძლება საჭირო გახდეს დოზის შემცირება ან გამოტოვება თუ პაციენტი არ იღებს საკვებს და სასმელს, რათა არ განვითარდეს ჰიპოგლიკემია ღამით.[1181] თუმცა, ავადმყოფობის დროს, ზოგიერთ პაციენტს შეიძლება განუვითარდეს ჰიპერგლიკემია, ამიტომ საჭირო იქნება დროებით დოზის მატება.სისხლში გლუკოზის მონიტორინგი აუცილებელია ამ გადაწყვეტილებების მისაღებად.

დიდი ბრიტანეთის ჯანდაცვის ეროვნული სერვისის რეკომენდაციით, ავადმყოფობის დროს პაციენტებმა უნდა შეწყვიტონ გლუკაგონის მსგავსი პეპტიდი-1 აგონისტების მიღებაც (მაგ. დულაგლუტიდი, ეგზენატიდი, ლირაგლუტიდი, ლიქსისენატიდი).[1181]

Practical tip

შეამოწმეთ კეტონები სისხლში, რადგან შარდში კეტონების რაოდენობა სანდო შეიძლება არ იყოს.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – გადახედეთ დიაბეტის სამკურნალო დანიშნულებას ჰოსპიტალიზაციის დროს (არასოდეს შეაჩეროთ ინსულინის გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში)

Back

Plus –

გადახედეთ დიაბეტის სამკურნალო დანიშნულებას ჰოსპიტალიზაციის დროს (არასოდეს შეაჩეროთ ინსულინის გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში)

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ეს ინფორმაცია განკუთვნილია თქვენი პაციენტის სამართავად დიაბეტით და მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის COVID-19-ით, რომელიც საავადმყოფოშია მოთავსებული.

Practical tip

დაუკავშირდით თქვენი საავადმყოფოს დიაბეტის სპეციალისტთა გუნდს COVID-19 და დიაბეტით დაავადებული ნებისმიერი პაციენტის მართვის საკითხებზე.

არასოდეს შეაჩეროთ ბაზალური ინსულინის (ხანგრძლივი მოქმედების/ფონური ინსულინი [მაგ. დეტერმირი, გლარჯინი ან დეგლუდეკი]) გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში, რომელიც მოყვანილია მწვავე ავადმყოფობით, მათ შორის COVID-19-ით.[1182]

ინსულინის დეფიციტი (მაგ. დაგვიანებული ან გამოტოვებული დოზების შედეგად) სწრაფად გამოიწვევს კეტოაციდოზს.[1182]

როგორც წესი, მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტმა, რომელიც იღებს ბაზალურ ინსულინს, უნდა განაგრძოს მისი გამოყენება, მაგრამ ეს ყოველთვის არ ხდება, ამიტომ საჭიროა მოქმედების გეგმის განხილვა ზემდგომ კოლეგასთან და/ან დიაბეტის სპეციალისტთა ჯგუფთან (ექსპერტთა დასკვნის საფუძველზე).

გახსოვდეთ, რომ COVID-19,როგორც ჩანს, ზრდის სიცოცხლისთვის საშიში გადაუდებელი მდგომარეობების რისკს როგორებიცაა:[1177]

კეტონური ჰიპერგლიკემია
დიაბეტური კეტოაციდოზი (DKA)
ჰიპეროსმოლარულ ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა(HHS)

ეს ეხება COVID-19-ის მქონე პაციენტებს, დიაბეტის სტატუსის განურჩევლად.

შეამოწმეთ შემდეგი მონაცემები პაციენტის ჰოსპიტალიზაციის დროს:[1177]

სისხლში გლუკოზის დონე ყველა პაციენტში
სისხლში კეტონების დონე დიაბეტის მქონე (1-ლი და მე-2 ტიპის) პაციენტში და ასევე ნებისმიერ შემთხვევაში, როდესაც ჰოსპიტალიზაციის მომენტში გლუკოზა >12 მმოლ/ლ (216 მგ/დლ)
HbA1c
- HbA1c-ის დონემ ჰოსპიტალიზაციის დროს შეიძლება მიგითითოთ თქვენი პაციენტის დიაბეტის უწინდელი კონტროლის შესახებ და შეიძლება გავლენა იქონიოს მკურნალობის დანიშნულებაზე პაციენტის გაწერისას (ექსპერტთა მოსაზრებაზე დაყრდნობით).

დაადგინე დიაბეტური კეტოაციდოზის დიაგნოზი დადასტურებული დიაბეტის და COVID-19-ის მქონე პაციენტში, თუ:[1177]

სისხლში კეტონების დონე ≥3 მმოლ/ლ და
სისხლის pH <7,3 ან ბიკარბონატი <15 მმოლ/ლ.

გაითვალისწინეთ, რომ ამერიკის დიაბეტის ასოციაცია და ამერიკის კლინიკურ ენდოკრონოლოგთა ასოციაცია/ამერიკის ენდოკრინოლოგიის კოლეჯი რეკომენდაციას უწევს ზემოთ ხსენებული კრიტერიუმებისგან განსხვავებული კრიტერიუმების გამოყენებას დიაბეტური კეტოაციდოზის დიაგნოზის დასადგენად.[1183]

Practical tip

ევგლიკემიური კეტოაციდოზის დროს, რომელიც შეიძლება განვითარდეს ადამიანებში, რომლებიც იღებდნენ ნატრიუმი-გლუკოზის კოტრანსპორტერი-2-ის (SGLT-2) ინჰიბიტორებს, გლუკოზის დონე შეიძლება მნიშვნელოვნად არ იყოს მომატებული.

ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობის დიაგნოზი მეტად სავარაუდოა, როდესაც აღინიშნება:[1177]

სისხლში გლუკოზა ≥30 მმოლ/ლ (≥ 541 მგ/დლ) და
ოსმოლალობა შრატში ([(2 x Na) + გლუკოზა + შარდოვანა]) >320 მოსმ/კგ და
pH >7.3.

გაითვალისწინეთ, რომ ამერიკის დიაბეტის ასოციაცია რეკომენდაციას უწევს ზემოთ აღწერილი კრიტერიუმებისგან განსხვავებული კრიტერიუმების გამოყენებას HHS-ის დიაგნოზის დასადგენად.[1183]

მიმართეთ დიაბეტის სპეციალისტთა ჯგუფს და დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები დიაბეტური კეტოაციდოზის და ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობის (ან მათ ერთდროულ არსებობაზე ეჭვის შემთხვევაში) მართვის დროს COVID-19-ის მქონე პაციენტებში.

დაადგინეთ ჰიპოგლიკემიის დიაგნოზი, თუ სისხლში გლუკოზის დონე <4 მმოლ/ლ-ია (<72 მგ/დლ).

ჰიპოგლიკემიის მართვისთვის მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს.

შეაჩერეთ შემდეგი მედიკამენტები:[1177]

დიაბეტისთვის დანიშნული SGLT-2 ინჰიბიტორები (მაგ., დაპაგლიფლოზინი, კანაგლიფლოზინი, ემპაგლიფლოზინი, ერტუგლიფლოზინი)
- SGLT-2 ინჰიბიტორები ამცირებენ სისხლის გლუკოზის რეაბსორბციას თირკმელებში (გლუკოზის ინსულინური მეტაბოლიზმისგან დამოუკიდებლად).[1184]
- მათმა გამოყენებამ შესაძლოა შენიღბოს არსებული კეტოაციდოზი, ვინაიდან პაციენტს შრატში გლუკოზის ნორმალური (ან ნორმალურთან მიახლოებული) დონე ექნება (ეუგლიკემიური კეტოაციდოზი).[1184]
- თუ SGLT2 ინჰიბიტორი გაგრძელდება ავადმყოფობის დროს, მაგალითად, როდესაც იგი მიიღება გულის უკმარისობის პროგნოზული სარგებლობისთვის, გაითვალისწინეთ ეუგლიკემიური კეტოაციდოზის დაბალი რისკი.[1185] საჭიროა კეტონების დონის მონიტორინგი ყოველდღიურად (ექსპერტის მოსაზრების საფუძველზე).
- შეამოწმეთ კეტონები სისხლში, რადგან შარდში კეტონების რაოდენობა სანდო შეიძლება არ იყოს.
- ხელახლა დანიშნეთ SGLT2 ინჰიბიტორები, როდესაც კეტონების მაჩვენებელი ნორმალურია და პაციენტის მდგომარეობა სტაბილიზირებულია.[1186]
მეტფორმინი
- თირკმელების ფუნქციის მძიმე დარღვევის დროს (გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე (GFR) <30 მლ/წთ/1.73 მ²), ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში დაუშვებელია მეტფორმინის გამოყენება (მათ შორის ლაქტოაციდოზის ან დიაბეტური კეტოაციდოზის შემთხვევაში).
- მეტფორმინის გამოყენების უკუჩვენებას წარმოადგენს ასევე ლაქტოაციდოზი: მაგ. თირკმლის მწვავე დაზიანება ან ქსოვილების ჰიპოქსია, (მათ შორის გულის მწვავე ან სუნთქვის მწვავე უკმარისობა), დეჰიდრატაცია ან შიმშილი ხანგრძლივი პერიოდის განმაცლობაში.
- განიხილეთ მეტფორმინის ხელახლა დაწყება. ეს დამოკიდებულია პაციენტის სისხლის ლაქტატის, თირკმელების ფუნქციისა და არტერიული სისხლის აირების მაჩვენებლებზე, ვინაიდან არსებობს მტკიცებულებები, რომ მეტფორმის შესაძლოა ჰქონდეს დამცავი როლი დაავადების მძიმე ფორმის განვითარების წინააღმდეგ.[1177]

პაციენტს შესაძლოა დასჭირდეს მედიკამენტების კორექცია ან ინსულინის, როგორც დროებითი ზომის დაწყება, თუ შეჩერდება დიაბეტის საწინააღმდეგო მედიკამენტის გამოყენება.რჩევისთვის მიმართეთ დიაბეტის სპეციალისტთა გუნდს.

მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლებს პაციენტებში, რომლებიც იყენებენ დიაბეტის პორტატულ ტექნოლოგიას და მოიძიეთ დიაბეტის სპეციალისტთა გუნდის რჩევა.[1177]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ანტიმიკრობული საშუალებები

Back

Consider –

ანტიმიკრობული საშუალებები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

მეორეულ ბაქტერიულ ინფექციაზე კლინიკური ეჭვის შემთხვევაში განიხილეთ ემპირიული ანტიმიკრობული მკურნალობის დაწყება საშუალო სიმძიმის დაავადების მქონე პირებში.

რაც შეიძლება მალე დაიწყეთ მკურნალობა და დაიცავით რეჟიმის არჩევის ადგილობრივი გაიდლაინები.[85][397][644] რეჟიმი უნდა შევარჩიოთ კლინიკური დიაგნოზის, ადგილობრივი ეპიდემიოლოგიური და მგრძნობელობის მონაცემების და ლოკალური მკურნალობის გაიდლაინების მიხედვით.
არ დანიშნოთ ანტიბიოტიკი მეორადი ბაქტერიული პნევმონიის საპრევენციოდ COVID-19-ით დაავადებულ ადამიანებში.[397]

ურჩიეთ პაციენტებს დაუყოვნებლივ მოითხოვონ სამედიცინო დახმარება, თუ სიმპტომები არ მსუბუქდება ან უარესდება სწრაფად ან მნიშვნელოვნად.

ხელახალი შეფასების დროს გადახედეთ, აქვს თუ არა პაციენტს დაავადების უფრო მძიმე ფორმის ნიშნები და სიმპტომები გამოხატული. ასევე განიხილეთ მისი მიმართვა ჰოსპიტალში, საზოგადოებრივ პირობებში სხვა მწვავე დახმარების სერვისებში ან პალიატიური მკურნალობის სამსახურებში.[397]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ანტივირუსული

Back

Consider –

ანტივირუსული

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

განიხილეთ ანტივირუსული აგენტის გამოყენება. სხვადასხვა ვარიანტებია ნირმატრელვირი/რიტონავირი, მოლნუპირავირი და რემდესივირი. გაიდლაინთა რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია ძლიერ რეკომენდაციას უწევს ნირმატრელვირს/რიტონავირს პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ჰოსპიტალიზაციის მაღალი რისკი, და პირობითად რეკომენდაციას უწევს ნირმატრელვირს/რიტონავირს არამძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში, რომლებიც ჰოსპიტალიზაციის ზომიერი რისკის ქვეშ არიან. რეკომენდებულია მოლნუპირავირის ან რემდესივირის გამოყენება არამძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან ჰოსპიტალიზაციის მაღალი რისკის ქვეშ, თუ ნირმატრელვირი/რიტონავირი მიუწვდომელია, მაგრამ არ არის რეკომენდებული ამ საშუალებების გამოყენება პაციენტებში, რომლებსაც ჰოსპიტალიზაციის ზომიერი რისკი აქვთ. ანტივირუსული თერაპია არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ჰოსპიტალიზაციის დაბალი რისკი (პაციენტთა უმეტესობა). რისკის განმარტებებისთვის იხილეთ „ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია: ჰოსპიტალიზაციის რისკი არამძიმე დაავადების მქონე პაციენტებისთვის“ კრიტერიუმები. ნირმატრელვირი/რიტონავირი არის უპირატესი არჩევანი არამძიმე დაავადების დროს, სხვა სამკურნალო საშუალებებთან შედარებით, რადგან მას შეიძლება ჰქონდეს უფრო დიდი ეფექტურობა ჰოსპიტალიზაციის პრევენციაში ალტერნატივებთან შედარებით, იწვევს ნაკლებ საზიანო ეფექტებს, ვიდრე მოლნუპირავირი და უფრო ადვილია გამოყენება, ვიდრე ინტრავენური რემდესივირის შემთხვევაში. თუმცა, მას აქვს მნიშვნელოვანი და რთული წამალთშორისი ურთიერთქმედებები.[398][652][653]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი (NICE) რეკომენდაციას უწევს ნირმატრელვირს/რიტონავირს ან მოლნუპირავირს იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც არ სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი და ითვლებიან მძიმე დაავადების განვითარების მაღალი რისკის ქვეშ. გარდა ამისა, ნირმატრელვირი/რიტონავირი ასევე რეკომენდებულია შემდეგ შემთხვევებში: ≥70 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები; სმი ≥35 კგ/მ²; დიაბეტის ან გულის უკმარისობის თანხლება.[397][662]
აშშ-ში, ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას უწევს ნირმატრელვირს/რიტონავირს და რემდესივირს, როგორც უპირატეს მკურნალობას, ხოლო მოლნუპირავირს, როგორც ალტერნატიულ მკურნალობას (ანუ, როდესაც უპირატესი თერაპია არ არის ხელმისაწვდომი ან კლინიკურად შესაბამისი), არაჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში მსუბუქი და ზომიერი დაავადებით, რომლებიც იმყოფებიან კლინიკური პროგრესირების მაღალი რისკის ქვეშ.[644] ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოება მხარს უჭერს ანტივირუსული საშუალებების გამოყენებას ამ პაციენტებში, მაგრამ რეკომენდაციას უწევს მოლნუპირავირს მხოლოდ იმ პაციენტებში, რომლებსაც არ აქვთ მკურნალობის სხვა ვარიანტები.[465]

მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება მალე დიაგნოზის დასმის შემდეგ, ნირმატრელვირის/რიტონავირის ან მოლნუპირავირის შემთხვევაში სიმპტომების დაწყებიდან 5 დღის განმავლობაში, ან რემდესივირის შემთხვევაში სიმპტომების დაწყებიდან 7 დღის განმავლობაში.[397][398][644]

ნირმატრელვირის/რიტონავირის ან რემდესივირის უფრო ხანგრძლივი და/ან დამატებითი კურსები შეიძლება საჭირო გახდეს იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ გახანგრძლივებული სიმპტომური დაავადება ვირუსის რეპლიკაციის ნიშნებით, მიუხედავად ანტივირუსული თერაპიის საწყისი კურსისა.
თუ პაციენტი საჭიროებს ჰოსპიტალიზაციას მკურნალობის დაწყების შემდეგ, მკურნალობის სრული კურსი შეიძლება დასრულდეს ჯანდაცვის პროვაიდერის შეხედულებისამებრ.
ლოჯისტიკურმა ან მიწოდების შეზღუდვებმა შესაძლოა საჭირო გახადოს პაციენტთა ტრიაჟი ანტივირუსული მკურნალობისთვის. თერაპია პრიორიტეტული უნდა იყოს იმ პაციენტებისთვის, რომლებიც იმყოფებიან მძიმე დაავადების პროგრესირების ყველაზე მაღალი რისკის ქვეშ.
ლოჯისტიკურმა შეზღუდვებმა შეიძლება გაართულოს რემდესივირის შეყვანა ზოგიერთ ამბულატორიულ პირობებში, რადგან პრეპარატი საჭიროებს ინტრავენური ინფუზიის გზით შეყვანას.

არამძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში ანტივირუსული საშუალებების გამოყენების მტკიცებულებები შეზღუდულია.

ნირმატრელვირი/რიტონავირი ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილის რისკს 89%-ით (სიმპტომის დაწყებიდან 3 დღის განმავლობაში) და 88%-ით (სიმპტომის დაწყებიდან 5 დღის განმავლობაში) პლაცებოსთან შედარებით არაჰოსპიტალიზებულ, მაღალი რისკის მქონე ზრდასრულებში, მე-2/3 ფაზის EPIC-HR რანდომიზებული, ორმაგი ბრმა კლინიკური კვლევის მიხედვით.[664] თუმცა, 2/3 ფაზის EPIC-SR კვლევამ დაადგინა, რომ ყველა ნიშნისა და სიმპტომის მდგრადი შემსუბუქების დრო მნიშვნელოვნად არ განსხვავდებოდა ნირმატრელვირ/რიტონავირსა და პლაცებოს შორის, ვაქცინაციის სტატუსის მიუხედავად, პაციენტებში, რომლებიც იყვნენ სიმპტომატური (არაჰოსპიტალიზებული) და მძიმე დაავადების სტანდარტული ან მაღალი რისკის ქვეშ.[665] მეტაანალიზებმა დაადგინეს, რომ ნირმატრელვირი/რიტონავირი ამცირებს გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების განყოფილებაში ვიზიტების რაოდენობას, ჰოსპიტალიზაციის რისკს, ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში მოხვედრის რისკს, ჟანგბადის საჭიროებას და სიკვდილობას. თუმცა, ამ დასკვნების დასადასტურებლად საჭიროა ფართომასშტაბიანი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევების ჩატარება.[666][667] ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ ნირმატრელვირი/რიტონავირი ამცირებს სიკვდილობისა და ჰოსპიტალიზაციის რისკს ხანდაზმულ პაციენტებში (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება), მაგრამ არ აუმჯობესებს სიკვდილობის და ჰოსპიტალიზაციის შედეგებს 65 წლამდე ასაკის პაციენტებში (დაბალი სიზუსტის მტკიცებულება).[668] კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ ნირმატრელვირი/რიტონავირის ფონზე შეიძლება შემცირდეს ყველა მიზეზით სიკვდილობისა და საავადმყოფოში მიღების ან სიკვდილის რისკი 28 დღის განმავლობაში არავაქცინირებულ ამბულატორიულ პაციენტებში გადატანილი ინფექციით, რომლებიც იყვნენ მაღალი რისკის ქვეშ სიმპტომების დაწყებიდან 5 დღის განმავლობაში და ინფიცირებულნი იყვნენ დელტა ვარიანტით (დაბალი სიზუსტის მტკიცებულება ერთი კვლევიდან). არსებობს ძალიან დაბალი სიზუსტის მტკიცებულება ყველა მიზეზის გამო სიკვდილობაზე და ვირუსულ კლირენსზე არავაქცინირებულ სტაციონარულ პაციენტებში, ომიკრონის ვარიანტით გამოწვეული მსუბუქი და ზომიერი ინფექციით.[669]
აღმოჩნდა, რომ მოლნუპირავირი ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილის რისკს 31%-ით (რისკის აბსოლუტური შემცირება 9.7%-დან 6.8%-მდე) გამოყენებიდან 29 დღის განმავლობაში პლაცებოსთან შედარებით არაჰოსპიტალიზირებულ, არავაქცინირებულ, რისკის ქვეშ მყოფ ზრდასრულებში (მე-3 ფაზის MOVe-OUT კვლევა).[670] თუმცა, PANORAMIC კვლევამ დაადგინა, რომ მოლნუპირავირი არ ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილის რისკს საზოგადოებაში მაღალი რისკის ვაქცინირებულ ზრდასრულებში პლაცებოსთან შედარებით, თუმცა ის ამცირებს გამოჯანმრთელებამდე დროს.[671] მეტა-ანალიზების მონაცემები წინააღმდეგობრივია. ზოგიერთი მეტა-ანალიზი არ ავლენს მნიშვნელოვან ეფექტს მოლნუპირავირის ფონზე სიკვდილობის ან ჰოსპიტალიზაციის შემცირებაზე.[672][673] თუმცა, სხვა ანალიზები აჩვენებს, რომ მოლნუპირავირი მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს სიკვდილობასა და ჰოსპიტალიზაციაზე.[674][675] ახალი მტკიცებულებების თანახმად, მოლნუპირავირის გამოყენებამ შესაძლოა ხელი შეუწყოს SARS-CoV-2 ვირუსის ევოლუციას, მაგრამ საჭიროა შემდგომი კვლევა.[676]
რანდომიზებულ, ორმაგ ბრმა, პლაცებოზე კონტროლირებად კვლევაში აღმოჩნდა, რომ რემდესივირი ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილის რისკს 87%-ით პლაცებოსთან შედარებით, არაჰოსპიტალიზირებულ, მაღალი რისკის მქონე ზრდასრულებში.[677]
ნირმატრელვირის/რიტონავირისა და მოლნუპირავირის შედარებისას, ნირმატრელვირი/რიტონავირი აჩვენებდა უპირატესობას მოლნუპირავირთან შედარებით, ყველა მიზეზით სიკვდილობისა და ჰოსპიტალიზაციის სიხშირის თვალსაზრისით, ერთ სისტემურ მიმოხილვასა და მეტაანალიზში. გვერდითი მოვლენების სიხშირე უფრო მაღალი იყო ნირმატრელვირის/რიტონავირის მიღებისას, მაგრამ არ შეინიშნებოდა მნიშვნელოვანი განსხვავება ორ პრეპარატს შორის ისეთი გვერდითი მოვლენების თვალსაზრისით, რამაც გამოიწვია მკურნალობის შეწყვეტა.[678]
მწირია ხელმისაწვდომი მონაცემები ანტივირუსული თერაპიის გამოყენების შესახებ იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებში.[644]

რემდესივირი და ნირმატრელვირი/რიტონავირი შეიძლება შესთავაზოთ ორსულებს, თუ ჩვენება არსებობს. თუმცა, მოლნუპირავირი არ არის რეკომენდებული ორსული ან მეძუძური ქალებისთვის.[398][644]

ორსულობის ტესტი უნდა ჩატარდეს მოლნუპირავირის დაწყებამდე, რადგან ცხოველებზე ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა რეპროდუქციული ტოქსიკურობა და ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს ძვლებისა და ხრტილების განვითარებაზე. კონტრაცეფცია რეკომენდებულია რეპროდუქციული პოტენციალის მქონე ქალებში მოლნუპირავირით მკურნალობის დროს და ბოლო დოზის მიღებიდან 4 დღის განმავლობაში, ხოლო რეპროდუქციული პოტენციალის მქონე მამაკაცებში ბოლო დოზის მიღებიდან მინიმუმ 3 თვის განმავლობაში.
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს, რომ ორსულებს ან მეძუძურ ქალებს შესთავაზოთ ნირმატრელვირი/რიტონავირი, მაგრამ აუცილებელია სრული ინფორმირება, რადგან არსებობს სავარაუდო სარგებელი, მაგრამ გაურკვეველია შესაძლო გვერდითი ეფექტების რისკი.[398] აშშ-ში ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი ასევე რეკომენდაციას უწევს ნირმატრელვირის/რიტონავირის შეთავაზებას ორსულ ქალებში.[644]
47 ორსული ქალის შემთხვევის სერიამ, რომლებსაც მკურნალობდნენ ნირმატრელვირით/რიტონავირით, აჩვენა, რომ მკურნალობა კარგი ამტანობით ხასიათდებოდა, თუმცა იყო საკეისრო კვეთის მოულოდნელად მაღალი მაჩვენებელი. საჭიროა შემდგომი უფრო ფართო კვლევები ორსულებსა და ახალშობილებში გართულებების შესაფასებლად.[766]

რემდესივირი ასოცირებულია ნეფროტოქსიკურობასთან, ჰეპატოტოქსიკურობასთან და ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციებთან.

რემდესივირს შეიძლება ჰქონდეს მცირე ან საერთოდ არანაირი ეფექტი თირკმლის მწვავე დაზიანებაზე პლაცებოსთან შედარებით; თუმცა, მტკიცებულებების სიზუსტე დაბალია.[767]
დაფიქსირებულია ტრანსამინაზების მომატების შემთხვევები. აწარმოეთ ღვიძლის ფუნქციის მონიტორინგი მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს, კლინიკური საჭიროებების შესაბამისად. განიხილეთ მკურნალობის შეწყვეტა, თუ ალანინამინოტრანსფერაზას (ALT) დონე გაიზრდება ნორმის ზედა ზღვარზე ≥10-ჯერ. შეწყვიტეთ მკურნალობა, თუ ALT-ის მომატებას თან ახლავს ღვიძლის ანთების ნიშნები ან სიმპტომები.
აკონტროლეთ პროთრომბინის დრო მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს, კლინიკური საჭიროებებიდან გამომდინარე, ვინაიდან ფიქსირდება პროთრომბინის დროის გახანგრძლივების შემთხვევები.
შეიყვანეთ ისეთ გარემოში, სადაც შესაძლებელია მძიმე ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციების მართვა. აკონტროლეთ პაციენტები ინფუზიის დროს და დააკვირდით ინფუზიის შემდეგ სულ მცირე 1 საათის განმავლობაში. ინფუზიის დროს დაფიქსირებულია ბრადიკარდია, რომელიც შეიძლება შენარჩუნდეს ინფუზიის შემდეგაც.[768][769]

ნირმატრელვირის/რიტონავირის და მოლნუპირავირის არასასურველი ეფექტები ზოგადად მიჩნეულია მსუბუქად.თუმცა, არსებობს მწირი უსაფრთხოების მონაცემები ამ ახალი მედიკამენტების შესახებ და ყველა საეჭვო არასასურველი ეფექტი უნდა ეცნობოს თქვენს ადგილობრივ ფარმაკოზედამხედველობის პროგრამას.

ნირმატრელვირის/რიტონავირის ხშირი გვერდითი მოვლენები მოიცავს დიარეას, დისგეუზიას, ჰიპერტენზიას და მიალგიას. პოსტმარკეტინგული ზედამხედველობის დროს დაფიქსირდა მუცლის ტკივილის, ანაფილაქსიის, ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციების, ტოქსიკური ეპიდერმული ნეკროლიზის და სტივენს-ჯონსონის სინდრომის შემთხვევები.[770] სიფრთხილეა საჭირო პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ღვიძლის დაავადებები (რიტონავირი ასოცირებულია ღვიძლის ფერმენტების მატებასთან, ჰეპატიტთან და სიყვითლესთან).
მოლნუპირავირის ხშირი გვერდითი ეფექტებია დიარეა, გულისრევა, თავის ტკივილი და თავბრუსხვევა.
ანტივირუსული მკურნალობის შემდეგ დაფიქსირდა ვიროლოგიური მობრუნების შემთხვევები (ანუ განმეორებითი დადებითი პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციის შედეგი) და სიმპტომების განმეორება. თუმცა, როგორც ჩანს, ეს მდგომარეობა მსუბუქი და თვითშეზღუდულია. ვიროლოგიური მობრუნება უფრო ხშირი იყო პაციენტებში, რომლებიც იღებდნენ ნირტარელვირს/რიტონავირს არანამკურნალებ პაციენტებთან შედარებით, მაგრამ ასევე დაფიქსირდა პაციენტებში, რომლებიც იღებდნენ მოლნუპირავირს.[663]

ნირმატრელვირ/რიტონავირს აქვს მნიშვნელოვანი და რთული წამალთშორისი ურთიერთქმედება, უპირველეს ყოვლისა, კომბინაციაში რიტონავირის კომპონენტის გამო.

მკურნალობის დაწყებამდე ყურადღებით გადახედეთ პაციენტის მკურნალობის ისტორიას.
პაციენტებს, რომლებიც უკვე იღებენ რიტონავირის შემცველ რეჟიმს აივ-ის ან C ჰეპატიტის ვირუსული ინფექციისთვის, არ ჭირდებათ მიმდინარე ანტივირუსული რეჟიმის დოზის კორექცია, ხოლო ნირმატრელვირის/რიტონავირის დოზა უცვლელი რჩება (თუ არ არის საჭირო დოზის კორექცია თირკმლის ფუნქციის გამო).
წამალთშორისი ურთიერთქმედებების მართვის რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ნირმატრელვირის/რიტონავირის გახანგრძლივებული რეჟიმით.
IDSA: management of drug interactions with nirmatrelvir/ritonavir Opens in new window

ანტივირუსული თერაპიის განხილვისას გაითვალისწინეთ პაციენტის მიმდინარე მედიკამენტები და თანმხლები დაავადებები

თანმხლები დაავადებები და ჰოსპიტალიზაციის რისკი

გაითვალისწინეთ, რომ ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) სია მოიცავს მათ, ვისაც აქვთ ქრონიკული თანმხლები დაავადებები, მათ შორის დიაბეტი, ქრონიკული გულფილტვის დაავადება, თირკმლის ქრონიკული დაავადება და სხვა პაციენტებს ჰოსპიტალიზაციის ზომიერი რისკის ქვეშ.[1187]

განიხილეთ ნირმატრელვირი/რიტონავირი ამ პაციენტებში, თუ მათ აქვთ არამძიმე COVID-19.

ჯანმრთლეობის მსოფლიო ორგანიზაციის სია მოიცავს იმუნოდეფიციტის სინდრომის მქონე პირებს, მათ, ვინც გაიარა მყარი ორგანოს გადანერგვა და იღებენ იმუნოსუპრესანტებს, და აუტოიმუნური დაავადების მქონე პირებს, რომლებიც იღებენ იმუნოსუპრესანტებს ჰოსპიტალიზაციის მაღალი რისკის მქონე კატეგორიაში.[1187]

ნირმატრელვირი/რიტონავირი რეკომენდებულია ჯანმრთლეობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ ამ კატეგორიის პაციენტებში, არამძიმე COVID-19 შემთხვევაში.

ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ნირმატრელვირს/რიტონავირს ზრდასრულებში, თუ ისინი:[1156]

არ საჭიროებენ დამატებით ჟანგბადს COVID-19-ისთვის და:
ვლინდება ჩამოთვლილთაგან ნებისმიერი:
- დიაბეტი
- გულის უკმარისობა
- მძიმე COVID-19-ის განვითარების მომატებული რისკი
- ასაკი ≥70 წელი
- სხეულის მასის ინდექსი ≥35 კგ/მ².

შეამოწმეთ ადგილობრივი ეროვნული გაიდლაინი, რადგან რეკომენდაციები და რისკის კატეგორიზაცია განსხვავდება.

წამლების ურთიერთქმედება

გაითვალისწინეთ, რომ ნირმატრელვირს/რიტონავირს აქვს მნიშვნელოვანი და რთული წამალთშორისი ურთიერთქმედება.

მკურნალობის დაწყებამდე ყურადღებით გადახედეთ პაციენტის მედიკამენტების სიას წამალთშორისი ურთიერთქმედების რისკის გამო. IDSA: management of drug interactions with nirmatrelvir/ritonavir Opens in new window
მკურნალობის დროს საჭიროა პაციენტის მონიტორინგი.

ასთმა ან ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება

სანამ დანიშნავთ ნირმატრელვირს/რიტონავირს პაციენტისთვის, რომელსაც აქვს COVID-19 და ასთმა ან ფქოდ, შეამოწმეთ შესაძლო წამალთშორისი ურთიერთქმედება.[1171]

ნირმატრელვირი/რიტონავირი არის ციტოქრომ P450 3A4 (CYP3A4) ძლიერი ინჰიბიტორი. სხვა მედიკამენტებთან ერთად გამოყენებამ, რომლებიც ასევე მეტაბოლიზდება CYP34A-ით, შეიძლება გამოიწვიოს თანმხლები მედიკამენტების უფრო დიდი კონცენტრაციით ექსპოზიცია.
არსებობს კარდიოტოქსიკურობის ან სხვა გვერდითი ეფექტების პოტენციური მომატებული რისკი, თუ ნირმატრელვირი/რიტონავირი გამოიყენება სალმეტეროლთან (და შესაძლოა ვილანტეროლთან) ერთად. ეს პრეპარატები ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა აგონისტებია.
არსებობს კუშინგის სინდრომის და თირკმელზედა ჯირკვლის სუპრესიის პოტენციური რისკი, როდესაც ნირმატრელვირი/რიტონავირი გამოიყენება საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებთან კომბინაციაში. თუმცა, მიჩნეულია, რომ რისკი დაბალია ნირმატრელვირის/რიტონავირის მოკლევადიანი გამოყენებისას COVID-19-ის კონტექსტში.
ნირმატრელვირის/რიტონავირის და საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-სალმეტეროლის ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-ვილანტეროლის ერთდროული დანიშვნა თავიდან უნდა იქნას აცილებული, თუ ეს შესაძლებელია, ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა აგონისტების კომპონენტთან ურთიერთქმედების გამო.
ასთმის გამწვავების რისკის გამო, თუ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-სალმეტეროლი ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-ვილანტეროლი შეჩერებულია ნირმატრელვირის/რიტონავირის თერაპიის დროს, ასთმის გლობალური ინიციატივა (GINA) გვირჩევს განვიხილოთ ალტერნატიული ანტივირუსული ან მხოლოდ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდზე ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-ფორმოტეროლზე გადასვლა. ეს უნდა გაგრძელდეს ნირმატრელვირის/რიტონავირის თერაპიის მიმდინარეობისას და შემდგომი 5 დღის განმავლობაში.[1171]
მწვავე ავადმყოფობის დროს არსებობს ინჰალატორის შეცვლის რისკი, ამიტომ გადაწყვეტილება უნდა მიიღოთ ინდივიდუალურად, კარდიოტოქსიკურობის რისკის დაბალანსებით ასთმის/ფქოდ-ის სიმძიმესთან (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე). თუ არ არის მიზანშეწონილი ინჰალატორის შეცვლა, ყურადღებით დააკვირდით პაციენტს მკურნალობის დროს გვერდითი ეფექტების ნიშნების გამოსავლენად.
მოწყობილობების შეცვლის შემთხვევაში, გახსოვდეთ, რომ უნდა ასწავლოთ და შეამოწმოთ, რამდენად სწორად იყენებს ინჰალატორს პაციენტი.[1171]

CKD

ნირმატრელვირი/რიტონავირი არ არის რეკომენდებული თუ თქვენს პაციენტს აქვს გამოთვლილი გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე (eGFR) (eGFR) <30 მლ/წთ.[1188] დაიცავით გაიდლაინები და დანიშნეთ შემცირებული დოზა, თუ eGFR არის 30-59 მლ/წთ.

Primary options

ნირმატრელვირი და რიტონავირი: ბავშვები ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის მასით და ზრდასრულები eGFR-ით ≥60 მლ/წთ: 300 მგ (ნირმატრელვირი)/100 მგ (რიტონავირი) პერორალურად ორჯერ დღეში 5 დღის განმავლობაში; ბავშვები ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის მასით და ზრდასრულები eGFR-ით 30-59 მლ/წთ: 150 მგ (ნირმატრელვირი)/100 მგ (რიტონავირი) პერორალურად ორჯერ დღეში 5 დღის განმავლობაში.

ნირმატრელვირი და რიტონავირი : ბავშვები ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის მასით და ზრდასრულები eGFR-ით ≥60 მლ/წთ: 300 მგ (ნირმატრელვირი)/100 მგ (რიტონავირი) პერორალურად ორჯერ დღეში 5 დღის განმავლობაში; ბავშვები ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის მასით და ზრდასრულები eGFR-ით 30-59 მლ/წთ: 150 მგ (ნირმატრელვირი)/100 მგ (რიტონავირი) პერორალურად ორჯერ დღეში 5 დღის განმავლობაში.

ნირმატრელვირი/რიტონავირი შეიძლება დამტკიცებული იყოს ≥12 წლის ასაკისა და ≥40 კგ-ის წონის ბავშვებში გამოსაყენებლად ზოგიერთ ქვეყანაში. პრეპარატი არ არის დამტკიცებული პაციენტებისთვის eGFR <30 მლ/წთ ან ღვიძლის მძიმე უკმარისობით. ღვიძლის მსუბუქი და ზომიერი უკმარისობის მქონე პაციენტებში დოზის კორექცია საჭირო არ არის.

Secondary options

რემდესივირი: ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 2 დღის განმავლობაში

რემდესივირი : ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 2 დღის განმავლობაში

ზოგიერთ ქვეყანაში რემდესივირი შეიძლება დამტკიცებული იყოს 12 წლამდე ასაკის ბავშვებში გამოსაყენებლად. დამატებითი ინფორმაციისთვის მიმართეთ ადგილობრივი ინფორმაციის წყაროს მედიკამენტების შესახებ. თუმცა, არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულება 12 წლამდე ასაკის ბავშვებში რუტინული გამოყენების რეკომენდაციისთვის (მკურნალობა შეიძლება განიხილებოდეს ასაკისა და რისკ-ფაქტორების მიხედვით). დოზის კორექცია არ არის საჭირო ღვიძლის ან თირკმელების ნებისმიერი ხარისხის უკმარისობის მქონე პაციენტებში (მათ შორის დიალიზზე მყოფ პაციენტებში).

მოლნუპირავირი: ზრდასრულები: 800 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 5 დღის განმავლობაში

მოლნუპირავირი : ზრდასრულები: 800 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 5 დღის განმავლობაში

Primary options

ნირმატრელვირი და რიტონავირი : ბავშვები ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის მასით და ზრდასრულები eGFR-ით ≥60 მლ/წთ: 300 მგ (ნირმატრელვირი)/100 მგ (რიტონავირი) პერორალურად ორჯერ დღეში 5 დღის განმავლობაში; ბავშვები ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის მასით და ზრდასრულები eGFR-ით 30-59 მლ/წთ: 150 მგ (ნირმატრელვირი)/100 მგ (რიტონავირი) პერორალურად ორჯერ დღეში 5 დღის განმავლობაში.

Secondary options

რემდესივირი : ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 2 დღის განმავლობაში

მოლნუპირავირი : ზრდასრულები: 800 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ 5 დღის განმავლობაში

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

ნირმატრელვირი და რიტონავირი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Secondary options

რემდესივირი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

მოლნუპირავირი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – მონოკლონური ანტისხეულები

Back

Consider –

მონოკლონური ანტისხეულები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

განიხილეთ მონოკლონური ანტისხეული პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან კლინიკური პროგრესირების მაღალი რისკის ქვეშ. გაიდლაინების რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია კატეგორიულად წინააღმდეგია სოტროვიმაბის და კაზირივიმაბის/იმდევიმაბის გამოყენებისა არამძიმე დაავადების მქონე პაციენტებისთვის, რადგან არსებობს მტკიცებულება ეფექტურობის შემცირების შესახებ SARS-CoV-2-ის ამჟამად მოცირკულირე ვარიანტებისა და მათი ქვევარიანტების მიმართ. პანელი არ იძლევა რეკომენდაციებს სხვა მონოკლონური ანტისხეულების შესახებ.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს სოტროვიმაბის შეთავაზებას, ≥12 წლის და ≥40 კგ სხეულის წონის მქონე პაციენტების სამკურნალოდ, რომლებსაც არ სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი, აქვთ მძიმე დაავადების პროგრესირების რისკი და ვისთვისაც ნირმატრელვირი/რიტონავირი უკუნაჩვენებია.[397][662] ტიქსაგევიმაბი/ცილგავიმაბი არ არის რეკომენდებული.[679]
აშშ-ში ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას არ უწევს ბებტელოვიმაბს მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის დაავადებით არაჰოსპიტალიზებული პაციენტების სამკურნალოდ, რომლებიც იმყოფებიან დაავადების პროგრესირების მაღალი რისკის ქვეშ. ეს იმიტომ ხდება, რომ SARS-CoV-2 ომიკრონის ქვევარიანტები, რომლებიც სავარაუდოდ ბებტელოვიმაბის მიმართ რეზისტენტულია, სწრაფად მრავლდება აშშ-ში. პანელი არ იძლევა რეკომენდაციებს სხვა მონოკლონური ანტისხეულების შესახებ.[644] ბებტელოვიმაბი ამჟამად არ არის ავტორიზებული გამოყენებისთვის აშშ-ს არცერთ რეგიონში.[680]

მონოკლონური ანტისხეულების არჩევანი დამოკიდებულია ხელმისაწვდომობაზე, ასევე კლინიკურ და კონტექსტურ ფაქტორებზე, მათ შორის ეფექტურობის შესახებ ინფორმაციის არსებობაზე SARS-CoV-2 სხვადასხვა ვარიანტებთან დაკავშირებით.[397][398][644]

ვარიანტები შეიძლება შეიცავდეს ბებტელოვიმაბს, ტიქსაგევიმაბს/ცილგავიმაბს, კაზირივიმაბს/იმდევიმაბს, სოტროვიმაბს, ბამლანივიმაბს/ეტესევიმაბს და რეგდანვიმაბს, თქვენი ადგილმდებარეობიდან გამომდინარე.
შეამოწმეთ ადგილობრივი მითითებები იმის შესახებ, ეფექტურია თუ არა კონკრეტული მონოკლონური ანტისხეული მიმდინარე მოცირკულირე SARS-CoV-2 ვარიანტებისა და ქვევარიანტების წინააღმდეგ.
ლოჯისტიკურმა ან მიწოდების შეზღუდვებმა შესაძლოა საჭირო გახადოს პაციენტთა ტრიაჟი. თერაპია პრიორიტეტული უნდა იყოს იმ პაციენტებისთვის, რომლებიც იმყოფებიან მძიმე დაავადების პროგრესირების ყველაზე მაღალი რისკის ქვეშ.

არაჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში მონოკლონური ანტისხეულების გამოყენების შესახებ მტკიცებულება გაურკვეველია.

კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ მტკიცებულებები არასაკმარისია მნიშვნელოვანი დასკვნების გამოსატანად რაიმე კონკრეტული მონოკლონური ანტისხეულის და დაავადების იმ სტადიის შესახებ, რომლის ფარგლებშიც უნდა დაინიშნოს ეს მონოკლონური ანტისხეული. კაზირივიმაბი/იმდევიმაბი ამცირებს ინფექციის რისკს და კლინიკური სიმპტომების განვითარებას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება). ბამლანივიმაბი ამცირებს ინფექციის რისკს (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). ეს დასკვნები ეხება მხოლოდ არავაქცინირებულ ადამიანებს და გამოიყენება მხოლოდ კვლევის დროს მოცირკულირე ვარიანტებზე.[681]
27 რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ მონოკლონურ ანტისხეულებს ჰქონდათ შეზღუდული ზემოქმედება შედეგების უმეტესობაზე არაჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში, მტკიცებულებათა ხარისხი მერყეობს ძალიან დაბალიდან ზომიერამდე, უმეტესი შედეგებისთვის. მონოკლონური ანტისხეულები ამცირებდნენ ჰოსპიტალიზაციას, მაგრამ არ ვლინდებოდა ეფექტი სიკვდილობაზე.[682]

მონოკლონური ანტისხეულები, როგორც წესი, კეთდება ინტრავენური ინფუზიით.

საჭიროა ამბულატორიული ადმინისტრირება სპეციალიზებულ კლინიკებში, რამაც შეიძლება შეზღუდოს პრაქტიკულობა.[398]
მკურნალობა უნდა დაიწყოს რაც შეიძლება მალე და სიმპტომების დაწყებიდან 7 დღის განმავლობაში.[397][398][644]

აღწერილია ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციები, მათ შორის ინფუზიასთან დაკავშირებული რეაქციები და ანაფილაქსია.

შეიყვანეთ ისეთ გარემოში, სადაც შესაძლებელია მძიმე ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციების მართვა. აკონტროლეთ პაციენტები ინფუზიის დროს და დააკვირდით ინფუზიის შემდეგ სულ მცირე 1 საათის განმავლობაში.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – განაგრძეთ საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება ასთმისა და ფქოდ-ისთვის დანიშნულებისამებრ.

Back

Plus –

განაგრძეთ საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება ასთმისა და ფქოდ-ისთვის დანიშნულებისამებრ.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

რამდენიმე პროფესიული რესპირატორული ორგანიზაციის გაიდლაინებში თანხმობაა იმაზე, რომ ასთმის ან ფქოდ-ის მქონე პაციენტებს უნდა ვურჩიოთ, განაგრძონ საინჰალაციო საშუალებების (მათ შორის საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების) გამოყენება კლინიკური დანიშნულებისამებრ განურჩევლად COVID-19-ის თანაარსებობისა.[1171][1189]

მწვავე სამედიცინო მდგომარეობის მქონე პაციენტებს შეიძლება დაავიწყდეთ გითხრათ ინჰალატორების შესახებ, რომლებიც დანიშნულია ფქოდ ან ასთმისთვის. გახსოვდეთ, რომ საჭიროა დანიშნულების გადამოწმება და, საჭიროების შემთხვევაში, ინჰალატორების გამოწერა.

სანამ დანიშნავთ ნირმატრელვირს/რიტონავირს პაციენტისთვის, რომელსაც აქვს COVID-19 და ასთმა ან ფქოდ, შეამოწმეთ შესაძლო წამალთშორისი ურთიერთქმედება.[1171]
- ნირმატრელვირი/რიტონავირი არის ციტოქრომ P450 3A4 (CYP3A4) ძლიერი ინჰიბიტორი. სხვა მედიკამენტებთან ერთად გამოყენებამ, რომლებიც ასევე მეტაბოლიზდება CYP34A-ით, შეიძლება გამოიწვიოს თანმხლები მედიკამენტების უფრო დიდი კონცენტრაციით ექსპოზიცია.
- არსებობს კარდიოტოქსიკურობის ან სხვა გვერდითი ეფექტების პოტენციური მომატებული რისკი, თუ ნირმატრელვირი/რიტონავირი გამოიყენება სალმეტეროლთან (და შესაძლოა ვილანტეროლთან) ერთად. ეს პრეპარატები ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა აგონისტებია.
- არსებობს კუშინგის სინდრომის და თირკმელზედა ჯირკვლის სუპრესიის პოტენციური რისკი, როდესაც ნირმატრელვირი/რიტონავირი გამოიყენება საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებთან კომბინაციაში. თუმცა, მიჩნეულია, რომ რისკი დაბალია ნირმატრელვირის/რიტონავირის მოკლევადიანი გამოყენებისას COVID-19-ის კონტექსტში.
- ნირმატრელვირის/რიტონავირის და საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-სალმეტეროლის ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-ვილანტეროლის ერთდროული დანიშვნა თავიდან უნდა იქნას აცილებული, თუ ეს შესაძლებელია, ხანგრძლივი მოქმედების ბეტა აგონისტების კომპონენტთან ურთიერთქმედების გამო.
- ასთმის გამწვავების რისკის გამო, თუ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-სალმეტეროლი ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-ვილანტეროლი შეჩერებულია ნირმატრელვირის/რიტონავირის თერაპიის დროს, ასთმის გლობალური ინიციატივა (GINA) გვირჩევს განვიხილოთ ალტერნატიული ანტივირუსული ან მხოლოდ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდზე ან საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდი-ფორმოტეროლზე გადასვლა. ეს უნდა გაგრძელდეს ნირმატრელვირის/რიტონავირის თერაპიის მიმდინარეობისას და შემდგომი 5 დღის განმავლობაში.[1171]
- მწვავე ავადმყოფობის დროს არსებობს ინჰალატორის შეცვლის რისკი, ამიტომ გადაწყვეტილება უნდა მიიღოთ ინდივიდუალურად, კარდიოტოქსიკურობის რისკის დაბალანსებით ასთმის/ფქოდ-ის სიმძიმესთან (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე). თუ არ არის მიზანშეწონილი ინჰალატორის შეცვლა, ყურადღებით დააკვირდით პაციენტს მკურნალობის დროს გვერდითი ეფექტების ნიშნების გამოსავლენად.
- მოწყობილობების შეცვლის შემთხვევაში, გახსოვდეთ, რომ უნდა ასწავლოთ და შეამოწმოთ, რამდენად სწორად იყენებს ინჰალატორს პაციენტი.[1171]
ზოგიერთი საინჰალაციო საშუალება შეიცავს მედიკამენტების კომბინაციას, ამიტომ გაითვალისწინეთ ორმაგი დანიშნულების რისკი.
ფქოდ-ის ან ასთმის მქონე პაციენტებში, რომელთაც თირკმლის მწვავე დაზიანება აქვთ, გამოთვლილი GFR <50 მლ/წთ/1.73 მ², შეიძლება საჭირო იყოს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების შეწყვეტა. ეს დამოკიდებულია კონკრეტულ მედიკამენტზე.
- შეამოწმეთ ფორმულარი ან გაიარეთ კონსულტაცია ფარმაცევტთან.

სხვა დანიშნული მედიკამენტები

ასთმის მძიმე ფორმის და ფქოდ-ის მქონე პაციენტებმა, რომლებიც მკურნალობენ პერორალური კორტიკოსტეროიდებით (დანიშნული შემანარჩუნებელი თერაპიის სახით) ასევე უნდა განაგრძონ მათი გამოყენება რაც შეიძლება დაბალი დოზით, ვინაიდან ამ მედიკამენტების შეწყვეტის შედეგად მათი მდგომარეობა შესაძლოა გაუარესდეს.[1171][1189]
პაციენტებმა, რომლებიც იღებენ ბიოლოგიურ თერაპიას მძიმე ასთმისთვის, უნდა გააგრძელონ ამ მკურნალობის მიღება, თუ არ არის რეკომენდაცია, რომ შეწყვიტონ მკურნალობა.[1171]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – თუ თქვენი პაციენტი არ არის საავადმყოფოში, დარწმუნდით, რომ გეგმები არსებობს ასთმის გამწვავების შემთხვევაში

Back

Plus –

თუ თქვენი პაციენტი არ არის საავადმყოფოში, დარწმუნდით, რომ გეგმები არსებობს ასთმის გამწვავების შემთხვევაში

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

თუ COVID-19-ის მქონე თქვენი პაციენტი სახლის პირობებში ემორჩილება მართვას, ურჩიეთ დაიცვას პერსონალიზებული მოქმედების გეგმა, თუ ჩათვლის, რომ აქვს ასთმის გამწვავება, შემდგომ კი მიმართოს სამედიცინო დახმარებას.[1171]

დაიცავით დადგენილი გაიდლაინები თუ ასთმა გაუარესდება დაგანიხილეთ ჰოსპიტალიზაცია.
დაიწყეთ პერორალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება ასთმის გამწვავების მიხედვით.[1171][1190]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – თუ თქვენი პაციენტი არ არის მოთავსებული საავადმყოფოში, დარწმუნდით, რომ არსებობს გეგმები ფქოდ-ის ნებისმიერი გამწვავების მართვისთვის

Back

Plus –

თუ თქვენი პაციენტი არ არის მოთავსებული საავადმყოფოში, დარწმუნდით, რომ არსებობს გეგმები ფქოდ-ის ნებისმიერი გამწვავების მართვისთვის

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

იმ შემთხვევაში, თუ მსუბუქი/ზომიერი სიმძიმის COVID-19-ის მქონე პაციენტში ეჭვია ფქოდ-ის გამწვავებაზე მიჰყევით პაციენტის პერსონალურ სამოქმედო გეგმას.თუ პაციენტი სახლშია, აუცილებლად აუხსენით, როდის მოითხოვონ დახმარება.

დაიცავით დამტკიცებულ გაიდლაინები ფქოდ-ის გამწვავების მართვის შესახებ, მათ შორის დანიშნეთ ხანმოკლე პერორალური კორტიკოსტეროიდები კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში.[1189] მოითხოვეთ სპეციალისტის კონსულტაცია და განიხილეთ ჰოსპიტალიზაცია.
- პერორალური კორტიკოსტეროიდების კურსის რეკომენდებული ხანგრძლივობა ფქოდ-ის გამწვავების დროს არის მხოლოდ 5 დღე.[1189][1191]
განასხვავეთ იგი სხვა მდგომარეობებისგან როგორებიცაა მწვავე კორონარული სინდრომი, გულის მწვავე უკმარისობა და პნევმონია, ასევე COVID-19-ის გართულებები.[1189]
იხ. ფქოდ-ის მწვავე ეპიზოდი.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – აწონ-დაწონეთ დანიშნული ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტების რისკები და სარგებელი

Back

Plus –

აწონ-დაწონეთ დანიშნული ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტების რისკები და სარგებელი

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას არ უწევს ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტების რუტინულ შეწყეტას COVID-19-ის მქონე პაციენტებში, მაგრამ დოზა შეიძლება დაკორექტირდეს, პაციენტის კლინიკური მდგომარეობის, კონკრეტულად წნევის და თირკმლის ფუნქციის მიხედვით.[1153]

მიუხედავად იმისა, რომ ანგიოტენზინგარდამქმნელი ინჰიბიოტრების ან ანგიოტენზინ-II-ის რეცეპტორის ანტაგონისტების მომხმარებელი პაციენტების შესახებ არსებობს ადრინდელი მოსაზრება, რომ ისინი იმყოფებიან ინფექციის ან მისი მძიმე ფორმის განვითრების მაღალი რისკის ქვეშ, კვლევებმა გამოავლინა მაღალი სარწმუნოობის მტკიცებულება, რომ ამ მედიკამენტების გამოყენება არ განაპირობებს დაავადების მძიმე ფორმის განვითარებას ან არასასურველ შედეგებს.[1192][1193][1194]

გაერთიანებული სამეფოს თირკმელების ასოციაცია და ბრიტანეთის გულ-სისხლძარღვთა საზოგადოება გვირჩევენ დავიცვათ სტანდარტული მიმდინარე მითითებები ნებისმიერი ინტერკურენტული მწვავე დაავადების მენეჯმენტის დროს, როდესაც ვადარებთ რენინ-ანგიოტენზინ-ალდოსტერონის სისტემის (RAAS) ინჰიბიტორების შეჩერების სარგებელსა და რისკებს, საეჭვო COVID-19- ის კონტექსტში.[1195][1196][1197] რეკომენდაციები მოიცავს:

ჩაატარეთ ინდივიდუალური კლინიკურ შეფასება
რენინ-ანგიოტენზინ-ალდოსტერონის სისტემის (RAAS) ინჰიბიტორების თავდაპირველი ჩვენების (ანგიტენზინგარდამქმნელი ფერმენტის ინჰიბიოტრები, ანგიოტენზინ-II-ის რეცეპტორის ანტაგონისტები, მინერალოკორტიკოიდოების რეცეპტორი/ალდოსტერონის ანტაგონისტები) და პროგნოზული სარგების ხარისხის გათვალისწინებას
რომელიმე მედიკამენტის დროებით შეწყვეტის შემთხვევაში, ჯანმრთელობის გაუმჯობესების შემდეგ ამ მედიკამენტის ხელახლა დანიშვნის გათვალისწინებას.

განიხილეთ ზოგადი ჯანმრთელობის სისუსტის/მოწყვლადობის ქულის დაანგარიშება (მაგ. მოწყვლადობის კლინიკური შკალის გამოყენებით), ვინაიდან მაღალი ქულის მქონე პაციენტები შესაძლოა იმყოფებოდნენ მედიკამენტებთან დაკავშირებული ზიანის განვითრების უფრო მაღალი რისკის ქვეშ მწვავე მდგომარეობის დროს (ექსპერთა მოსაზრებაზე დაყრდნობით). Dalhousie University: Clinical Frailty Scale Opens in new window

პაციენტებმა, რომლებიც გულის უკმარისობას თავად მართავენ საზოგადოებრივ პირობებში შეიძლება მოისურვონ შარდმდენის დოზის შემცირება თანმხლები დაავადების განვითარების შემთხვევაში, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს დეჰიდრატაცია (ექსპერტთა მოსაზრებაზე დაყრდნობით).

გაიარეთ კონსულტაცია პაციენტის კარდიოლოგთან ან ნეფროლოგთან თუ ვლინდება კომპლექსური მდგომარეობები (მაგ. თირკმლის ჩანაცვლებითი თერაპია ან იმუნოსუპრესიული თერაპია).

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

– საწყისი ნევროლოგიური შეფასება

Back

–

საწყისი ნევროლოგიური შეფასება

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

საწყისი ნევროლოგიური შეფასება მოწოდებულია რაც შეიძლება ადრე პაციენტებში, რომელთაც აქვთ ინსულტის ანამნეზი და ჰოსპიტალიზებულები არიან მწვავე მდგომარეობით, მათ შორის COVID-19-ით.

COVID-19-ის აღწერილი ნევროლოგიური გართულებები მოიცავს მწვავე იშემიურ და ჰემორაგიულ ინსულტსაც.[1153]
ძირითადად, მწვავე მდგომარეობაში მყოფი პაციენტი (მაგ. ინფექცია და დაავადებით გამოწვეული ჰიპოტენზია) არის ინსულტის მომატებული რისკის ქვეშ (როგორც იშემიური, ასევე ჰემორაგიული ფორმების).[1198][1199][1200] ეს რისკი კიდევ უფრო მაღალია ინსულტის ანამნეზის შემთხვევაში.
შეადარეთ ბაზისური შეფასება პაციენტების ცნობილ, პრე-COVID-19 ნევროლოგიურ სტატუსთან. პაციენტს, ოჯახის წევრებს ან მომვლელებს შეგიძლიათ კითხოთ პაციენტის ფუნქციურ შესაძლებლობებზე ავადმყოფობამდე (ექსპერტული მოსაზრება).
- ასე შემცირდება ნევროლოგიური ნიშნების შეცდომით მიკუთვნება ინსულტის წინა დიაგნოზისთვის.
იმ შემთხვევაში, თუ ჰოსპიტალიზაციის დროს აღინიშნება ნევროლოგიური სტატუსის ცვლილება გაიმეორეთ ნევროლოგიური შეფასება ახალი ინსულტის აღმოსაჩენად.
შეფასების შემდეგ უზრუნველყავით პაციენტის შესაბამისი ზედამხედველობა (კონფუზიის რისკი ღამით, დაცემის რისკი მოწყვლადობის დროს).
- ინსულტის ანამნეზის მქონე პაციენტი დაცემის და დაზიანების მომატებული რისკის ქვეშაა.[1201]

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის რეკომენდაციის თანახმად, COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებული პაციენტები რეგულარულად უნდა მოწმდებოდნენ კლინიკური დამძიმების ნიშნებზე, მათ შორის ინსულტისნიშნებსა და სიმპტომებზე.[1153]

– კოგნიტური ფუნქციის და დელირიუმის საბაზისო შეფასება კოლატერალური ანამნეზით

Back

–

კოგნიტური ფუნქციის და დელირიუმის საბაზისო შეფასება კოლატერალური ანამნეზით

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

შეასრულეთ ბაზისური კოგნიტური შეფასება რაც შეიძლება ადრე ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ მწვავე მდგომარეობა და დემენციის ანამნეზი. შეკრიბეთ კოლატერალური ანამნეზი ოჯახისგან, მეგობრებისგან, მომვლელებისგან.[1202]

გამოიყენეთ ვალიდური ქულათა სისტემა, რომელიც მოსახერხებელია მწვავე პირობებში, მაგ.:[1202]
- შემოკლებული ფსიქიკური ტესტის ქულა/10 (AMTS/10).[1203] British Geriatrics Society: Abbreviated Mental Test Score. 2018 Opens in new window
კოლატერალური ანამნეზი ადგენს, არის თუ არა კოგნიცია სტაბილური, კოგნიტური ცვლილება თანდათან ხდებოდა თუ მწვავედ.
კოგნიტიური ფუნქციის სტანდარტიზებული შეფასების ქულა საჭირო ინსტრუმენტია ნებისმიერი კლინიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების მონიტორინგისა და პაციენტის გაწერის საჭიროების შეფასებისთვის. ქულა საუკეთესოდ ინტერპრეტირდება იმ შემთხვევაში, თუ გამოიყენება ფუნქციურ შეფასებასთან ერთად, რომელსაც, ძირითადად, ატარებს გამოცდილი შრომითი თერაპევტი.
მიუხედავად იმისა, რომ ქულა შეიძლება არ წარმოადგენდეს პაციენტის ჩვეულ საბაზისო კოგნიტურ მაჩვენებელს მწვავე მდგომარეობისა და მისი მკურნალობის გავლენის გამო, მაინც მიზანშეწნილი პრაქტიკაა მისი დაფიქსირება და გამეორება, როდესაც ადამიანი გამოჯანმრთელდება (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).

ყოველთვის შეაფასეთ დემენციის მქონე პაციენტი დელირიუმზე, როდესაც იგი მწვავე მდგომარეობით არის მოყვანილი.[1204] თქვენს პაციენტს COVID-19-ით შეიძლება აღენიშნებოდეს დელირიუმი და არ ჰქონდეს რესპირატორული სიმპტომები.[1153] ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის რეკომენდაციით, COVID-19-ით ინფიცირებული პაციენტები დელირიუმზე უნდა შეფასდნენ სტანდარტიზებული პროტოკოლების გამოყენებით.[1153]

დემენციით დაავადებული პაციენტები იმყოფებიან დელირიუმის მომატებული რისკის ქვეშ ჰოსპიტალიზაციის დროს და საავადმყოფოში ყოფნის სრული პერიოდის განმავლობაში.[1205][1206]
დელირიუმი არის ფსიქიკური ფუნქციონირების მწვავე გაუარესება რომელიც ვითარდება საათების ან დღის განმავლობაში, გამოწვეულია ძირითადად მწვავე კლინიკური დაავადებით, ქირურგიით, ტრავმით ან წამლებით.[1206] თქვენს პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს აღგზნების შეცვლილი დონე და ვლინდებოდეს ჰალუცინაციები ან ბოდვები.[1206]
გამოიყენეთ სკრინინგის ინსტრუმენტი შესაძლო დელირიუმის გამოსავლენად როგორიცაა:
- 4AT.[1204][1206][1207]
  - დამატებითი ინფორმაცია 4-AT-ის დათვლის შესახებ მომზადდა შოტლანდიის ინტრეკოლეგიალური გაიდლაინების ქსელის მიერ. 4AT calculator Opens in new window
- კონფუზიის შეფასების მეთოდი ინტენსიური თერაპიის განყოფილებისთვის (CAM-ICU) ან ინტენსიური თერაპიის დელირიუმის სკრინინგის სია (ICDSC) თუ თქვენი პაციენტი იმყოფება კრიტიკული მოვლის პირობებში ან პოსტქირურგიულ განყოფილებაში.[1204]
  - რეკომენდებულია ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE) მიერ, როგორც სპეციალურად შექმნილი ამ პირობებისთვის, მაგრამ საჭიროა ტრენინგი, რამაც შეიძლება შეზღუდოს დანერგვა.[1204]

ჩამოთვლილი საკითხები გაითვალისწინეთ მულტიკომპონენტური მკურნალობისას, რათა შეამციროთ დელირიუმის რისკი ჰოსპიტალიზაციის დროს, დემენციის მქონე მწვავე პაციენტებში:[1206][1208]

დაეხმარეთ ორიენტირებაში; პაციენტს უნდა ჰქონდეს თავისი სათვალე და/ან სასმენი აპარატი თან
პაციენტს მოძრაობა დააწყებინეთ რაც შეიძლება მალე
საკმარისად აკონტროლეთ ტკივილი
გამოავლინეთ და უმკურნალეთ თანმხლებ ინფექციებს დროულად
შეინარჩუნეთ ჰიდრატაცია და დაეხმარეთ პაციენტებს კვებაში
დააკვირდით ნაწლავის და შარდის ბუშტის მოქმედებას რეგულარულად
გამოიყენეთ დამატებითი ჟანგბადი, გაიდლაინების რეკომენდაციების მიხედვით.

შეათანხმეთ მედიკამენტების მიმოხილვა გამოცდილ მედპერსონალთან.[1206]

COVID-19-თან დაკავშირებული სპეციფიკურო გამოწვევებია:[1208]

იზოლაციის საჭიროება, რომელიც ზოგიერთ პაციენტში იწვევს დელირიუმის გამწვავებას
პაციენტების რეგულარული მონიტორინგის უნარი დელირიუმზე, რომელზეც ზეგალენას ახდენს პერსონალის და დროითი რესურსები.

დამატებითი ინფორმაცია: გამოკვლევები

საწყისი გამოკვლევები დელირიუმის მქონე პაციენტისთვის

თუ პაციენტს აღენიშნება დელირიუმი, იგი უნდა შემოწმდეს სიცოცხლისთვის საშიში მიზეზებზე:[1206]

ჰიპოქსია
გლუკოზის დაბალი შემცველობა სისხლში
ჰიპოტენზია
ნარტკოტიკული ინტოქსიკაცია ან მოხსნის, მათ შორის ალკოჰოლური მოხსნის ეფექტები.

სხვა კვლევებია (ექსპერტული მოსაზრება):

სისხლის საერთო ანალიზი, ელექტროლიტები, თირკმელების ფუნქცია, ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის ტესტები, ღვიძლის ფუნქციური სინჯები, კალციუმი, გლუკოზა, C-რეაქტიული ცილა, ფოლიუმის მჟავა და B12 ვიტამინი
სისხლის კულტურა (თუ ვეჭვობთ ბაქტერემიას)
შარდის ბაქტერემიული ანალიზი
გულმკერდის რენტგენოგრაფია.

რიგ შემთხვევებში, საჭიროა კომპლექსური არარუტინული გამოკვლევები, მაგ. თავის კომპიუტერული ტომოგრაფია, რაც დამოკიდებულია სპეციფიკურ კლინიკურ მახასიათებლებზე. განიხილეთ ამ ტიპის გამოკვლევების მიზანშეწონილობა ზემდგომ კოლეგასთან.[1206]

შეამოწმეთ და უმკურნალეთ დელირიუმის ნებისმიერ შექცევად მიზეზს.[1204] ესენია:

ტკივილი
მეინფიცირება
არასრულფასოვანი კვება
ყაბზობა
დეჰიდრატაცია
მედიკამენტები
- შეკრიბეთ უკანასკნელ პერიოდში დანიშნული მედიკამენტების, განსაკუთრებით ოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლების, შფოთვის საწინააღმდეგო საშუალებების, სედატიური საშუალებების, ანტიფსიქოტურების ან ძლიერი ანტიქოლინერგული თვისებების მქონე მედიკამენტების ანამნეზი
- განიხილეთ ანტიქოლინერგული დატვირთვის ჯამური ქულის გამოანგარიშება
გარემო (მათ შორის უმოძრაობა, ცუდი ძილი, სენსორული დარღვევები, როგორიცაა ყურის ცვილი ან სათვალის დაკარგვა).

სამახსოვრო აბრევიატურა PINCH ME შეიძლება სასარგებლო იყოს, დემენციის ფონზე მიმდინარე დელირიუმის მიზეზების დასამახსოვრებლად.[1209]

დელირიუმის მქონე პაციენტის მართვა საავადმყოფოში და გრძელვადიანი მკურნალობა

თავდაპირველად, დელირიუმის მქონე პაციენტები მართეთ (თუ ეს შესაძლებელია) არაფარმაკოლოგიური მიდგომით, როგორც რეკომენდებულია არა-COVID-19 კონტექსტში.[1153][1204]

შეამცირეთ დეზორიენტაცია კარგად განათბული ოთახის უზრუნველყოფით და მოათავსეთ საათი და კალენდარი გამოსაჩენ ადგილას, მაგ. კედელზე.
წაახალისეთ და ხელი შეუწყეთ ოჯახს, მეგობრებს და მზრუნველებს მოინახულონ პაციენტი, მონახულების შეზღუდვის წესების ფარგლებში, როგორც ეს განსაზღვრულია COVID-19-ის საზოგადოებრივი ტრანსმისიის მიმდინარე დონის მიხედვით.
გამოიყენეთ ვერბალური და არავერბალური ტექნიკები კონფლიქტის და სტრესის დეესკალაციის მიზნით.

თუ არაფარმაკოლოგიური მკურნალობა არაეფექტურია, ხოლო პაციენტი განიცდის დისკომფორტს, ან წარმოადგენს საფრთხეს საკუთარი თავის ან სხვებისთვის, შესაძლოა გამოვიყენოთ ანტიფსიქოტური ან დამამშვიდებელი საშუალებები მოკლევადიანად (ხშირად 1-2 დღე), თუმცა, მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში. ამ მიზნით დანიშნული ნებისმიერი ახალი ანტიფსიქოტური წამალი რეგულარულად უნდა განიხილებოდეს და შეწყდეს პრაქტიკულ მომენტში (ექსპერტთა დასკვნის საფუძველზე).

ბრიტანეთის გერიატრიულმა საზოგადოებამ განაცხადა, რომ COVID-19-ის მართვის კონტექსტში, ფარმაკოლოგიური ჩარევა შეიძლება უფრო ადრე იყოს უპრიანი, ვიდრე სხვა შემთხვევებში იქნებოდა. ამის მიზეზი არის ინფექციის გავრცელების რისკი, რომელიც შეიძლება აღემატებოდეს ინდივიდის პოტენციური დაზიანების რისკებს.[1208]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE) გაიდლაინის თანახმად დელირიუმის შესახებ, რეკომენდებულია ჰალოპერიდოლის ხანმოკლე კურსი (1 კვირამდე), მაგრამ არა ყველა პაციენტში. არ უნდა დაინიშნოს პარკინსონის დაავადების და ლევის სხეულაკებით მიმდინარე დემენციის დროს.[1204]
- განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციეთ მჭიდროდ მონიტორინგს და რეგულარულად მიმოიხილეთ ხანდაზმული, სუსტი ჯანმრთელობის მქონე პაციენტები, მწვავე დელირიუმის დროს ჰალოპერიდოლის დანიშვნისას. მათ განსაკუთრებულად მომატებული აქვთ ამ პრეპარატის უარყოფითი ნევროლოგიური და კარდიული ეფექტების რისკი.[1210]
  - ჰალოპერიდოლის დაწყებამდე რეკომენდებულია საბაზისო ეკგ და ელექტროლიტური დარღვევების კორექტირება.
  - ინიშნება ყველაზე დაბალი დოზით და რაც შეიძლება მოკლე დროით.
  - მკურნალობის დროს რეკომენდებულია გულის და ელექტროლიტების მონიტორინგი, ისევე როგორც ექსტრაპირამიდული გვერდითი ეფექტების მონიტორინგი.
ანტიფსიქოზური მედიკამენტების ეფექტურობა დელირიუმის დროს ბოლომდე არ არის დამტკიცებული, ჰოსპიტალური პროტოკოლები შეიძლება განსხვავდებოდეს.[1206] დაიცავით ადგილობრივი პროტოკოლი მედიკამენტის შერჩევისას.
ანტიფსიქოზური მედიკამენტი დაიწყეთ ყველაზე დაბალი დოზით და ფრთხილად გააგრძელეთ ტიტრაცია სიმპტომების მიხედვით.[1153][1204] მხოლოდ პერორალური ან კუნთშიდა (არასდროს ინტრავენური) მედიკამენტები გამოიყენეთ ამ მიზნისთვის ექსპერტული მოსაზრება.

მიაწოდეთ ოჯახებს/მომვლელებს ინფორმაცია, რათა გაიგონ რა ხდება და როგორ შეიძლება ერთად მუშაობა პაციენტის ნორმალურ მდგომარეობამდე დასაბრუნებლად.[1206] მიაწოდეთ ადგილობრივად ხელმისაწვდომი ინფორმაციის წყაროები.[1208]

მტკიცებულება: ანტიფსიქოზური მედიკამენტების რისკები და უსაფრთხო მოხსნა ხანდაზმულებში

ანტიფსიქოზური მედიკამენტების გამოყენება დემენციის მქონე პაციენტებში დაკავშირებულია მომატებულ სიკვდილობასთან.

ხანმოკლე კურსით ანტიფსიქოზური მედიკამენტის დანიშვნა შეიძლება საჭირო იყოს დემენციის მქონე პაციენტებში, რათა დამოუკიდებლობა შეინარჩუნონ. თუმცა, ამ მედიკამენტებს სხვადასხვა გვერდითი მოვლენები ახასიათებს ხანდაზმულებში და სიკვდილობა უფრო ხშირია დემენციის მქონე პირებში.

კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ ტიპიური ანტიფსიქოზური საშუალებები, როგორიცაა ჰალოპერიდოლი, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამცირებდეს აგზნების სიმპტომს, მაგრამ შეიძლება ოდნავ გააუმჯობესოს ფსიქოზის სიმპტომები დემენციის მქონე ადამიანებში, ხოლო ატიპიური ანტიფსიქოტიკები სავარაუდოდ ამცირებს აგზნებას. ორივე ტიპი ზრდის ძილიანობისა და ექსტრაპირამიდული სიმპტომების რისკს.[1211]
ქსელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ დემენციის მქონე ადამიანებს, რომლებიც იღებენ ატიპურ ანტიფსიქოზურ საშუალებებს, შეიძლება ჰქონდეთ მცირე გაუმჯობესება ქცევითი და ფსიქოლოგიური სიმპტომების კუთხით, მაგრამ აქვთ მომატებული რისკი ცერებროვასკულარული გვერდითი მოვლენების კუთხით, პლაცებოსთან შედარებით.[1212]
პოპულარული მოსაზრების საწინააღმდეგოდ, გრძელვადიანი ანტიფსიქოზური მკურნალობა შეიძლება უსაფრთხოდ მოიხსნას დემენციის მქონე ადამიანების უმეტესობაში, ქცევის მოგვარების შემდეგ.[1213]

თუ დელირიუმი არ პასუხობს საწყის მკურნალობას 48 საათის განმავლობაში, მიმართეთ ჯანდაცვის პროფესიონალს, რომელიც გამოცდილია დელირიუმის საკითხში, დიაგნოზისა და მკურნალობის გეგმის დასაზუსტებლად (ექსპერტული მოსაზრება) .

დელირიუმის დიაგნოზი ნათლად უნდა იყოს დოკუმენტირებული.[1204][1206]

– უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ასთმის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Back

–

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ასთმის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

დააკვირდით რესპირატორული სიმპტომების გამწვავებას და გახსოვდეთ, რომ თანმხლები ასთმის შემთხვევაში შეიძლებაასთმის გამწვავებაც დაფიქსირდეს.

რჩევისთვის მიმართეთ უფროს ექიმებს ან სპეციალისტებს.
დაიცავით სტანდარტული გაიდლაინები და რეკომენდაციები ასთმის გამწვავების სიმძიმის შეფასებისა და მართვის თაობაზე ზრდასრულებში, თუნდაც COVID-19-ის პროვოცირების ფონზე.[1190]
- იხ. ასთმის გამწვავება მოზრდილებში.
- როცა შესაძლებელია, თავი აარიდეთ ნებულაიზერის გამოყენებას. განიხილეთ (კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში) დოზირებული ინჰალატორის გამოყენება სფეისერით, რომელსაც აქვს პირზე მოსარგები ნაწილი ან ნიღაბი, როგორც ნებულაიზერის ალტერნატივა.[1171] მიყევით ადგილობრივ პროტოკოლებს.
დაიწყეთ პერორალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება ასთმის გამწვავების მითითების მიხედვით.[1171][1190]
დროებით შეწყვიტეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების (LAMA) მიღება (მაგ. თუ პაციენტი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე თიოტროპიუმით, აკლიდინიუმით, გლიკოპურონიუმით, უმეკლიდინიუმით) თუ საჭიროა ნებულაიზერით ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (მაგ. იპრატროპიუმი) მიღება (ექსპერტული მოსაზრება).
- არსებობს მოსაზრება, რომ შეიძლება გამოვლინდეს დამატებითი გვერდითი ანტიქოლინერგული ეფექტები.
- ნებულაიზერით მკურნალობის დასრულების შემდეგ ხელახლა გამოწერეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტები (LAMA).

– უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ფქოდ-ის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Back

–

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ფქოდ-ის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

თუ ფქოდ-ის გამწვავებაზე ეჭვია COVID-19-ის მქონე პაციენტში და მანამდე არსებული ფქოდ-ით:

რჩევისთვის მიმართეთ უფროს ექიმებს ან სპეციალისტებს.
განასხვავეთ იგი სხვა მდგომარეობებისგან როგორებიცაა მწვავე კორონარული სინდრომი, გულის მწვავე უკმარისობა და პნევმონია, ასევე COVID-19-ის გართულებები.[1189]
დაიცავით დამტკიცებულ გაიდლაინები ფქოდ-ის გამწვავების მართვის შესახებ, მათ შორის დანიშნეთ ხანმოკლე პერორალური კორტიკოსტეროიდები კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში.[1189] იხ. ფქოდ-ის მწვავე ეპიზოდი.
განიხილეთ პრესირებული მეტრირებული დოზის ინჰალატორის, მშრალი ფხვნილის ინჰალატორის, ან რბილი აეროზოლის ინჰალატორის გამოყენება ნებულაიზერების ნაცვლად არაკრიტიკულ პაციენტებში, რომლებსაც არ უტარდებათ დამხმარე სუნთქვითი თერაპია.[1189] დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები და პროტოკოლები.
- ნებულაიზერის გამოყენების შემთხვევაში, ბრონქოდილატორის გამოყენება ნებულაიზერით უნდა გაგრძელდეს 24-48 საათი, შემდეგ პაციენტი უნდა გადავიდეს ჩვეულ ინჰალატორზე (ექსპერტული მოსაზრება).
დროებით შეწყვიტეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების (LAMA) მიღება (მაგ. თუ პაციენტი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე თიოტროპიუმით, აკლიდინიუმით, გლიკოპურონიუმით, უმეკლიდინიუმით) თუ საჭიროა ნებულაიზერით ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (მაგ. იპრატროპიუმი) მიღება (ექსპერტული მოსაზრება).
- არსებობს მოსაზრება, რომ შეიძლება გამოვლინდეს დამატებითი გვერდითი ანტიქოლინერგული ეფექტები.
- დარწმუნდით, რომ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტი ხელახლა დაინიშნა ნებულაიზერით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ.

– აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

Back

–

აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

სისხლში გლუკოზა ამოწმეთ დღეში სულ მცირე ოთხჯერ (ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, კვებამდე და ღამით), მწვავე პაციენტებში, რომელთაც შაქრიანი დიაბეტიც აქვთ.[1214]

მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს სისხლში გლუკოზის მონიტორინგის თაობაზე სტაციონარში COVID-19-ის და დიაბეტის შემთხვევებში.

დიდ ბრიტანეთში არსებული ნაციონალური სტაციონარული დიაბეტის COVID-19 რეაგირების ჯგუფი რეკომენდაციას უწევს სისხლში გლუკოზის სამიზნე დონეს 6-დან 10 მმოლ/ლ-მდე (108-180 მგ/დლ), მაქსიმუმი მისაღები კონცენტრაცია 12 მმოლ/ლ-მდე (216 მგ/დლ), COVID-19-ის მქონე კლინიკაში მყოფი პაციენტებისთვის.[1215]

ჰიპერგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

ჰიპერგლიკემიას სწრაფად უნდა უმკურნალოთ დიაბეტური კეტოაციდოზის და ჰიპეროსმოლური ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობის პრევენციის მიზნით (გადაუდებელი მდგომარეობები).

დაიცავით ჰოსპიტალის ადგილობრივი პროტოკოლი თუ კაპილარულ სისხლში გლუკოზა ≥12 მმოლ/ლ (≥216 მგ/დლ).
- COVID-19 -ის გაიდლაინებში ზოგადად ხაზგასმულია ჰიპერგლიკემიის მართვის მნიშვნელობა.[1178]
- გამორიცხეთ დიაბეტური კეტოაციდოზი და ჰიპეროსმოლური ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა, რასაც ურგენტული და სპეციფიკური მართვა სჭირდება.
- განიხილეთ ჰიპერგლიკემიასთან დაკავშირებული მდგომარეობები, როგორიცაა სეფსისი.[1177]
გაითვალისწინეთ, რომ ჩამოთვლილი მედიკამენტები შეიძლება ასოცირებული იყოს ჰიპერგლიკემიასთან და შეიძლება საჭირო გახდეს მათი გადახედვა:[1216]
- კორტიკოსტეროიდები (მაგ. დექსამეტაზონი)
- ზოგიერთი ბეტა-ბლოკერი (მაგ. პროპრანოლოლი, ატენოლოლი)
- თიაზიდის ჯგუფის შარდმდენები (მაგ. ჰიდროქლოროთიაზიდი)
- ზოგიერთი მეორე თაობის ანტიფსიქოზური საშუალება (ოლანზაპინი, კლოზაპინი)
- გარკვეული ფთორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი)
- კალცინეურინის ინჰიბიტორები (ციკლოსპორინი, ტაკროლიმუსი)
- პროტეაზას ინჰიბიტორები (მაგ., რიტონავირი).
თუ თქვენს პაციენტს არ აქვს დიაბეტური კეტოაციდოზი/ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა, მაგრამ აქვს სისხლში გლუკოზა 12 მმოლ/ლ-ზე (216 მგ/დლ) ზემოთ , მიჰყევით თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლებს ჰიპერგლიკემიის მართვის შესახებ COVID-19-ით დაავადებულ პაციენტებში.[1215]
- გახსოვდეთ, რომ მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებს, რომლებიც ინტენსიურში იმყოფებიან, შეიძლება აღენიშნებოდეთ მაღალი რეზისტენტობა ინსულინის მიმართ. მოითხოვეთ სამედიცინო დახმარება დიაბეტის სპეციალისტების თქვენი სტაციონარული გუნდისგან ასეთ პირობებში.[1215]

Practical tip

ითხოვეთ ექსპერტის რჩევა დიაბეტის სტაციონარული მართვის კუთხით.

ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

დააკვირდით სისხლში გლუკოზას და მოარგეთ მედიკამენტი ავადმყოფობის და ჰოსპიტალის კვების დროის მიხედვით, ჰიპოგლიკემიური ეპიზოდების რისკის შესამცირებლად.

ინგლისსა და უელსში 5 სტაციონარული პაციენტიდან 1-ს აქვს მნიშვნელოვანი ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს.[1217]

ჰიპოგლიკემიის მიზეზებია:[1218]

მწვავე ავადმყოფობის შემდგომი პერიოდი
- COVID-19-ის შემდეგ, გამოჯანმრთელების ფაზაში შეიძლება შეიცვალოს ინსულინის საჭიროება, ამიტომ აუცილებელია ინსულინის რეჟიმის მორგება[1215]
პაციენტის კვების შემთხვევით გამოტოვება ან შეფერხება, შეიძლება მოხდეს როცა COVID-19-ის მქონე პაციენტებს აჭმევენ მუცელზე დაწოლილ მდგომარეობაში[1177]
კორტიკოსტეროიდების, განსაკუთრებით დექსამეტაზონის დოზების შემცირება COVID-19-ით დაავადებულ პაციენტებში[1215]
ინსულინის ან პერორალური ჰიპოგლიკემიური მედიკამენტის შეცდომით მიწოდება
ინსულინის არასწორ დროს გაკეთება, საკვების მიღების დროის გაუთვალისწინებლად
პაციენტი ჭამს ნაკლებს მაგრამ იღებს დიაბეტის იმავე მედიკამენტებს
ძილის წინ პაციენტი წახემსებას ვერ ახერხებს
მადის დაქვეითება და ღებინება.

გახსოვდეთ, რომ ჰიპოგლიკემია სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტების გვერდითი ეფექტია (მაგ. გილბენკლამიდი, გლიკლაზიდი, გლიმეპირიდი, გლიპიზიდი), რომელიც მეტად ვლინდება კვების გამოტოვებისას ან ჭარბი დოზირებისას.

მწვავე ჰოსპიტალურ პირობებში, შესაძლებელია კვების დაგვიანება/შეფერხება, ან სხვადასხვა დროს მიწოდება.
- სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტი დანიშნეთ კვებამდე ან საჭმელთან ერთად მისაღებად. შეამოწმეთ ადგილობრივი ფორმულარი უფრო სპეციფიკური მითითებისთვის დოზირების დროის შესახებ კონკრეტული მედიკამენტისთვის.
- არ გამოიყენოთ სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტი ღამე და თუ პაციენტი იღებს დოზას საღამოს კვებასთან ერთად, შეამცირეთ საღამოს დოზა ღამის ჰიპოგლიკემიის პრევენციისთვის (ექსპერტის მოსაზრება).

Practical tip

ძილის წინ მცირედი საკვების მიღება ამცირებს დილით ადრე ჰიპოგლიკემიის რისკს.[1217]

განიხილეთ ინტერვენცია, თუ სისხლში გლუკოზა დაეცემა 6 მმოლ/ლ-ზე (108 მგ/დლ) ქვემოთ („მომავალი/მოახლოებული“ ჰიპოგლიკემია) და თუ პაციენტი იმყოფება ინსულინზე ან სულფონილურეას პროდუქტებზე.

ამ პაციენტებს აქვთ ჰიპოგლიკემიის პროგრესირების მაღალი რისკი.
გამოიყენეთ ნახშირწყლები, როგორც რეკომენდებულია ჰიპოგლიკემიის გაიდლაინში და მიჰყევით თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლს.[1218]

აქტიურად უმკურნალეთ ჰიპოგლიკემიას თუ სისხლში გლუკოზის დონე ეცემა 4 მმოლ/ლ-ზე ქვემოთ (72 მგ/დლ)[1218] დაიცავით ჰოსპიტალური პროტოკოლი ან სტაციონარული მოვლის ბრიტანული დიაბეტის საზოგადოებების (JBDS-IP) მართვის ჰიპოგლიკემიის ალგორითმი.[1218] JBDS-IP გაიდლაინების რეკომენდაციებია:[1218]

15 წუთში გადაამოწმეთ სისხლში გლუკოზა, რათა შეაფასოთ მკურნალობაზე რეაქცია
თუ ჰიპოგლიკემია დაკორექტირდა, არ შეწყვიტოთ ინსულინის შემდეგი გეგმიური დოზის მიღება. ამან შეიძლება გამოიწვიოს უკუცემითი ჰიპერგლიკემია და დიაბეტური კეტოაციდოზი პირველი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში.
- მოიძიეთ დიაბეტის სტაციონარული სპეციალისტების გუნდის რჩევა, საჭიროა თუ არა თქვენი პაციენტის ინსულინის რეჟიმის გადახედვა.

დაიცავით ადგილობრივი პროტოკოლები და გაიდლაინი ჰოსპიტალში სისხლში გლუკოზის თვითმონიტორინგის შესახებ.

პროტოკოლები შეიძლება განახლდეს COVID-19-ის კონტექსტის შესაბამისად. მაგალითად, აშშ-ს ზოგიერთ ჰოსპიტალში გამოიყენება "ვირტუალური" ფორმატები, რაც მოიცავს თვითმართვის პროტოკოლების გაფართოებას, პირადი დაცვის საშუალებების დაზოგვას, როცა ეს უსაფრთხოა.[1178]

– პაციენტის ტერფების შემოწმება

Back

–

პაციენტის ტერფების შემოწმება

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

შეამოწმეთ დიაბეტის მქონე პაციენტების ტერფები ჰოსპიტალიზაციის მომენტშიდა იმ შემთხვევაში, თუმათი მდგომარეობა გაუარესდება.[1219] ეს რეკომენდაცია ვრცელდება დიაბეტით დაავადებულ ზრდასრულებზე, რომლებიც ჰოსპიტალიზებულნი არიან COVID-19-ის დიაგნოზით.[1177]

ტერფების შემოწმება საჭიროა ინფექციის, წყლულის აღმოსაჩენად, რომელიც პაციენტმა შეიძლება ვერ შენიშნოს.

ტერფის დაზიანებები გამოიკვლიეთ და შეამოწმეთ, აქვს თუ არა პაციენტს მგრძნობელობა.

დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები. სწრაფი და მარტივი ტესტია Ipswich Touch Test©️, რომელიც მოიცავს ტერფის მეორე თითის წვეროს შეხებას 1-2 წამით, შემდეგ მესამე, მეოთხე და მეხუთე ფალანგებზე შეხებას.[1220]
- თუ პაციენტი ვერ გრძნობს შეხებას ორ ან მეტ ადგილას (ამ ექვსიდან), შეიძლება დაქვეითებული იყოს დამცავი შეგრძნება.
თუ პაციენტს დაქვეითებული აქვს შეგრძნება, მაღალია წოლითი დაწყლულების რისკი. შეატყობინეთ მომვლელ პერსონალს ეს და გამოიყენებენ ზეწოლის შესამცირებელ მოწყობილობებს.

ქუსლის ყოველდღიური შემოწმება წოლით ტრავმაზე უნდა შეასრულოს ექთანმა ან დამხმარე პერსონალმა.

საკამათოა, უნდა გამოიყენებოდეს თუ არა კომპრესიული გეტრები დიაბეტის მქონე პაციენტებში – არ გამოიყენოთ თუ ფიქსირდება სისხლძარღვოვანი დაავადება.

– ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა

Back

–

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

შეასრულეთ ფსიქიკური სტატუსის გამოკვლევა, თუ სიტუაცია გაძლევთ ამის საშუალებას და პაციენტი რეაგირებს (ექსპერტული მოსაზრება).

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კლინიკური ხერხია, რომელიც რუტინულად გამოიყენება ფსიქიატრიულ პრაქტიკაში, გვეხმარება დიაგნოსტირებაში და შემდგომ მართვაში. განწყობა ერთ-ერთი კომპონენტია.

განიხილეთ დეპრესიის შეფასება PHQ-9 კითხვარის გამოყენებით. [1221]

ეს კითხვარი პაციენტს თავად შეუძლია შეავსოს, 3 წუთზე ნაკლებია საჭირო.
შედეგები მიუთითებს დეპრესიის სიმპტომების სიმძიმეზე.
5 ან მეტი ქულა განაპირობებს რეფერალს ფსიქიატრიულ სერვისთან (ექსპერტული მოსაზრება).

დეპრესია გამოვლინდა, როგორც ხშირი სიმპტომი COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში.[1153]

განიხილეთ სხვა ფაქტორები, რომლებიც შეიძლება ზემოქმედებდეს პაციენტის ფსიქიკურ მდგომარეობაზე (მაგ. ნარკოტიკების მოხმარება, ალკოჰოლი).[1222]

– მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Back

–

მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

კითხეთ პაციენტებს, რომელ მედიკამენტებს იღებენ მენტალური ჯანმრთელობის სამკურნალოდ. ალტერნატივაა პირველადი ჯანდაცვის ჩანაწერების ნახვა ინფორმაციის მისაღებად (თუ ხელმისაწვდომია).

COVID-19-ის მქონე პაციენტებში განსაკუთრებით რელევანტურია ჩამოთვლილი წამალთშორისი ურთიერთქმედებები და გვერდითი ეფექტები: სედაცია, კარდიოტოქსიკურობა (QT გახანგრძლივება), და სუნთქვის დაქვეითება.[1153]

გაითვალისწინეთ, რომ ანტიდეპრესანტები შეიძლება გამოყენებულ იქნას დეპრესიის გარდა სხვა მდგომარეობების სამკურნალოდ, ხოლო ანტიდეპრესანტების გარდა სხვა პრეპარატები შეიძლება გამოყენებულ იქნას დეპრესიის სამკურნალოდ.

დანიშნეთ ანტიდეპრესანტები იმავე კურსით, თუ არ არსებობს რაიმე კონკრეტული უკუჩვენება (ექსპერტული მოსაზრება).

თუ ანტიდეპრესანტებს სწრაფად მოხსნით, პაციენტს შეიძლება განუვითარდეს მოხსნის სიმპტომები.[1223]
მოხსნის სიმპტომების სიმძიმე განსხვავებულია, მაგრამ მდგომარეობა უსიამოვნოა და შეიძლება გაართულოს სხვა მწვავე მდგომარეობის მართვაც.[1223][1224]

მედიკამენტების მიმოხილვისას, დააკვირდით:

მიმდინარე და გადატანილი გვერდითი ეფექტები
ბოლო დროს დოზის ცვლილებებს
მედიკამენტების კლასის ცვლილებებს
დეპრესიის კონკრეტული ქვეტიპების ფარმაკოლოგიურ ნიუანსებს (მაგ. ფსიქოზური დეპრესიის შემთხვევაში ასევე იქნება დანიშნული ანტიფსიქოზური საშუალება)
დამატებითი სტრატეგიები, რომლებიც რეზისტენტული დეპრესიის სამკურნალოდ გამოიყენება (მაგ. ლითიუმი ან ქუეტიაპინით სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიური ინჰიბიტორების გაძლიერება).

გაითვალისწინეთ წამალთაშორისი ურთიერთქმედებები.

ანტიდეპრესანტებმა შეიძლება გამოიწვიოს ფარმაკოკინეტიკური (CYP450 ინჰიბიტრების გამო) და ფარმაკოდინამიკური წამალთშორისი ეფექტები სხვა წამლებთან ურთიერთქმედებისას.[1225][1226] გაითვალისწინეთ ეს საკითხი COVID-19-ის გამო დანიშნული წამლების შემთხვევაშიც (ექსპერიმენტული თერაპიები, იხილეთ ახალი მედიკამენტები).

გაითვალისწინეთ არაფსიქოტროპული მედიკამენტების ფსიქიატრიული გართულებები/ეფექტები.

განსაკუთრებული სიფრთხილით დანიშნეთ კორტიკოსტეროიდები, ანტიკონვულსანტებიდა პარკინსონის მედიკამენტები.

გაითვალისწინეთ გვერდითი ეფექტები, მაგ.:[1226]

QT გახანგრძლივება, არითმიები, მომატებული გულისცემაან პოზიციური ჰიპოტენზია ახასიათებს ტრიციკლურ ანტიდეპრესანტებს. შეამოწმეთ ეკგ, განსაკუთრებით არითმიის რისკის მქონე პირებში.
ჰიპონატრიემია, რომელსაც ანტიდეპრესანტები იწვევს, განსაკუთრებით სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიური ინჰიბიტორები, მძიმდება სხვა მედიკამენტების თანხლებით (მაგ. შარდმდენებით). შეამოწმეთ შრატში ელექტროლიტების პანელი.
სეროტონინის სინდრომი (შეცვლილი ფსიქიკური მდგომარეობა, აჟიტირება, ტრემორი, ჰიპერრეფლექსია, კლონუსი, კუნთების რიგიდობა, დიაფორეზი, ტაქიკარდია, გაძლიერებული ნაწლავური ხმიანობა, ტემპერატურა >38℃), განსაკუთრებით პოლიფარმაციის და/ან სეროტონერგული აგენტის ზედოზირების დროს.[1227][1228] იხ. სეროტონინის სინდრომი.
- განსაკუთრებით გაითვალისწინეთ სეროტონინის სინდრომის რისკი თირკმლის ბოლო სტადიის დაავადების მქონე პაციენტებში, რომლებიც იღებენ სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიურ ინჰიბიტორებს. დეპრესიის მკურნალობა თირკმლის უკმარისობის დროს საჭიროებს მულტიდისციპლინურ მიდგომას და სიფრთხილეს.
ჰეპატოტოქსიკურობა ანტიდეპრესანტების დოზები მოარგეთ ღვიძლის უკმარისობის ხარისხს. ჰეპატოტოქსიკური მედიკამენტების დანიშვნისგან თავი შეიკავეთ.
კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან სისხლდენა. სეროტონინის უკუმიტაცების ინიჰბიტორები ასოცირდება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან სისხლდენის მომატებულ რისკთან[1226] რისკი განსაკუთრებით იზრდება ასპირინთან, არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებთან ან პერორალურ ანტიკოაგულანტებთან ერთად დანიშვნისას.[1229][1230] ეცადეთ თავი აარიდოთ ამ მედიკამენტების კომბინაციას.[1226] ყურადღებით დააკვირდით და გაითვალისწინეთ გასტროდაცვა პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორებით, თუ სეროტონინის უკუმიტაცების ინჰიბიტორის გამოყენების თავიდან აცილება შეუძლებელია.[1226]

გვერდითი მოვლენების და წამალთშორისი ურთიერთქმედებების სია არ არის სრული – გაიარეთ კონსულტაცია, შეამოწმეთ ფორმულარი ადგილობრივად. რჩევისთვის შეგიძლიათ მიმართოთ ფსიქიატრებს და/ან ფარმაცევტებს.

კითხეთ პაციენტს დეპრესიის არაფარმაკოლოგიური მკურნალობის შესახებ, შეამოწმეთ რამდენად აქვთ მხარდაჭერა საზოგადოებრივ პირობებში.

ეს შეიძლება გულისხმობდეს სამედიცინო/ჯანდაცვის პერსონალს. საქველმოქმედო ორგანიზაციებს, ოჯახს და სოციალურ ქსელს, ფსიქოლოგიურ თერაპიას.

Practical tip

გახსოვდეთ, რომ მოწევის შეწყვეტამ ან თამბაქოს ალტერნატივებზე გადასვლამ (მაგ. ნიკოტინის ჩამნაცვლებელი თერაპია) შეიძლება გამოიწვიოს ფსიქოტროპული მედიკამენტების (მაგ. დეპრესიის სამკურნალოდ) დონის ცვლილება პლაზმაში. ნიკოტინს არ აქვს ღვიძლის ფერმენტულ აქტივობაზე ისეთი გავლენა, როგორც თამბაქოს მოწევას.[1231][1232][1233]რჩევა მოითხოვეთ, არის თუ არა ფსიქოტროპული მედიკამენტების დოზის კორექტირება საჭირო.

– განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან

Back

–

განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

განიხილეთ რეფერალი ფსიქიატრიულ სერვისთან თუ პაციენტთან ეჭვია დეპრესიაზე და მწვავე მდგომარეობით შემოვიდა ჰოსპიტალში.[1234][1235]

მიმართვა შეიძლება არ იყოს საჭირო, თუ არ არსებობს შეშფოთება, რომ დეპრესიამ და/ან მისმა მართვამ (მაგ., მედიკამენტებმა) შეიძლება გავლენა მოახდინოს მწვავე მდგომარეობაზე (ექსპერტული დასკვნა).
დაიცავით თქვენი საავადმყოფოს ადგილობრივი პროტოკოლები/რეფერალური გზები.
COVID-19 ასოცირებულია ფსიქიატრიულ და ნევროლოგიურ გამოვლინებებთან, როგორიცაა დეპრესია.[1153]

მტკიცებულება: დეპრესია და მკურნალობის რეჟიმის დაცვა გაწერის შემდეგ

თანმხლები დეპრესია უკავშირდება რეკომენდებულ მკურნალობაზე, მედიკამენტების მიღებაზე და რეაბილიტაციის შესრულებაზე დამყოლობის დაქვეითებას.[1236]

შეიძლება გამოიწვიოს უარესი კლინიკური შედეგები, რეჰოსპიტალიზაციის უფრო მაღალი რისკის ჩათვლით.[1237][1238][1239]
რაც მთავარია, აფექტური სიმპტომები, მათ შორის დეპრესია, დაკავშირებულია ჭარბ სიკვდილობასთან, თუმცა მიზეზობრივი კავშირი ჯერ კიდევ დასადასტურებელია.[1240][1241]

– მართეთ ნიკოტინზე დამოკიდებულება და მხარი დაუჭირეთ მწეველებს მოწევის შეწყვეტაში

Back

–

მართეთ ნიკოტინზე დამოკიდებულება და მხარი დაუჭირეთ მწეველებს მოწევის შეწყვეტაში

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

თუ თქვენი პაციენტი ამჟამად მწეველია, მიეცით წვდომა მოწევის შეწყვეტის მხარდაჭერაზე.[1242] შესაფერისი დრო დამოკიდებულია კლინიკურ ვითარებაზე. ზოგადად, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი გვირჩევს, რომ ეს დაუყოვნებლივ ან 24 საათის განმავლობაში მოხდეს.[1242]

მტკიცებულებების თანახმად, არსებობს კავშირი COVID-19-ის უარეს სიმძიმესთან და სიკვდილის რისკთან ჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში, რომლებიც ეწევიან თამბაქოს.

ამის და სხვა ცნობილი ზიანის გათვალისწინებით, რასაც თამბაქო იწვევს, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მხარს უჭერს თამბაქოს მოწევის შეწყვეტას ყველა პაციენტში, მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მეთოდების გამოყენებით.[1243]

შესთავაზეთ ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპია (NRT) და მოწევის შეწყვეტის სხვა ფარმაკოთერაპია ყველა სტაციონარულ პაციენტს ვინც ეწევა, თუ არ არსებობს უკუჩვენებები.[1242]

პაციენტებს ურჩიეთ:[1242]

ნიკოტინი ძლიერ დამოკიდებულებას იწვევს, მაგრამ არ არის მოწევასთან დაკავშირებული ზიანის მიზეზი
ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპია არ იწვევს სწრაფ მოხსნას, რაც შეიძლება იყოს შემაშფოთებელი და არასასიამოვნო
არსებობს რამდენიმე ეფექტური მკურნალობის ვარიანტი, რომელიც გვთავაზობს საუკეთესო შანსს პაციენტმა შეწყვიტოს მოწევა სპეციალისტების დახმარებასთან ერთად.

ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპია აერთიანებს ხანგრძლივი მოქმედების ფორმულირებებს (მაგ. ტრანსდერმული მისაკრობები) და ხანმოკლე მოქმედების ნივთიერებებს (მაგ. საღეჭი რეზინა, საწუწნი წამალი, ენისქვეშა ტაბლეტები, ინჰალატორი, პირის ან ცხვირის ღრუს სპრეი), რადგან კომბინაციური ჩანაცვლებითი თერაპია უფრო ეფექტურია, ვიდრე ერთი ცალკეული მეთოდის გამოყენება.[1242][1244][1245][1246][1247]

ჰკითხეთ პაციენტს, გაღვიძებიდან რამდენ ხანში ეწევა პირველ სიგარეტს. თუ პასუხი არის <30 წუთი, ამ პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს ნიკოტინზე უფრო ძლიერი დამოკიდებულება. ამის მიხედვით შეარჩევთ ტრანსდერმული ნიკოტინის მისაკრობის დოზას.
შეამოწმეთ თქვენი ადგილობრივი ფორმულარი, განსაკუთრებით თუ პაციენტს აქვს ერთი ან მეტი თანმხლები დაავადება და/ან ჰემოდინამიურად არასტაბილურია.
დარწმუნდით, რომ ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპიის საკმარისი დოზა ინიშნება მოხსნის სიმპტომების ადეკვატურად მოსაგვარებლად.[1246]

ნებისმიერი პაციენტისთვის, რომელსაც აქვს მოწევის შეწყვეტის განზრახვა, განიხილეთ ნიკოტინის ანალოგი მედიკამენტების (მაგ., ვარენიკლინი, ციტიზინიკლინი [ასევე ცნობილი როგორც ციტიზინი]) და ჩანაცვლების თერაპიის ერთად გამოყენება, რადგან ეს არის ძალიან ეფექტური კომბინაცია ზრდასრულებში მოწევის შეწყვეტისთვის.[1246][1248] თამბაქოზე დამოკიდებულების კომბინირებული თერაპია უფრო ეფექტურია, ვიდრე ერთი ცალკეული მეთოდის გამოყენება.[1245]

შეამოწმეთ ფორმულარი ან გაიარეთ კონსულტაცია ფარმაცევტთან უკუჩვენებების შესამოწმებლად.
ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები არ არის ვარენიკლინის დანიშვნის უკუჩვენება. თუმცა, ვარენიკლინი სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული ადრე არსებული ფსიქიატრიული დაავადების მქონე ადამიანებში, რადგან მან შეიძლება გააუარესოს სიმპტომები.
ბუპროპიონი არის მოწევის შეწყვეტის ალტერნატიული ვარიანტი, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ წარმატებული იყოს მოწევის შესაწყვეტად.[1242][1249] განიხილეთ წამალთშორისი ურთიერთქმედების პოტენციალი.

გაგზავნეთ პაციენტი თამბაქოზე დამოკიდებულების პრაქტიკოსთან/მომსახურებთან. ჰოსპიტალში მყოფ პაციენტებს შორის მოწევის შეწყვეტის მაჩვენებლები ყველაზე მაღალია, როდესაც მოწევის შეწყვეტის კონსულტაცია იწყება საავადმყოფოში და გრძელდება გაწერიდან ერთ თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში.[1250]

დაავადების მძიმე ფორმა

1st line – ჰოსპიტალიზაცია B ჯგუფი:

Back

1st line –

ჰოსპიტალიზაცია B ჯგუფი:

მოათავსეთ ჯანდაცვის შესაბამის დაწესებულებაში დაავადების მძიმე ფორმის საეჭვო ან დადასტურებული შემთხვევის მქონე პაციენტები სპეციალისტთა გუნდის მეთვალყურეობის ქვეშ, ვინაიდან ეს პაციენტები იმყოფებიან კლინიკური მდგომარეობის სწრაფი გაუარესების რისკის ქვეშ. დაავადების სიმძიმის განსაზღვრებების წასაკითხად იხ.კრიტერიუმები .

დანერგეთ ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის ადგილობრივი პროცედურები.

გამოიყენეთ კლინიკური მოწყვლადობის შკალა (CFS) ჯანმრთელობის საწყისი სტატუსის შესაფასებლად, მკურნალობის პროგნოზის და მოლოდინის განსაზღვრის მიზნით და პაციენტის ინდივიდუალური შემთხვევის განხილვისას.[397] Clinical Frailty Scale Opens in new window

არ გამოიყენოთ კლინიკური მოწყვლადობის შკალა ახალგაზრდა აპციენტებში ან სტაბილური, ხანგრძლივი შეზღუდული შესაძლებლობების (მაგ. ცერებრული დამბლა), სწავლის შეზღუდული შესაძლებლობების ან აუტიზმის მქონე პაციენტებში. ინდივიდუალურად აწარმოეთ მოწყვლადობის შეფასება პაციენტთა ამ ჯგუფში, კლინიკური შეფასების და ალტერნატიული ქულათა სისტემების გამოყენებით.[397]
COVID-19-ის კონტექსტში მოწყვლადობის კლინიკური შკალის გამოყენების მტკიცებულებები ვითარდება, მიუხედავად იმისა, რომ პრაქტიკაში მისი გამოყენების გამოცდილება მწირია.[688] 4-9 ქულის მქონე პაციენტებში სიკვდილობა მნიშვნელოვნად უფრო მაღალი იყო, ვიდრე პაციენტებში, რომელთა ქულა შეადგენდა 1-3-ს, ერთი სისტემური მიმოხილვის და მეტაანალიზის თანახმად.[689] ქულის ყოველი 1-ქულიანი ზრდა დაკავშირებული იყო სიკვდილობის 12%-ით მატებასთან.[690] თუმცა, ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ არ იყო განსხვავება სუსტი და არასუსტი ჯანმრთელობის მქონე პაციენტებს შორის მოკლევადიანი სიკვდილობის თვალსაზრისით.[691] საჭიროა მოწყვლადობისა და მისი შედეგების უფრო ნიუანსური გამოკვლევა. ხანდაზმული პირების პროგნოზის განსაზღვრის დროს ამაზე ზედმეტად დიდი აქცენტი არ უნდა გაკეთდეს.[692]

შეაფასეთ თქვენი პაციენტის მოწყვლადობის დონე

Practical tip

ჰკითხეთ პაციენტს მისი შესაძლებლობების შესახებ ამ მწვავე ეპიზოდამდე 2 კვირით ადრე (საჭიროების შემთხვევაში გამოკითხეთ ოჯახის წევრებსაც).
გამოიყენეთ კლინიკური მოწყვლადობის შკალა (CFS) თუ თქვენი პაციენტი ≥65 წლისაა. Dalhousie University: Clinical Frailty Scale Opens in new window ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს CFS-ის გამოყენებას, როდესაც ადამიანი საავადმყოფოშია მიყვანილი COVID-19-ით.[1156]
- ეს ინსტრუმენტი პრაქტიკულად დაგეხმარებათ მოწყვლადობის იდენტიფიცირებისთვის, მაგრამ არ უნდა დაეყრდნოთ მას ცალკეულად.
- ზოგადად, ხანდაზმულ პაციენტებში მოწყვლადობის მაღალი ქულა გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების განყოფილებაში მიღებისას ასოცირებულია არასასურველი შედეგების მომატებულ რისკთან.[1157] კონკრეტულად COVID-19-ით დაავადებული პაციენტებისთვის, ზოგიერთ, მაგრამ არა ყველა კვლევაში დაფიქსირებულია მოწყვლადობის უფრო მაღალი დონე სიკვდილობის რისკის მატებასთან ერთად.[1153][1158][1159][1160]
თუ თქვენმა პაციენტმა 5 ან უფრო მაღალი ქულა მოაგროვა, მოიძიეთ რჩევა შესაბამისი ადგილობრივი მიმართვის შესახებ ჰოლისტიკური მიმოხილვისთვის, რომელიც უნდა მოიცავდეს დისკუსიას მათი მკურნალობის მოლოდინებისა და მოვლის მიზნების შესახებ.
დაეხმარეთ მულტიდისციპლინური ზრუნვის განხორციელებას და მართვის მიდგომის მორგებას იმის მიხედვით, რასაც პაციენტი ყველაზე მეტად აფასებს.[1161]

საწყისი ნევროლოგიური შეფასება

COVID-19-ის აღწერილი ნევროლოგიური გართულებები მოიცავს მწვავე იშემიურ და ჰემორაგიულ ინსულტსაც.[1153]
ძირითადად, მწვავე მდგომარეობაში მყოფი პაციენტი (მაგ. ინფექცია და დაავადებით გამოწვეული ჰიპოტენზია) არის ინსულტის მომატებული რისკის ქვეშ (როგორც იშემიური, ასევე ჰემორაგიული ფორმების).[1198][1199][1200] ეს რისკი კიდევ უფრო მაღალია ინსულტის ანამნეზის შემთხვევაში.
შეადარეთ ბაზისური შეფასება პაციენტების ცნობილ, პრე-COVID-19 ნევროლოგიურ სტატუსთან. პაციენტს, ოჯახის წევრებს ან მომვლელებს შეგიძლიათ კითხოთ პაციენტის ფუნქციურ შესაძლებლობებზე ავადმყოფობამდე (ექსპერტული მოსაზრება).
- ასე შემცირდება ნევროლოგიური ნიშნების შეცდომით მიკუთვნება ინსულტის წინა დიაგნოზისთვის.
იმ შემთხვევაში, თუ ჰოსპიტალიზაციის დროს აღინიშნება ნევროლოგიური სტატუსის ცვლილება გაიმეორეთ ნევროლოგიური შეფასება ახალი ინსულტის აღმოსაჩენად.
შეფასების შემდეგ უზრუნველყავით პაციენტის შესაბამისი ზედამხედველობა (კონფუზიის რისკი ღამით, დაცემის რისკი მოწყვლადობის დროს).
- ინსულტის ანამნეზის მქონე პაციენტი დაცემის და დაზიანების მომატებული რისკის ქვეშაა.[1201]

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს 10 დღიან იზოლაციას სიმპტომატური პაციენტებისთვის, ხოლო 5 დღიან იზოლაციას უსიმპტომო პაციენტებისთვის (ძალიან დაბალი სიზუსტის მტკიცებულებებზე დაყრდნობით). იზოლაციის პერიოდის შესამცირებლად შეიძლება გამოიყენოთ ანტიგენის სწრაფი ტესტირება.[85]
ეს მითითებები განსხვავდება და მეტი ინფორმაციისთვის უნდა გაეცნოთ თქვენს ადგილობრივ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის გაიდლაინებს.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

ესკალაციის გეგმის შემუშავება/ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობის განხილვა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ესკალაციის გეგმა უნდა მიოცავდეს:[1162]
- რეანიმაციის სტატუსი (მაგ., ‘გადაწყვეტილება რეანიმაციის შეჩერების შესახებ’ [DNACPR])
- ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობა (მაგ. პაციენტის ინტუბაციის ან ინტენსიური მკურნალობის განყოფილებაში მოთავსების შესაბამისობა).
გათვალისწინებული უნდა იყოს კომპლექსური მკურნალობის დაგეგმარება, მათ შორის იურიდიული კომპლექსური დირექტივები.[1153][1162]
პაციენტთან უნდა განიხილოთ ინდივიდუალური სურვილები, რათა მიღებული იყოს ინფორმირებული გადაწყვეტილება და გაგებული იყოს სარგებლისა და რისკის ბალანსი, როცა მაღალი ინტენსივობის ჩარევებზეა საუბარი.

შეაფასეთ და დააფიქსირეთ კოგნიტური შესაძლებლობები (კონკრეტული გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა იმ დროს, როდესაც გადაწყვეტილების მიღებაა საჭირო).[1163] დაიცავით თქვენს რეგიონში არსებული შესაბამისი კანონმდებლობა.
ინგლისსა და უელსში, ჯანდაცვის პროფესიონალები უნდა დაემორჩილონ 2005 წლის აქტს ფსიქიკური შესაძლებლობების შესახებ.[1164] შეფასებები უნდა ტარდებოდეს აქტში წარმოდგენილი პრინციპების შესაბამისად.[1164]
თუ პაციენტს არ აქვს სრულყოფილი კოგნიტური ფუნქცია, გაიარეთ კონსულტაცია მათ უახლოეს ნათესავებთან საუკეთესო ინტერესების“ გადაწყვეტილების მისაღებად, იმის გათვალისწინებით, თუ რა არის ცნობილი პაციენტის ადრე გამოხატული პრეფერენციების შესახებ.[1164] ინგლისსა და უელსში 2005 წლის მენტალური შესაძლებლობების შესახებ კანონის თანახმად, თუ პაციენტს „წარმომადგენელი“ არ ყავს (ანუ, არავის შეუძლია მისი საუკეთესო ინტერესების წარმომადგენლობა, არ შედის დაქირავებული პერსონალი) და გადაწყვეტილება არ არის კრიტიკული, თქვენ უნდა მოიძიოთ დამოუკიდებელი გონებრივი შესაძლებლობების ადვოკატი (IMAC) ამ როლის შესასრულებლად.[1165] შეამოწმეთ თქვენი ქვეყნის/რეგიონის შესაბამისი კანონმდებლობა.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ოქსიგენაცია

Back

Consider –

ოქსიგენაცია

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

დაიწყეთ დამატებითი ჟანგბადის თერაპია დაუყოვნებლივ, თუ პაციენტს (ნებისმიერს) განუვითარდება გადაუდებელი მდგომარეობის ნიშნები (ე.ი. სუნთქვის ობსტრუქცია ან გაქრობა, მძიმე რესპირატორული დარღვევა, ცენტრალური ციანოზი, შოკი, კომა და/ან კონვულსიები) ან მისი ჟანგბადით გაჯერება არის <90%, თუნდაც არ ვლინდებოდეს ზემოთ ხსენებული ნიშნები..[85][644]

იმ ზრდასრულებისა და ბავშვების რეანიმაციის დროს, რომლებსაც აღენიშნებათ გადაუდებელი მდგომარეობების ნიშნები და საჭიროებენ სასუნთქი გზების გადაუდებელ მართვასა და ოქსიგენოთერაპიას, სამიზნე მაჩვენებლად აიღეთ SpO₂ ≥94%. როცა პაციენტი დასტაბილურდება, სამიზნე SpO₂ არის >90% ბავშვებში და არაორსულ მოზრდილებში და 92% - 95% ორსულებში. მცირეწლოვან ბავშვებში უპირატესია ოქსიგენაციის ნაზალური მეთოდები.[85]
ზოგიერთი გაიდლაინის თანახმად, SpO₂ არ უნდა იყოს 96%-ზე მეტი.[694]
ზოგიერთ ცენტრში იყენებენ განსხვავებულ სამიზნეებს, რათა ჰოსპიტალში მოხდეს ჟანგბადის ნაკადის პრიორიტეტიზაცია ყველაზე მძიმე პაციენტებისთვის.

განიხილეთ პოზიციონირების ტექნიკები (მაგ. მაღალი ასისტირებული ჯდომი) სასუთქი გზების გაწმენდის მართვა, რათა გაუმჯობესდეს ოქსიგენაცია და დავეხმაროთ პაციენტს სეკრეციების მოცილებაში.

განიხილეთ ღვიძილის პერიოდში მუცელზე დაწოლა (დღეში 8-12 საათი, ინტერვალებით) თუ პაციენტი მძიმედაა და საჭიროებს დამატებით ჟანგბადს.[85][644]
ფხიზლად, მუცელზე პოზიციონირება ამცირებს ენდოტრაქეალური ინტუბაციის რისკს, ჩვეულებრივ მკურნალობასთან შედარებით. თუმცა, პოზიციონირებამ მნიშვნელოვნად ვერ შეამცირა სიკვდილობა, ვენტილატორის გარეშე დღეები, ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში ან საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობა ან ჟანგბადის მოდალობის ესკალაცია. გვერდითი მოვლენები იშვიათი იყო.[695]

აწარმოეთ პაციენტების მჭიდრო მონიტორინგი პროგსრესირებადი მწვავე ჰიპოქსემიური რესპირატორული უკმარისობის ნიშნებზე.[85][644]

არჩევანი დამოკიდებულია ისეთ ფაქტორებზე, როგორიცაა მოწყობილობების ხელმისაწვდომობა და ჟანგბადის მიწოდება, პირადი კომფორტი და გამოცდილება და პაციენტის კონკრეტული მოსაზრებები (მაგ., კლაუსტროფობია სასუნთქ გზებში მუდმივი დადებითი წნევის დროს ან არაინვაზიური ვენტილაციისას, ცხვირის დისკომფორტი მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადის მიღებისას).

ასთმის მქონე პაციენტების თერაპია ჟანგბადით

თუ თქვენი პაციენტის ასთმა სტაბილურია, მიჰყევით სახელმძღვანელო მითითებებს ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე მაჩვენებლის მისაღწევად მწვავე მდგომარეობის დროს (მაგ., COVID-19).[1251]

გაზომეთ ჟანგბადის სატურაცია მოსვენებულ მდგომარეობაში ასთმის მქონე პაციენტებში, რომელთაც ნებისმიერი მწვავე ავადმყოფობა აღენიშნებათ.[1251] ეს არის ჩვეულებრივი პრაქტიკა COVID-19-ის მქონე პაციენტებისთვის.

თუ COVID-19 იწვევს პაციენტის ასთმის მწვავე გამწვავებას, ამჟამინდელი მოსაზრებაა, რომ უნდა გაითვალისწინოთ სტანდარტული გაიდლაინები/რეკომენდაციები მოზრდილებში ასთმის გამწვავების მართვისთვის.[1171][1190]

ასთმის გლობალური ინიციატივა რეკომენდაციას უწევს კონტროლირებად ჟანგბადს 93%-დან 95%-მდე სატურაციის შესანარჩუნებლად ასთმის მწვავე გამწვავებისთვის.[1171]
ჰიპერკაპნია ასთმის დროს არის ფაქტობრივად ფატალური ნიშანი, რომელიც აჩვენებს, რომ პაციენტი იღლება და საჭიროებს ვენტილაციას.[1190] აუცილებელია დაუყოვნებლივი ინტენსიური მკურნალობა.[1190]

ოქსიგენოთერაპია ფქოდ-ის მქონე პაციენტებისთვის

თუ თანმხლები ფქოდ-ის მქონე პაციენტი აკმაყოფილებს მკურნალობის სრული ესკალაციის კრიტერიუმებს, გაითვალისწინეთ მისთვის ვენტილაციის ჩატარება, თუ მათ აღენიშნებათ:

მძიმე ჰიპოქსემია (PaO₂ <7.3 კპა [<54.8 მმ ვწყ სვ]) ოქსიგენოთერაპიის მიუხედავად(ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე)
ჰიერკაპნია (PaCO₂ >6 კპა [>45 მმ.ვწყ.სვ.]) რესპირაციული აციდოზით (pH <7.35)[1251]
და/ან
ფსიქიკური სტატუსის გამოხატული ცვლილებები (კონფუზია, კომა).

თუ ფქოდ-ით დაავადებულ თქვენს პაციენტს განუვითარდება მე-2 ტიპის სუნთქვის უკმარისობა და გადაწყვეტილია, რომ იგი არ აკმაყოფილებს მკურნალობის სრული ესკალაციის კრიტერიუმებს, რომელიც მოიცავს ინტენსიურ განყოფილებაში ჰოსპიტალიზაციას:

მიჰყევით ჟანგბადით მკურნალობის გაიდლაინებს ისე, როგორც ქვემოთ არის აღწერილი
განიხილეთ უფროს ექიმთან ან პულმონოლოგთან, არის თუ არა მიზანშეწონილი არაინვაზიური ვენტილაცია პალატაში.

Practical tip

სიფრთხილე გმართებთ, როდესაც ნიშნავთ დამატებით ჟანგბადს და პაციენტს აქვს მე-2 ტიპის რესპირატორული უკმარისობის რისკი და COVID-19, როგორც სხვა მწვავე მდგომარეობის დროს. ამ პაციენტებისთვის ჟანგბადის თერაპიის მიწოდება თითქმის ყოველთვის უნდა კონტროლდებოდეს. მაღალი დინების ნაზალური ჟანგბადი (HFNO) არ არის შესაფერისი ამ პაციენტებისთვის. HFNO შეიძლება განიხილებოდეს პაციენტებში, რომლებიც არ არიან 2 ტიპის რესპირატორული უკმარისობის რისკის ქვეშ , მაგრამ მწვავე ჰიპოქსიემია აღენიშნებათ.[1189] გაითვალისწინეთ, რომ ეს უნდა დანიშნოს უფროსმა გადაწყვეტილების მიმღებმა და მხოლოდ ფრთხილად დაკვირვების და არტერიული სისხლის აირების განმეორებითი კონტროლის ფონზე (ექსპერტული მოსაზრება) .

განსაზღვრეთ ჟანგბადით გაჯერება (სატურაცია) მოსვენებულ მდგომარეობაში და გაითვალისწინეთ დამატებითი ფაქტორები, როდესაც განიხილავთ ოქსიგენოთერაპიას ფქოდ-ის მქონე ჰიპოქსიური პაციენტისთვის.

ბრიტანეთის თორაკალური საზოგადოების (BTS) მიერ გადაუდებელი ჟანგბადის გამოყენების (არა სპეციფიკურად COVID-19-თვის) შესახებ არსებული გაიდლაინების მიხედვით რეკომენდებულია, რომ ფქოდ-ის მქონე ნებისმიერ პაციენტს, რომელსაც ესაჭიროება ჟანგბადის დანამეტების მიწოდება, უნდა ჩაუტარდეს არტერიული სისხლის აირების (ABG) ანალიზი.[1251]
ხელახლა შეამოწმეთ ABG 30-60 წუთში ყველა პაციენტში.[1251]

თუ პაციენტი თანმხლები ფქოდ-ით არის კრიტიკულად მძიმე (მაგ., შოკი, სეფსისი) და სჭირდება ჟანგბადის მაღალი დონე:

ბრიტანეთის გულმკერდის საზოგადოების (BTS) გაიდლაინი ჟანგბადის გადაუდებელი გამოყენების შესახებ (არა კონკრეტულად COVID-19-ისთვის) რეკომენდაციას უწევს თავდაპირველ სამიზნე ჟანგბადის გაჯერებას ფქოდ-ის გარეშე პაციენტებისთვის რეკომენდაციების შესაბამისად.[1251] მტკიცებულებების თანახმად, შეიძლება უფრო სასურველი იყოს ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე დონე 96%.[1252][1253] მიჰყევით ჰოსპიტალის ადგილობრივ გაიდლაინებს ჟანგბადის სატურაციის რეკომენდებული სამიზნე მაჩვენებლების შესახებ და გამოიყენეთ ის თქვენს კლინიკაში COVID-19-ის პანდემიის დროს, მწვავე პაციენტებისთვის.
შემდგომში თქვენ შეიძლება დაგჭირდეთ კონტროლირებული ოქსიგენოთერაპიის კორექტირება და სამიზნე მაჩვენებლად შეარჩიოთ 88-92%, რაც დამოკიდებულია არტერიული სისხლის აირების ანალიზის შედეგებზე.[1251]

თუ ფქოდ-ის მქონე პაციენტი მწვავე, მაგრამ არა კრიტიკულ მდგომარეობაშია და იმყოფება ჰიპერკაპნიური უკმარისობის რისკის ქვეშ (მათ შორის საშუალო ან მძიმე ფორმის ფქოდის მქონე ნებისმიერი პაციენტი, განსაკუთრებით ხანგრძლივი ოქსიგენოთერაპიის, გამაფრთხილებელი ბარათის ან ჰიპერკაპნიური სუნთქვითი უკმარისობის ანამნეზის მქონე პაციენტები):[1251]

ჟანგბადით გაჯერების (SPO2) საწყის სამიზნე მაჩვენებლად აიღეთ 88-92%
შეამოწმეთ არტერიული სისხლის აირები და გადაამოწმეთ იგი 30-60 წუთში.

თუ თანხმლები ფქოდ-ის მქონე პაციენტი მწვავე, მაგრამ არა კრიტიკულ მდგომარეობაშია და არ იმყოფება ჰიპერკაპნური რესპირაციული უკმარისობის რისკის ქვეშ (მაგ. არის სტაბილური, აქვს მსუბუქი ფორმის ფქოდ მინიმალური სიმპტომატიკით):

ჟანგბადით გაჯერების საწყის სამიზნედ აიღეთ მაჩვენებელი, რომელიც რეკომენდებულია არსებული მწვავე მდგომარეობის შესახებ გაწერილი გაიდლაინების მიხედვით.
- მწვავედ მყოფ პაციენტებში, მტკიცებულებების თანახმად, შეიძლება უფრო სასურველი იყოს ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე დონე 96%.[1252][1253] სატურაციის სამიზნე დონე შესაძლოა იყოს უფრო დაბალი, რა დამოკიდებულია ადგილობრივ კლინიკაში ჟანგბადის წყაროებზე (მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს)
გაზომეთ არტერიული სისხლის აირები რაც შეიძლება მალე[1251]
შემდგომში თქვენ შეიძლება დაგჭირდეთ კონტროლირებული ოქსიგენოთერაპიის კორექტირება და სამიზნე მაჩვენებლად შეარჩიოთ 88-92%, რაც დამოკიდებულია არტერიული სისხლის აირების ანალიზის შედეგებზე.[1251]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

Back

Plus –

სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

აწარმოეთ პაციენტების მჭიდრო მონიტორინგი კლინიკური მდგომარეობის გაუარესების ნიშნებზე და შემჩნევის შემთხვევაში იმოქმედეთ დაუყოვნებლივ შესაბამისი დამხმარე ტიპის მოვლის ინტერვენციებით.[85]

სითხეები და ელექტროლიტები

სიფრთხილით გამოიყენეთ სითხეები ზრდასრულების და ბავშვების მართვის დროს, როდესაც არ გვაქვს ქსოვილების ჰიპოპერფუზია ან რეაგირება სითხეზე, ვინაიდან სითხეებით აგრესიულმა რეანიმაციამ შესაძლოა გააუარესოს ოქსიგენაციის დონე.[85]
გამოასწორეთ ნებისმიერი ელექტროლიტური თუ მეტაბოლური დარღვევა, როგორიცაა ჰიპერგლიკემია ან მეტაბოლური აციდოზი, ადგილობრივი პროტოკოლების მიხედვით.[696]

შეაფასეთ სითხის სტატუსი და მართეთ სითხის ბალანსი განსაკუთრებული მონიტორინგის ქვეშ

გაითვალისწინეთ, რომ ჰიპოვოლემიის შეფასება შეიძლება რთული იყოს გულის უკმარისობის და/ან თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანებში.

შეაფასეთ პაციენტი შემდეგ მონაცემებზე:[1254]
- პულსი
- სისხლის წნევა
- პერიფერიული პერფუზია
- საუღლე ვენის წნევა
- ფილტვის და პერიფერიული შეშუპება
- პოსტურული ჰიპოტენზია.
დაადგინეთ თქვენი პაციენტის საწყისი არტერიული წნევა რადგან საბაზისო წნევიდან დაცემა და რაიმე სიმპტომთან ასოცირება (როგორიცაა პრესინკოპე ან სინკოპე) უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე აბსოლუტური სისტოლური არტერიული წნევა.

გულის უკმარისობა

გულის უკმარისობის მქონე პაციენტს შეიძლება დასჭირდეს სითხის რეანიმაცია. საჭიროების შემთხვევაში, ეს უნდა მოჰყვეს უფროსი პერსონალის განხილვას და მოიცავდეს სითხის ბალანსის ახლო მონიტორინგს, და იდეალურ შემთხვევაში ცენტრალური ვენური წნევის მონიტორინგს (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).

გაითვალისწინეთ, რომ სისტოლური წნევა <90 მმვწყსვ შეიძლება მიუთითებდეს ჰიპოტენზიაზე, მაგრამ პაციენტს, რომელიც მკურნალობს გულის ქრონიკული უკმარისობისთვის, შეიძლება ჰქონდეს საწყისი სისტოლური წნევა <90 მმვწყსვ.
სითხის რეანიმაციის დაწყებამდე გაითვალისწინეთ და მოიძიეთ რჩევა თქვენი პაციენტის უფრო ინტენსიური მოვლის კლინიკაში გადაყვანის შესახებ.

CKD

თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტს, რომელსაც აღენიშნება ჰიპოტენზია, მით უმეტეს, შოკი, ესაჭიროება დაუყოვნებლივი რეჰიდრატაცია.

ხელახლა შეაფასეთ პაციენტი სითხის საწყისი საცდელი გადასხმის შემდეგ.
თუ ისინი სწრაფად არ სტაბილიზდებიან:
- მოისმინეთ უფროსი თანამშრომლების მოსაზრება და
- განიხილეთ თქვენი პაციენტის გადაყვანა ზრუნვის უფრო ინტენსიური დონის მქონე გარემოში.

შეამოწმეთ თირკმლის საწყისი ფუნქცია და განაგრძეთ რეგულარული მონიტორინგი

თირკმლის ქრონიკული დაავადება თირკმლის მწვავე დაზიანების მნიშვნელოვანი რისკფაქტორია.[1167] დიაბეტი და გულის უკმარისობა ასევე აღიარებული რისკ-ფაქტორებია თირკმლის მწვავე დაზიანებისთვის იმ ადამიანებში, რომლებიც მწვავედ არიან დაავადებული ან უტარდებათ ოპერაცია.[1166]
თირკმლის ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის და COVID-19-ის თანაარსებობის შემთხვევაში მომატებულია თირკმლის მწვავე დაზიანების რისკი, რომელიც თავისმხრივ უკავშირდება ცხელებას, დეჰიდრატაციას, და არასტეროიდული ანტიანთებითი მედიკამენტების გამოყენებას.
- თირკმლის მწვავე დაზიანება COVID-19-ის ფონზე შეიძლება იყოს ხშირი, მაგრამ პრევალენტობა უცნობია. დაზიანება ასოცირდება სიკვდილობის მატებასთან.[1156] იხ. გართულებები.
თუ პაციენტი სახლში რჩება, უნდა გქონდეთ მონიტორინგის მექანიზმი, რათა დროულად მოხდეს ჰოსპიტალიზაცია, დამძიმების შემთხვევაში.[1153]

თირკმლის ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის მქონე პაციენტებისთვის:[1166]
- შეადარეთ თირკმლის ფუნქცია ბოლო ხელმისაწვდომ შედეგებს და მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს თირკმლის მწვავე დაზიანების გამოვლენისთვის
- ყოველდღიურად გადახედეთ თირკმლის ფუნქციას, ასევესითხის მოცულობის სტატუსს (ექსპერტული მოსაზრება)
- საჭიროა ოლიგურიის მონიტორინგი და შესაბამისი რეაგირება.

განსაკუთრებით ხშირად აკონტროლეთ სითხის ბალანსი

სითხის ოპტიმალური სტატუსის მიღწევა კრიტიკული მნიშვნელობისაა, მაგრამ რთული მისაღწევია COVID-19-ის მქონე ყველა პაციენტში.[1156] მოითხოვეთ რჩევები უფროსი სპეციალისტებისგან გულის უკმარისობის და/ან თირკმლის ქრონიკული დაავადების შემთხვევაში.

გულის უკმარისობის და/ან თირკმლის ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტებში არსებობს ფილტვის შეშუპების მნიშვნელოვანი რისკი სითხის გადასხმის დროს, ამიტომ აუცილებელია ახლო მონიტორინგი (თავდაპირველად ყოველ საათში ერთხელ).
სტაციონარული მონიტორინგი უნდა მოიცავდეს:
- სითხის მოცულობის სტატუსის რეგულარულ კლინიკურ შეფასებას (პულსი, წნევა, საუღლე ვენის წნევა, ფილტვის და პერიფერიული შეშუპების შეფასება)
- სითხის ბალანსი (მიღებული/გამოსული) და წონა ყოველდღე
- თირკმლის ფუნქციის შემოწმება, თავდაპირველად ყოველდღიურად.
განიხილეთ შარდის ბუშტის კათეტერიზაცია იმ შემთხვევაში, თუ შარდის გამოყოფის გაზომვა რთულია, მაგრამ გახსოვდეთ ინფექციის და ტრავმის მომატებული რისკები.
უფრო დიდი კლინიკური სირთულის მქონე პაციენტებს, როგორიცაა გულის უკმარისობის და/ან შორსწასული თირკმლის ქრონიკული უკმარისობის მქონე პირებს, შეიძლება დასჭირდეთ ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში გადაყვანა ცენტრალური ვენური წნევის ან ფილტვის არტერიის კათეტერიზაციის გამო, განსაკუთრებით სითხის რეანიმაციის კონტექსტში.[1255]

მნიშვნელოვანია ცოდნა, როდისშევამციროთ სითხეების გადასხმა. ამ გადაწყვეტილების მისაღებად განიხილეთ კონსულტაცია უფროს ექიმებთან.

თუ პაციენტს აქვს სითხით გადატვირთული მოცულობა (ამის ნიშნებია პულსის სიხშირის მომატება, სუნთქვის სიხშირის მომატება ფილტვის შეშუპების გამო და მაღალი საუღლე ვენის წნევა):

დაუყოვნებლივ შეწყვიტეთ სითხის გადასხმა
სთხოვეთუფროს პერსონალს დახმარება
განვიხილოთ ინტრავენური შარდმდენები და
ფილტვების შეშუპებაზე ეჭვის შემთხვევაში(ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე) შეუკვეთეთ გულმკერდის სასწრაფო რენტგენი .

თუ არ არსებობს განსაკუთრებული გარემოებები, შარდმდენები და ინტრავენური სითხეები ძირითადად არ კეთდება ერთად (ექსპერტული მოსაზრება) .

შესაძლოა საჭირო გახდეს ინტენსიური თერაპიის სპეციალისტის და/ან კარდიოლოგის და/ან ნეფროლოგის კონსულტაცია.

სუნთქვის უკმარისობა და ხველა

შეინარჩუნეთ ოთახი გრილ ტემპერატურაზე, წაახალისეთ რელაქსაცია, სუნთქვის ტექნიკები და შეაცვლევინეთ პაციენტს სხეულის პოზიციები. აღმოაჩინეთ და უმკურნალეთ სუნთქვის უკმარისობის ნებისმიერ შექცევად მიზეზს (მაგ., ფილტვის შეშუპება, ფილტვის ემბოლია, ფქოდი, ასთმა). განიხილეთ ჟანგბადით საცდელი მკურნალობა ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში.[397]
ხველის მართვის მიზნით, ურჩიეთ პაციენტებს მოერიდონ ზურგზე წოლას, რადგან ეს ხველას არაეფექტურს ხდის და დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები მწვავე ხველის სამკურნალოდ.[397]

შფოთვა, დელირიუმი და აგზნება

დაადგინეთ და უმკურნალეთ ფონურ, შექცევად მიზეზებს (მაგ. დაამშვიდეთ პაციენტი, უმკურნალეთ ჰიპოქსიას, შეასწორეთ მეტაბოლური ან ენდოკრინული პათოლოგიები, უმკურნალეთ კოინფექციებს, მინიმუმამდე დაიყვანეთ იმ მედიკამენტების მოხმარება, რომლებიც შეიძლება იწვევდნენ დელირიუმს, უმკურნალეთ ნარკოტიკების მოხსნის სინდრომს, შეინარჩუნეთ ძილის ნორმალური ციკლი, უმკურნალეთ ტკივილს ან სუნთქვის უკმარისობას).[85][397]
აგზნების დროს, რიგ შემთხვევებსი, მიზანშეწონილია ჰალოპერიდოლის (ან სხვა შესაფერისი ანტიფსიქოტური საშუალების) დაბალი დოზების გამოყენება.[85]
არაფარმაკოლოგიური ჩარევები (როცა ეს შესაძლებელია) უპირატესია დელირიუმის სამართავად. უმნიშვნელოვანესია პრევენცია.[697]

კოგნიტიური ფუნქციის და დელირიუმის საბაზისო შეფასება კოლატერალური ანამნეზით

გამოიყენეთ ვალიდური ქულათა სისტემა, რომელიც მოსახერხებელია მწვავე პირობებში, მაგ.:[1202]
- შემოკლებული ფსიქიკური ტესტის ქულა/10 (AMTS/10).[1203] British Geriatrics Society: Abbreviated Mental Test Score. 2018 Opens in new window
კოლატერალური ანამნეზი ადგენს, არის თუ არა კოგნიცია სტაბილური, კოგნიტური ცვლილება თანდათან ხდებოდა თუ მწვავედ.
კოგნიტიური ფუნქციის სტანდარტიზებული შეფასების ქულა საჭირო ინსტრუმენტია ნებისმიერი კლინიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების მონიტორინგისა და პაციენტის გაწერის საჭიროების შეფასებისთვის. ქულა საუკეთესოდ ინტერპრეტირდება იმ შემთხვევაში, თუ გამოიყენება ფუნქციურ შეფასებასთან ერთად, რომელსაც, ძირითადად, ატარებს გამოცდილი შრომითი თერაპევტი.
მიუხედავად იმისა, რომ ქულა შეიძლება არ წარმოადგენდეს პაციენტის ჩვეულ საბაზისო კოგნიტურ მაჩვენებელს მწვავე მდგომარეობისა და მისი მკურნალობის გავლენის გამო, მაინც მიზანშეწნილი პრაქტიკაა მისი დაფიქსირება და გამეორება, როდესაც ადამიანი გამოჯანმრთელდება (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).

დემენციით დაავადებული პაციენტები იმყოფებიან დელირიუმის მომატებული რისკის ქვეშ ჰოსპიტალიზაციის დროს და საავადმყოფოში ყოფნის სრული პერიოდის განმავლობაში.[1205][1206]
დელირიუმი არის ფსიქიკური ფუნქციონირების მწვავე გაუარესება რომელიც ვითარდება საათების ან დღის განმავლობაში, გამოწვეულია ძირითადად მწვავე კლინიკური დაავადებით, ქირურგიით, ტრავმით ან წამლებით.[1206] პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს აღგზნების შეცვლილი დონე და ვლინდებოდეს ჰალუცინაციები ან ბოდვები.[1206]
გამოიყენეთ სკრინინგის ინსტრუმენტი შესაძლო დელირიუმის გამოსავლენად როგორიცაა:
- 4AT. [1204][1206][1207]
  - დამატებითი ინფორმაცია 4-AT-ის დათვლის შესახებ მომზადდა შოტლანდიის ინტრეკოლეგიალური გაიდლაინების ქსელის მიერ. 4AT calculator Opens in new window
- კონფუზიის შეფასების მეთოდი ინტენსიური თერაპიის განყოფილებისთვის (CAM-ICU) ან ინტენსიური თერაპიის დელირიუმის სკრინინგის სია (ICDSC) თუ თქვენი პაციენტი იმყოფება კრიტიკული მოვლის პირობებში ან პოსტქირურგიულ განყოფილებაში.[1204]
  - რეკომენდებულია ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE) მიერ, როგორც სპეციალურად შექმნილი ამ პირობებისთვის, მაგრამ საჭიროა ტრენინგი, რამაც შეიძლება შეზღუდოს დანერგვა.[1204]

დაეხმარეთ ორიენტირებაში; პაციენტს უნდა ჰქონდეს თავისი სათვალე და/ან სასმენი აპარატი თან
პაციენტს მოძრაობა დააწყებინეთ რაც შეიძლება მალე
საკმარისად აკონტროლეთ ტკივილი
გამოავლინეთ და უმკურნალეთ თანმხლებ ინფექციებს დროულად
შეინარჩუნეთ ჰიდრატაცია და დაეხმარეთ პაციენტებს კვებაში
დააკვირდით ნაწლავის და შარდის ბუშტის მოქმედებას რეგულარულად
გამოიყენეთ დამატებითი ჟანგბადი, გაიდლაინების რეკომენდაციების მიხედვით.

შეათანხმეთ მედიკამენტების მიმოხილვა გამოცდილ მედპერსონალთან.[1206]

COVID-19-თან დაკავშირებული სპეციფიკურო გამოწვევებია:[1208]

იზოლაციის საჭიროება, რომელიც ზოგიერთ პაციენტში იწვევს დელირიუმის გამწვავებას
პაციენტების რეგულარული მონიტორინგის უნარი დელირიუმზე, რომელზეც ზეგალენას ახდენს პერსონალის და დროითი რესურსები.

დამატებითი ინფორმაცია: გამოკვლევები

საწყისი გამოკვლევები დელირიუმის მქონე პაციენტისთვის

ჰიპოქსია
გლუკოზის დაბალი შემცველობა სისხლში
ჰიპოტენზია
ნარტკოტიკული ინტოქსიკაცია ან მოხსნის, მათ შორის ალკოჰოლური მოხსნის ეფექტები.

სხვა კვლევებია (ექსპერტული მოსაზრება):

სისხლის საერთო ანალიზი, ელექტროლიტები, თირკმელების ფუნქცია, ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის ტესტები, ღვიძლის ფუნქციური სინჯები, კალციუმი, გლუკოზა, C-რეაქტიული ცილა, ფოლიუმის მჟავა და B12 ვიტამინი
სისხლის კულტურა (თუ ვეჭვობთ ბაქტერემიას)
შარდის ბაქტერემიული ანალიზი
გულმკერდის რენტგენოგრაფია.

შეამოწმეთ და უმკურნალეთ დელირიუმის ნებისმიერ შექცევად მიზეზს.[1204] ესენია:

ტკივილი
მეინფიცირება
არასრულფასოვანი კვება
ყაბზობა
დეჰიდრატაცია
მედიკამენტები
- შეკრიბეთ უკანასკნელ პერიოდში დანიშნული მედიკამენტების, განსაკუთრებით ოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლების, შფოთვის საწინააღმდეგო საშუალებების, სედატიური საშუალებების, ანტიფსიქოტურების ან ძლიერი ანტიქოლინერგული თვისებების მქონე მედიკამენტების ანამნეზი
- განიხილეთ ანტიქოლინერგული დატვირთვის ჯამური ქულის გამოანგარიშება
გარემო (მათ შორის უმოძრაობა, ცუდი ძილი, სენსორული დარღვევები, როგორიცაა ყურის ცვილი ან სათვალის დაკარგვა).

დელირიუმის მქონე პაციენტის მართვა საავადმყოფოში და გრძელვადიანი მკურნალობა

შეამცირეთ დეზორიენტაცია კარგად განათბული ოთახის უზრუნველყოფით და მოათავსეთ საათი და კალენდარი გამოსაჩენ ადგილას, მაგ. კედელზე.
წაახალისეთ და ხელი შეუწყეთ ოჯახს, მეგობრებს და მზრუნველებს მოინახულონ პაციენტი, მონახულების შეზღუდვის წესების ფარგლებში, როგორც ეს განსაზღვრულია COVID-19-ის საზოგადოებრივი ტრანსმისიის მიმდინარე დონის მიხედვით.
გამოიყენეთ ვერბალური და არავერბალური ტექნიკები კონფლიქტის და სტრესის დეესკალაციის მიზნით.

ბრიტანეთის გერიატრიულმა საზოგადოებამ განაცხადა, რომ COVID-19-ის მართვის კონტექსტში, ფარმაკოლოგიური ჩარევა შეიძლება უფრო ადრე იყოს უპრიანი, ვიდრე სხვა შემთხვევებში იქნებოდა. ამის მიზეზი არის ინფექციის გავრცელების რისკი, რომელიც შეიძლება აღემატებოდეს ინდივიდის პოტენციური დაზიანების რისკებს.[1208]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE) გაიდლაინის თანახმად დელირიუმის შესახებ, რეკომენდებულია ჰალოპერიდოლის ხანმოკლე კურსი (1 კვირამდე), მაგრამ არა ყველა პაციენტში. არ უნდა დაინიშნოს პარკინსონის დაავადების და ლევის სხეულაკებით მიმდინარე დემენციის დროს.[1204]
- განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციეთ მჭიდროდ მონიტორინგს და რეგულარულად მიმოიხილეთ ხანდაზმული, სუსტი ჯანმრთელობის მქონე პაციენტები, მწვავე დელირიუმის დროს ჰალოპერიდოლის დანიშვნისას. მათ განსაკუთრებულად მომატებული აქვთ ამ პრეპარატის უარყოფითი ნევროლოგიური და კარდიული ეფექტების რისკი.[1210]
  - ჰალოპერიდოლის დაწყებამდე რეკომენდებულია საბაზისო ეკგ და ელექტროლიტური დარღვევების კორექტირება.
  - ინიშნება ყველაზე დაბალი დოზით და რაც შეიძლება მოკლე დროით.
  - მკურნალობის დროს რეკომენდებულია გულის და ელექტროლიტების მონიტორინგი, ისევე როგორც ექსტრაპირამიდული გვერდითი ეფექტების მონიტორინგი.
ანტიფსიქოზური მედიკამენტების ეფექტურობა დელირიუმის დროს ბოლომდე არ არის დამტკიცებული, ჰოსპიტალური პროტოკოლები შეიძლება განსხვავდებოდეს.[1206] დაიცავით ადგილობრივი პროტოკოლი მედიკამენტის შერჩევისას.
ანტიფსიქოზური მედიკამენტი დაიწყეთ ყველაზე დაბალი დოზით და ფრთხილად გააგრძელეთ ტიტრაცია სიმპტომების მიხედვით.[1153][1204] მხოლოდ პერორალური ან კუნთშიდა (არასდროს ინტრავენური) მედიკამენტები გამოიყენეთ ამ მიზნისთვის ექსპერტული მოსაზრება.

მტკიცებულება: ანტიფსიქოზური მედიკამენტების რისკები და უსაფრთხო მოხსნა ხანდაზმულებში

კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ ტიპიური ანტიფსიქოზური საშუალებები, როგორიცაა ჰალოპერიდოლი, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამცირებდეს აგზნების სიმპტომს, მაგრამ შეიძლება ოდნავ გააუმჯობესოს ფსიქოზის სიმპტომები დემენციის მქონე ადამიანებში, ხოლო ატიპიური ანტიფსიქოტიკები სავარაუდოდ ამცირებს აგზნებას. ორივე ტიპი ზრდის ძილიანობისა და ექსტრაპირამიდული სიმპტომების რისკს.[1211]
ქსელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ დემენციის მქონე ადამიანებს, რომლებიც იღებენ ატიპურ ანტიფსიქოზურ საშუალებებს, შეიძლება ჰქონდეთ მცირე გაუმჯობესება ქცევითი და ფსიქოლოგიური სიმპტომების კუთხით, მაგრამ აქვთ მომატებული რისკი ცერებროვასკულარული გვერდითი მოვლენების კუთხით, პლაცებოსთან შედარებით.[1212]
პოპულარული მოსაზრების საწინააღმდეგოდ, გრძელვადიანი ანტიფსიქოზური მკურნალობა შეიძლება უსაფრთხოდ მოიხსნას დემენციის მქონე ადამიანების უმეტესობაში, ქცევის მოგვარების შემდეგ.[1213]

დელირიუმის დიაგნოზი ნათლად უნდა იყოს დოკუმენტირებული.[1204][1206]

პირის ღრუს მოვლა

არის პაციენტის ზოგადი მკურნალობის მნიშვნელოვანი ნაწილი ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან ან არ იმყოფებიან ვენტილაციის ქვეშ და პირებში, რომლებიც იტარებენ ეტაპობრივ ან სიცოცხლის ბოლო პერიოდის მკურნალობას.[698]

მენტალური ჯანმრთელობის სიმპტომები

ყველა პაციენტს ესაჭიროება ფსიქიკური და ფსიქოსოციალური მხარდაჭერა. შესაბამისად მართეთ უძილობის ან დეპრესიის სიმპტომები.[85]

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კლინიკური ხერხია, რომელიც რუტინულად გამოიყენება ფსიქიატრიულ პრაქტიკაში, გვეხმარება დიაგნოსტირებაში და შემდგომ მართვაში. განწყობა ერთ-ერთი კომპონენტია.

განიხილეთ დეპრესიის შეფასება PHQ-9 კითხვარის გამოყენებით. [1221]

ეს კითხვარი პაციენტს თავად შეუძლია შეავსოს, 3 წუთზე ნაკლებია საჭირო.
შედეგები მიუთითებს დეპრესიის სიმპტომების სიმძიმეზე.
5 ან მეტი ქულა განაპირობებს რეფერალს ფსიქიატრიულ სერვისთან (ექსპერტული მოსაზრება).

განიხილეთ სხვა ფაქტორები რომლებიც შეიძლება ზემოქმედებდეს პაციენტის ფსიქიკურ მდგომარეობაზე (მაგ. ნარკოტიკების მოხმარება, ალკოჰოლი).[1222]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – გადახედეთ დიაბეტის სამკურნალო დანიშნულებას (არასოდეს შეაჩეროთ ინსულინის გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში)

Back

Plus –

გადახედეთ დიაბეტის სამკურნალო დანიშნულებას (არასოდეს შეაჩეროთ ინსულინის გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში)

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

Practical tip

დაუკავშირდით თქვენი საავადმყოფოს დიაბეტის სპეციალისტთა გუნდს COVID-19 და დიაბეტით დაავადებული ნებისმიერი პაციენტის მართვის საკითხებზე.

არასოდეს შეაჩეროთ ბაზალური ინუსლინის (ხანგრძლივი მოქმედების/ფონური ინსულინი [მაგ. დეტერმირი, გლარჯინი ან დეგლუდეკი]) გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში, რომელიც მოყვანილია მწვავე ავადმყოფობით, მათ შორის COVID-19-ით.[1182]

ინსულინის დეფიციტი (მაგ. დაგვიანებული ან გამოტოვებული დოზების შედეგად) სწრაფად გამოიწვევს კეტოაციდოზს.[1182]

გახსოვდეთ, რომ COVID-19, როგორც ჩანს, ზრდის სიცოცხლისთვის საშიში გადაუდებელი მდგომარეობების რისკს როგორებიცაა:[1177]

კეტონური ჰიპერგლიკემია
დიაბეტური კეტოაციდოზი (DKA)
ჰიპეროსმოლარულ ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა(HHS).

ეს ეხება COVID-19-ის მქონე პაციენტებს, დიაბეტის სტატუსის განურჩევლად.

შეამოწმეთ შემდეგი მონაცემები პაციენტის ჰოსპიტალიზაციის დროს:[1177]

სისხლში გლუკოზის დონე ყველა პაციენტში
სისხლში კეტონების დონე დიაბეტის მქონე (1-ლი და მე-2 ტიპის) პაციენტში და ასევე ნებისმიერ შემთხვევაში, როდესაც ჰოსპიტალიზაციის მომენტში გლუკოზა >12 მმოლ/ლ (216 მგ/დლ)
HbA1c
- HbA1c-ის დონემ ჰოსპიტალიზაციის დროს შეიძლება მიგითითოთ თქვენი პაციენტის დიაბეტის უწინდელი კონტროლის შესახებ და შეიძლება გავლენა იქონიოს მკურნალობის დანიშნულებაზე პაციენტის გაწერისას (ექსპერტთა მოსაზრებაზე დაყრდნობით).

სისხლში კეტონების დონე ≥3 მმოლ/ლ და
სისხლის pH <7,3 ან ბიკარბონატი <15 მმოლ/ლ.

Practical tip

სისხლში გლუკოზა ≥30 მმოლ/ლ (≥ 541 მგ/დლ) და
ოსმოლალობა შრატში ([(2 x Na) + გლუკოზა + შარდოვანა]) >320 მოსმ/კგ და
pH >7.3.

მიმართეთ დიაბეტის სპეციალისტთა ჯგუფსდაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები დიაბეტური კეტოაციდოზის ან ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობისმართვის დროსCOVID-19-ის მქონე პაციენტებში,ან მაშინ, როდესაც ეჭვი გაქვთდიაბეტური კეტოაციდოზის და ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობის შერეულ მდგომარეობაზე.

ჰიპოგლიკემიის მართვისთვის მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს.

შეაჩერეთ ჩამოთვლილი მედიკამენტების მიღება:[1177]

დიაბეტისთვის დანიშნული SGLT-2 ინჰიბიტორები (მაგ., დაპაგლიფლოზინი, კანაგლიფლოზინი, ემპაგლიფლოზინი, ერტუგლიფლოზინი)
- SGLT-2 ინჰიბიტორები ამცირებენ სისხლის გლუკოზის რეაბსორბციას თირკმელებში (გლუკოზის ინსულინური მეტაბოლიზმისგან დამოუკიდებლად).[1184]
- მათმა გამოყენებამ შესაძლოა შენიღბოს არსებული კეტოაციდოზი, ვინაიდან პაციენტს შრატში გლუკოზის ნორმალური (ან ნორმალურთან მიახლოებული) დონე ექნება (ეუგლიკემიური კეტოაციდოზი).[1184]
- თუ SGLT2 ინჰიბიტორი გაგრძელდება ავადმყოფობის დროს, მაგალითად, როდესაც იგი მიიღება გულის უკმარისობის პროგნოზული სარგებლობისთვის, გაითვალისწინეთ ეუგლიკემიური კეტოაციდოზის დაბალი რისკი.[1185] საჭიროა კეტონების დონის მონიტორინგი ყოველდღიურად (ექსპერტის მოსაზრების საფუძველზე).
- შეამოწმეთ კეტონები სისხლში, რადგან შარდში კეტონების რაოდენობა სანდო შეიძლება არ იყოს.
- ხელახლა დანიშნეთ SGLT2 ინჰიბიტორები, როდესაც კეტონების მაჩვენებელი ნორმალურია და პაციენტის მდგომარეობა სტაბილიზირებულია.[1186]
მეტფორმინი
- თირკმელების ფუნქციის მძიმე დარღვევის დროს (გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე (GFR) <30 მლ/წთ/1.73 მ²), ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში დაუშვებელია მეტფორმინის გამოყენება (მათ შორის ლაქტოაციდოზის ან დიაბეტური კეტოაციდოზის შემთხვევაში).
- მეტფორმინის გამოყენების უკუჩვენებას წარმოადგენს ასევე ლაქტოაციდოზი: მაგ. თირკმლის მწვავე დაზიანება ან ქსოვილების ჰიპოქსია, (მათ შორის გულის მწვავე ან სუნთქვის მწვავე უკმარისობა), დეჰიდრატაცია ან შიმშილი ხანგრძლივი პერიოდის განმაცლობაში.
- განიხილეთ მეტფორმინის ხელახლა დაწყება. ეს დამოკიდებულია პაციენტის სისხლის ლაქტატის, თირკმელების ფუნქციისა და არტერიული სისხლის აირების მაჩვენებლებზე, ვინაიდან არსებობს მტკიცებულებები, რომ მეტფორმის შესაძლოა ჰქონდეს დამცავი როლი დაავადების მძიმე ფორმის განვითარების წინააღმდეგ.[1177]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკა

Back

Plus –

ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

პაციენტის სისხლდენის რისკი შეაფასეთ ჰოსპიტალიზაციიდან რაც შეიძლება მალე, ან პირველი კონსულტაციის დროს, შეფასების შესაბამისი ინსტრუმენტის გამოყენებით.[397]

თუ პაციენტი უკვე იღებს ანტიკოაგულაციას სხვა ძირითადი მდგომარეობის გამო, გააგრძელეთ ანტიკოაგულანტის მიმდინარე სამკურნალო დოზა, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც უკუნაჩვენებია ან არ შეიცვლება კლინიკური გარემოებები (მაგ., ვითარდება სისხლდენა ან იზრდება სისხლდენის რისკი).[397][644][683] განიხილეთ დაბალმოლეკულურ ჰეპარინზე გადასვლა, თუ პაციენტის მდგომარეობა უარესდება (თუ ის უკვე არ იღებს დაბალმოლეკულურ ჰეპარინს).[397]
სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ პერორალური ანტიკოაგულაციის გამოყენება საავადმყოფოში მიღებამდე არ იყო დაკავშირებული ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში მოხვედრის და სიკვდილობის შემცირებულ რისკთან. თუმცა, მიმოხილვამ აჩვენა, რომ საჭიროა შემდგომი გამოკვლევები.[699]

დაიწყეთ ღრმა ვენების თრომბოზის პროფილაქტიკა ყველა ჰოსპიტალიზებულ პაციენტში, თუ არ არსებობს უკუჩვენებები.[85][397][644][683] აშშ-ის გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს პროფილაქტიკური ანტიკოაგულაციის გამოყენებას ≥12 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვებისთვის, უკუჩვენების არარსებობის შემთხვევაში.[644] დაიწყეთ რაც შეიძლება მალე (მიღებიდან 14 საათის განმავლობაში).[397]

კოქრეინის მიმოხილვის თანახმად, ანტიკოაგულანტებმა შეიძლება შეამციროს ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობა ანტიკოაგულანტების მიუღებლობასთან შედარებით, მაგრამ აღნიშნულის გამამყარებელი მტკიცებულებები ძალიან დაბალი სიზუსტისაა.[700]
სისტემური მიმოხილვისა და მეტა-ანალიზის შედეგად დადგინდა, რომ სიკვდილობის ჯამური შანსები ანტიკოაგულანტების მიღების სტატუსის განურჩევლად ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებს შორის მსგავსი იყო, მაგრამ სტანდარტული პროფილაქტიკური დოზების ჯგუფში სიკვდილობა უფრო დაბალი აღმოჩნდა. პროფილაქტიკური დოზით ანტიკოაგულაცია მნიშვნელოვნად ამცირებდა ჰოსპიტალში გარდაცვალების შანსებს (17%-ით), შედარებით ანტიკოაგულაციის გარეშე მიმდინარეობისას.[701]

დაბალმოლეკულური ჰეპარინი, არაფრაქციული ჰეპარინი ან ფონდაპარინუქსი რეკომენდებულია თრომბოპროფილაქტიკის სახით. დაბალმოლეკულური ჰეპარინი ითვლება არაფრაქციულ ჰეპარინსა და ფონდაპარინუქსზე უპირატესად, თუ უკუნაჩვენები არ არის.[85][397][644] ფონდაპარინუქსი რეკომენდებული ვარიანტია პაციენტებში, რომელთაც ანამნეზში აღენიშნებათ ჰეპარინით ინდუცირებული თრომბოციტოპენია.[702]

მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ დაბალმოლეკულური ჰეპარინი დაკავშირებულია ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში მოხვედრის, მექანიკური ვენტილაციის, საავადმყოფოში ყოფნის და სიკვდილობის რისკის შემცირებასთან, შედარებით არაფრაქციულ ჰეპარინთან ჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში, და არ ფიქსირდებოდა განსხვავება სისხლდენის სიხშირეში.[703]
პერორალური ანტიკოაგულანტები (პირდაპირი მოქმედების პერორალური ანტიკოაგულანტების ჩათვლით) ზოგადად არ არის რეკომენდებული, გარდა კლინიკური კვლევის კონტექსტში.[644][683]
მექანიკური თრომბოპროფილაქტიკა (მაგ. ხანგამოშვებითი პნევმატური კომპრესიის მოწყობილობა) რეკომენდებულია თუ ანტიკოაგულანტები უკუნაჩვენებია ან არ არის ხელმისაწვდომი.[702]
გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან ანტიკოაგულანტის არჩევისა და დოზის შესახებ სპეციალურ პაციენტთა პოპულაციაში (მაგ. ბავშვები, ორსული და მეძუძური ქალები, ღვიძლის ან თირკმელების უკმარისობა, აქტიური კიბო).

სტანდარტული პროფილაქტიკა რეკომენდებულია და უპირატესია, ვიდრე საშუალო ან თერაპიული მკურნალობის რეჟიმები პაციენტებში, რომელთაც მაღალი დოზის ანტიკოაგულაციის ჩვენებები არ აქვთ.[85][683] თუმცა, რეკომენდაცია ცვალებადია და საჭიროა ადგილობრივი მითითებების დაცვა.

ბრიტანეთის ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს დაბალი მოლეკულური წონის ჰეპარინის პროფილაქტიკურ დოზებს. თუმცა, ის ასევე იძლევა პირობით რეკომენდაციას, განიხილონ დაბალი მოლეკულური წონის ჰეპარინის სამკურნალო დოზები მათთვის, ვინც შეიძლება მიიღოს სარგებელი. გადაწყვეტილება გულდასმით უნდა იყოს წინასწარ განხილული, ხოლო დოზის ყველაზე შესაფერისი რეჟიმი ნახელმძღვანელები უნდა იყოს სისხლდენის რისკის, კლინიკური განსჯის და ადგილობრივი პროტოკოლების მიხედვით. მათთვის, ვისაც არ სჭირდება დამატებითი ჟანგბადი, გამოიყენება ვნეური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკის სტანდარტული გაიდლაინები.[397]
აშშ-ში, ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას უწევს ჰეპარინის თერაპიულ დოზებს პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ D-დიმერის დონე ნორმის ზედა ზღვარზე ზემოთ, ესაჭიროებათ დაბალი ნაკადის ჟანგბადი და არ აქვთ მომატებული სისხლდენის რისკი (თუ არ გვაქვს უკუჩვენება). პანელი რეკომენდაციას უწევს ჰეპარინის სტანდარტული პროფილაქტიკური დოზის გამოყენებას იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც არ ეძლევათ თერაპიული დოზა, თუ უკუჩვენება არ არსებობს.[644]
Cochrane-ის მიმოხილვამ დაადგინა, დაბალი დოზების რეჟიმებთან შედარებით, უფრო მაღალი დოზების რეჟიმები იწვევდა მცირე განსხვავებას ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობის კუთხით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში; თუმცა, უფრო მაღალი დოზების რეჟიმები დაკავშირებული იყო მცირე სისხლდენის გაზრდილ რისკთან 30 დღემდე (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება). უფრო მაღალი დოზების ანტიკოაგულანტები, სავარაუდოდ, ამცირებენ ფილტვის ემბოლიის რისკს და მცირედ ზრდიან მნიშვნელოვანი სისხლდენის ალბათობას 30 დღის ფარგლებში, დაბალი დოზების რეჟიმებთან შედარებით (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). უფრო მაღალი დოზების ანტიკოაგულანტებმა, შედარებით დაბალი დოზების რეჟიმებთან შედარებით, შეიძლება გამოიწვიოს მცირე ან არ გამოიწვიოს განსხვავება ღრმა ვენების თრომბოზის, ინსულტის, კიდურებზე სერიოზული გვერდითი მოვლენების, მიოკარდიუმის ინფარქტის, წინაგულების ფიბრილაციის ან თრომბოციტოპენიის კუთხით 30 დღემდე პერიოდში (დაბალი სიზუსტის მტკიცებულება).[700]
გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან ანტიკოაგულანტის დოზის შესახებ სპეციალურ პაციენტთა პოპულაციაში (მაგ. ბავშვები, ორსული და მეძუძური ქალები, ღვიძლის ან თირკმელების უკმარისობა, აქტიური კიბო). დოზის კორექცია შეიძლება საჭირო იყოს ძალიან დაბალი ან მაღალი წონის მქონე ან თირკმლის უკმარისობის მქონე პაციენტებში.[397]

როგორც წესი, ანტიკოაგულაცია გრძელდება გაწერამდე. გაწერის შემდეგ თრომბოემბოლიის რუტინული პროფილაქტიკა, ძირითადად, რეკომენდებული არ არის, გარდა მაღალი რისკის მქონე პაციენტებისა, კლინიკური კვლევის კონტექსტისა ან თუ არსებობს ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკის სხვა ჩვენება.[85][644][683]

თუმცა, დიდ ბრიტანეთში ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს მკურნალობას მინიმუმ 7 დღის განმავლობაში, მათ შორის გაწერის შემდეგ, თუ გამოიყენება ჰეპარინის სტანდარტული პროფილაქტიკური დოზები.[397] ჰეპარინის თერაპიული დოზების გამოყენების შემთხვევაში, მკურნალობის რეკომენდებული ხანგრძლივობაა 14 დღე ან საავადმყოფოდან გაწერამდე (ან ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში გადაყვანამდე), რომელიც უფრო ადრე მოხდება.[397][644]
სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტაანალიზმა აჩვენა, რომ გახანგრძლივებული თრომბოპროფილაქტიკა (პირდაპირი პერორალური ანტიკოაგულანტით ან დაბალი მოლეკულური წონის ჰეპარინით პროფილაქტიკური დოზებით) <35 დღის განმავლობაში გამოყენებისას მნიშვნელოვნად იყო დაკავშირებული თრომბოზის შემცირებულ რისკთან და ყველა მიზეზით სიკვდილობასთან გაწერის შემდეგ პაციენტებში. რომლებიც იმყოფებოდნენ თრომბოემბოლიის მაღალი რისკის ქვეშ, დიდი სისხლდენის რისკის გაზრდის გარეშე.[704]

აწარმოეთ პაციენტების მონიტორინგი თრომბოემბოლიის ნიშნებზე და სიმპტომებზე, ხოლო კლინიკური ეჭვის გაჩენის შემთხვევაში მიჰყევით შესაბამის დიაგნოსტიკურ და მართვის გზებს.[85] იხ. გართულებები.

თუ პაციენტის კლინიკური მდგომარეობა შეიცვლება, ვენური თრომბოემბოლიის რისკი, ხელახლა შეაფასეთ სისხლდენის რისკი და გადახედეთ ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკის მიმდინარეობას.[397]
თრომბოპროფილაქტიკის დროს კლინიკური პარამეტრების მონიტორინგი დამოკიდებულია ანტიკოაგულანტსა და გამოყენებულ დოზაზე. დამატებითი ინფორმაციისთვის გაეცანით ადგილობრივ პროტოკოლებს.

ანტიკოაგულაცია თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტში

შეამოწმეთ ადგილობრივი ფორმულარი/თირკმლის პათოლოგიების გზამკვლევი ანტიკოაგულანტების დანიშვნისას ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკის მიზნით იმ პაციენტებში, ვისაც თირკმლის ფუნქცია დაქვეითებული აქვთ (თირკმლის ქრონიკული დაავადება, თირკმლის მწვავე დაზიანება).

თირკმლის ფუნქციის დაქვეითების მქონე პაციენტებს შეიძლება ჰქონდეთ სისხლდენის მომატებული რისკი კონკრეტული ანტიკოაგულანტების გამოყენებისას. საჭიროა მჭიდრო დაკვირვება.[1256]

თირკმლის ფუნქციის შეზღუდვის ხარისხის მიხედვით, შეიძლება დაგჭირდეთ:

დოზის მორგება
მოერიდეთ გარკვეული ანტიკოაგულანტების გამოყენებას.

დაიცავით ადგილობრივი ფორმულარის და ჰოსპიტალური ფარმაცევტის მითითებები, მათ შორის იმის შესახებ, საჭიროა თუ არა ანტი-ფაქტორ Xa-ის აქტივობის მონიტორინგი.

მოითხოვეთ ნეფროლოგის ან ჰემატოლოგის კონსულტაცია, თუ პაციენტი იღებს თირკმლის ჩანაცვლებით თერაპიას.

Primary options

ენოქსაპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ენოქსაპარინი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ენოქსაპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

დალტეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

დალტეპარინი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

დალტეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

Secondary options

ფონდაპარინუქსი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ფონდაპარინუქსი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ფონდაპარინუქსი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ჰეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ჰეპარინი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ჰეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ანტიმიკრობული საშუალებები

Back

Consider –

ანტიმიკრობული საშუალებები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

მეორეულ ბაქტერიულ ინფექციაზე კლინიკური ეჭვის შემთხვევაში განიხილეთ ემპირიული ანტიმიკრობული მკურნალობის დაწყება.

მკურნალობა დაიწყეთ პირველადი შეფასებიდან 1 საათის ფარგლებში, თუ საეჭვოა სეფსისი ან პაციენტი აკმაყოფილებს მაღალი რისკის კრიტერიუმებს; ან მკურნალობა შეგვიძლია დავიწყოთ მეორეული ბაქტერიული პნევმონიის დიაგნოზის დადგენიდან 4 საათის ფარგლებში; არ დაელოდოთ მიკრობიოლოგიური ანალიზის შედეგებს. რეჟიმი უნდა ეფუძნებოდეს კლინიკურ დიაგნოზს (მაგ. საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონია, ჰოსპიტალური პნევმონია, სეფსისი), ადგილობრივ ეპიდემიოლოგიურ და მგრძნობელობის მონაცემებს, ასევე მკურნალობის ადგილობრივ გალიდლაინებს.[85][397][644]
თუ შესაძლო გამომწვევი მიზეზი არის SARS-CoV-2, სხვა ვირუსი ან სოკოვანი ინფექცია, ნუ შესთავაზებთ პაციენტს ანტიბიოტიკებს პნევმონიის პრევენციის ან მკურნალობისთვის.[397] გაიდლაინების თანახმად არ არის რეკომენდებული ემპირიული ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკების გამოყენება საეჭვო ან დადასტურებული ბაქტერიული ინფექციის არარსებობის პირობებში.[644]

მოითხოვეთ სპეციალისტის რჩევა.

გაითვალისწინეთ სპეციალისტთან კონსულტაცია, პაციენტებისთვის: იმუნოკომპრომისული მდგომარეობით; რომელთაც აღენიშნებათ რეზისტენტული მიკროორგანიზმებით ინფიცირების ანამნეზი; რომელთაც აღენიშნებათ ფილტვის დაავადების განმეორებითი გამწვავებები; რომლებიც არიან ორსულად; ან რომელთაც უტარდებათ კომპლექსური რესპირაციული ან ორგანოების მხარდაჭერა.[397]
მიმართეთ სპეციალისტს რჩევისთვის, თუ არსებობს ეჭვი მულტირეზისტენტული ბაქტერიით ინფქეციაზე და პაციენტს შესაძლოა სჭირდებდოეს სხვა ტიპის ანტიბიოტიკი ან იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს ინფექციის კლინიკური ან მიკრობიოლოგიური თვალსაჩინოება, თუმცა პაციენტის მდგომარეობა არ უმჯობესდებე მოლოდინისამებრ ანტიბიოტიკოთერაპიის დაწყებიდან 48-72 საათის ფარგლებში.[397]

ყოველდღიურად შეაფასეთ ხელახლა ანტიბიოტიკების გამოყენება.

შეამცირეთ ემპირიული თერაპია მიკრობიოლოგიური ანალიზის შედეგებსა და კლინიკურ მსჯელობაზე დაყრდნობით. რეგულარულად გადახედეთ მკურნალობის ინტრავენურიდან პერორალურ ფორმაზე გადასვლის შესაძლებლობას. მკურნალობის ხანგრძლივობა რაც შეიძლება მოკლე უნდა იყოს (მაგ. 5-დან 7 დღემდე). უნდა არსებობდეს ანტიბიოტიკების მართვის პროგრამები.[85]
მეტა-ანალიზის თანახმად, COVID-19 მქონე პაციენტებში ანტიბიოტიკების დანიშვნის პრევალენტობა იყო 75%, რაც ბევრად მაღალია, ვიდრე ბაქტერიული კოინფექციის რისკი. შესაბამისად, ანტიბიოტიკის არასაჭირო გამოყენება სავარაუდოდ ხშირად ხდება ამ პაციენტებში.[705]

ადგილობრივი პროტოკოლების შესაბამისად უმკურნალეთ ლაბორატორიულად დადასტურებულ კოინფექციებს (მაგ. მალარია, ტუბერკულოზი, გრიპი).[85]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – კორტიკოსტეროიდი

Back

Consider –

კორტიკოსტეროიდი

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: რეკომენდაციები და მტკიცებულებები კორტიკოსტეროიდების გამოყენების შესახებ მძიმე ან კრიტიკული COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებშიBMJ. 2023 იან 12;380:57 [Citation ends]. რეკომენდაციები და მტკიცებულებები კორტიკოსტეროიდების გამოყენების შესახებ მძიმე ან კრიტიკული COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში

განიხილეთ სისტემური კორტიკოსტეროიდის დანიშვნა. გაიდლაინთა რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მტკიცედ უჭერს მხარს სისტემური კორტიკოსტეროიდების გამოყენებას (დაბალი დოზით ინტრავენურად ან პერორალური დექსამეტაზონი ან ჰიდროკორტიზონი) 7-10 დღით მძიმე დაავადების მქონე ზრდასრულებში. ეს რეკომენდაცია ეფუძნება საშუალო ხარისხის მტკიცებულებებს, რომლის მიხედვითაც სისტემური კორტიკოსტეროიდები სავარაუდოდ ამცირებს 28-დღიან სიკვდილობას მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში. დექსამეტაზონის და ჰიდროკორტიზონის პირდაპირი შედარების მტკიცებულებები არ არსებობს. მკურნალობის ზიანი ამ კონტექსტში სავარაუდოდ მცირეა. უცნობია, შეიძლება თუ არა ამ რეკომენდაციის გამოყენება ბავშვებში ან იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონს (ან ალტერნატივას, მაგალითად, ჰიდროკორტიზონს ან პრედნიზოლონს, როდესაც დექსამეტაზონის გამოყენება შეუძლებელია ან მიუწვდომელია) იმ ადამიანებისთვის, ვისაც დამატებითი ჟანგბადი სჭირდება ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე დონის დასაკმაყოფილებლად ან თუ ვლინდება ჰიპოქსიის დონე, რომელსაც სჭირდება დამატებითი ჟანგბადი, მაგრამ ხელმიუწვდომელია ან ამტანობა დაბალია. მკურნალობა ინიშნება 10 დღემდე, გარდა ნაადრევად შეწყვეტის ჩვენებებისა.[397]
აშშ-ში ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი და ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოება რეკომენდაციას უწევენ დექსამეტაზონს (ან ალტერნატიულ კორტიკოსტეროიდს, თუ დექსამეტაზონი არ არის ხელმისაწვდომი) 10 დღემდე ან საავადმყოფოდან გაწერამდე ჰოსპიტალიზებულ მოზრდილებში, რომლებსაც სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი. ის შეიძლება დაინიშნოს ცალკე ან რემდესივირთან ერთად. კორტიკოსტეროიდები არ არის რეკომენდებული იმ ბავშვებისთვის, რომლებსაც ესაჭიროებათ ჟანგბადის მხოლოდ დაბალი დონე (ანუ მხოლოდ ცხვირის კანულის მეშვეობით). დექსამეტაზონის გამოყენება მძიმე დაავადების სამკურნალოდ ბავშვებში, რომელთაც აქვთ მძიმე იმუნოკომპრომისული მდგომარეობა, არ არის შეფასებული და შეიძლება საზიანო იყოს, ამიტომ აღნიშნული მიდგომის გათვალისწინება საჭიროა მხოლოდ ინდივიდუალურ შემთხვევებში.[465][644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

მტკიცებულება მხარს უჭერს კორტიკოსტეროიდების გამოყენებას ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში.

კოქრეინის მიმოხილვის თანახმად, სისტემური კორტიკოსტეროიდები სავარაუდოდ მცირედ ამცირებს ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობას 30 დღემდე პერიოდში, ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში სიმპტომური დაავადებით (საშუალო სიზუსტის მტკიცებულება), თუმცა მტკიცებულება გაურკვეველია სიკვდილობაზე ეფექტის შესახებ 120 დღის პერიოდის განმავლობაში. კორტიკოსტეროიდის ყველაზე ეფექტურ ტიპთან, დოზასთან ან ვადასთან დაკავშირებული მტკიცებულებები გაურკვეველია.[706]
მიმდინარე სისტემურმა მიმოხილვამ და ქსელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ კორტიკოსტეროიდები სავარაუდოდ ამცირებენ სიკვდილობას სტანდარტულ მკურნალობასთან შედარებით.[707][708]
მტკიცებულებების თანახმად, უფრო მაღალი დოზები შეიძლება უპირატესი იყოს უფრო დაბალ დოზებთან შედარებით სიკვდილობის შესამცირებლად მძიმე ან კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებში.[709] თუმცა, RECOVERY კვლევამ დაადგინა, რომ უფრო მაღალი დოზებით კორტიკოსტეროიდები მნიშვნელოვნად ზრდის სიკვდილის რისკს ჩვეულებრივ მკურნალობასთან შედარებით (რომელიც მოიცავდა დაბალი დოზით კორტიკოსტეროიდებს) ჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში, რომლებსაც არ ესაჭიროებოდათ ჟანგბადი ან მხოლოდ მარტივი ჟანგბადი.[710]
მტკიცებულებების თანახმად, მკურნალობის ხანმოკლე კურსებმა შეიძლება გააუმჯობესოს სიკვდილობის შემცირების სარგებელი ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში. მკურნალობის ოპტიმალური ხანგრძლივობა იყო <7 დღე ერთ მეტაანალიზში, დამატებითი გადარჩენის სარგებელი არ იყო დაფიქსირებული ≥7 დღით მკურნალობისას.[711]

საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი არასასურველ ეფექტებზე (მაგ. ჰიპერგლიკემია, მეორეული ინფექციები, ფსიქიატრიული ეფექტები, ლატენტური ინფექციების რეაქტივაცია) და შეაფასეთ წამალთაშორისი ურთიერთქმედებები.პაციენტებმა, რომლებიც უკვე იღებენ კორტიკოსტეროიდულ მკურნალობას სხვა მდგომარეობისთვის, უნდა გააგრძელონ მკურნალობა.[644]

მართეთ პაციენტის დიაბეტი, თუ ამავდროულად კორტიკოსტეროიდებს იღებს

კორტიკოსტეროიდების გამოყენება დიაბეტიან პაციენტში აუარესებს გლიკემიის კონტროლს, ამიტომ შეამოწმეთ გლუკოზა დღეში სულ მცირე ოთხჯერ.[1257]

დიაბეტის მქონე პაციენტებში გამოიყენეთ კორტიკოსტეროიდის იგივე დოზა, რაც დიაბეტის არმქონეებში, მაგრამ მოარგეთ დიაბეტის მედიკამენტის დოზა, რადგან დიაბეტის კონტროლი გაუარესდება.
სინტეზური კორტიკოსტეროიდები შეიძლება იწვევდნენ ჰიპერგლიკემიას ნახშირწყლების მეტაბოლიზმის დარღვევით და ინსულინის რეზისტენტობის გაძლიერებით.[1258]
COVID-19 ასევე უკავშირდება ინსულინის რეზისტენტობის გაძლიერებას და ინსულინის სეკრეციის დაქვეითებას პანკრეასის ბეტა-უჯრედებიდან.[1257]
თუ განვითარდა ჰიპერგლიკემია, გამორიცხეთ დიაბეტური კეტოაციდოზი ან ჰიპეროსმოლური ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა და დაიცავით კლინიკის პროტოკოლი გლუკოზის მართვის თაობაზე დიაბეტის და COVID-19-ის მქონე პირებში კორტიკოსტეროიდის დანიშვნისას.[1257]
- რეკომენდებული პროტოკოლი დიდ ბრიტანეთში (National Inpatient Diabetes COVID-19 Response Group) იყენებს კანქვეშა ინსულინს პალატის პირობებში.[1257]
- პროტოკოლში ხაზგასმულია, რომ სულფონილურეასჯგუფის პრეპარატებირეკომენდებული არ არის ამ სცენარში, რადგან შეიძლება შეფერხდეს ბეტა უჯრედების ფუნქცია და დამძიმდეს ინსულინ-რეზისტენტობა.[1257]

კორტიკოსტეროიდის შეწყვეტის შემდეგ, გლიკემიის კონტროლი გაუმჯობესდება, მაგრამ რამდენიმე დღის განმავლობაში

დაიცავით ადგილობრივი პროტოკოლი ანტიდიაბეტური მედიკამენტის ტიტრირებისას.

კორტიკოსტეროიდების ფსიქიატრიული გართულებების მონიტორინგი

შეამოწმეთ, როგორ რეაგირებდა პაციენტი კორტიკოსტეროიდებზე წარსულში.

მიუხედავად იმისა, რომ ყველა პაციენტი უნდა იყოს მონიტორინგის ქვეშ არასასურველი ეფექტებისთვის, დეპრესიის, მანიის, პანიკური აშლილობის ან სუიციდის რისკი კორტიკოსტეროიდული თერაპიის დროს უფრო მაღალია იმ ადამიანებში, რომლებიც უკვე ცხოვრობენ ამ დაავადებებით, მაგრამ არა მუდმივად.[1259]
განიხილეთ ფსიქიატრიული რჩევისთვის მიმართვა პროფილაქტიკური მედიკამენტების შეთავაზების მიზნით.[1259]

მონიტორინგი ფსიქიატრიულ გვერდით მოვლენებზე

სიმძიმე განსხვავებულია, შეიძლება გამოვლინდეს:[1260]
- შფოთვა და უძილობა
- განწყობის ძლიერი ცვლილებები, მანიური მდგომარეობის ჩათვლით
- კოგნიტური დარღვევები.
როგორც ჩანს, ეფექტი დოზა-დამოკიდებულია და ყველაზე ხშირია გრძელვადიანი ან ხანგრძლივი მოქმედების რეჟიმების გამოყენებისას, ან ხანდაზმულ პაციენტებში.[1259] ეს ეხება ნეიროფსიქიატრიული გვერდითი მოვლენების შემთხვევასაც, რომელიც უკავშირდება კორტიკოსტეროიდების ხანგრძლივი რეჟიმის მოხსნას.[1261]
მანიური ეპიზოდები და დელირიუმი ყველაზე გავრცელებული ფსიქიატრიული გვერდითი ეფექტებია კორტიკოსტეროიდული მკურნალობის დაწყებისას, ხოლო დეპრესია ყველაზე ხშირია ქრონიკული თერაპიის დროს.[1259][1262]
კორტიკოსტეროიდების მიღების შეწყვეტისას ყურადღება მიაქციეთ შესაძლო მოხსნის რეაქციას, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს სისუსტით, დაღლილობით, კუჭ-ნაწლავის სიმპტომებით და დელირიუმით, ასევე ფსიქიატრიული გართულებებით, როგორიცაა დეპრესია.[1261]

თუ პაციენტს განუვითარდა ფსიქიატრიული გართულებები, რომლებიც დაკავშირებულია კორტიკოსტეროიდებთან, დაუკავშირდით ფსიქიატრიულ ჯგუფს შესაბამისი მართვის შესახებ რჩევისთვის (ექსპერტის აზრზე დაყრდნობით).

რეკომენდაცია შეიძლება მოიცავდეს დოზის კორექტირებას ან კორტიკოსტეროიდული თერაპიის ადრეულ შეწყვეტას, თუ კლინიკური მდგომარეობა ამის საშუალებას იძლევა.[1259]

Primary options

დექსამეთაზონი: ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 6 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, 7-10 დღე

დექსამეთაზონი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 6 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, 7-10 დღე

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი: ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 50 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღე

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 50 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღე

Secondary options

პრენდიზოლონი: ბავშვები: დოზირების თაობაზე გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 40 მგ/დღეში პერორალურად, 1-2 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

პრენდიზოლონი : ბავშვები: დოზირების თაობაზე გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 40 მგ/დღეში პერორალურად, 1-2 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

მეთილპრედნიზოლონი: ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 32 მგ/დღეში პერორალურად/ინტრავენურად, 2-4 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

მეთილპრედნიზოლონი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 32 მგ/დღეში პერორალურად/ინტრავენურად, 2-4 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

დექსამეთაზონი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 6 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, 7-10 დღე

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 50 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღე

Secondary options

პრენდიზოლონი : ბავშვები: დოზირების თაობაზე გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 40 მგ/დღეში პერორალურად, 1-2 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

მეთილპრედნიზოლონი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 32 მგ/დღეში პერორალურად/ინტრავენურად, 2-4 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

დექსამეთაზონი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Secondary options

პრენდიზოლონი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

მეთილპრედნიზოლონი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ანტივირუსული

Back

Consider –

ანტივირუსული

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: რეკომენდაციები და მტკიცებულებები რემდესივირის გამოყენების შესახებ მძიმე COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებშიBMJ. 2023 იან 12;380:57 [Citation ends]. რეკომენდაციები და მტკიცებულებები რემდესივირის გამოყენების შესახებ მძიმე COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში

განიხილეთ ანტივირუსული აგენტი რემდესივირი. გაიდლაინთა რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია პირობითად უწევს რეკომენდაციას ინტრავენური ანტივირუსული პრეპარატის, რემდესივირის მიღებას მძიმე დაავადების მქონე ზრდასრულებში. ეს რეკომენდაცია ეფუძნება დაბალი სიზუსტის მტკიცებულებებს, რომელთა თანახმადაც რემდესივირი შესაძლოა ამცირებდეს სიკვდილობას და საშუალო სიზუსტის მტკიცებულებებს, რომელთა თანახმადაც პრეპარატი სავარაუდოდ ამცირებს მექანიკური ვენტილაციის საჭიროებას. საშუალო სიზუსტის მტკიცებულება აჩვენებს, რომ რემდესივირს, სავარაუდოდ, მცირედად ან საერთოდ არ აქვს გავლენა სიმპტომების გაუმჯობესების დროზე. ამჟამად არასაკმარისი მტკიცებულებებია ბავშვებში რეკომენდაციის გასაწევად.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს რემდესივირს ჰოსპიტალიზებულ, სერიოზული დაავადების მაღალი რისკის მქონე ზრდასრულებსა და ბავშვებში (ასაკი 4 კვირიდან 17 წლამდე და წონა ≥3 კგ), რომლებსაც აქვთ პნევმონია და სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი, ან ვინც იწონის ≥40 კგ-ს და აქვს სერიოზული დაავადების მაღალი რისკი.[397][679]
აშშ-ში ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი და ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოება რეკომენდაციას უწევენ რემდესივირს ჰოსპიტალიზებულ ბავშვებსა და ზრდასრულებში, რომლებსაც სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი. შეიძლება გამოიყენოთ ცალკე (მაგ. პაციენტებში, რომლებსაც მინიმალური დამატებითი ჟანგბადი სჭირდებათ) ან კომბინაციაში დექსამეტაზონთან (მაგ. პაციენტებში, რომლებსაც მეტი ჟანგბადი სჭირდებათ). პანელი ასევე რეკომენდაციას უწევს მხოლოდ რემდესივირს 12-დან 17 წლამდე ასაკის ბავშვებში, რომლებსაც აქვთ მძიმე დაავადების რისკ-ფაქტორები, მაგრამ არ საჭიროებენ დამატებით ჟანგბადს.[465][644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

რემდესივირი უნდა დაინიშნოს რაც შეიძლება მალე სიმპტომების დაწყებიდან. ამ ჩვენებისთვის მკურნალობის რეკომენდებული კურსი გრძელდება 5-10 დღეს ან საავადმყოფოდან გაწერამდე, რომელიც დროში პირველი იქნება.[397][398][644]

მტკიცებულებები არ მიანიშნებს სარგებლის უფრო მაღალ ხარისხზე რემდესივირის 10-დღიანი კურსის გამოყენების შემდეგ 5-დღიან კურსთან შედარებით, თუმცა, მიუთითებს ზიანის რისკის ზრდაზე.[397] თუმცა, ზოგიერთი ექსპერტის რეკომენდაციაა კურსის 10 დღემდე გაგრძელება იმ პაციენტებისთვის, რომელთა კლინიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება მკურნალობის 5-დღიანი კურსის შემდეგ არ შეინიშნება.[644]
რემდესივირის სრული კურსის დასრულებას შეიძლება არ ჰქონდეს რაიმე სარგებელი, თუ პაციენტის მდგომარეობა პროგრესირებს.[397] თუმცა, აშშ-ის გაიდლაინები გვირჩევენ მკურნალობის სრული კურსის შესრულებას, თუ პაციენტს ესაჭიროება მაღალი ნაკადის ჟანგბადი, არაინვაზიური ვენტილაცია, ხელოვნური ვენტილაცია ან ექსტრაკორპორალური მემბრანული ოქსიგენაცია.[644]
უფრო ხანგრძლივი და/ან დამატებითი კურსები შეიძლება საჭირო გახდეს იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ გახანგრძლივებული სიმპტომური დაავადება ვირუსის რეპლიკაციის ნიშნებით, მიუხედავად თერაპიის საწყისი კურსისა.[644]

მიუხედავად გაიდლაინებისა, რომლებიც რეკომენდაციას უწევენ რემდესივირის გამოყენებას მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში, გამოყენების მტკიცებულებები ურთიერთსაწინააღმდეგოა.

კოქრეინის მიმოხილვამ აჩვენა, რომ რემდესივირს, სავარაუდოდ, მცირედად ან საერთოდ არ აქვს გავლენა ყველა მიზეზით სიკვდილობაზე (150 დღემდე) ზომიერი და მძიმე დაავადების მქონე ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში პლაცებოსთან ან ჩვეულებრივ მკურნალობასთან შედარებით (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). რემდესივირი, სავარაუდოდ, ოდნავ ზრდის კლინიკური გაუმჯობესების შანსს 28 დღემდე და ამცირებს კლინიკური გაუარესების რისკს 28 დღის განმავლობაში (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება).[712]
რანდომიზებულ კონტროლირებად კვლევაში ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებზე 1 წლიანმა დაკვირვებამ არ აჩვენა გრძელვადიანი სარგებელი (სიცოცხლის ხარისხი ან სიმპტომების შედეგები) რემდესივირისთვის, სტანდარტულ მკურნალობასთან შედარებით.[713]

გვერდითი მოვლენები მოიცავს ნეფროტოქსიკურობას და ჰეპატოტოქსიკურობას.

რემდესივირს შეიძლება ჰქონდეს მცირე ან საერთოდ არანაირი ეფექტი თირკმლის მწვავე დაზიანებაზე პლაცებოსთან შედარებით; თუმცა, მტკიცებულებების სიზუსტე დაბალია.[767]
დაფიქსირებულია ტრანსამინაზების მომატების შემთხვევები. აწარმოეთ ღვიძლის ფუნქციის მონიტორინგი მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს, კლინიკური საჭიროებების შესაბამისად. განიხილეთ მკურნალობის შეწყვეტა, თუ ალანინამინოტრანსფერაზას (ALT) დონე გაიზრდება ნორმის ზედა ზღვარზე ≥10-ჯერ. შეწყვიტეთ მკურნალობა, თუ ALT-ის მომატებას თან ახლავს ღვიძლის ანთების ნიშნები ან სიმპტომები.
აკონტროლეთ პროთრომბინის დრო მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს, კლინიკური საჭიროებებიდან გამომდინარე, ვინაიდან ფიქსირდება პროთრომბინის დროის გახანგრძლივების შემთხვევები.

შეიყვანეთ ისეთ გარემოში, სადაც შესაძლებელია მძიმე ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციების მართვა. აკონტროლეთ პაციენტები ინფუზიის დროს და დააკვირდით ინფუზიის შემდეგ სულ მცირე 1 საათის განმავლობაში.

Primary options

რემდესივირი: ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 5-10 დღის განმავლობაში

რემდესივირი : ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 5-10 დღის განმავლობაში

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

რემდესივირი : ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 5-10 დღის განმავლობაში

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

რემდესივირი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ინტერლეიკინ-6-ის (IL-6) ინჰიბიტორები

Back

Consider –

ინტერლეიკინ-6-ის (IL-6) ინჰიბიტორები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: რეკომენდაციები და მტკიცებულებები IL-6 ინჰიბიტორების გამოყენების შესახებ მძიმე ან კრიტიკული COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებშიBMJ. 2023 იან 12;380:57 [Citation ends]. რეკომენდაციები და მტკიცებულებები IL-6 ინჰიბიტორების გამოყენების შესახებ მძიმე ან კრიტიკული COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში

განიხილეთ IL-6 ინჰიბიტორი. გაიდლაინები განსხვავებულია.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მტკიცე რეკომენდაციას უწევს IL-6 ინჰიბიტორის (ტოცილიზუმაბი ან სარილუმაბი) ერთჯერად დოზას მძიმე დაავადების მქონე ზრდასრულებში. IL-6 ინჰიბიტორები შეიძლება დაინიშნოს კორტიკოსტეროიდებთან და იანუს კინაზას ინჰიბიტორებთან ერთად და უნდა დაიწყოს სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად. ეს რეკომენდაცია ეფუძნება მაღალი სანდოობის მტკიცებულებას, რომელიც აჩვენებს, რომ ინტერლეიკინ-6-ის ინჰიბიტორები ამცირებენ სიკვდილობას და მექანიკური ვენტილაციის საჭიროებას. დაბალი სანდოობის მტკიცებულების თანახმად, ინტერლეიკინ-6-ის ინჰიბიტორები ასევე შეიძლება ამცირებდნენ მექანიკური ვენტილაციის და ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობას. მძიმე გვერდითი მოვლენების რისკის შესახებ მტკიცებულება გაურკვეველია. ამ რეკომენდაციის სტატუსი ბავშვებთან მიმართებაში ამჟამად გაურკვეველია.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში ჯანმრთელობის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ტოცილიზუმაბის ერთჯერად დოზას ჰოსპიტალიზებულ ზრდასრულებში, რომლებიც იღებენ სისტემურ კორტიკოსტეროიდებს და ესაჭიროებათ დამატებითი ჟანგბადი.[397][662]
აშშ-ში ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი და ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოება რეკომენდაციას უწევენ ტოცილიზუმაბის ერთჯერად დოზას ჰოსპიტალიზებულ ზრდასრულებში, რომლებიც იღებენ კორტიკოსტეროიდს და აქვთ სწრაფად მზარდი ჟანგბადის მოთხოვნილებები და სისტემური ანთება.[465][644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

მტკიცებულებები მხარს უჭერენ IL-6 ინჰიბიტორების გამოყენებას.

კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ ტოცილიზუმაბმა შეამცირა ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობის მაჩვენებელი 28-ე დღეს (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება) მხოლოდ სტანდარტულ მკურნალობასთან ან პლაცებოსთან შედარებით. მტკიცებულება მიუთითებს გაურკვევლობაზე ტოცილიზუმაბის ეფექტის შესახებ სიკვდილობაზე 60 დღის შემდეგ. სარილუმაბის ამ შედეგებზე ეფექტის მტკიცებულება ძალიან არაზუსტია. ტოცილიზუმაბმა და სარილუმაბმა შესაძლოა გამოიწვიოს კლინიკური გაუმჯობესების მცირედი უპირატესობა 28-ე დღეს (მაგ., საავადმყოფოდან გაწერა ან გაუმჯობესება, რომელიც იზომება განსაზღვრული შკალებით) (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). კლინიკური გაუმჯობესების მტკიცებულება 60 დღის შემდეგ ძალიან არაზუსტია ორივე პრეპარატისთვის.[715]
ცოცხალმა სისტემურმა მიმოხილვამ და ქსელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ IL-6 ინჰიბიტორები (კორტიკოსტეროიდების თანხლებით) სავარაუდოდ ამცირებენ სიკვდილობას (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება), შესაძლოა შეამცირონ მექანიკური ვენტილაციის საჭიროება (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება) და შეიძლება შეამცირონ ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობა (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება) სტანდარტულ მკურნალობასთან შედარებით.[707][708]
IL-6 ინჰიბიტორები შეიძლება არ იყოს სასარგებლო ცალკე გამოყენებისას (კორტიკოსტეროიდების გარეშე).[716]

ინტერლეიკინ-6-ის ინჰიბიტორების მიმღები პაციენტები არიან ისეთი ინფქეციების განვითრების მომატებული რისკის ქვეშ, როგორებიცაა აქტიური ტუბერკულოზი, ინვაზიური სოკოვანი ინფექციებიდა ოპორტუნისტული პათოგენები.

სისხლის რუტინული გმაოკვლევები, მათ შორის ნეიტროფილების რაოდენობა, თრომბოციტები, ტრანსამინაზები და ბილირუბინის საერთო დონე უნდა შემოწმდეს თერაპიის დაწყებამდე. თითოეული პაციენტი უნდა იმყოფებოდეს მონიტორინგის ქვეშ ინეფქციის ნიშნების და სიმპტომების გამოსავლენად, ვინაიდან სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად არსებობს იმუნოსუპრესიის მომატებული რისკი.[398]
ამ მედიკამენტების გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ მძიმე იმუნოკომპრომისული სტატუსის მქონე პირებში.[644]

Primary options

ტოცილიზუმაბი: ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 8 მგ/კგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით, მაქსიმუმ 800 მგ/დოზა

ტოცილიზუმაბი : ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 8 მგ/კგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით, მაქსიმუმ 800 მგ/დოზა

როგორც წესი, გამოიყენება ერთჯერადი ინტრავენური დოზის სახით; თუმცა, მე-2 დოზის გამოყენება შესაძლებელია პირველი დოზიდან 12-48 საათის შემდეგ, თუ პაციენტის კლინიკური პასუხი შეუსაბამოა.[398]

სარილუმაბი: ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 400 მგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით

სარილუმაბი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 400 მგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

ტოცილიზუმაბი : ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 8 მგ/კგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით, მაქსიმუმ 800 მგ/დოზა

სარილუმაბი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 400 მგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

ტოცილიზუმაბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

სარილუმაბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

Back

Consider –

იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

[Figure caption and citation for the preceding image starts]: რეკომენდაციები და მტკიცებულებები JAK ინჰიბიტორების გამოყენების შესახებ მძიმე ან კრიტიკული COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებშიBMJ. 2023 იან 12;380:57 [Citation ends]. რეკომენდაციები და მტკიცებულებები JAK ინჰიბიტორების გამოყენების შესახებ მძიმე ან კრიტიკული COVID-19-ით ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში

განვიხილოთ იანუს კინაზას ინჰიბიტორი. გაიდლაინთა რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მტკიცე რეკომენდაციას უწევს პერორალური JAK ინჰიბიტორის (ბარიციტინიბის) მიღებას 14 დღის განმავლობაში ან საავადმყოფოდან გაწერამდე (რომელიც პირველი იქნება) მძიმე დაავადების მქონე ზრდასრულებში. ბარიციტინიბი შეიძლება დაინიშნოს კორტიკოსტეროიდებთან და IL-6 ინჰიბიტორებთან ერთად და უნდა დაიწყოს სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად. ეს რეკომენდაცია დაფუძნებულია მაღალი სიზუსტის მტკიცებულებებზე, რომ ბარიციტინიბი ამცირებს სიკვდილობას და საშუალო სიზუსტის მტკიცებულებაზე იმის შესახებ, რომ ბარიციტინიბი სავარაუდოდ ამცირებს მექანიკური ვენტილაციის ხანგრძლივობას და საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობას. ამ რეკომენდაციის სტატუსი ბავშვებთან მიმართებაში ამჟამად გაურკვეველია.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ბარიციტინიბს ჰოსპიტალიზირებულ მოზრდილებში, რომლებსაც: სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი და უტარდებათ ან გავლილი აქვთ კორტიკოსტეროიდების კურსი (თუ უკუნაჩვენები არ არის) და არ აქვთ ინფექციის მტკიცებულება (გარდა SARS-CoV-2-ისა) რომელიც შეიძლება გაუარესდეს ბარიციტინიბით. ასევე შეიძლება განიხილებოდეს ≥2 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვებში იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებენ იმავე კრიტერიუმებს.[397]
აშშ-ში ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი და ამერიკის ინფექციურ დაავადებათა საზოგადოება რეკომენდაციას უწევენ ბარიციტინიბს პაციენტებში, რომლებიც იღებენ კორტიკოსტეროიდს და აქვთ სწრაფად მზარდი ჟანგბადის მოთხოვნილებები და სისტემური ანთება.[465][644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

ამ კლასის სხვა პრეპარატებს მიეკუთვნება ტოფაციტინიბი და რუქსოლიტინიბი.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია ეწინააღმდეგება ამ კლასის სხვა მედიკამენტების გამოყენებას გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ბარიციტინიბი ან IL-6 ინჰიბიტორები ხელმისაწვდომი არ არის. ტოფაციტინიბის ან რუქსოლიტინიბის ეფექტი სიკვდილობაზე, მექანიკური ვენტილაციის აუცილებლობაზე და საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობაზე გაურკვეველი რჩება და საჭიროა მეტი კვლევითი მტკიცებულება.[398][652][653]

მტკიცებულებები მხარს უჭერენ JAK ინჰიბიტორების გამოყენებას.

კოქრეინის ის მიმოხილვამ აჩვენა, რომ JAK ინჰიბიტორებმა სავარაუდოდ შეამცირეს ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობის მაჩვენებელი 28 დღემდე (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება) და 60 დღემდე (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება). ისინი, სავარაუდოდ, მცირედად ან საერთოდ არ ცვლიან კლინიკური სტატუსის გაუმჯობესების სიჩქარეს ან გვერდითი მოვლენების სიხშირეს (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). ბარიციტინიბი იყო ყველაზე ხშირად გამოკვლეული JAK ინჰიბიტორი.[717]
განახლებადმა სისტემურმა მიმოხილვამ და ქასელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ JAK ინჰიბიტორები სავარაუდოდ ამცირებენ სიკვდილობას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება), ამცირებენ მექანიკური ვენტილაციის ხანგრძლივობას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება) და ამცირებენ საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება), სტანდარტულ მოვლასთან შედარებით.[707][708]

პაციენტები არიან ისეთი ინფქეციების განვითრების მომატებული რისკის ქვეშ, როგორებიცაა აქტიური ტუბერკულოზი, ინვაზიური სოკოვანი ინფექციებიდა ოპორტუნისტული პათოგენები.[398]

მოერიდეთ გამოყენებას დადასტურებული აქტიური ტუბერკულოზის მქონე პაციენტებში.
თითოეული პაციენტი უნდა იმყოფებოდეს მონიტორინგის ქვეშ ინეფქციის ნიშნების და სიმპტომების გამოსავლენად, ვინაიდან სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად არსებობს იმუნოსუპრესიის მომატებული რისკი.
მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს აწარმოეთ სისხლის ანალიზის (ლეიკოციტური ხაზით) მონიტორინგი.

ბარიციტინიბი არ არის რეკომენდებული თირკმლის ან ღვიძლის მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებში.[398]

ბარიციტინიბი არ არის რეკომენდებული მოზრდილებში, რომელთა გამოთვლილი გლომერულური ფილტრაციის სავარაუდო სიჩქარე არის ≤15 მლ/წთ (≤30 მლ/წთ ბავშვებში <9 წლამდე), ან პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან დიალიზზე ან თირკმლის ჩანაცვლებით თერაპიაზე. დოზის შემცირება რეკომენდებულია პაციენტებში, რომელთა გამოთვლილი გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე არის <60 მლ/წთ.
ბარიციტინიბი არ არის შესწავლილი ღვიძლის მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებში და უცნობია საჭიროა თუ არა დოზის კორექცია ამ პაციენტებში. ის უნდა იყოს გამოყენებული მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პოტენციური სარგებელი აღემატება პოტენციურ რისკს.
სიფრთხილით გამოიყენეთ ტოფაციტინიბი და რუქსოლიტინიბი თირკმელების ზომიერი და მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებში (მათ შორის, დიალიზზე მყოფი პაციენტებისთვის); შეიძლება საჭირო გახდეს დოზის კორექცია.
აუცილებელია თირკმელების და ღვიძლის ფუნქციის მონიტორინგი მკურნალობის დაწყებამდე და მის დროს.

გვერდითი მოვლენები მოიცავს ლეიკოპენიას, ლიმფოპენიას, თრომბოციტოზს, ანემიას, სისხლის შედედების დარღვევას, ღვიძლის ფუნქციის დარღვევას და მეორად ინფექციას.[398]

სხვა სერიოზული გვერდითი მოვლენებია ვენური თრომბოზი და მძიმე ინფექციები.

JAK ინჰიბიტორის გამოყენებისას გაითვალისწინეთ გვერდითი მოვლენების რისკი

შეამოწმეთ თირკმელების ფუნქცია JAK ინჰიბიტორის დაწყებამდე პაციენტში, რომელსაც აქვს თირკმელების ქრონიკული დაავადება.

შეამოწმეთ ადგილობრივი ფორმულარი, რადგან შეიძლება საჭირო გახდეს დოზის კორექტირება .
ბარიციტინიბი არ არის რეკომენდებული, თუ თქვენი პაციენტი იმყოფება დიალიზზე, აქვს თირკმელების ბოლო სტადიის უკმარისობა ან აქვს თირკმლის მწვავე დაზიანება.[1187]
რუქსოლიტინიბი და ტოფაციტინიბი სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული თირკმლის ზომიერი და მძიმე უკმარისობის დროს და შესაძლოა საჭირო გახდეს დოზის კორექცია. გაეცანით ადგილობრივ ფორმულარის და მიიღეთ რჩევა ნეფროლოგისგან.

განსაკუთრებით ყურადღებით აკონტროლეთ თირკმელების ფუნქცია JAK ინჰიბიტორებით მკურნალობის დროს თქვენს პაციენტში თირკმლის ქრონიკული უკმარისობით.

აშშ-ს სურსათისა და წამლის სააგენტომ (FDA) და ევროპის მედიკამენტების სააგენტომ გაავრცელეს გაფრთხილებები JAK ინჰიბიტორების გამოყენების შესახებ ადამიანთა გარკვეული ჯგუფებისთვის, რომლებიც იღებენ ამ მედიკამენტებს ქრონიკული ანთებითი მდგომარეობებისთვის. ეს გაფრთხილებები არ ეხება COVID-19-ის მოკლევადიან მკურნალობას და აშშ-ს ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის მიერ COVID-19-ის მკურნალობის გაიდლაინი აცხადებს, რომ ამ კონტექსტში კვლევებიდან მნიშვნელოვანი უსაფრთხოების სიგნალები არ დაფიქსირებულა.[1263][1264][1265]

Primary options

ბარიციტინიბი: ბავშვებში: დოზასთან დაკავშირებით მიმართეთ სპეციალისტს; მოზრდილები: 4 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ, 14 დღის განმავლობაში

ბარიციტინიბი : ბავშვებში: დოზასთან დაკავშირებით მიმართეთ სპეციალისტს; მოზრდილები: 4 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ, 14 დღის განმავლობაში

Secondary options

ტოფაციტინიბი: ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

ტოფაციტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

რუქსოლიტინიბი: ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

რუქსოლიტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

ბარიციტინიბი : ბავშვებში: დოზასთან დაკავშირებით მიმართეთ სპეციალისტს; მოზრდილები: 4 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ, 14 დღის განმავლობაში

Secondary options

ტოფაციტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

რუქსოლიტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

ბარიციტინიბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Secondary options

ტოფაციტინიბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

რუქსოლიტინიბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – სიცხის დამწევები/ტკივილგამაყუჩებლები

Back

Consider –

სიცხის დამწევები/ტკივილგამაყუჩებლები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

რეკომენდებულია პარაცეტამოლის ან იბუპროფენის გამოყენება.[85][397]

იბუპროფენი უნდა მიიღოთ ყველაზე დაბალი ეფექტური დოზით, რაც შეიძლება მცირე ხნით, სიმპტომების საკონტროლოდ. იბუპროფენის გამოყენება რეკომენდებული არ არის ორსულ ქალებში (განსაკუთრებით მესამე ტრიმესტრში) ან <6 თვის ასაკის ბავშვებში (ასაკობრივი ზღვარი განსხვავებულია ქვეყნებს შორის).

არასტეროიდული, ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტები თირკმლის ქრონიკული დაავადების, გულის უკმარისობის ან ასთმის დროს

თირკმლის ქრონიკული დაავადება (CKD)

გულის უკმარისობა

ასთმა

Primary options

პარაცეტამოლი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 500-1000 მგ პერორალურად, ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 4000 მგ დღეში

იბუპროფენი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 300-600 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით), ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 2400 მგ დღეში

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

პარაცეტამოლი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 500-1000 მგ პერორალურად, ყოველ 4-6 საათში ერთხელ, საჭიროებისამებრ, მაქსიმუმ 4000 მგ დღეში

იბუპროფენი : ბავშვები: გაეცანით ადგილობრივ ფარმაკოლოგიურ ცნობარს დოზირების მითითებებისთვის; მოზრდილები: 300-600 მგ პერორალურად (დაუყოვნებლივი გამოდევნით), ყოველ 6-8 საათში ერთხელ, მაქსიმუმ 2400 მგ დღეში

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

პარაცეტამოლი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

იბუპროფენი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

განაგრძეთ საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება ასთმისა და ფქოდ-ისთვის დანიშნულებისამებრ.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ზოგიერთი საინჰალაციო საშუალება შეიცავს მედიკამენტების კომბინაციას, ამიტომ გაითვალისწინეთ ორმაგი დანიშნულების რისკი.
ფქოდ-ის ან ასთმის მქონე პაციენტებში, რომელთაც თირკმლის მწვავე დაზიანება აქვთ, გამოთვლილი GFR <50 მლ/წთ/1.73 მ², შეიძლება საჭირო იყოს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების შეწყვეტა. ეს დამოკიდებულია კონკრეტულ მედიკამენტზე.
- შეამოწმეთ ფორმულარი ან გაიარეთ კონსულტაცია ფარმაცევტთან.

სხვა დანიშნული მედიკამენტები

ასთმის მძიმე ფორმის და ფქოდ-ის მქონე პაციენტებმა, რომლებიც მკურნალობენ პერორალური კორტიკოსტეროიდებით (დანიშნული შემანარჩუნებელი თერაპიის სახით) ასევე უნდა განაგრძონ მათი გამოყენება რაც შეიძლება დაბალი დოზით, ვინაიდან ამ მედიკამენტების შეწყვეტის შედეგად მათი მდგომარეობა შესაძლოა გაუარესდეს.[1171][1189]
პაციენტებმა, რომლებიც იღებენ ბიოლოგიურ თერაპიას მძიმე ასთმისთვის, უნდა გააგრძელონ ამ მკურნალობის მიღება, თუ არ არის რეკომენდაცია, რომ შეწყვიტონ მკურნალობა.[1171]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

აწონ-დაწონეთ დანიშნული ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტების რისკები და სარგებელი

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

მიუხედავად იმისა, რომ ანგიოტენზინგარდამქმნელი ინჰიბიოტრების ან ანგიოტენზინ-II-ის რეცეპტორის ანტაგონისტების მომხმარებელი პაციენტების შესახებ არსებობს ადრინდელი მოსაზრება, რომ ისინი იმყოფებიან ინფექციის ან მისი მძიმე ფორმის განვითრების მაღალი რისკის ქვეშ, კვლევებმა გამოავლინა მაღალი სარწმუნოობის მტკიცებულება, რომ ამ მედიკამენტების გამოყენება არ განაპირობებს დაავადების მძიმე ფორმის განვითარებას ან არასასურველ შედეგებს.[1192][1193][1194]

ჩაატარეთ ინდივიდუალური კლინიკურ შეფასება
რენინ-ანგიოტენზინ-ალდოსტერონის სისტემის (RAAS) ინჰიბიტორების თავდაპირველი ჩვენების (ანგიტენზინგარდამქმნელი ფერმენტის ინჰიბიოტრები, ანგიოტენზინ-II-ის რეცეპტორის ანტაგონისტები, მინერალოკორტიკოიდოების რეცეპტორი/ალდოსტერონის ანტაგონისტები) და პროგნოზული სარგების ხარისხის გათვალისწინებას
რომელიმე მედიკამენტის დროებით შეწყვეტის შემთხვევაში, ჯანმრთელობის გაუმჯობესების შემდეგ ამ მედიკამენტის ხელახლა დანიშვნის გათვალისწინებას.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – დაგეგმეთ პაციენტის გაწერა და რეაბილიტაცია

Back

Consider –

დაგეგმეთ პაციენტის გაწერა და რეაბილიტაცია

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

რუტინულად შეაფასეთ ხანდაზმული პაციენტები ავადობაზე, ფუნქციურ ყლაპვაზე, კოგნიტური ფუნქციების დარღვევაზე და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებზე.

ამ შეფასების საფუძველზე მიიღეთ გადაწყვეტილება, თუ რამდენად არის პაციენტი მზად გაწერისთვის და აქვს თუ არა მას რეაბილიტაციის და შემდგომი მეთვალყურეობის საჭიროებები.[85]

დარწმუნდით, რომ არსებობს გვერდითი მოვლენების მონიტორინგის გეგმები

დარწმუნდით, რომ პაციენტს აქვს გეგმა შემდგომი მონიტორინგის, თანმხლები დაავადებების და COVID-19-ის კონტექსტში კლინიკიდან გაწერის და შემდგომი მეთვალყურეობის კრიტერიუმების შესახებ.

COVID-19-ს შესაძლოა ჰქონდეს ხანგრძლივი ეფექტები, რომლებიც დაკავშირებულია სხვა თანმხლებ დაავადებებთან. პაციენტები და სამედიცინო პროფესიონალები იყენებენ ხოლმე ჩამოთვლილ რესურსებს:
დაიცავით თქვენი ადგილობრივი პროტოკოლები და ჰკითხეთ რჩევა შესაბამისი სპეციალობის გუნდებს.
განიხილეთ ტელემედიცინის გამოყენება დისტანციური კონსულტაციებისთვის კონკრეტულ პაციენტებში.[1153]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – პალიატიური მკურნალობა

Back

Consider –

პალიატიური მკურნალობა

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

პალიატიური თერაპიის ინტერვენციები ხელმისაწვდომი უნდა იყოს თითოეულ იმ დაწესებულებაში, რომელიც უზრუნველყოფს COVID-19-ის მქონე პაციენტების მკურნალობას.

დაადგინეთ, აქვს თუ არა პაციენტს მკურნალობის კომპლექსური გეგმა და გაითვალისწინეთ მისი სურვილები და პირორიტეტები მკურნალობის გეგმის შედგენისას.[85]
მიჰყევით პალიატიური მკურნალობის ადგილობრივ გაიდლაინებს.

COVID-19-ის მქონე პაციენტებში პალიატიური მკურნალოიბის შესახებ მონაცემთა რაოდენობა არასაკმარისია.

კოქრეინის მიმოხილვის თანახმად, სიმპტომების პალიატიური მკურნალობისთვის ფარმაკოლოგიურ ინტერვენციებს აქვთ დაბალი სიზუსტის მტკიცებულება, ხოლო ფარმაკოლოგიური ინტერვენციების უსაფრთხოებისა და არაფარმაკოლოგიური ინტერვენციების ეფექტურობასა და უსაფრთხოებაზე მტკიცებულებები არ არსებობს. მეტი მტკიცებულებაა საჭირო სიცოცხლის ბოლოს მართვის კონტექსტში.[763]
ამ პაციენტებში პალიატიური მკურნალობის ფარმაკოლოგიური სტრატეგიების სწრაფი სისტემური მიმოხილვით, რომელიც არის ამ ტიპის პირველი საერთაშორისო მიმოხილვა, აღმოჩნდა, რომ ზოგად პალიატიურ მოსახლეობასთან შედარებით, COVID-19-ით ინფიცირებული პაციენტების უფრო დიდი ნაწილი საჭიროებს მედიკამენტის მუდმივ მიწოდებას კანქვეშ. სიცოცხლის ბოლოს ხშირად გამოყენებული მედიკამენტების მსუბუქი დოზები საჭირო იყო სიმპტომების კონტროლისთვის. თუმცა, მონაცემების სიმწირის გამო, ამ მაჩვენებლების ინტერპრეტაცია საჭიროა სიფრთხილით.[718]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

–

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ასთმის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

რჩევისთვის მიმართეთ უფროს ექიმებს ან სპეციალისტებს.
დაიცავით სტანდარტული გაიდლაინები და რეკომენდაციები ასთმის გამწვავების სიმძიმის შეფასებისა და მართვის თაობაზე ზრდასრულებში, თუნდაც COVID-19-ის პროვოცირების ფონზე.[1190]
- იხ. ასთმის გამწვავება მოზრდილებში.
- როცა შესაძლებელია, თავი აარიდეთ ნებულაიზერის გამოყენებას. განიხილეთ (კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში) დოზირებული ინჰალატორის გამოყენება სფეისერით, რომელსაც აქვს პირზე მოსარგები ნაწილი ან ნიღაბი, როგორც ნებულაიზერის ალტერნატივა.[1171] მიყევით ადგილობრივ პროტოკოლებს.
დაიწყეთ პერორალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება ასთმის გამწვავების მითითების მიხედვით.[1171][1190]
დროებით შეწყვიტეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების (LAMA) მიღება (მაგ. თუ პაციენტი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე თიოტროპიუმით, აკლიდინიუმით, გლიკოპურონიუმით, უმეკლიდინიუმით) თუ საჭიროა ნებულაიზერით ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (მაგ. იპრატროპიუმი) მიღება (ექსპერტული მოსაზრება).
- არსებობს მოსაზრება, რომ შეიძლება გამოვლინდეს დამატებითი გვერდითი ანტიქოლინერგული ეფექტები.
- ნებულაიზერით მკურნალობის დასრულების შემდეგ ხელახლა გამოწერეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტები (LAMA).

Back

–

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ფქოდ-ის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

რჩევისთვის მიმართეთ უფროს ექიმებს ან სპეციალისტებს.
განასხვავეთ იგი სხვა მდგომარეობებისგან როგორებიცაა მწვავე კორონარული სინდრომი, გულის მწვავე უკმარისობა და პნევმონია, ასევე COVID-19-ის გართულებები.[1189]
დაიცავით დამტკიცებულ გაიდლაინები ფქოდ-ის გამწვავების მართვის შესახებ, მათ შორის დანიშნეთ ხანმოკლე პერორალური კორტიკოსტეროიდები კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში.[1189] იხ. ფქოდ-ის მწვავე ეპიზოდი.
განიხილეთ პრესირებული მეტრირებული დოზის ინჰალატორის, მშრალი ფხვნილის ინჰალატორის, ან რბილი აეროზოლის ინჰალატორის გამოყენება ნებულაიზერების ნაცვლად არაკრიტიკულ პაციენტებში, რომლებსაც არ უტარდებათ დამხმარე სუნთქვითი თერაპია.[1189] დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები და პროტოკოლები.
- ნებულაიზერის გამოყენების შემთხვევაში, ბრონქოდილატორის გამოყენება ნებულაიზერით უნდა გაგრძელდეს 24-48 საათი, შემდეგ პაციენტი უნდა გადავიდეს ჩვეულ ინჰალატორზე (ექსპერტული მოსაზრება).
დროებით შეწყვიტეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების (LAMA) მიღება (მაგ. თუ პაციენტი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე თიოტროპიუმით, აკლიდინიუმით, გლიკოპურონიუმით, უმეკლიდინიუმით) თუ საჭიროა ნებულაიზერით ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (მაგ. იპრატროპიუმი) მიღება (ექსპერტული მოსაზრება).
- არსებობს მოსაზრება, რომ შეიძლება გამოვლინდეს დამატებითი გვერდითი ანტიქოლინერგული ეფექტები.
- დარწმუნდით, რომ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტი ხელახლა დაინიშნა ნებულაიზერით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ.

– აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

Back

–

აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს სისხლში გლუკოზის მონიტორინგის თაობაზე სტაციონარში COVID-19-ის და დიაბეტის შემთხვევებში.

ჰიპერგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

დაიცავით ჰოსპიტალის ადგილობრივი პროტოკოლი თუ კაპილარულ სისხლში გლუკოზა ≥12 მმოლ/ლ (≥216 მგ/დლ).
- COVID-19 -ის გაიდლაინებში ზოგადად ხაზგასმულია ჰიპერგლიკემიის მართვის მნიშვნელობა.[1178]
- გამორიცხეთ დიაბეტური კეტოაციდოზი და ჰიპეროსმოლური ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა, რასაც ურგენტული და სპეციფიკური მართვა სჭირდება.
- განიხილეთ ჰიპერგლიკემიასთან დაკავშირებული მდგომარეობები, როგორიცაა სეფსისი.[1177]
გაითვალისწინეთ, რომ ჩამოთვლილი მედიკამენტები შეიძლება ასოცირებული იყოს ჰიპერგლიკემიასთან და შეიძლება საჭირო გახდეს მათი გადახედვა:[1216]
- კორტიკოსტეროიდები (მაგ. დექსამეტაზონი)
- ზოგიერთი ბეტა-ბლოკერი (მაგ. პროპრანოლოლი, ატენოლოლი)
- თიაზიდის ჯგუფის შარდმდენები (მაგ. ჰიდროქლოროთიაზიდი)
- ზოგიერთი მეორე თაობის ანტიფსიქოზური საშუალება (ოლანზაპინი, კლოზაპინი)
- გარკვეული ფთორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი)
- კალცინეურინის ინჰიბიტორები (ციკლოსპორინი, ტაკროლიმუსი)
- პროტეაზას ინჰიბიტორები (მაგ., რიტონავირი).
თუ თქვენს პაციენტს არ აქვს დიაბეტური კეტოაციდოზი/ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა, მაგრამ აქვს სისხლში გლუკოზა 12 მმოლ/ლ-ზე (216 მგ/დლ) ზემოთ , მიჰყევით თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლებს ჰიპერგლიკემიის მართვის შესახებ COVID-19-ით დაავადებულ პაციენტებში.[1215]
- გახსოვდეთ, რომ მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებს, რომლებიც ინტენსიურში იმყოფებიან, შეიძლება აღენიშნებოდეთ მაღალი რეზისტენტობა ინსულინის მიმართ. მოითხოვეთ სამედიცინო დახმარება დიაბეტის სპეციალისტების თქვენი სტაციონარული გუნდისგან ასეთ პირობებში.[1215]

Practical tip

ითხოვეთ ექსპერტის რჩევა დიაბეტის სტაციონარული მართვის კუთხით.

ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

ინგლისსა და უელსში 5 სტაციონარული პაციენტიდან 1-ს აქვს მნიშვნელოვანი ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს.[1217]

ჰიპოგლიკემიის მიზეზებია:[1218]

მწვავე ავადმყოფობის შემდგომი პერიოდი
- COVID-19-ის შემდეგ, გამოჯანმრთელების ფაზაში შეიძლება შეიცვალოს ინსულინის საჭიროება, ამიტომ აუცილებელია ინსულინის რეჟიმის მორგება[1215]
პაციენტის კვების შემთხვევით გამოტოვება ან შეფერხება, შეიძლება მოხდეს როცა COVID-19-ის მქონე პაციენტებს აჭმევენ მუცელზე დაწოლილ მდგომარეობაში[1177]
კორტიკოსტეროიდების, განსაკუთრებით დექსამეტაზონის დოზების შემცირება COVID-19-ით დაავადებულ პაციენტებში[1215]
ინსულინის ან პერორალური ჰიპოგლიკემიური მედიკამენტის შეცდომით მიწოდება
ინსულინის არასწორ დროს გაკეთება, საკვების მიღების დროის გაუთვალისწინებლად
პაციენტი ჭამს ნაკლებს მაგრამ იღებს დიაბეტის იმავე მედიკამენტებს
ძილის წინ პაციენტი წახემსებას ვერ ახერხებს
მადის დაქვეითება და ღებინება.

მწვავე ჰოსპიტალურ პირობებში, შესაძლებელია კვების დაგვიანება/შეფერხება, ან სხვადასხვა დროს მიწოდება.
- სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტი დანიშნეთ კვებამდე ან საჭმელთან ერთად მისაღებად. შეამოწმეთ ადგილობრივი ფორმულარი უფრო სპეციფიკური მითითებისთვის დოზირების დროის შესახებ კონკრეტული მედიკამენტისთვის.
- არ გამოიყენოთ სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტი ღამე და თუ პაციენტი იღებს დოზას საღამოს კვებასთან ერთად, შეამცირეთ საღამოს დოზა ღამის ჰიპოგლიკემიის პრევენციისთვის (ექსპერტის მოსაზრება).

Practical tip

ამ პაციენტებს აქვთ ჰიპოგლიკემიის პროგრესირების მაღალი რისკი.
გამოიყენეთ ნახშირწყლები, როგორც რეკომენდებულია ჰიპოგლიკემიის გაიდლაინში და მიჰყევით თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლს.[1218]

15 წუთში გადაამოწმეთ სისხლში გლუკოზა, რათა შეაფასოთ მკურნალობაზე რეაქცია
თუ ჰიპოგლიკემია დაკორექტირდა, არ შეწყვიტოთ ინსულინის შემდეგი გეგმიური დოზის მიღება. ამან შეიძლება გამოიწვიოს უკუცემითი ჰიპერგლიკემია და დიაბეტური კეტოაციდოზი პირველი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში.
- მოიძიეთ დიაბეტის სტაციონარული სპეციალისტების გუნდის რჩევა, საჭიროა თუ არა თქვენი პაციენტის ინსულინის რეჟიმის გადახედვა.

პროტოკოლები შეიძლება განახლდეს COVID-19-ის კონტექსტის შესაბამისად. მაგალითად, აშშ-ს ზოგიერთ ჰოსპიტალში გამოიყენება "ვირტუალური" ფორმატები, რაც მოიცავს თვითმართვის პროტოკოლების გაფართოებას, პირადი დაცვის საშუალებების დაზოგვას, როცა ეს უსაფრთხოა.[1178]

– პაციენტის ტერფების შემოწმება

Back

–

პაციენტის ტერფების შემოწმება

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ტერფების შემოწმება საჭიროა ინფექციის, წყლულის აღმოსაჩენად, რომელიც პაციენტმა შეიძლება ვერ შენიშნოს.

დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები. სწრაფი და მარტივი ტესტია Ipswich Touch Test©️, რომელიც მოიცავს ტერფის მეორე თითის წვეროს შეხებას 1-2 წამით, შემდეგ მესამე, მეოთხე და მეხუთე ფალანგებზე შეხებას.[1220]
- თუ პაციენტი ვერ გრძნობს შეხებას ორ ან მეტ ადგილას (ამ ექვსიდან), შეიძლება დაქვეითებული იყოს დამცავი შეგრძნება.
თუ პაციენტს დაქვეითებული აქვს შეგრძნება, მაღალია წოლითი დაწყლულების რისკი. შეატყობინეთ მომვლელ პერსონალს ეს და გამოიყენებენ ზეწოლის შესამცირებელ მოწყობილობებს.

საკამათოა, უნდა გამოიყენებოდეს თუ არა კომპრესიული გეტრები დიაბეტის მქონე პაციენტებში – არ გამოიყენოთ თუ ფიქსირდება სისხლძარღვოვანი დაავადება.

– მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Back

–

მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

COVID-19-ის მქონე პაციენტებში განსაკუთრებით რელევანტურია ჩამოთვლილი წამალთშორისი ურთიერთქმედებები და გვერდითი ეფექტები: სედაცია, კარდიოტოქსიკურობა (QT გახანგრძლივება), და სუნთქვის დაქვეითება.[1153]

თუ ანტიდეპრესანტებს სწრაფად მოხსნით, პაციენტს შეიძლება განუვითარდეს მოხსნის სიმპტომები.[1223]
მოხსნის სიმპტომების სიმძიმე განსხვავებულია, მაგრამ მდგომარეობა უსიამოვნოა და შეიძლება გაართულოს სხვა მწვავე მდგომარეობის მართვაც.[1223][1224]

მედიკამენტების მიმოხილვისას, დააკვირდით:

მიმდინარე და გადატანილი გვერდითი ეფექტები
ბოლო დროს დოზის ცვლილებებს
მედიკამენტების კლასის ცვლილებებს
დეპრესიის კონკრეტული ქვეტიპების ფარმაკოლოგიურ ნიუანსებს (მაგ. ფსიქოზური დეპრესიის შემთხვევაში ასევე იქნება დანიშნული ანტიფსიქოზური საშუალება)
დამატებითი სტრატეგიები, რომლებიც რეზისტენტული დეპრესიის სამკურნალოდ გამოიყენება (მაგ. ლითიუმი ან ქუეტიაპინით სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიური ინჰიბიტორების გაძლიერება).

გაითვალისწინეთ წამალთაშორისი ურთიერთქმედებები.

ანტიდეპრესანტებმა შეიძლება გამოიწვიოს ფარმაკოკინეტიკური (CYP450 ინჰიბიტრების გამო) და ფარმაკოდინამიკური წამალთშორისი ეფექტები სხვა წამლებთან ურთიერთქმედებისას.[1225][1226] გაითვალისწინეთ ეს საკითხი COVID-19-ის გამო დანიშნული წამლების შემთხვევაშიც (ექსპერიმენტული თერაპიები, იხილეთ ახალი მედიკამენტები).

განსაკუთრებული სიფრთხილით დანიშნეთ კორტიკოსტეროიდები, ანტიკონვულსანტებიდა პარკინსონის მედიკამენტები.

გაითვალისწინეთ გვერდითი ეფექტები, მაგ.:[1226]

QT გახანგრძლივება, არითმიები, მომატებული გულისცემაან პოზიციური ჰიპოტენზია ახასიათებს ტრიციკლურ ანტიდეპრესანტებს. შეამოწმეთ ეკგ, განსაკუთრებით არითმიის რისკის მქონე პირებში.
ჰიპონატრიემია, რომელსაც ანტიდეპრესანტები იწვევს, განსაკუთრებით სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიური ინჰიბიტორები, მძიმდება სხვა მედიკამენტების თანხლებით (მაგ. შარდმდენებით). შეამოწმეთ შრატში ელექტროლიტების პანელი.
სეროტონინის სინდრომი (შეცვლილი ფსიქიკური მდგომარეობა, აჟიტირება, ტრემორი, ჰიპერრეფლექსია, კლონუსი, კუნთების რიგიდობა, დიაფორეზი, ტაქიკარდია, გაძლიერებული ნაწლავური ხმიანობა, ტემპერატურა >38℃), განსაკუთრებით პოლიფარმაციის და/ან სეროტონერგული აგენტის ზედოზირების დროს.[1227][1228] იხ. სეროტონინის სინდრომი.
- განსაკუთრებით გაითვალისწინეთ სეროტონინის სინდრომის რისკი თირკმლის ბოლო სტადიის დაავადების მქონე პაციენტებში, რომლებიც იღებენ სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიურ ინჰიბიტორებს. დეპრესიის მკურნალობა თირკმლის უკმარისობის დროს საჭიროებს მულტიდისციპლინურ მიდგომას და სიფრთხილეს.
ჰეპატოტოქსიკურობა ანტიდეპრესანტების დოზები მოარგეთ ღვიძლის უკმარისობის ხარისხს. ჰეპატოტოქსიკური მედიკამენტების დანიშვნისგან თავი შეიკავეთ.
კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან სისხლდენა. სეროტონინის უკუმიტაცების ინიჰბიტორები ასოცირდება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან სისხლდენის მომატებულ რისკთან[1226] რისკი განსაკუთრებით იზრდება ასპირინთან, არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებთან ან პერორალურ ანტიკოაგულანტებთან ერთად დანიშვნისას.[1229][1230] ეცადეთ თავი აარიდოთ ამ მედიკამენტების კომბინაციას.[1226] ყურადღებით დააკვირდით და გაითვალისწინეთ გასტროდაცვა პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორებით, თუ სეროტონინის უკუმიტაცების ინჰიბიტორის გამოყენების თავიდან აცილება შეუძლებელია.[1226]

ეს შეიძლება გულისხმობდეს სამედიცინო/ჯანდაცვის პერსონალს. საქველმოქმედო ორგანიზაციებს, ოჯახს და სოციალურ ქსელს, ფსიქოლოგიურ თერაპიას.

Practical tip

– განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან

Back

–

განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

მიმართვა შეიძლება არ იყოს საჭირო, თუ არ არსებობს შეშფოთება, რომ დეპრესიამ და/ან მისმა მართვამ (მაგ., მედიკამენტებმა) შეიძლება გავლენა მოახდინოს მწვავე მდგომარეობაზე (ექსპერტული დასკვნა).
დაიცავით თქვენი საავადმყოფოს ადგილობრივი პროტოკოლები/რეფერალური გზები.
COVID-19 ასოცირებულია ფსიქიატრიულ და ნევროლოგიურ გამოვლინებებთან, როგორიცაა დეპრესია.[1153]

მტკიცებულება: დეპრესია და მკურნალობის რეჟიმის დაცვა გაწერის შემდეგ

შეიძლება გამოიწვიოს უარესი კლინიკური შედეგები, რეჰოსპიტალიზაციის უფრო მაღალი რისკის ჩათვლით.[1237][1238][1239]
რაც მთავარია, აფექტური სიმპტომები, მათ შორის დეპრესია, დაკავშირებულია ჭარბ სიკვდილობასთან, თუმცა მიზეზობრივი კავშირი ჯერ კიდევ დასადასტურებელია.[1240][1241]

Back

–

მართეთ ნიკოტინზე დამოკიდებულება და მხარი დაუჭირეთ მწეველებს მოწევის შეწყვეტაში

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ამის და სხვა ცნობილი ზიანის გათვალისწინებით, რასაც თამბაქო იწვევს, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მხარს უჭერს თამბაქოს მოწევის შეწყვეტას ყველა პაციენტში, მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მეთოდების გამოყენებით.[1243]

პაციენტებს ურჩიეთ:[1242]

ნიკოტინი ძლიერ დამოკიდებულებას იწვევს, მაგრამ არ არის მოწევასთან დაკავშირებული ზიანის მიზეზი
ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპია არ იწვევს სწრაფ მოხსნას, რაც შეიძლება იყოს შემაშფოთებელი და არასასიამოვნო
არსებობს რამდენიმე ეფექტური მკურნალობის ვარიანტი, რომელიც გვთავაზობს საუკეთესო შანსს პაციენტმა შეწყვიტოს მოწევა სპეციალისტების დახმარებასთან ერთად.

ჰკითხეთ პაციენტს, გაღვიძებიდან რამდენ ხანში ეწევა პირველ სიგარეტს. თუ პასუხი არის <30 წუთი, ამ პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს ნიკოტინზე უფრო ძლიერი დამოკიდებულება. ამის მიხედვით შეარჩევთ ტრანსდერმული ნიკოტინის მისაკრობის დოზას.
შეამოწმეთ თქვენი ადგილობრივი ფორმულარი, განსაკუთრებით თუ პაციენტს აქვს ერთი ან მეტი თანმხლები დაავადება და/ან ჰემოდინამიურად არასტაბილურია.
დარწმუნდით, რომ ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპიის საკმარისი დოზა ინიშნება მოხსნის სიმპტომების ადეკვატურად მოსაგვარებლად.[1246]

შეამოწმეთ ფორმულარი ან გაიარეთ კონსულტაცია ფარმაცევტთან უკუჩვენებების შესამოწმებლად.
ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები არ არის ვარენიკლინის დანიშვნის უკუჩვენება. თუმცა, ვარენიკლინი სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული ადრე არსებული ფსიქიატრიული დაავადების მქონე ადამიანებში, რადგან მან შეიძლება გააუარესოს სიმპტომები.
ბუპროპიონი არის მოწევის შეწყვეტის ალტერნატიული ვარიანტი, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ წარმატებული იყოს მოწევის შესაწყვეტად.[1242][1249] განიხილეთ წამალთშორისი ურთიერთქმედების პოტენციალი.

კრიტიკული დაავადება

1st line – ინტენსიური/კრიტიკული მოვლის განყოფილებაში ჰოსპიტალიზაცია

Back

1st line –

ინტენსიური/კრიტიკული მოვლის განყოფილებაში ჰოსპიტალიზაცია

კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტები (მწვავე რესპირატორული დისტრესსინდრომის, სეფსისის ან სეპტიური შოკის არსებობა) უნდა რეფერირდნენ ან ტრანსპორტირდნენ ინტენსიური/კრიტიკული მოვლის განყოფილებაში, სპეციალისტთა გუნდის ხელმძღვანელობით.[85] დაავადების სიმძიმის განმარტებებისთვის იხ კრიტერიუმები.

განიხილეთ მკურნალობის ვარიანტების რისკები, სარგებელი და შესაძლო შედეგები პაციენტებთან და მათ ოჯახებთან, მიეცით მათ საშუალება, გამოხატონ საკუთარი სურვილები მართვის პროცესთან დაკავშირებით. მკურნალობის შერჩევის დროს გაითვალისწინეთ მათი სურვილები და მოლოდინები. ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში გამოიყენეთ გადაწყვეტილების მიღებისთვის დამხმარე ინსტრუმენტები. შეადგინეთ მკურნალობის ესკალაციის გეგმა. განიხილეთ წინასწარ არსებული გეგმები ან გადაწყვეტილებები მკურნალობის უარყოფის თაობაზე იმ შემთხვევაში, თუ პაციენტს აქვს თანმხლები მძიმე დაავადებები.[397]
დანერგეთ ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის ადგილობრივი პროცედურები.

შეაფასეთ თქვენი პაციენტის მოწყვლადობის დონე

Practical tip

ჰკითხეთ პაციენტს მისი შესაძლებლობების შესახებ ამ მწვავე ეპიზოდამდე 2 კვირით ადრე (საჭიროების შემთხვევაში გამოკითხეთ ოჯახის წევრებსაც).
გამოიყენეთ კლინიკური მოწყვლადობის შკალა (CFS) თუ თქვენი პაციენტი ≥65 წლისაა. Dalhousie University: Clinical Frailty Scale Opens in new window ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს CFS-ის გამოყენებას, როდესაც ადამიანი საავადმყოფოშია მიყვანილი COVID-19-ით.[1156]
- ეს ინსტრუმენტი პრაქტიკულად დაგეხმარებათ მოწყვლადობის იდენტიფიცირებისთვის, მაგრამ არ უნდა დაეყრდნოთ მას ცალკეულად.
- ზოგადად, ხანდაზმულ პაციენტებში მოწყვლადობის მაღალი ქულა გადაუდებელი სამედიცინო დახმარების განყოფილებაში მიღებისას ასოცირებულია არასასურველი შედეგების მომატებულ რისკთან.[1157] კონკრეტულად COVID-19-ით დაავადებული პაციენტებისთვის, ზოგიერთ, მაგრამ არა ყველა კვლევაში დაფიქსირებულია მოწყვლადობის უფრო მაღალი დონე სიკვდილობის რისკის მატებასთან ერთად.[1153][1158][1159][1160]
თუ თქვენმა პაციენტმა 5 ან უფრო მაღალი ქულა მოაგროვა, მოიძიეთ რჩევა შესაბამისი ადგილობრივი მიმართვის შესახებ ჰოლისტიკური მიმოხილვისთვის, რომელიც უნდა მოიცავდეს დისკუსიას მათი მკურნალობის მოლოდინებისა და მოვლის მიზნების შესახებ.
დაეხმარეთ მულტიდისციპლინური ზრუნვის განხორციელებას და მართვის მიდგომის მორგებას იმის მიხედვით, რასაც პაციენტი ყველაზე მეტად აფასებს.[1161]

ესკალაციის გეგმის შემუშავება/ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობის განხილვა

ესკალაციის გეგმა უნდა მიოცავდეს:[1162]
- რეანიმაციის სტატუსი (მაგ., ‘გადაწყვეტილება რეანიმაციის შეჩერების შესახებ’ [DNACPR])
- ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობა (მაგ. პაციენტის ინტუბაციის ან ინტენსიური მკურნალობის განყოფილებაში მოთავსების შესაბამისობა).
გათვალისწინებული უნდა იყოს კომპლექსური მკურნალობის დაგეგმარება, მათ შორის იურიდიული კომპლექსური დირექტივები.[1153][1162]
პაციენტთან უნდა განიხილოთ ინდივიდუალური სურვილები, რათა მიღებული იყოს ინფორმირებული გადაწყვეტილება და გაგებული იყოს სარგებლისა და რისკის ბალანსი, როცა მაღალი ინტენსივობის ჩარევებზეა საუბარი.

შეაფასეთ და დააფიქსირეთ კოგნიტური შესაძლებლობები (კონკრეტული გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა იმ დროს, როდესაც გადაწყვეტილების მიღებაა საჭირო).[1163] დაიცავით თქვენს რეგიონში არსებული შესაბამისი კანონმდებლობა.
ინგლისსა და უელსში, ჯანდაცვის პროფესიონალები უნდა დაემორჩილონ 2005 წლის აქტს ფსიქიკური შესაძლებლობების შესახებ.[1164] შეფასებები უნდა ტარდებოდეს აქტში წარმოდგენილი პრინციპების შესაბამისად.[1164]
თუ პაციენტს არ აქვს სრულყოფილი კოგნიტური ფუნქცია, გაიარეთ კონსულტაცია მათ უახლოეს ნათესავებთან საუკეთესო ინტერესების“ გადაწყვეტილების მისაღებად, იმის გათვალისწინებით, თუ რა არის ცნობილი პაციენტის ადრე გამოხატული პრეფერენციების შესახებ.[1164] ინგლისსა და უელსში 2005 წლის მენტალური შესაძლებლობების შესახებ კანონის თანახმად, თუ პაციენტს „წარმომადგენელი“ არ ყავს (ანუ, არავის შეუძლია მისი საუკეთესო ინტერესების წარმომადგენლობა, არ შედის დაქირავებული პერსონალი) და გადაწყვეტილება არ არის კრიტიკული, თქვენ უნდა მოიძიოთ დამოუკიდებელი გონებრივი შესაძლებლობების ადვოკატი (IMAC) ამ როლის შესასრულებლად.[1165] შეამოწმეთ თქვენი ქვეყნის/რეგიონის შესაბამისი კანონმდებლობა.

ჰიპოტენზიის შემთხვევაში შეიკავეთ თავი ანტიჰიპერტენზიული და/ან შარდმდენი საშუალებების გამოყენებისგან

განიხილეთ ანტიჰიპერტენზიული და/ან შარდმდენი საშუალებების გამოყენების შეჩერება პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ ჰიპერტენზიის, გულის კორონარული დაავადების, გულის უკმარისობის, ინსულტის ან თირკმელების ქრონიკული დაავადების ანამნეზი, იმ შემთხვევაში, თუ პაციენტი:

არის შოკური მდგომარეობა ან ჰიპოტენზია, ან
პაციენტს აქვს არტერიული წნევა ≥40 მმ.ვწყ.სვ. უფრო დაბალი ვიდრე ნორმა, ან
განვითარდა ორთოსტატული ჰიპოტენზია ან პოსტურალური სიმპტომები(ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).
- ორთოსტატული ჰიპოტენზია განისაზღვრება, როგორც სისტოლური არტერიული წნევის დაცემა ≥20 მმ.ვწყ.სვ-ით და/ან დიასტოლური არტერიული წნევის დაცემა ≥10 მმ.ვწყ.სვ-ით ადგომიდან 3 წუთის ფარგლებში[1266]
- პრაქტიკაში, ფეხზე დგომისას არტერიული წნევის დადგენა შესაძლებელია მას შემდეგ, რაც ადამიანი დგას მინიმუმ 1 წუთის განმავლობაში.[1267]

გაარკვიეთ პაციენტის ბაზისური წნევა და შეაფასეთ სითხის მოცულობის სტატუსი.

გულის უკმარისობისთვის მკურნალობაზე მყოფ პაციენტებს შესაძლოა ქრონიკულად დაბალი არტერიული წნევა ჰქონდეთ (მაგ. სისტოლური არტერიული წნევა ≤90 მმ.ვწყ.სვ.). თუ სისტოლური წნევა დაეცემა 10-15 ან მეტი მმ.ვწყ.სვ. ერთეულით და ვლინდება სიმპტომები, შეიძლება უკეთესი იყოს წნევის დამწევი მედიკამენტების შეჩერება, თუ მათ პროგნოზული სარგებელი არ აქვთ გულის უკმარისობისთვის (მაგ. ამლოდიპინი, დოქსაზოსინი).
- თუ მედიკამენტს აქვს პროგნოზული სარგებელი გულის უკმარისობისთვის (მაგ. საკუბიტრილი/ვალსარტანი, ბეტა/ბლოკერები), განიხილეთ მედიკამენტის მიღების დროის შეცვლა, ღამე მიღება ან დოზის გაყოფა (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).
- თქვენ შეიძლება დაგჭირდეთ ექსპერტის მიერ პაციენტის მიმოხილვა.

თუ გულის უკმარისობის და/ან თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტს შეუჩერდება შარდმდენებით მკურნალობა,აუცილებელია მჭიდრო მონიტორინგი, ვინაიდან სითხე შეიძლება სწრაფად დაგროვდეს.

გაითვალისწინეთ, რომ ნატრიუმ-გლუკოზის კოტრანსპორტერ-2 (SGLT2) ინჰიბიტორებს, მედიკამენტების კლასს, რომელსაც აქვს პროგნოზული სარგებელი როგორც გულის უკმარისობისთვის, ასევე თირკმლის ქრონიკული უკმარისობისთვის, ასევე აქვთ სუსტი შარდმდენი ეფექტი.[1268]

თუ მწვავე ავადმყოფობის დროს შეაჩერებთ ანტიჰიპერტენზიული ან შარდმდენი საშუალებების გამოყენებას, განიხილეთ მათი განახლება პაციენტის ჰოსპიტალიდან გაწერამდე, საჭიროების შემთხვევაში (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).

განაახლეთ მკურნალობა სათითაოდ, დაბალი დოზით სთხოვეთ პაციენტის ოჯახის ექიმს, ტიტრაციით დაუბრუნდეს ნორმალურ დოზას.
- პაციენტების უმეტესობა ვერ აიტანს ყველა მედიკამენტის ერთდროულ აღდგენას, მანამდე მიღებული დოზებით.
- თუ კლინიკურად არ არის მიზანშეწონილი ამ მედიკამენტების ხელახლა დაწყება გაწერამდე, დარწმუნდით, რომ პაციენტს აქვს შემდგომი ვიზიტი დაგეგმილი, რათა გადაწყვიტოს, როდის შეიძლება მედიკამენტების ხელახლა დაწყება.
- დარწმუნდით, რომ მკაფიოდ ესაუბრეთ ექიმს, რომელიც გასინჯავს თქვენს პაციენტს გაწერის შემდეგ.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს 10 დღიან იზოლაციას სიმპტომატური პაციენტებისთვის, ხოლო 5 დღიან იზოლაციას უსიმპტომო პაციენტებისთვის (ძალიან დაბალი სიზუსტის მტკიცებულებებზე დაყრდნობით). იზოლაციის პერიოდის შესამცირებლად შეიძლება გამოიყენოთ ანტიგენის სწრაფი ტესტირება.[85]
ეს მითითებები განსხვავდება და მეტი ინფორმაციისთვის უნდა გაეცნოთ თქვენს ადგილობრივ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის გაიდლაინებს.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

Back

Plus –

სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

განიხილეთ სითხეებისა და ელექტროლიტების მართვა, ანტიმიკრობული მკურნალობა და სიმპტომების მართვა საჭიროებისამებრ.

იხილეთ მძიმე COVID-19 დეტალური ინფორმაციისთვის.

დაავადების კრიტიკულ ფორმასთან დაკავშირებული გართულებების თავიდან ასარიდებლად უზრუნველყავით სტანდარტული ინტერვენციების ჩატარება.[85]

COVID-19-ის მქონე პაციენტებში სეფსისის და სეპტიკური შოკის მართვა ამ თემის ფარგლებს სცდება. იხ. გართულებები.

შეამოწმეთ თირკმლის საწყისი ფუნქცია და განაგრძეთ რეგულარული მონიტორინგი

თირკმლის ქრონიკული დაავადება თირკმლის მწვავე დაზიანების მნიშვნელოვანი რისკფაქტორია.[1167] დიაბეტი და გულის უკმარისობა ასევე აღიარებული რისკ-ფაქტორებია თირკმლის მწვავე დაზიანებისთვის იმ ადამიანებში, რომლებიც მწვავედ არიან დაავადებული ან უტარდებათ ოპერაცია.[1166]
თირკმლის ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის და COVID-19-ის თანაარსებობის შემთხვევაში მომატებულია თირკმლის მწვავე დაზიანების რისკი, რომელიც თავისმხრივ უკავშირდება ცხელებას, დეჰიდრატაციას, და არასტეროიდული ანტიანთებითი მედიკამენტების გამოყენებას.
- თირკმლის მწვავე დაზიანება COVID-19-ის ფონზე შეიძლება იყოს ხშირი, მაგრამ პრევალენტობა უცნობია. დაზიანება ასოცირდება სიკვდილობის მატებასთან.[1156] იხ. გართულებები.
თუ პაციენტი სახლში რჩება, უნდა გქონდეთ მონიტორინგის მექანიზმი, რათა დროულად მოხდეს ჰოსპიტალიზაცია, დამძიმების შემთხვევაში.[1153]

თირკმლის ქრონიკული დაავადების, დიაბეტის და/ან გულის უკმარისობის მქონე პაციენტებისთვის:[1166]
- შეადარეთ თირკმლის ფუნქცია ბოლო ხელმისაწვდომ შედეგებს და მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს თირკმლის მწვავე დაზიანების გამოვლენისთვის
- ყოველდღიურად გადახედეთ თირკმლის ფუნქციას, ასევესითხის მოცულობის სტატუსს (ექსპერტული მოსაზრება)
- საჭიროა ოლიგურიის მონიტორინგი და შესაბამისი რეაგირება.

შეაფასეთ სითხის სტატუსი და მართეთ სითხის ბალანსი განსაკუთრებული მონიტორინგის ქვეშ

შეაფასეთ პაციენტი შემდეგ მონაცემებზე:[1254]
- პულსი
- სისხლის წნევა
- პერიფერიული პერფუზია
- საუღლე ვენის წნევა
- ფილტვის და პერიფერიული შეშუპება
- პოსტურული ჰიპოტენზია.
დაადგინეთ თქვენი პაციენტის საწყისი არტერიული წნევა რადგან საბაზისო წნევიდან დაცემა და რაიმე სიმპტომთან ასოცირება (როგორიცაა პრესინკოპე ან სინკოპე) უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე აბსოლუტური სისტოლური არტერიული წნევა.

გულის უკმარისობა

გაითვალისწინეთ, რომ სისტოლური წნევა <90 მმვწყსვ შეიძლება მიუთითებდეს ჰიპოტენზიაზე, მაგრამ პაციენტს, რომელიც მკურნალობს გულის ქრონიკული უკმარისობისთვის, შეიძლება ჰქონდეს საწყისი სისტოლური წნევა <90 მმვწყსვ.
სითხის რეანიმაციის დაწყებამდე გაითვალისწინეთ და მოიძიეთ რჩევა თქვენი პაციენტის უფრო ინტენსიური მოვლის კლინიკაში გადაყვანის შესახებ.

CKD

ხელახლა შეაფასეთ პაციენტი სითხის საწყისი საცდელი გადასხმის შემდეგ.
თუ ისინი სწრაფად არ სტაბილიზდებიან:
- მოისმინეთ უფროსი თანამშრომლების მოსაზრება და
- განიხილეთ თქვენი პაციენტის გადაყვანა ზრუნვის უფრო ინტენსიური დონის მქონე გარემოში.

განსაკუთრებით ხშირად აკონტროლეთ სითხის ბალანსი

გულის უკმარისობის და/ან თირკმლის ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტებში არსებობს ფილტვის შეშუპების მნიშვნელოვანი რისკი სითხის გადასხმის დროს, ამიტომ აუცილებელია ახლო მონიტორინგი (თავდაპირველად ყოველ საათში ერთხელ).
სტაციონარული მონიტორინგი უნდა მოიცავდეს:
- სითხის მოცულობის სტატუსის რეგულარულ კლინიკურ შეფასებას (პულსი, წნევა, საუღლე ვენის წნევა, ფილტვის და პერიფერიული შეშუპების შეფასება)
- სითხის ბალანსი (მიღებული/გამოსული) და წონა ყოველდღე
- თირკმლის ფუნქციის შემოწმება, თავდაპირველად ყოველდღიურად.
განიხილეთ შარდის ბუშტის კათეტერიზაცია იმ შემთხვევაში, თუ შარდის გამოყოფის გაზომვა რთულია, მაგრამ გახსოვდეთ ინფექციის და ტრავმის მომატებული რისკები.
უფრო დიდი კლინიკური სირთულის მქონე პაციენტებს, როგორიცაა გულის უკმარისობის და/ან შორსწასული თირკმლის ქრონიკული უკმარისობის მქონე პირებს, შეიძლება დასჭირდეთ ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში გადაყვანა ცენტრალური ვენური წნევის ან ფილტვის არტერიის კათეტერიზაციის გამო, განსაკუთრებით სითხის რეანიმაციის კონტექსტში.[1255]

დაუყოვნებლივ შეწყვიტეთ სითხის გადასხმა
სთხოვეთუფროს პერსონალს დახმარება
განვიხილოთ ინტრავენური შარდმდენები და
ფილტვების შეშუპებაზე ეჭვის შემთხვევაში(ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე) შეუკვეთეთ გულმკერდის სასწრაფო რენტგენი .

არასტეროიდული, ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტები თირკმლის ქრონიკული დაავადების, გულის უკმარისობის ან ასთმის დროს

თირკმლის ქრონიკული დაავადება (CKD)

გულის უკმარისობა

ასთმა

კოგნიტიური ფუნქციის და დელირიუმის საბაზისო შეფასება კოლატერალური ანამნეზით

გამოიყენეთ ვალიდური ქულათა სისტემა, რომელიც მოსახერხებელია მწვავე პირობებში, მაგ.:[1202]
- შემოკლებული ფსიქიკური ტესტის ქულა/10 (AMTS/10).[1203] British Geriatrics Society: Abbreviated Mental Test Score. 2018 Opens in new window
კოლატერალური ანამნეზი ადგენს, არის თუ არა კოგნიცია სტაბილური, კოგნიტური ცვლილება თანდათან ხდებოდა თუ მწვავედ.
კოგნიტიური ფუნქციის სტანდარტიზებული შეფასების ქულა საჭირო ინსტრუმენტია ნებისმიერი კლინიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების მონიტორინგისა და პაციენტის გაწერის საჭიროების შეფასებისთვის. ქულა საუკეთესოდ ინტერპრეტირდება იმ შემთხვევაში, თუ გამოიყენება ფუნქციურ შეფასებასთან ერთად, რომელსაც, ძირითადად, ატარებს გამოცდილი შრომითი თერაპევტი.
მიუხედავად იმისა, რომ ქულა შეიძლება არ წარმოადგენდეს პაციენტის ჩვეულ საბაზისო კოგნიტურ მაჩვენებელს მწვავე მდგომარეობისა და მისი მკურნალობის გავლენის გამო, მაინც მიზანშეწნილი პრაქტიკაა მისი დაფიქსირება და გამეორება, როდესაც ადამიანი გამოჯანმრთელდება (ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე).

დემენციით დაავადებული პაციენტები იმყოფებიან დელირიუმის მომატებული რისკის ქვეშ ჰოსპიტალიზაციის დროს და საავადმყოფოში ყოფნის სრული პერიოდის განმავლობაში.[1205][1206]
დელირიუმი არის ფსიქიკური ფუნქციონირების მწვავე გაუარესება რომელიც ვითარდება საათების ან დღის განმავლობაში, გამოწვეულია ძირითადად მწვავე კლინიკური დაავადებით, ქირურგიით, ტრავმით ან წამლებით.[1206] პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს აღგზნების შეცვლილი დონე და ვლინდებოდეს ჰალუცინაციები ან ბოდვები.[1206]
გამოიყენეთ სკრინინგის ინსტრუმენტი შესაძლო დელირიუმის გამოსავლენად როგორიცაა:
- 4AT. [1204][1206][1207]
  - დამატებითი ინფორმაცია 4-AT-ის დათვლის შესახებ მომზადდა შოტლანდიის ინტრეკოლეგიალური გაიდლაინების ქსელის მიერ. 4AT calculator Opens in new window
- კონფუზიის შეფასების მეთოდი ინტენსიური თერაპიის განყოფილებისთვის (CAM-ICU) ან ინტენსიური თერაპიის დელირიუმის სკრინინგის სია (ICDSC) თუ თქვენი პაციენტი იმყოფება კრიტიკული მოვლის პირობებში ან პოსტქირურგიულ განყოფილებაში.[1204]
  - რეკომენდებულია ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE) მიერ, როგორც სპეციალურად შექმნილი ამ პირობებისთვის, მაგრამ საჭიროა ტრენინგი, რამაც შეიძლება შეზღუდოს დანერგვა.[1204]

დაეხმარეთ ორიენტირებაში; პაციენტს უნდა ჰქონდეს თავისი სათვალე და/ან სასმენი აპარატი თან
პაციენტს მოძრაობა დააწყებინეთ რაც შეიძლება მალე
საკმარისად აკონტროლეთ ტკივილი
გამოავლინეთ და უმკურნალეთ თანმხლებ ინფექციებს დროულად
შეინარჩუნეთ ჰიდრატაცია და დაეხმარეთ პაციენტებს კვებაში
დააკვირდით ნაწლავის და შარდის ბუშტის მოქმედებას რეგულარულად
გამოიყენეთ დამატებითი ჟანგბადი, გაიდლაინების რეკომენდაციების მიხედვით.

შეათანხმეთ მედიკამენტების მიმოხილვა გამოცდილ მედპერსონალთან.[1206]

COVID-19-თან დაკავშირებული სპეციფიკურო გამოწვევებია:[1208]

იზოლაციის საჭიროება, რომელიც ზოგიერთ პაციენტში იწვევს დელირიუმის გამწვავებას
პაციენტების რეგულარული მონიტორინგის უნარი დელირიუმზე, რომელზეც ზეგალენას ახდენს პერსონალის და დროითი რესურსები.

დამატებითი ინფორმაცია: გამოკვლევები

საწყისი გამოკვლევები დელირიუმის მქონე პაციენტისთვის

ჰიპოქსია
გლუკოზის დაბალი შემცველობა სისხლში
ჰიპოტენზია
ნარტკოტიკული ინტოქსიკაცია ან მოხსნის, მათ შორის ალკოჰოლური მოხსნის ეფექტები.

სხვა კვლევებია (ექსპერტული მოსაზრება):

სისხლის საერთო ანალიზი, ელექტროლიტები, თირკმელების ფუნქცია, ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის ტესტები, ღვიძლის ფუნქციური სინჯები, კალციუმი, გლუკოზა, C-რეაქტიული ცილა, ფოლიუმის მჟავა და B12 ვიტამინი
სისხლის კულტურა (თუ ვეჭვობთ ბაქტერემიას)
შარდის ბაქტერემიული ანალიზი
გულმკერდის რენტგენოგრაფია.

შეამოწმეთ და უმკურნალეთ დელირიუმის ნებისმიერ შექცევად მიზეზს.[1204] ესენია:

ტკივილი
მეინფიცირება
არასრულფასოვანი კვება
ყაბზობა
დეჰიდრატაცია
მედიკამენტები
- შეკრიბეთ უკანასკნელ პერიოდში დანიშნული მედიკამენტების, განსაკუთრებით ოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლების, შფოთვის საწინააღმდეგო საშუალებების, სედატიური საშუალებების, ანტიფსიქოტურების ან ძლიერი ანტიქოლინერგული თვისებების მქონე მედიკამენტების ანამნეზი
- განიხილეთ ანტიქოლინერგული დატვირთვის ჯამური ქულის გამოანგარიშება
გარემო (მათ შორის უმოძრაობა, ცუდი ძილი, სენსორული დარღვევები, როგორიცაა ყურის ცვილი ან სათვალის დაკარგვა).

დელირიუმის მქონე პაციენტის მართვა საავადმყოფოში და გრძელვადიანი მკურნალობა

შეამცირეთ დეზორიენტაცია კარგად განათბული ოთახის უზრუნველყოფით და მოათავსეთ საათი და კალენდარი გამოსაჩენ ადგილას, მაგ. კედელზე.
წაახალისეთ და ხელი შეუწყეთ ოჯახს, მეგობრებს და მზრუნველებს მოინახულონ პაციენტი, მონახულების შეზღუდვის წესების ფარგლებში, როგორც ეს განსაზღვრულია COVID-19-ის საზოგადოებრივი ტრანსმისიის მიმდინარე დონის მიხედვით.
გამოიყენეთ ვერბალური და არავერბალური ტექნიკები კონფლიქტის და სტრესის დეესკალაციის მიზნით.

ბრიტანეთის გერიატრიულმა საზოგადოებამ განაცხადა, რომ COVID-19-ის მართვის კონტექსტში, ფარმაკოლოგიური ჩარევა შეიძლება უფრო ადრე იყოს უპრიანი, ვიდრე სხვა შემთხვევებში იქნებოდა. ამის მიზეზი არის ინფექციის გავრცელების რისკი, რომელიც შეიძლება აღემატებოდეს ინდივიდის პოტენციური დაზიანების რისკებს.[1208]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE) გაიდლაინის თანახმად დელირიუმის შესახებ, რეკომენდებულია ჰალოპერიდოლის ხანმოკლე კურსი (1 კვირამდე), მაგრამ არა ყველა პაციენტში. არ უნდა დაინიშნოს პარკინსონის დაავადების და ლევის სხეულაკებით მიმდინარე დემენციის დროს.[1204]
- განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციეთ მჭიდროდ მონიტორინგს და რეგულარულად მიმოიხილეთ ხანდაზმული, სუსტი ჯანმრთელობის მქონე პაციენტები, მწვავე დელირიუმის დროს ჰალოპერიდოლის დანიშვნისას. მათ განსაკუთრებულად მომატებული აქვთ ამ პრეპარატის უარყოფითი ნევროლოგიური და კარდიული ეფექტების რისკი.[1210]
  - ჰალოპერიდოლის დაწყებამდე რეკომენდებულია საბაზისო ეკგ და ელექტროლიტური დარღვევების კორექტირება.
  - ინიშნება ყველაზე დაბალი დოზით და რაც შეიძლება მოკლე დროით.
  - მკურნალობის დროს რეკომენდებულია გულის და ელექტროლიტების მონიტორინგი, ისევე როგორც ექსტრაპირამიდული გვერდითი ეფექტების მონიტორინგი.
ანტიფსიქოზური მედიკამენტების ეფექტურობა დელირიუმის დროს ბოლომდე არ არის დამტკიცებული, ჰოსპიტალური პროტოკოლები შეიძლება განსხვავდებოდეს.[1206] დაიცავით ადგილობრივი პროტოკოლი მედიკამენტის შერჩევისას.
ანტიფსიქოზური მედიკამენტი დაიწყეთ ყველაზე დაბალი დოზით და ფრთხილად გააგრძელეთ ტიტრაცია სიმპტომების მიხედვით.[1153][1204] მხოლოდ პერორალური ან კუნთშიდა (არასდროს ინტრავენური) მედიკამენტები გამოიყენეთ ამ მიზნისთვის ექსპერტული მოსაზრება.

მტკიცებულება: ანტიფსიქოზური მედიკამენტების რისკები და უსაფრთხო მოხსნა ხანდაზმულებში

კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ ტიპიური ანტიფსიქოზური საშუალებები, როგორიცაა ჰალოპერიდოლი, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამცირებდეს აგზნების სიმპტომს, მაგრამ შეიძლება ოდნავ გააუმჯობესოს ფსიქოზის სიმპტომები დემენციის მქონე ადამიანებში, ხოლო ატიპიური ანტიფსიქოტიკები სავარაუდოდ ამცირებს აგზნებას. ორივე ტიპი ზრდის ძილიანობისა და ექსტრაპირამიდული სიმპტომების რისკს.[1211]
ქსელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ დემენციის მქონე ადამიანებს, რომლებიც იღებენ ატიპურ ანტიფსიქოზურ საშუალებებს, შეიძლება ჰქონდეთ მცირე გაუმჯობესება ქცევითი და ფსიქოლოგიური სიმპტომების კუთხით, მაგრამ აქვთ მომატებული რისკი ცერებროვასკულარული გვერდითი მოვლენების კუთხით, პლაცებოსთან შედარებით.[1212]
პოპულარული მოსაზრების საწინააღმდეგოდ, გრძელვადიანი ანტიფსიქოზური მკურნალობა შეიძლება უსაფრთხოდ მოიხსნას დემენციის მქონე ადამიანების უმეტესობაში, ქცევის მოგვარების შემდეგ.[1213]

დელირიუმის დიაგნოზი ნათლად უნდა იყოს დოკუმენტირებული.[1204][1206]

საწყისი ნევროლოგიური შეფასება

COVID-19-ის აღწერილი ნევროლოგიური გართულებები მოიცავს მწვავე იშემიურ და ჰემორაგიულ ინსულტსაც.[1153]
ძირითადად, მწვავე მდგომარეობაში მყოფი პაციენტი (მაგ. ინფექცია და დაავადებით გამოწვეული ჰიპოტენზია) არის ინსულტის მომატებული რისკის ქვეშ (როგორც იშემიური, ასევე ჰემორაგიული ფორმების).[1198][1199][1200] ეს რისკი კიდევ უფრო მაღალია ინსულტის ანამნეზის შემთხვევაში.
შეადარეთ ბაზისური შეფასება პაციენტების ცნობილ, პრე-COVID-19 ნევროლოგიურ სტატუსთან. პაციენტს, ოჯახის წევრებს ან მომვლელებს შეგიძლიათ კითხოთ პაციენტის ფუნქციურ შესაძლებლობებზე ავადმყოფობამდე (ექსპერტული მოსაზრება).
- ასე შემცირდება ნევროლოგიური ნიშნების შეცდომით მიკუთვნება ინსულტის წინა დიაგნოზისთვის.
იმ შემთხვევაში, თუ ჰოსპიტალიზაციის დროს აღინიშნება ნევროლოგიური სტატუსის ცვლილება გაიმეორეთ ნევროლოგიური შეფასება ახალი ინსულტის აღმოსაჩენად.
შეფასების შემდეგ უზრუნველყავით პაციენტის შესაბამისი ზედამხედველობა (კონფუზიის რისკი ღამით, დაცემის რისკი მოწყვლადობის დროს).
- ინსულტის ანამნეზის მქონე პაციენტი დაცემის და დაზიანების მომატებული რისკის ქვეშაა.[1201]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

გადახედეთ დიაბეტის სამკურნალო დანიშნულებას (არასოდეს შეაჩეროთ ინსულინის გამოყენება 1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტში)

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

Practical tip

ინსულინის დეფიციტი (მაგ. დაგვიანებული ან გამოტოვებული დოზების შედეგად) სწრაფად გამოიწვევს კეტოაციდოზს.[1182]

გახსოვდეთ, რომ COVID-19, როგორც ჩანს, ზრდის სიცოცხლისთვის საშიში გადაუდებელი მდგომარეობების რისკს როგორებიცაა:[1177]

კეტონური ჰიპერგლიკემია
დიაბეტური კეტოაციდოზი (DKA)
ჰიპეროსმოლარულ ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა(HHS).

ეს ეხება COVID-19-ის მქონე პაციენტებს, დიაბეტის სტატუსის განურჩევლად.

შეამოწმეთ შემდეგი მონაცემები პაციენტის ჰოსპიტალიზაციის დროს:[1177]

სისხლში გლუკოზის დონე ყველა პაციენტში
სისხლში კეტონების დონე დიაბეტის მქონე (1-ლი და მე-2 ტიპის) პაციენტში და ასევე ნებისმიერ შემთხვევაში, როდესაც ჰოსპიტალიზაციის მომენტში გლუკოზა >12 მმოლ/ლ (216 მგ/დლ)
HbA1c
- HbA1c-ის დონემ ჰოსპიტალიზაციის დროს შეიძლება მიგითითოთ თქვენი პაციენტის დიაბეტის უწინდელი კონტროლის შესახებ და შეიძლება გავლენა იქონიოს მკურნალობის დანიშნულებაზე პაციენტის გაწერისას (ექსპერტთა მოსაზრებაზე დაყრდნობით).

სისხლში კეტონების დონე ≥3 მმოლ/ლ და
სისხლის pH <7,3 ან ბიკარბონატი <15 მმოლ/ლ.

Practical tip

სისხლში გლუკოზა ≥30 მმოლ/ლ (≥ 541 მგ/დლ) და
ოსმოლალობა შრატში ([(2 x Na) + გლუკოზა + შარდოვანა]) >320 მოსმ/კგ და
pH >7.3.

ჰიპოგლიკემიის მართვისთვის მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს.

შეაჩერეთ ჩამოთვლილი მედიკამენტების მიღება:[1177]

დიაბეტისთვის დანიშნული SGLT-2 ინჰიბიტორები (მაგ., დაპაგლიფლოზინი, კანაგლიფლოზინი, ემპაგლიფლოზინი, ერტუგლიფლოზინი)
- SGLT-2 ინჰიბიტორები ამცირებენ სისხლის გლუკოზის რეაბსორბციას თირკმელებში (გლუკოზის ინსულინური მეტაბოლიზმისგან დამოუკიდებლად).[1184]
- მათმა გამოყენებამ შესაძლოა შენიღბოს არსებული კეტოაციდოზი, ვინაიდან პაციენტს შრატში გლუკოზის ნორმალური (ან ნორმალურთან მიახლოებული) დონე ექნება (ეუგლიკემიური კეტოაციდოზი).[1184]
- თუ SGLT2 ინჰიბიტორი გაგრძელდება ავადმყოფობის დროს, მაგალითად, როდესაც იგი მიიღება გულის უკმარისობის პროგნოზული სარგებლობისთვის, გაითვალისწინეთ ეუგლიკემიური კეტოაციდოზის დაბალი რისკი.[1185] საჭიროა კეტონების დონის მონიტორინგი ყოველდღიურად (ექსპერტის მოსაზრების საფუძველზე).
- შეამოწმეთ კეტონები სისხლში, რადგან შარდში კეტონების რაოდენობა სანდო შეიძლება არ იყოს.
- ხელახლა დანიშნეთ SGLT2 ინჰიბიტორები, როდესაც კეტონების მაჩვენებელი ნორმალურია და პაციენტის მდგომარეობა სტაბილიზირებულია.[1186]
მეტფორმინი
- თირკმელების ფუნქციის მძიმე დარღვევის დროს (გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე (GFR) <30 მლ/წთ/1.73 მ²), ან მეტაბოლური აციდოზის შემთხვევაში დაუშვებელია მეტფორმინის გამოყენება (მათ შორის ლაქტოაციდოზის ან დიაბეტური კეტოაციდოზის შემთხვევაში).
- მეტფორმინის გამოყენების უკუჩვენებას წარმოადგენს ასევე ლაქტოაციდოზი: მაგ. თირკმლის მწვავე დაზიანება ან ქსოვილების ჰიპოქსია, (მათ შორის გულის მწვავე ან სუნთქვის მწვავე უკმარისობა), დეჰიდრატაცია ან შიმშილი ხანგრძლივი პერიოდის განმაცლობაში.
- განიხილეთ მეტფორმინის ხელახლა დაწყება. ეს დამოკიდებულია პაციენტის სისხლის ლაქტატის, თირკმელების ფუნქციისა და არტერიული სისხლის აირების მაჩვენებლებზე, ვინაიდან არსებობს მტკიცებულებები, რომ მეტფორმის შესაძლოა ჰქონდეს დამცავი როლი დაავადების მძიმე ფორმის განვითარების წინააღმდეგ.[1177]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკა

Back

Plus –

ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

თუ უკვე არ დაწყებულა, დაიწყეთ ღრმა ვენების თრომბოზის პროფილაქტიკა ყველა ჰოსპიტალიზებულ პაციენტში, იმ პირობით, რომ არ არსებობს უკუჩვენებები.[85][644][683][771]

იხილეთ მძიმე COVID-19 დეტალური ინფორმაციისთვის ვენური თრომბოემბოლიის პროფილაქტიკის შესახებ. თუმცა, კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებისთვის რეკომენდაციები შეიძლება განსხვავდებოდეს მძიმე დაავადებისგან. გაეცანით ადგილობრივ გაიდლაინებს.
დიდი ბრიტანეთის ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს დაბალმოლეკულური ჰეპარინის პროფილაქტიკური დოზის გამოყენებას ახალგაზრდებსა და ზრდასრულებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი, სასუნთქი გზების მუდმივი დადებითი წნევა, არაინვაზიური ან ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია და არ აქვთ სისხლდენის მომატებული რისკი. დაბალმოლეკულური ჰეპარინის შუალედური ან სამკურნალო დოზა რეკომენდებულია მხოლოდ კლინიკური კვლევის ფარგლებში.[397]
აშშ-ში, ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას უწევს ჰეპარინს პროფილაქტიკური დოზით (დაბალმოლეკულური წონის ჰეპარინი სასურველია არაფრაქციულ ჰეპარინთან შედარებით) პაციენტებისთვის, რომლებიც იღებენ ინტენსიური თერაპიის განყოფილების მოვლის დონეს (მათ შორის, პაციენტებს, რომლებიც იღებენ მაღალი დინების ჟანგბადს), თუ უკუჩვენება არ არსებობს. პანელი რეკომენდაციას არ უწევს ამ პაციენტებში თერაპიული დოზებით ანტიკოაგულაციის გამოყენებას, გარდა კლინიკური კვლევის კონტექსტში. არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულება ამ პაციენტებში შუალედური დოზის გამოყენების მომხრედ ან საწინააღმდეგოდ. პაციენტები, რომლებიც იწყებენ ჰეპარინის თერაპიულ დოზებს არა-ინტენსიური მოვლის პირობებში და შემდეგ გადადიან ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, უნდა გადავიდნენ თერაპიულიდან პროფილაქტიკური დოზით ჰეპარინზე, თუ არ არის დადასტურებული ვენური თრომბოემბოლია.[644]

კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებში ღრმა ვენების თრომბოზის შესახებ მტკიცებულებათა რაოდენობა შეზღუდულია.

თითქმის 28000 ჰოსპიტალიზებული პაციენტის სისტემატიურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ როგორც საშუალო დოზის, ასევე თერაპიული დოზის ანტიკოაგულაცია ამცირებს თრომბოზული მოვლენების რისკს კრიტიკულად დაავადებულ პაციენტებში ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, პროფილაქტიკური დოზის ანტიკოაგულაციასთან შედარებით, მაგრამ ეს სქემები დაკავშირებული იყო სისხლდენის გაზრდილ რისკთან და არ ცვლიდა ჰოსპიტალში სიკვდილობის მაჩვენებლებს.[761]
კიდევ ერთმა მცირე სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა ვერ აღმოაჩინა განსხვავება გაზრდილ დოზებსა და სტანდარტულ პროფილაქტიკურ დოზებს შორის კრიტიკულ პაციენტებში სიკვდილობაზე ზემოქმედების თვალსაზრისით. თუმცა, მომატებული დოზების ჯგუფში იყო ფილტვის ემბოლიის შემცირებული რისკი.[762]

ანტიკოაგულაცია თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე პაციენტში

თირკმლის ფუნქციის დაქვეითების მქონე პაციენტებს შეიძლება ჰქონდეთ სისხლდენის მომატებული რისკი კონკრეტული ანტიკოაგულანტების გამოყენებისას. საჭიროა მჭიდრო დაკვირვება.[1256]

თირკმლის ფუნქციის შეზღუდვის ხარისხის მიხედვით, შეიძლება დაგჭირდეთ:

დოზის მორგება
მოერიდეთ გარკვეული ანტიკოაგულანტების გამოყენებას.

Primary options

ენოქსაპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ენოქსაპარინი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ენოქსაპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

დალტეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

დალტეპარინი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

დალტეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

Secondary options

ჰეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ჰეპარინი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ჰეპარინი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ფონდაპარინუქსი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ფონდაპარინუქსი : დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

ფონდაპარინუქსი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – მაღალი დინების ნაზალური ჟანგბადი ან არაინვაზიური ვენტილაცია

Back

Consider –

მაღალი დინების ნაზალური ჟანგბადი ან არაინვაზიური ვენტილაცია

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს მაღალი ნაკადის ნაზალურ ჟანგბადს, სასუნთქ გზებში მუდმივ დადებით წნევას [CPAP] ან არაინვაზიურ ვენტილაციას (ჩაფხუტი ან სახის ნიღბის ინტერფეისი და არა სტანდარტულ ოქსიგენოთერაპიას, ჰოსპიტალიზებულ მძიმე დაავადების და მწვავე ჰიპოქსემიური რესპირატორული უკმარისობის მქონე პაციენტებში, რომლებსაც არ სჭირდებათ გადაუდებელი ინტუბაცია. არჩევანი დამოკიდებულია ისეთ ფაქტორებზე, როგორიცაა მოწყობილობების ხელმისაწვდომობა და ჟანგბადის მიწოდება, პირადი კომფორტი და გამოცდილება და პაციენტის კონკრეტული მოსაზრებები (მაგ., კლაუსტროფობია სასუნთქ გზებში მუდმივი დადებითი წნევის დროს ან არაინვაზიური ვენტილაციისას, ცხვირის დისკომფორტი მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადის მიღებისას).[85]

დიდ ბრიტანეთში, ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტები რეკომენდაციას უწევენ უწყვეტი დადებითი წნევით ვენტილაციას ჰიპოქსემიის მქონე პაციენტებში, რომლებიც არ პასუხობენ ჟანგბადის დანამატს, როდესაც ჩასუნთქული ჟანგბადის ფრაქცია არის >0.4 (40%). ამასთან, ვარაინტად შეიძლება განვიხილოთ ინვაზიურ მექანიკურ ვენტილაციაზე გადასვლა, თუმცა, ეს დაუყოვნებლივ საჭირო არ არის ან შეთანხმებულია, რომ უწყვეტი დადებითი წნევით ვენტილაციის შემდეგ სუნთქვითი მხარდაჭერის ესკალაცია არ გრძელდება. დარწმუნდით, რომ ხელმისაწვდომია კრიტიკული მოვლის პროვაიდერი რჩევისთვის, რეგულარული მიმოხილვისთვის და მკურნალობის სწრაფი ესკალაციისთვის საჭიროებისამებრ. ამასთან, შესაძლებელი უნდა იყოს სიმპტომების რეგულარული შეფასება და მართვა არაივნაზიურ რესპირაციულ მხარდაჭერასთან ერთად. განიხილეთ მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადის გამოყენება ადამიანებისთვის, როდესაც: ისინი ვერ იტანენ სასუნთქი გზების მუდმივ დადებით წნევას (CPAP), მაგრამ სჭირდებათ დატენიანებული ჟანგბადი მაღალი ნაკადის სიჩქარით; მაქსიმალური ჩვეულებრივი ჟანგბადი არ ინარჩუნებს სამიზნე ჟანგბადის გაჯერებას და მათ არ სჭირდებათ დაუყოვნებელი ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია ან ინვაზიურ მექანიკურ ვენტილაციამდე ესკალაცია და სასუნთქი გზების მუდმივი დადებით წნევა არ არის შესაფერისი; ან მათ ესაჭიროებათ სასუნთქი გზების მუდმივი დადებითი წნევის პაუზა (მაგ., ჭამის დროს, კანის წნევის შემსუბუქება, პირის ღრუს მოვლა), სჭირდებათ დატენიანებული ჟანგბადი ან ნებულაიზერები (ან ორივე), ან სჭირდებათ სასუნთქი გზების მუდმივი დადებითი წნევის შეჩერება. რუტინულად ნუ გამოიყენებთ მაღალი ნაკადის ნაზალურ ჟანგბადს, როგორც მთავარ რესპირაციულ მხარდაჭერას სუნთვის უკმარისობის მქონე პაციენტებში, სადაც საჭიროა ესკალაცია ინვაზიურ მექანიკურ ვენტილაციაზე.[397]
აშშ-ში, ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტების გაიდლაინების პანელი უპირატესობას ანიჭებს მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადის გამოყენებას, არაინვაზიურ ვენტილაციასთან შედარებით მწვავე ჰიპოქსემიური სუნთქვის უკმარისობის მქონე მოზრდილებში, კონვენციური ოქსიგენოთერაპიის მიუხედავად. პანელი რეკომენდაციას უწევს მოზრდილებში არაინვაზიური ვენტილაციით საცდელი მკურნალობის მჭიდრო მონიტორინგს, თუ მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი ხელმისაწვდომი არ არის. არაინვაზიური ვენტილაციის ან მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადის დროში შეზღუდული ცდა რეკომენდებულია ახალშობილებსა და ბავშვებში მიუხედავად ჩვეულებრივი ოქსიგენოთერაპიისა მუდმივი სუნთქვის უკმარისობის დროს, რომლებსაც არ აქვთ ენდოტრაქეალური ინტუბაციის ჩვენებები.[644]
პაციენტებს, რომელთაც აღენიშნებათ ჰიპერკაპნია, ჰემოდინამიკური არასტაბილურობა, მრავლობითი ორგანოს უკმარისობა ან პათოლოგიური ფსიქიკური მდგომარეობა, როგორც წესი, არ უნდა ჩაუტარდეთ HFNO, თუმცა მზარდია მონაცემები იმის თაობაზე, რომ HFNO-ს გამოყენება მსუბუქი და საშუალო და არაპროგრესირებადი ჰიპერკაპნიის მქონე პაციენტებში უსაფრთხოა. პაციენტებს, რომელთაც აღენიშნებათ ჰიპოქსემიური სუნთქვითი უკმარისობა, ჰემოდინამიკური არასტაბილურობა, მრავლობითი ორგანოს უკმარისობა ან პათოლოგიური ფსიქიკური მდგომარეობა, არ უნდა ჩაუტარდეთ აღნიშნული მკურნალობები სხვა ვარიანტების, მაგ. ინვაზიური ვენტილაციის ნაცვლად.[85]
ასეთი ინტერვენციების დროს რეკომენდებულია საჰაერო საფრთხილო ზომების მიღება (მათ შორის CPAP ბუშტი), ვინაიდან არ არის დაზუსტებული ვირუსის აეროზოლიზაციის პოტენციალი.[85] თუმცა, როგორც ჩანს, სასუნთქი გზების უწყვეტი დადებითი წნევა (CPAP) და მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი (HFNO) არ არის დაკავშირებული ჰაერის ან ზედაპირის უფრო მნიშვნელოვან ვირუსულ დაბინძურებასთან, ვიდრე დამატებითი ჟანგბადი.[732]მაღალი დინების ნაზალური ჟანგბადის გამოყენების თავიდან აცილების ტენდენციის მიუხედავად, მას აღმოაჩნდა აეროზოლის წარმოქმნის ისეთივე რისკი, როგორიც სტანდარტული ჟანგბადის ნიღბებს გააჩნიათ.[733] სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა არ აღმოაჩინა კავშირი მაღალი დინების ნაზალურ ჟანგბადსა და არაინვაზიურ ვენტილაციასა და აეროზოლის წარმოქმნით ჰაერში პათოგენის გამოვლენას შორის.[734]

განიხილეთ ღვიძილის პერიოდში მუცელზე დაწოლა (დღეში 8-12 საათი, ინტერვალებით) თუ პაციენტი მძიმედაა და HFNO-ს ან არაინვაზიურ ვენტილაციას საჭიროებს.[85]

დიდი ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტები გირჩევთ განიხილოთ ფხიზელ მდგომარეობაში პირქვე მწოლიარე პოზიცია ჰოსპიტალიზებული პაციენტებისთვის, რომლებიც არ არიან ინტუბირებული და აქვთ ჟანგბადის მაღალი საჭიროება.[397]
აშშ-ში, ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტების გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას უწევს ფხიზელ მდგომარეობაში იმ მოზრდილი პაციენტების მუცელზე წოლის მცდელობას, რომელთაც აღენიშნებათ მუდმივი ჰიპოქსემია და მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი, როდესაც ენდოტრაქეული ინტუბაცია სხვა მხრივ ნაჩვენები არ არის. არასაკმარისია მტკიცებულებები, რომ რეკომენდაცია გაეწიოს/არ გაეწიოს ფხიზლად ყოფნის პერიოდში მუცელზე წოლის საცდელ პერიოდს ბავშვებში. პანელი არ უწევს რეკომენდაციას ფხიზლად პირქვე წოლის მეთოდს სათადარიგო თერაპიის სახით რეზისტენტული ჰიპოქსემიის დროს, რომლის მიზანია ინტუბაციის თავიდან არიდება იმ პაციენტებში, რომლებიც აკმაყოფილებენ ინტუბაციისა და ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის ჩვენებებს.[644]
ფხიზლად, მუცელზე პოზიციონირება ამცირებს ენდოტრაქეალური ინტუბაციის რისკს, ჩვეულებრივ მკურნალობასთან შედარებით. თუმცა, პოზიციონირებამ მნიშვნელოვნად ვერ შეამცირა სიკვდილობა, ვენტილატორის გარეშე დღეები, ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში ან საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობა ან ჟანგბადის მოდალობის ესკალაცია. გვერდითი მოვლენები იშვიათი იყო.[695]

აწარმოეთ პაციენტების მჭიდრო მონიტორინგი მდგომარეობის მწვავე გაუარესებაზე.

აღნიშნული საცდელი ჩარევების შემდეგ თუ პაციენტის მდგომარეობა არ გაუმჯობესდა, საჭიროა სასწრაფო ენდოტრაქეული ინტუბირება.[85][694]

შეზღუდული რაოდენობის მტკიცებულებები მიუთითებს, რომ არაინვაზიური ვენტილაცია ამცირებს ინტუბაციის საჭიროებას, აუმჯობესებს რესურსების გამოყენებას და შეიძლება ასოცირებული იყოს უკეთეს შედეგებთან, ასევე არის უსაფრთხო.[722]

არ არსებობს ზუსტი მტკიცებულება იმისა, რომ არაინვაზიური რესპირატორული მხარდაჭერა ზრდის ან ამცირებს სიკვდილობას COVID-19-ით გამოწვეული მწვავე რესპირატორული უკმარისობის მქონე პაციენტებში.[721]
ირიბი და დაბალი სარწმუნოობის მტკიცებულებების მიხედვით, არაინვაზიური ვენტილაცია, სავარაუდოდ, ამცირებს სიკვდილობას COVID-19-ით ინფიცირებულ პაციენტებში ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის მსგავსად, თუმცა შესაძლოა ზრდიდეს ვირუსის ტრანსმისიის რისკს. მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადის გამოყენებამ შეიძლება შეამციროს სიკვდილობა.[723][724]
მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი უპირატესი იყო არაინვაზიურ ვენტილაციასთან მიმართებით, სუნთქვის მწვავე უკმარისობის დროს სიკვდილობის შემცირების თვალსაზრისით. თუმცა, არ იყო მნიშვნელოვანი განსხვავება ინტუბაციის სიხშირესა და საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობაში ორ ჯგუფს შორის.[725][726]
მაღალი დინების ნაზალურმა ჟანგბადმა შეიძლება შეამციროს ინტუბაციის სიხშირე და 28-დღიანი ინტენსიური თერაპიის განყოფილების სიკვდილობა და შეიძლება გააუმჯობესოს 28-დღიანი ვენტილატორისგან თავისუფალი დღეები, ვიდრე ჩვეულებრივი ჟანგბადის თერაპიამ მწვავე რესპირატორული უკმარისობის მქონე პაციენტებში. თუმცა, საჭიროა ფართომასშტაბიანი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევები.[727]
RECOVERY-RS კვლევის თანახმად (ღია ეტიკეტის, მულტიცენტრული, ადაპტირებული რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევა) CPAP ამცირებდა ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის საჭიროებას ჰოსპიტალიზებულ ზრდასრულებში მწვავე რესპირატორული უკმარისობით. არც CPAP და არც HFNO არ ამცირებდა სიკვდილობას, შედარებით ჟანგბადით სტანდარტულ თერაპიასთან.[728]
HELMET-COVID კვლევამ (მულტიცენტრული რანდომიზებული კლინიკური კვლევა) დაადგინა, რომ helmet არაინვაზიური ვენტილაცია მნიშვნელოვნად არ ამცირებს 28-დღიან სიკვდილობას ჩვეულებრივ რესპირატორულ მხარდაჭერასთან შედარებით (ნიღბით არაინვაზიური ვენტილაციის, ნაზალური მაღალი დინების ან სტანდარტული ჟანგბადის ალტერნატივები) მწვავე ჰიპოქსემიური რესპირატორული უკმარისობის მქონე პაციენტებში. თუმცა, კვლევას რამდენიმე შეზრუდვა ქონდა და შედეგების ინტერპრეტაცია რთულია ეფექტის არაზუსტობის გამო.[729]
SOHO-COVID-ის კვლევამ (რანდომიზებული კლინიკური კვლევა) დაადგინა, რომ მაღალი დინების ნაზალური ჟანგბადი მნიშვნელოვნად არ ამცირებს 28-დღიან სიკვდილობას სტანდარტული ჟანგბადის თერაპიასთან შედარებით რესპირატორული უკმარისობის მქონე პაციენტებში.[730] თუმცა, კიდევ ერთმა რანდომიზებულმა კონტროლირებადმა კვლევამ აჩვენა, რომ მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადით მკურნალობა ამცირებს ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის ალბათობას და კლინიკური გამოჯანმრთელების დროს, კონვენციური დაბალი ნაკადის ჟანგბადის თერაპიასთან შედარებით მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში.[731]

ასთმის მქონე პაციენტების თერაპია ჟანგბადით

გაზომეთ ჟანგბადის სატურაცია მოსვენებულ მდგომარეობაში ასთმის მქონე პაციენტებში, რომელთაც ნებისმიერი მწვავე ავადმყოფობა აღენიშნებათ.[1251] ეს არის ჩვეულებრივი პრაქტიკა COVID-19-ის მქონე პაციენტებისთვის.

ასთმის გლობალური ინიციატივა რეკომენდაციას უწევს კონტროლირებად ჟანგბადს 93%-დან 95%-მდე სატურაციის შესანარჩუნებლად ასთმის მწვავე გამწვავებისთვის.[1171]
ჰიპერკაპნია ასთმის დროს არის ფაქტობრივად ფატალური ნიშანი, რომელიც აჩვენებს, რომ პაციენტი იღლება და საჭიროებს ვენტილაციას.[1190] აუცილებელია დაუყოვნებლივი ინტენსიური მკურნალობა.[1190]

ოქსიგენოთერაპია ფქოდ-ის მქონე პაციენტებისთვის

მძიმე ჰიპოქსემია (PaO₂ <7.3 კპა [<54.8 მმ ვწყ სვ]) ოქსიგენოთერაპიის მიუხედავად(ექსპერტის დასკვნის საფუძველზე)
ჰიერკაპნია (PaCO₂ >6 კპა [>45 მმ.ვწყ.სვ.]) რესპირაციული აციდოზით (pH <7.35)[1251]
და/ან
ფსიქიკური სტატუსის გამოხატული ცვლილებები (კონფუზია, კომა).

მიჰყევით ჟანგბადით მკურნალობის გაიდლაინებს ისე, როგორც ქვემოთ არის აღწერილი
განიხილეთ უფროს ექიმთან ან პულმონოლოგთან, არის თუ არა მიზანშეწონილი არაინვაზიური ვენტილაცია პალატაში.

Practical tip

ბრიტანეთის თორაკალური საზოგადოების (BTS) მიერ გადაუდებელი ჟანგბადის გამოყენების (არა სპეციფიკურად COVID-19-თვის) შესახებ არსებული გაიდლაინების მიხედვით რეკომენდებულია, რომ ფქოდ-ის მქონე ნებისმიერ პაციენტს, რომელსაც ესაჭიროება ჟანგბადის დანამეტების მიწოდება, უნდა ჩაუტარდეს არტერიული სისხლის აირების (ABG) ანალიზი.[1251]
ხელახლა შეამოწმეთ ABG 30-60 წუთში ყველა პაციენტში.[1251]

ბრიტანეთის გულმკერდის საზოგადოების (BTS) გაიდლაინი ჟანგბადის გადაუდებელი გამოყენების შესახებ (არა კონკრეტულად COVID-19-ისთვის) რეკომენდაციას უწევს თავდაპირველ სამიზნე ჟანგბადის გაჯერებას ფქოდ-ის გარეშე პაციენტებისთვის რეკომენდაციების შესაბამისად.[1251] მტკიცებულებების თანახმად, შეიძლება უფრო სასურველი იყოს ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე დონე 96%.[1252][1253] მიჰყევით ჰოსპიტალის ადგილობრივ გაიდლაინებს ჟანგბადის სატურაციის რეკომენდებული სამიზნე მაჩვენებლების შესახებ და გამოიყენეთ ის თქვენს კლინიკაში COVID-19-ის პანდემიის დროს, მწვავე პაციენტებისთვის.
შემდგომში თქვენ შეიძლება დაგჭირდეთ კონტროლირებული ოქსიგენოთერაპიის კორექტირება და სამიზნე მაჩვენებლად შეარჩიოთ 88-92%, რაც დამოკიდებულია არტერიული სისხლის აირების ანალიზის შედეგებზე.[1251]

ჟანგბადით გაჯერების (SPO2) საწყის სამიზნე მაჩვენებლად აიღეთ 88-92%
შეამოწმეთ არტერიული სისხლის აირები და გადაამოწმეთ იგი 30-60 წუთში.

ჟანგბადით გაჯერების საწყის სამიზნედ აიღეთ მაჩვენებელი, რომელიც რეკომენდებულია არსებული მწვავე მდგომარეობის შესახებ გაწერილი გაიდლაინების მიხედვით.
- მწვავედ მყოფ პაციენტებში, მტკიცებულებების თანახმად, შეიძლება უფრო სასურველი იყოს ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე დონე 96%.[1252][1253] სატურაციის სამიზნე დონე შესაძლოა იყოს უფრო დაბალი, რა დამოკიდებულია ადგილობრივ კლინიკაში ჟანგბადის წყაროებზე (მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს)
გაზომეთ არტერიული სისხლის აირები რაც შეიძლება მალე[1251]
შემდგომში თქვენ შეიძლება დაგჭირდეთ კონტროლირებული ოქსიგენოთერაპიის კორექტირება და სამიზნე მაჩვენებლად შეარჩიოთ 88-92%, რაც დამოკიდებულია არტერიული სისხლის აირების ანალიზის შედეგებზე.[1251]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია

Back

Consider –

ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

მწვავე გაუარესების დროს განიხილეთ ენდოტრაქეული ინტუბაცია და ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია, მიუხედავად ჟანგბადის მიწოდების/არაინვაზიური ვენტილაციის კომპლექსური მეთოდებისა.[85][644]

COVID-19-ის მქონე პაციენტებში მექანიკური ვენტილაციის გამოყენება ატარებს სიკვდილობის მაღალ რისკს. კვლევებში სიკვდილობის მაჩვენებელი მაღალი ცვალებადობით ხასიათდება დამ ერყეობს 21-დან 100%-მდე. ჰოსპიტალში სიკვდილობის ჯამური რისკის თანაფარდობა შეადგენს 0.70-ს, რანდომული ეფექტების შეჯამებული შეფასების საფუძველზე. როგორც ჩანს, შედეგები გაუმჯობესდა პანდემიის პროგრესირებასთან ერთად.[735] თუმცა, შედეგები არათანმიმდევრული იყო.[736]
ადრეული ინტუბაცია შეიძლება დაკავშირებული იყოს ყველა მიზეზით გამოწვეული სიკვდილობის უფრო დაბალ რისკთან, გვიან ინტუბაციასთან შედარებით. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც, შედეგები არ იყო თანმიმდევრული.[737][738]
ენდოტრაქეული ინტუბაცია უნდა ჩაატაროს გამოცდილმა პროფესიონალმა, აეროგენული უსაფრთხოების ზომების დაცვით.[85]
შესაძლებლობის შემთხვევაში რეკომენდებულია ინტუბაცია ვიდეო ლარინგოსკოპიის მეშვეობით.[644]
მცირეწლოვანი ბავშვები, სიმსუქნის მქონე მოზრდილები ან ორსულები შეიძლება სწრაფად კარგავდნენ სატურაციას ინტუბაციის დროს. შესაბამისად, აუცილებელია პრე-ოქსიგენაცია შესუნთქული ჟანგბადის 100%-იანი ფრაქციით (FiO₂) 5 წუთის განმავლობაში.[85] გასაბერი მანჟეტის მქონე ენდოტრაქეალური მილები უპირატესად ითვლება, ვიდრე მანჟეტის არმქონე მილი.[644]

მწვავე რესპირატორული დისტრესსინდრომის შემთხვევაში, მექანიკური ვენტილაციის დროს, საჭიროა ფილტვის დამცავი, დაბალი მოცულობის/დაბალი წნევის ვენტილაციის სტრატეგია (ბავშვებში რეკომენდებულია უფრო დაბალი სამიზნე მაჩვენებლები).

დადებითი წნევა ამოსუნთქვის ბოლოს (PEEP) უმჯობესია იყოს მაღალი ასეთ საშუალო და მძიმე მწვავე რესპირატორული დისტრესსინდრომის მქონე პაციენტებისთვის. თუმცა, რეკომენდებულია PEEP-ის ინდივიდუალიზაცია, როდესაც მიმდინარეობს პაციენტის მონიტორინგი დადებით თუ საზიანო ეფექტებზე და წნევის მართვა ტიტრაციის დროს PEEP-ის ტიტრაციის რისკებისა და სარგებლის გათვალისწინებით.[85][644][694]
მიუხედავად იმისა, რომ COVID-19-ით გამოწვეული პნევმონიის მქონე ზოგიერთი პაციენტი აკმაყოფილებს მწვავე რესპირატორული დისტრესსინდრომის კრიტერიუმებს, არსებობს დავა იმის შესახებ, რომ COVID-19-ით გამოწვეული პნევმონია შესაძლოა წარმოადგენდეს ატიპური ფენოტიპების მქონე სპეციფიკურ დაავადებას. არსებობს მწირი მტკიცებულება ადრეული პანდემიის პერიოდიდან, რომლის მიხედვით ატიპური გამოვლინების მთავარი მახასიათებელია დისბალანსი ფილტვის კარგად შენარჩუნებულ ფუნქციონირებასა და ჰიპოქსემიის სიმძიმეს შორის.[739][740][741][742][743][744] თუმცა, ეს ჰიპოთეზა გააკრიტიკეს.[745][746] 2022 წლის ბოლოს გამოქვეყნებულმა სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა ვერ აღმოაჩინა მტკიცებულება რესპირატორული სისტემის სტატიკურ შესაბამისობაზე დაფუძნებული კლინიკური ფენოტიპების შესახებ პაციენტებში COVID-19-თან დაკავშირებული რესპირატორული უკმარისობით.[747]
ვარაუდობენ, რომ ყველაზე გონივრული მიდგომაა სხვა ეტიოლოგიის მწვავე რესპირატორული დისტრესსინდრომის მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მონაცემების ექსტრაპოლირება COVID-19-ის მქონე პაციენტების ინტენსიური თერაპიისთვის.[748] თუმცა, ექიმები გვაფრთხილებენ, რომ პროტოკოლის მიხედვით სუნთქვის აპარატის გამოყენებამ ზოგიერთ პაციენტში შესაძლოა ფილტვის დააზიანოს, ამიტომ აპარატის პარამეტრები უნდა ეფუძნებოდეს ფიზიოლოგიურ მონაცემებს და არა სტანდარტულ პროტოკოლებს. მაღალ PEEP-ს შესაძლოა ჰქონდეს მავნე ეფექტი ნორმალური დამყოლობის მქონე პაციენტებში.[739] ამიტომ, დადებითი ექსპირატორული წნევით ვენტილაცია (PEEP) ყოველთვის ფრთხილად უნდა იყოს ტიტრირებული.[749]

მძიმე რესპირატორული დისტრესის შემთხვევებში განიხილეთ მუცელზე დაწოლა დღეში 12-16 საათის განმავლობაში (უკეთესი ვენტილაციის მიზნით).

ორსულობის მესამე ტრიმესტრში შესაძლებელია გვერდითი მწოლიარე პოზის გამოყენება. ბავშვებში სიფრთხილეა საჭირო.[85][644][694]
ზოგიერთ პაციენტში შესაძლოა გახანგრძლივება უფრო ხელსაყრელი იყოს.[750]
რეკომენდებულია ფილტვის გაშლის მანევრები, მაგრამ არა საფეხურებრივი მანევრები.[644][694]
სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ არ იყო მნიშვნელოვანი განსხვავება სიკვდილობაში მუცელზე და ზურგზე დაწვენას შორის და რომ საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობა მნიშვნელოვნად მაღალი იყო მუცელზე დაწოლილ ჯგუფში. ორ ჯგუფს შორის არ იყო განსხვავება ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში ყოფნის ხანგრძლივობისა და მექანიკური ვენტილაციის დღეების მხრივ.[751]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ფილტვის საინჰალაციო ვაზოდილატატორი

Back

Consider –

ფილტვის საინჰალაციო ვაზოდილატატორი

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

განიხილეთ საინჰალაციო ვაზოდილატორის გამოყენება ზრდასრულებსა და ბავშვებში, რომელთაც აქვთ მძიმე მწვავე რესპირატორული დისტრესსინდრომი და რეზისტენტული ჰიპოქსემია ვენტილაციის ოპტიმიზაციის მიუხედავად.[644][694]

თანდათან მოხსენით თუ ოქსიგენაცია არ გაუმჯობესდება.

გროვდება ახალი მტკიცებულებები.

სისტემურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ ინჰალაციურმა ფილტვის ვაზოდილატატორებმა შეიძლება გააუმჯობესონ ჟანგბადი, მაგრამ არ აჩვენეს სიკვდილობის სარგებელი სტანდარტულ თერაპიასთან შედარებით.[752]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ექსტრაკორპორალური მემბრანული ოქსიგენაცია (ECMO)

Back

Consider –

ექსტრაკორპორალური მემბრანული ოქსიგენაცია (ECMO)

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

განიხილეთ ექსტრაკორპორული მემბრანული ოქსიგენაცია, ხელმისაწვდომობისა და კომპეტენტურობის გათვალისწინებით, თუ ყველა ზემოთ აღნიშნული მეთოდი წარუმატებელი გამოდგება.[85][694]

არასაკმარისია მტკიცებულებები ექსტრაკორპორული მემბრანული ოქსიგენაციის (ECMO) რუტინულად გამოყენების მხარდასაჭერად ან საწინააღმდეგოდ.[644]

რეესტრზე დაფუძნებულმა კოჰორტულმა კვლევამ აჩვენა, რომ კონვენციურ მექანიკურ ვენტილაციასთან შედარებით (ექსტრაკორპორული მემბრანული ოქსიგენაციის გარეშე), ექსტრაკორპორული მემბრანული ოქსიგენაცია დაკავშირებული იყო სიკვდილობის 7.1%-ით შემცირებასთან კონკრეტულ მოზრდილებში (ანუ PaO₂/FiO₂ <80 მმ.ვწყ.სვ.), რომელთაც აღენიშნებოდათ COVID-19-თან დაკავშირებული სუნთქვის უკმარისობა. ის ყველაზე ეფექტური იყო <65 წლის ასაკის პაციენტებში და პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებოდათ შემდეგი მაჩვენებლები: PaO₂/FiO₂ <80 მმ.ვწყ.სვ. ან მამოძრავებელი წნევა >15 სმ H₂O მექანიკური ვენტილაციის პირველი 10 დღის განმავლობაში.[753]
სიკვდილობის ჯამური მაჩვენებლები ზრდასრულებში, რომლებიც იღებდნენ ექსტრაკორპორულ ოქსიგენაციას მერყეობდა 39%-დან 49%-მდე.[754][755] ბავშვებში სიკვდილობის მაჩვენებელი იყო 26.6%.[756] სიკვდილობის მომატებულ რისკთან ასოცირებული ფაქტორები მოიცავდა ხანდაზმულ ასაკს, მამრობით სქესს, ფილტვების ქრონიკული დაავადებას, სიმპტომების ხანგრძლივობას, ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის ხანგრძლივობას, უფრო მაღალ მამოძრავებელ წნევას და არტერიული ნახშირორჟანგის მაღალ ნაწილობრივ წნევას.[757]
არსებობს თრომბოზული და ნევროლოგიური გართულებების რისკი (მაგ., წრიული თრომბოზი, ძლიერი სისხლდენა, ინტრაკრანიული სისხლდენა, იშემიური ინსულტი და ჰიპოქსიური იშემიური ტვინის დაზიანება) პაციენტებში, რომლებსაც უტარდებათ ექსტრაკორპორული მემბრანული ოქსიგენაცია.[758][759][760]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – კორტიკოსტეროიდი

Back

Consider –

კორტიკოსტეროიდი

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მტკიცედ უჭერს მხარს სისტემური კორტიკოსტეროიდების გამოყენებას (დაბალი დოზით ინტრავენურად ან პერორალური დექსამეტაზონი ან ჰიდროკორტიზონი) 7-10 დღით მძიმე/კრიტიკული დაავადების მქონე ზრდასრულებში. ეს რეკომენდაცია ეფუძნება საშუალო ხარისხის მტკიცებულებებს, რომლის მიხედვითაც სისტემური კორტიკოსტეროიდები სავარაუდოდ ამცირებს 28-დღიან სიკვდილობას კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებში. სავარაუდოდ მცირდება ინვაზიური ვენტილაციის საჭიროებაც. დექსამეტაზონის და ჰიდროკორტიზონის პირდაპირი შედარების მტკიცებულებები არ არსებობს. მკურნალობის ზიანი ამ კონტექსტში სავარაუდოდ მცირეა. უცნობია, შეიძლება თუ არა ამ რეკომენდაციის გამოყენება ბავშვებში ან იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონს (ან ალტერნატივას, მაგალითად, ჰიდროკორტიზონს ან პრედნიზოლონს, როდესაც დექსამეტაზონის გამოყენება შეუძლებელია ან მიუწვდომელია) იმ ადამიანებისთვის, ვისაც დამატებითი ჟანგბადი სჭირდება ჟანგბადის სატურაციის სამიზნე დონის დასაკმაყოფილებლად ან თუ ვლინდება ჰიპოქსიის დონე, რომელსაც სჭირდება დამატებითი ჟანგბადი, მაგრამ ხელმიუწვდომელია ან ამტანობა დაბალია. მკურნალობა ინიშნება 10 დღემდე, გარდა ნაადრევად შეწყვეტის ჩვენებებისა.[397]
აშშ-ში ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტის გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონს ბარიციტინიბთან ან ტოცილიზუმაბთან (ან მარტო დექსამეტაზონთან ერთად, თუ მეორე იმუნომოდულატორის მიღება შეუძლებელია), ჰოსპიტალიზებულ ზრდასრულებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ მაღალი დინების ჟანგბადი ან არა-ინვაზიური ვენტილაცია. რემდესივირი შეიძლება დაემატოს მკურნალობის რეჟიმს გარკვეულ სიტუაციებში. მოზრდილებში, რომლებიც იმყოფებიან მექანიკურ ვენტილაციაზე ან ექსტრაკორპორულ ოქსიგენაციაზე, პანელი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონს ბარიციტინიბთან ან ტოცილიზუმაბთან ერთად (ან მარტო დექსამეტაზონი, თუ მეორე იმუნომოდულატორი ვერ ინიშნება) პაციენტებისთვის, რომლების ჰოსპიტალიზაციიდან 24 საათი არ არის გასული. ალტერნატიული კორტიკოსტეროიდების გამოყენება შეგვიძლია იმ შემთხვევაში, თუ დექსამეტაზონი ხელმისაწვდომი არ არის. პანელი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონის გამოყენებას (რემდესივირთან ერთად ან მის გარეშე) ჰოსპიტალიზებულ ბავშვებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ მაღალი დინების ჟანგბადი ან არაინვაზიური ვენტილაცია, ან მარტო დექსამეტაზონს ჰოსპიტალიზებულ ბავშვებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია ან ექსტრაკორპორალური მემბრანული ოქსიგენაცია.[644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

კოქრეინის მიმოხილვის თანახმად, სისტემური კორტიკოსტეროიდები სავარაუდოდ მცირედ ამცირებს ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობას 30 დღემდე პერიოდში, ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში სიმპტომური დაავადებით, თუმცა მტკიცებულება გაურკვეველია სიკვდილობაზე ეფექტის შესახებ 120 დღის პერიოდის განმავლობაში. კორტიკოსტეროიდის ყველაზე ეფექტურ ტიპთან, დოზასთან ან ვადასთან დაკავშირებული მტკიცებულებები გაურკვეველია.[706]
მტკიცებულებების თანახმად, უფრო მაღალი დოზები შეიძლება უპირატესი იყოს უფრო დაბალ დოზებთან შედარებით სიკვდილობის შესამცირებლად მძიმე ან კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებში.[709] თუმცა, RECOVERY კვლევა აგრძელებს უფრო მაღალი დოზების შეფასებას ჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ არაინვაზიური ვენტილაცია, მექანიკური ვენტილაცია ან ექსტრაკორპორალური მემბრანული ოქსიგენაცია (ECMO).[710]
მტკიცებულებების თანახმად, მკურნალობის ხანმოკლე კურსებმა შეიძლება გააუმჯობესოს სიკვდილობის შემცირების სარგებელი ჰოსპიტალიზებულ პაციენტებში. მკურნალობის ოპტიმალური ხანგრძლივობა იყო <7 დღე ერთ მეტაანალიზში, დამატებითი გადარჩენის სარგებელი არ იყო დაფიქსირებული ≥7 დღით მკურნალობისას.[711]

მართეთ პაციენტის დიაბეტი, თუ ამავდროულად კორტიკოსტეროიდებს იღებს

დიაბეტის მქონე პაციენტებში გამოიყენეთ კორტიკოსტეროიდის იგივე დოზა, რაც დიაბეტის არმქონეებში, მაგრამ მოარგეთ დიაბეტის მედიკამენტის დოზა, რადგან დიაბეტის კონტროლი გაუარესდება.
სინტეზური კორტიკოსტეროიდები შეიძლება იწვევდნენ ჰიპერგლიკემიას ნახშირწყლების მეტაბოლიზმის დარღვევით და ინსულინის რეზისტენტობის გაძლიერებით.[1258]
COVID-19 ასევე უკავშირდება ინსულინის რეზისტენტობის გაძლიერებას და ინსულინის სეკრეციის დაქვეითებას პანკრეასის ბეტა-უჯრედებიდან.[1257]
თუ განვითარდა ჰიპერგლიკემია, გამორიცხეთ დიაბეტური კეტოაციდოზი ან ჰიპეროსმოლური ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა და დაიცავით კლინიკის პროტოკოლი გლუკოზის მართვის თაობაზე დიაბეტის და COVID-19-ის მქონე პირებში კორტიკოსტეროიდის დანიშვნისას.[1257]
- რეკომენდებული პროტოკოლი დიდ ბრიტანეთში (National Inpatient Diabetes COVID-19 Response Group) იყენებს კანქვეშა ინსულინს პალატის პირობებში.[1257]
- პროტოკოლში ხაზგასმულია, რომ სულფონილურეასჯგუფის პრეპარატებირეკომენდებული არ არის ამ სცენარში, რადგან შეიძლება შეფერხდეს ბეტა უჯრედების ფუნქცია და დამძიმდეს ინსულინ-რეზისტენტობა.[1257]

დაიცავით ადგილობრივი პროტოკოლი ანტიდიაბეტური მედიკამენტის ტიტრირებისას.

კორტიკოსტეროიდების ფსიქიატრიული გართულებების მონიტორინგი

შეამოწმეთ, როგორ რეაგირებდა პაციენტი კორტიკოსტეროიდებზე წარსულში.

მიუხედავად იმისა, რომ ყველა პაციენტი უნდა იყოს მონიტორინგის ქვეშ არასასურველი ეფექტებისთვის, დეპრესიის, მანიის, პანიკური აშლილობის ან სუიციდის რისკი კორტიკოსტეროიდული თერაპიის დროს უფრო მაღალია იმ ადამიანებში, რომლებიც უკვე ცხოვრობენ ამ დაავადებებით, მაგრამ არა მუდმივად.[1259]
განიხილეთ ფსიქიატრიული რჩევისთვის მიმართვა პროფილაქტიკური მედიკამენტების შეთავაზების მიზნით.[1259]

მონიტორინგი ფსიქიატრიულ გვერდით მოვლენებზე

სიმძიმე განსხვავებულია, შეიძლება გამოვლინდეს:[1260]
- შფოთვა და უძილობა
- განწყობის ძლიერი ცვლილებები, მანიური მდგომარეობის ჩათვლით
- კოგნიტური დარღვევები.
როგორც ჩანს, ეფექტი დოზა-დამოკიდებულია და ყველაზე ხშირია გრძელვადიანი ან ხანგრძლივი მოქმედების რეჟიმების გამოყენებისას, ან ხანდაზმულ პაციენტებში.[1259] ეს ეხება ნეიროფსიქიატრიული გვერდითი მოვლენების შემთხვევასაც, რომელიც უკავშირდება კორტიკოსტეროიდების ხანგრძლივი რეჟიმის მოხსნას.[1261]
მანიური ეპიზოდები და დელირიუმი ყველაზე გავრცელებული ფსიქიატრიული გვერდითი ეფექტებია კორტიკოსტეროიდული მკურნალობის დაწყებისას, ხოლო დეპრესია ყველაზე ხშირია ქრონიკული თერაპიის დროს.[1259][1262]
კორტიკოსტეროიდების მიღების შეწყვეტისას ყურადღება მიაქციეთ შესაძლო მოხსნის რეაქციას, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს სისუსტით, დაღლილობით, კუჭ-ნაწლავის სიმპტომებით და დელირიუმით, ასევე ფსიქიატრიული გართულებებით, როგორიცაა დეპრესია.[1261]

რეკომენდაცია შეიძლება მოიცავდეს დოზის კორექტირებას ან კორტიკოსტეროიდული თერაპიის ადრეულ შეწყვეტას, თუ კლინიკური მდგომარეობა ამის საშუალებას იძლევა.[1259]

Primary options

დექსამეთაზონი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 6 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, 7-10 დღე

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 50 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღე

Secondary options

პრენდიზოლონი : ბავშვები: დოზირების თაობაზე გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 40 მგ/დღეში პერორალურად, 1-2 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

მეთილპრედნიზოლონი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 32 მგ/დღეში პერორალურად/ინტრავენურად, 2-4 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

დექსამეთაზონი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 6 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ, 7-10 დღე

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 50 მგ ინტრავენურად ყოველ 8 საათში ერთხელ, 7-10 დღე

Secondary options

პრენდიზოლონი : ბავშვები: დოზირების თაობაზე გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 40 მგ/დღეში პერორალურად, 1-2 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

მეთილპრედნიზოლონი : ბავშვები: დოზის შესახებ გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან; ზრდასრულები: 32 მგ/დღეში პერორალურად/ინტრავენურად, 2-4 დაყოფილ დოზად, 7-10 დღე

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

დექსამეთაზონი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

ჰიდროკორტიზონის ნატრიუმის სუქცინატი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Secondary options

პრენდიზოლონი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

მეთილპრედნიზოლონი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ანტივირუსული

Back

Consider –

ანტივირუსული

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

განიხილეთ ანტივირუსული აგენტი რემდესივირი. გაიდლაინები განსხვავდება და არსებობს წინააღმდეგობრივი რეკომენდაციები საერთაშორისო გაიდლაინებში კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებში რემდესივირის გამოყენების შესახებ.

რემდესივირმა შეიძლება გაზარდოს სიკვდილის რისკი კრიტიკულ პაციენტებში და ამ მიზეზით ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია და გაერთიანებული სამეფოს ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას არ უწევენ რემდესივირის გამოყენებას კრიტიკული დაავადების მქონე პაციენტებში.[397][398]
ამჟამად, მხოლოდ აშშ-ის გაიდლაინები გვირჩევენ მის გამოყენებას შერჩეულ პაციენტებში. აშშ ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის პანელის გაიდლაინებით რეკომენდებულია რემდესივირი ზოგიერთი ჰოსპიტალიზებულ ბავშვებსა და ზრდასრულებში, რომელთაც ესაჭიროებათ მაღალი დინების ჟანგბადი ან არაინვაზიური ვენტილაცია. მაგალითები, ვინც შეიძლება ყველაზე მეტად ისარგებლოს, მოიცავს: იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებს; მათ, ვისაც აქვს ვირუსის გამრავლების მტკიცებულება; ან პაციენტები, რომლებსაც სიმპტომების დაწყებიდან ≤10 დღე აქვთ გასული. არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულება რემდესივირის გამოყენების მხარდასაჭერად ან წინააღმდეგ პაციენტებში, რომლებსაც ესაჭიროებათ მექანიკური ვენტილაცია ან ექსტრაკორპორული მემბრანული ოქსიგენაცია. ზოგიერთმა ექსპერტმა შეიძლება დაუმატოს რემდესივირი იმუნომოდულატორულ თერაპიას იმ პაციენტებში, რომლებიც ახლახან მოთავსდნენ მექანიკურ ვენტილაციაზე ან ექსტრაკორპორულ მემბრანულ ოქსიგენაციაზე, თუ ვლინდება იმუნოდეფიციტი, ვირუსის მიმდინარე რეპლიკაციის მტკიცებულება ან სიმპტომების დაწყებიდან არაუმეტეს 10 დღეა გასული.[644]

ამ ჩვენებისთვის მკურნალობის რეკომენდებული კურსი გრძელდება 5 დღეს ან საავადმყოფოდან გაწერამდე, რომელიც დროში პირველი იქნება.[644]

მტკიცებულებები არ მიანიშნებს სარგებლის უფრო მაღალ ხარისხზე რემდესივირის 10-დღიანი კურსის გამოყენების შემდეგ 5-დღიან კურსთან შედარებით, თუმცა, მიუთითებს ზიანის რისკის ზრდაზე.[397] თუმცა, ზოგიერთი ექსპერტის რეკომენდაციაა კურსის 10 დღემდე გაგრძელება იმ პაციენტებისთვის, რომელთა კლინიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება მკურნალობის 5-დღიანი კურსის შემდეგ არ შეინიშნება.[644]
უფრო ხანგრძლივი და/ან დამატებითი კურსები შეიძლება საჭირო გახდეს იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ გახანგრძლივებული სიმპტომური დაავადება ვირუსის რეპლიკაციის ნიშნებით, მიუხედავად თერაპიის საწყისი კურსისა.[644]

გვერდითი მოვლენები მოიცავს ნეფროტოქსიკურობას და ჰეპატოტოქსიკურობას.

რემდესივირს შეიძლება ჰქონდეს მცირე ან საერთოდ არანაირი ეფექტი თირკმლის მწვავე დაზიანებაზე პლაცებოსთან შედარებით; თუმცა, მტკიცებულებების სიზუსტე დაბალია.[767]
დაფიქსირებულია ტრანსამინაზების მომატების შემთხვევები. აწარმოეთ ღვიძლის ფუნქციის მონიტორინგი მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს, კლინიკური საჭიროებების შესაბამისად. განიხილეთ მკურნალობის შეწყვეტა, თუ ალანინამინოტრანსფერაზას (ALT) დონე გაიზრდება ნორმის ზედა ზღვარზე ≥10-ჯერ. შეწყვიტეთ მკურნალობა, თუ ALT-ის მომატებას თან ახლავს ღვიძლის ანთების ნიშნები ან სიმპტომები.
აკონტროლეთ პროთრომბინის დრო მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს, კლინიკური საჭიროებებიდან გამომდინარე, ვინაიდან ფიქსირდება პროთრომბინის დროის გახანგრძლივების შემთხვევები.

შეიყვანეთ ისეთ გარემოში, სადაც შესაძლებელია მძიმე ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციების მართვა. აკონტროლეთ პაციენტები ინფუზიის დროს და დააკვირდით ინფუზიის შემდეგ სულ მცირე 1 საათის განმავლობაში.

Primary options

რემდესივირი : ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 5-10 დღის განმავლობაში

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

რემდესივირი : ≥12 წლის და ≥40 კგ ბავშვები და მოზრდილები: 200 მგ ინტრავენურად დამტვირთავი დოზის სახით პირველ დღეს, შემდეგ 100 მგ ყოველ 24 საათში 5-10 დღის განმავლობაში

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

რემდესივირი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – ინტერლეიკინ-6-ის (IL-6) ინჰიბიტორები

Back

Consider –

ინტერლეიკინ-6-ის (IL-6) ინჰიბიტორები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

განიხილეთ IL-6 ინჰიბიტორი. გაიდლაინები განსხვავებულია.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მტკიცე რეკომენდაციას უწევს IL-6 ინჰიბიტორის (ტოცილიზუმაბი ან სარილუმაბი) ერთჯერად დოზას კრიტიკული დაავადების მქონე ზრდასრულებში. IL-6 ინჰიბიტორები შეიძლება დაინიშნოს კორტიკოსტეროიდებთან და იანუს კინაზას ინჰიბიტორებთან ერთად და უნდა დაიწყოს სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად. ეს რეკომენდაცია ეფუძნება მაღალი სანდოობის მტკიცებულებას, რომელიც აჩვენებს, რომ ინტერლეიკინ-6-ის ინჰიბიტორები ამცირებენ სიკვდილობას და მექანიკური ვენტილაციის საჭიროებას. დაბალი სანდოობის მტკიცებულების თანახმად, ინტერლეიკინ-6-ის ინჰიბიტორები ასევე შეიძლება ამცირებდნენ მექანიკური ვენტილაციის და ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობას. მძიმე გვერდითი მოვლენების რისკის შესახებ მტკიცებულება გაურკვეველია. ამ რეკომენდაციის სტატუსი ბავშვებთან მიმართებაში ამჟამად გაურკვეველია.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში ჯანმრთელობის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ტოცილიზუმაბის ერთჯერად დოზას ჰოსპიტალიზებულ ზრდასრულებში, რომლებიც იღებენ სისტემურ კორტიკოსტეროიდებს და ესაჭიროებათ დამატებითი ჟანგბადი ან მექანიკური ვენტილაცია.[397][662]
აშშ-ში, ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტების პანელი და ამერიკის ინფექციური დაავადებების საზოგადოება რეკომენდაციას უწევენ დექსამეტაზონთან (ან შესაფერისი ალტერნატიული კორტიკოსტეროიდი) ერთად ტოცილიზუმაბის გამოყენებას (ან სარილუმაბს თუ ტოცილიზუმაბი არ არის ხელმისაწვდომი) ან დექსამეტაზონის და რემდესივირის გამოყენებას ≥2 წლის ბავშვებსა და ზრდასრულებში, რომელთაც ესაჭიროებათ არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია ან მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი, ამასთან ჰოსპიტალიზებულნი არიან ბოლო პერიოდში (მაგ. ბოლო სამი დღის ფარგლებში) და აღენიშნებათ ჟანგბადის მოთხოვნილების სწრაფი ზრდა და სისტემური ანთება. პაციენტებისთვის, რომლებიც იმყოფებიან მექანიკურ ვენტილაციაზე ან ექსტრაკორპორულ მემბრანულ ოქსიგენაციაზე, პანელი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონთან ერთად ტოცილიზუმაბის გამოყენებას პაციენტებისთვის, რომლებიც ინტენსიურ განყოფილებაში მოთავსებულნი არიან არა უმეტეს 24 საათისა. სარილუმაბი შეიძლება გამოიყენოთ ტოცილიზუმაბის ალტერნატივად, თუ ტოცილიზუმაბი არ არის ხელმისაწვდომი ან ვერ ინიშნება.[465][644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

მტკიცებულებები მხარს უჭერენ IL-6 ინჰიბიტორების გამოყენებას.

კოქრეინის მიმოხილვამ დაადგინა, რომ ტოცილიზუმაბმა შეამცირა ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობის მაჩვენებელი 28-ე დღეს (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება) მხოლოდ სტანდარტულ მკურნალობასთან ან პლაცებოსთან შედარებით. მტკიცებულება მიუთითებს გაურკვევლობაზე ტოცილიზუმაბის ეფექტის შესახებ სიკვდილობაზე 60 დღის შემდეგ. სარილუმაბის ამ შედეგებზე ეფექტის მტკიცებულება ძალიან არაზუსტია. ტოცილიზუმაბმა და სარილუმაბმა შესაძლოა გამოიწვიოს კლინიკური გაუმჯობესების მცირედი უპირატესობა 28-ე დღეს (მაგ., საავადმყოფოდან გაწერა ან გაუმჯობესება, რომელიც იზომება განსაზღვრული შკალებით) (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). კლინიკური გაუმჯობესების მტკიცებულება 60 დღის შემდეგ ძალიან არაზუსტია ორივე პრეპარატისთვის.[715]
ცოცხალმა სისტემურმა მიმოხილვამ და ქსელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ IL-6 ინჰიბიტორები (კორტიკოსტეროიდების თანხლებით) სავარაუდოდ ამცირებენ სიკვდილობას (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება), შესაძლოა შეამცირონ მექანიკური ვენტილაციის საჭიროება (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება) და შეიძლება შეამცირონ ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობა (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება) სტანდარტულ მკურნალობასთან შედარებით.[707][708]
IL-6 ინჰიბიტორები შეიძლება არ იყოს სასარგებლო ცალკე გამოყენებისას (კორტიკოსტეროიდების გარეშე).[716]

სისხლის რუტინული გმაოკვლევები, მათ შორის ნეიტროფილების რაოდენობა, თრომბოციტები, ტრანსამინაზები და ბილირუბინის საერთო დონე უნდა შემოწმდეს თერაპიის დაწყებამდე. თითოეული პაციენტი უნდა იმყოფებოდეს მონიტორინგის ქვეშ ინეფქციის ნიშნების და სიმპტომების გამოსავლენად, ვინაიდან სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად არსებობს იმუნოსუპრესიის მომატებული რისკი.[398]
ამ მედიკამენტების გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ მძიმე იმუნოკომპრომისული სტატუსის მქონე პირებში.[644]

Primary options

ტოცილიზუმაბი : ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 8 მგ/კგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით, მაქსიმუმ 800 მგ/დოზა

სარილუმაბი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 400 მგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

ტოცილიზუმაბი : ბავშვები: დოზის შესახებ კონსულტაცია გაიარეთ სპეციალისტთან; მოზრდილები: 8 მგ/კგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით, მაქსიმუმ 800 მგ/დოზა

სარილუმაბი : ბავშვებში: დოზირების თაობაზე მიმართეთ სპეციალისტს; ზრდასრულებში: 400 მგ ინტრავენურად ერთეული დოზის სახით

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

ტოცილიზუმაბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

სარილუმაბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

Back

Consider –

იანუს კინაზას (JAK) ინჰიბიტორები

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მტკიცე რეკომენდაციას უწევს პერორალური JAK ინჰიბიტორის (ბარიციტინიბის) მიღებას 14 დღის განმავლობაში ან საავადმყოფოდან გაწერამდე (რომელიც პირველი იქნება) კრიტიკული დაავადების მქონე ზრდასრულებში. ბარიციტინიბი შეიძლება დაინიშნოს კორტიკოსტეროიდებთან და IL-6 ინჰიბიტორებთან ერთად და უნდა დაიწყოს სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად. ეს რეკომენდაცია დაფუძნებულია მაღალი სიზუსტის მტკიცებულებებზე, რომ ბარიციტინიბი ამცირებს სიკვდილობას და საშუალო სიზუსტის მტკიცებულებაზე იმის შესახებ, რომ ბარიციტინიბი სავარაუდოდ ამცირებს მექანიკური ვენტილაციის ხანგრძლივობას და საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობას. ამ რეკომენდაციის სტატუსი ბავშვებთან მიმართებაში ამჟამად გაურკვეველია.[398][652][653]
დიდ ბრიტანეთში, ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ბარიციტინიბს ჰოსპიტალიზირებულ მოზრდილებში, რომლებსაც: სჭირდებათ დამატებითი ჟანგბადი და უტარდებათ ან გავლილი აქვთ კორტიკოსტეროიდების კურსი (თუ უკუნაჩვენები არ არის) და არ აქვთ ინფექციის მტკიცებულება (გარდა SARS-CoV-2-ისა) რომელიც შეიძლება გაუარესდეს ბარიციტინიბით. ასევე შეიძლება განიხილებოდეს ≥2 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვებში იმ პირობით, რომ ისინი აკმაყოფილებენ იმავე კრიტერიუმებს.[397]
აშშ-ში, ჯანდაცვის ეროვნული ინსტიტუტების პანელი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონთან (ან შესაფერისი ალტერნატიული კორტიკოსტეროიდი) ერთად ბარიციტინიბის გამოყენებას ან დექსამეტაზონის და რემდესივირის გამოყენებას 2 წლის ან უფროს ბავშვებსა და ზრდასრულებში, რომელთაც ესაჭიროებათ არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია ან მაღალი ნაკადის ნაზალური ჟანგბადი, ამასთან ჰოსპიტალიზებულნი არიან ბოლო პერიოდში და აღენიშნებათ ჟანგბადის მოთხოვნილების სწრაფი ზრდა და სისტემური ანთება. პაციენტებისთვის, რომლებიც იმყოფებიან მექანიკურ ვენტილაციაზე ან ექსტრაკორპორულ მემბრანულ ოქსიგენაციაზე, პანელი რეკომენდაციას უწევს დექსამეტაზონთან ერთად ბარიციტინიბის გამოყენებას პაციენტებისთვის, რომლებიც ინტენსიურ განყოფილებაში მოთავსებულნი არიან არა უმეტეს 24 საათისა.[644]
BMJ rapid recommendations: a living WHO guideline on drugs for COVID-19 Opens in new window

ამ კლასის სხვა პრეპარატებს მიეკუთვნება ტოფაციტინიბი და რუქსოლიტინიბი.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია ეწინააღმდეგება ამ კლასის სხვა მედიკამენტების გამოყენებას გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ბარიციტინიბი ან IL-6 ინჰიბიტორები ხელმისაწვდომი არ არის. ტოფაციტინიბის ან რუქსოლიტინიბის ეფექტი სიკვდილობაზე, მექანიკური ვენტილაციის აუცილებლობაზე და საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობაზე გაურკვეველი რჩება და საჭიროა მეტი კვლევითი მტკიცებულება.[398][652][653]
აშშ-ში ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტოტუტების გაიდლაინების პანელი რეკომენდაციას უწევს ტოფაციტინიბს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ბარიციტინიბი არ არის ხელმისაწვდომი ან მისი გამოყენება შეუძლებელია.[644]

მტკიცებულებები მხარს უჭერენ JAK ინჰიბიტორების გამოყენებას.

კოქრეინის ის მიმოხილვამ აჩვენა, რომ JAK ინჰიბიტორებმა სავარაუდოდ შეამცირეს ნებისმიერი მიზეზით სიკვდილობის მაჩვენებელი 28 დღემდე (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება) და 60 დღემდე (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება). ისინი, სავარაუდოდ, მცირედად ან საერთოდ არ ცვლიან კლინიკური სტატუსის გაუმჯობესების სიჩქარეს ან გვერდითი მოვლენების სიხშირეს (ზომიერი სიზუსტის მტკიცებულება). ბარიციტინიბი იყო ყველაზე ხშირად გამოკვლეული JAK ინჰიბიტორი.[717]
განახლებადმა სისტემურმა მიმოხილვამ და ქასელურმა მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ JAK ინჰიბიტორები სავარაუდოდ ამცირებენ სიკვდილობას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება), ამცირებენ მექანიკური ვენტილაციის ხანგრძლივობას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება) და ამცირებენ საავადმყოფოში ყოფნის ხანგრძლივობას (მაღალი სიზუსტის მტკიცებულება), სტანდარტულ მოვლასთან შედარებით.[707][708]

მოერიდეთ გამოყენებას დადასტურებული აქტიური ტუბერკულოზის მქონე პაციენტებში.
თითოეული პაციენტი უნდა იმყოფებოდეს მონიტორინგის ქვეშ ინეფქციის ნიშნების და სიმპტომების გამოსავლენად, ვინაიდან სისტემურ კორტიკოსტეროიდებთან ერთად არსებობს იმუნოსუპრესიის მომატებული რისკი.
მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის დროს აწარმოეთ სისხლის ანალიზის (ლეიკოციტური ხაზით) მონიტორინგი.

ბარიციტინიბი არ არის რეკომენდებული მოზრდილებში, რომელთა გამოთვლილი გლომერულური ფილტრაციის სავარაუდო სიჩქარე არის ≤15 მლ/წთ (≤30 მლ/წთ ბავშვებში <9 წლამდე), ან პაციენტებში, რომლებიც იმყოფებიან დიალიზზე ან თირკმლის ჩანაცვლებით თერაპიაზე. დოზის შემცირება რეკომენდებულია პაციენტებში, რომელთა გამოთვლილი გორგლოვანი ფილტრაციის სიჩქარე არის <60 მლ/წთ.
ბარიციტინიბი არ არის შესწავლილი ღვიძლის მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებში და უცნობია საჭიროა თუ არა დოზის კორექცია ამ პაციენტებში. ის უნდა იყოს გამოყენებული მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ პოტენციური სარგებელი აღემატება პოტენციურ რისკს.
სიფრთხილით გამოიყენეთ ტოფაციტინიბი და რუქსოლიტინიბი თირკმელების ზომიერი და მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებში (მათ შორის, დიალიზზე მყოფი პაციენტებისთვის); შეიძლება საჭირო გახდეს დოზის კორექცია.
აუცილებელია თირკმელების და ღვიძლის ფუნქციის მონიტორინგი მკურნალობის დაწყებამდე და მის დროს.

სხვა სერიოზული გვერდითი მოვლენებია ვენური თრომბოზი და მძიმე ინფექციები.

JAK ინჰიბიტორის გამოყენებისას გაითვალისწინეთ გვერდითი მოვლენების რისკი

შეამოწმეთ ადგილობრივი ფორმულარი, რადგან შეიძლება საჭირო გახდეს დოზის კორექტირება .
ბარიციტინიბი არ არის რეკომენდებული, თუ თქვენი პაციენტი იმყოფება დიალიზზე, აქვს თირკმელების ბოლო სტადიის უკმარისობა ან აქვს თირკმლის მწვავე დაზიანება.[1187]
რუქსოლიტინიბი და ტოფაციტინიბი სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული თირკმლის ზომიერი და მძიმე უკმარისობის დროს და შესაძლოა საჭირო გახდეს დოზის კორექცია. გაეცანით ადგილობრივ ფორმულარის და მიიღეთ რჩევა ნეფროლოგისგან.

Primary options

ბარიციტინიბი : ბავშვებში: დოზასთან დაკავშირებით მიმართეთ სპეციალისტს; მოზრდილები: 4 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ, 14 დღის განმავლობაში

Secondary options

ტოფაციტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

რუქსოლიტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

ბარიციტინიბი : ბავშვებში: დოზასთან დაკავშირებით მიმართეთ სპეციალისტს; მოზრდილები: 4 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ, 14 დღის განმავლობაში

Secondary options

ტოფაციტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

რუქსოლიტინიბი : ბავშვები და მოზრდილები: დოზაზე მითითებისთვის მიიღეთ სპეციალისტის კონსულტაცია

Back to drug information with added comorbidities

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Show drug information for a patient with no comorbidities

Primary options

ბარიციტინიბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Secondary options

ტოფაციტინიბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

რუქსოლიტინიბი

For patients with CKD, please check your local drug formulary

For patients with CKD see dose in the Renal Drug HandbookFor patients with CKD see dose in the Renal Drug Handbook

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

განაგრძეთ საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება ასთმისა და ფქოდ-ისთვის დანიშნულებისამებრ.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ზოგიერთი საინჰალაციო საშუალება შეიცავს მედიკამენტების კომბინაციას, ამიტომ გაითვალისწინეთ ორმაგი დანიშნულების რისკი.
ფქოდ-ის ან ასთმის მქონე პაციენტებში, რომელთაც თირკმლის მწვავე დაზიანება აქვთ, გამოთვლილი GFR <50 მლ/წთ/1.73 მ², შეიძლება საჭირო იყოს ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების შეწყვეტა. ეს დამოკიდებულია კონკრეტულ მედიკამენტზე.
- შეამოწმეთ ფორმულარი ან გაიარეთ კონსულტაცია ფარმაცევტთან.

სხვა დანიშნული მედიკამენტები

ასთმის მძიმე ფორმის და ფქოდ-ის მქონე პაციენტებმა, რომლებიც მკურნალობენ პერორალური კორტიკოსტეროიდებით (დანიშნული შემანარჩუნებელი თერაპიის სახით) ასევე უნდა განაგრძონ მათი გამოყენება რაც შეიძლება დაბალი დოზით, ვინაიდან ამ მედიკამენტების შეწყვეტის შედეგად მათი მდგომარეობა შესაძლოა გაუარესდეს.[1171][1189]
პაციენტებმა, რომლებიც იღებენ ბიოლოგიურ თერაპიას მძიმე ასთმისთვის, უნდა გააგრძელონ ამ მკურნალობის მიღება, თუ არ არის რეკომენდაცია, რომ შეწყვიტონ მკურნალობა.[1171]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

აწონ-დაწონეთ დანიშნული ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტების რისკები და სარგებელი

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

მიუხედავად იმისა, რომ ანგიოტენზინგარდამქმნელი ინჰიბიოტრების ან ანგიოტენზინ-II-ის რეცეპტორის ანტაგონისტების მომხმარებელი პაციენტების შესახებ არსებობს ადრინდელი მოსაზრება, რომ ისინი იმყოფებიან ინფექციის ან მისი მძიმე ფორმის განვითრების მაღალი რისკის ქვეშ, კვლევებმა გამოავლინა მაღალი სარწმუნოობის მტკიცებულება, რომ ამ მედიკამენტების გამოყენება არ განაპირობებს დაავადების მძიმე ფორმის განვითარებას ან არასასურველ შედეგებს.[1192][1193][1194]

ჩაატარეთ ინდივიდუალური კლინიკურ შეფასება
რენინ-ანგიოტენზინ-ალდოსტერონის სისტემის (RAAS) ინჰიბიტორების თავდაპირველი ჩვენების (ანგიტენზინგარდამქმნელი ფერმენტის ინჰიბიოტრები, ანგიოტენზინ-II-ის რეცეპტორის ანტაგონისტები, მინერალოკორტიკოიდოების რეცეპტორი/ალდოსტერონის ანტაგონისტები) და პროგნოზული სარგების ხარისხის გათვალისწინებას
რომელიმე მედიკამენტის დროებით შეწყვეტის შემთხვევაში, ჯანმრთელობის გაუმჯობესების შემდეგ ამ მედიკამენტის ხელახლა დანიშვნის გათვალისწინებას.

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Back

Plus –

მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

COVID-19-ის მქონე პაციენტებში განსაკუთრებით რელევანტურია ჩამოთვლილი წამალთშორისი ურთიერთქმედებები და გვერდითი ეფექტები: სედაცია, კარდიოტოქსიკურობა (QT გახანგრძლივება), და სუნთქვის დაქვეითება.[1153]

თუ ანტიდეპრესანტებს სწრაფად მოხსნით, პაციენტს შეიძლება განუვითარდეს მოხსნის სიმპტომები.[1223]
მოხსნის სიმპტომების სიმძიმე განსხვავებულია, მაგრამ მდგომარეობა უსიამოვნოა და შეიძლება გაართულოს სხვა მწვავე მდგომარეობის მართვაც.[1223][1224]

მედიკამენტების მიმოხილვისას, დააკვირდით:

მიმდინარე და გადატანილი გვერდითი ეფექტები
ბოლო დროს დოზის ცვლილებებს
მედიკამენტების კლასის ცვლილებებს
დეპრესიის კონკრეტული ქვეტიპების ფარმაკოლოგიურ ნიუანსებს (მაგ. ფსიქოზური დეპრესიის შემთხვევაში ასევე იქნება დანიშნული ანტიფსიქოზური საშუალება)
დამატებითი სტრატეგიები, რომლებიც რეზისტენტული დეპრესიის სამკურნალოდ გამოიყენება (მაგ. ლითიუმი ან ქუეტიაპინით სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიური ინჰიბიტორების გაძლიერება).

გაითვალისწინეთ წამალთაშორისი ურთიერთქმედებები.

ანტიდეპრესანტებმა შეიძლება გამოიწვიოს ფარმაკოკინეტიკური (CYP450 ინჰიბიტრების გამო) და ფარმაკოდინამიკური წამალთშორისი ეფექტები სხვა წამლებთან ურთიერთქმედებისას.[1225][1226] გაითვალისწინეთ ეს საკითხი COVID-19-ის გამო დანიშნული წამლების შემთხვევაშიც (ექსპერიმენტული თერაპიები, იხილეთ ახალი მედიკამენტები).

განსაკუთრებული სიფრთხილით დანიშნეთ კორტიკოსტეროიდები, ანტიკონვულსანტებიდა პარკინსონის მედიკამენტები.

გაითვალისწინეთ გვერდითი ეფექტები, მაგ.:[1226]

QT გახანგრძლივება, არითმიები, მომატებული გულისცემაან პოზიციური ჰიპოტენზია ახასიათებს ტრიციკლურ ანტიდეპრესანტებს. შეამოწმეთ ეკგ, განსაკუთრებით არითმიის რისკის მქონე პირებში.
ჰიპონატრიემია, რომელსაც ანტიდეპრესანტები იწვევს, განსაკუთრებით სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიური ინჰიბიტორები, მძიმდება სხვა მედიკამენტების თანხლებით (მაგ. შარდმდენებით). შეამოწმეთ შრატში ელექტროლიტების პანელი.
სეროტონინის სინდრომი (შეცვლილი ფსიქიკური მდგომარეობა, აჟიტირება, ტრემორი, ჰიპერრეფლექსია, კლონუსი, კუნთების რიგიდობა, დიაფორეზი, ტაქიკარდია, გაძლიერებული ნაწლავური ხმიანობა, ტემპერატურა >38℃), განსაკუთრებით პოლიფარმაციის და/ან სეროტონერგული აგენტის ზედოზირების დროს.[1227][1228] იხ. სეროტონინის სინდრომი.
- განსაკუთრებით გაითვალისწინეთ სეროტონინის სინდრომის რისკი თირკმლის ბოლო სტადიის დაავადების მქონე პაციენტებში, რომლებიც იღებენ სეროტონინის უკუმიტაცების სელექტიურ ინჰიბიტორებს. დეპრესიის მკურნალობა თირკმლის უკმარისობის დროს საჭიროებს მულტიდისციპლინურ მიდგომას და სიფრთხილეს.
ჰეპატოტოქსიკურობა ანტიდეპრესანტების დოზები მოარგეთ ღვიძლის უკმარისობის ხარისხს. ჰეპატოტოქსიკური მედიკამენტების დანიშვნისგან თავი შეიკავეთ.
კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან სისხლდენა. სეროტონინის უკუმიტაცების ინიჰბიტორები ასოცირდება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან სისხლდენის მომატებულ რისკთან[1226] რისკი განსაკუთრებით იზრდება ასპირინთან, არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებთან ან პერორალურ ანტიკოაგულანტებთან ერთად დანიშვნისას.[1229][1230] ეცადეთ თავი აარიდოთ ამ მედიკამენტების კომბინაციას.[1226] ყურადღებით დააკვირდით და გაითვალისწინეთ გასტროდაცვა პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორებით, თუ სეროტონინის უკუმიტაცების ინჰიბიტორის გამოყენების თავიდან აცილება შეუძლებელია.[1226]

ეს შეიძლება გულისხმობდეს სამედიცინო/ჯანდაცვის პერსონალს. საქველმოქმედო ორგანიზაციებს, ოჯახს და სოციალურ ქსელს, ფსიქოლოგიურ თერაპიას.

Practical tip

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – დაგეგმეთ პაციენტის გაწერა და რეაბილიტაცია

Back

Consider –

დაგეგმეთ პაციენტის გაწერა და რეაბილიტაცია

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

რუტინულად შეაფასეთ ინტენსიურ განყოფილებაში მყოფი ხანდაზმული პაციენტები ავადობაზე, ფუნქციურ ყლაპვაზე, კოგნიტური ფუნქციების დარღვევაზე და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებზე.

ამ შეფასების საფუძველზე მიიღეთ გადაწყვეტილება, თუ რამდენად არის პაციენტი მზად გაწერისთვის და აქვს თუ არა მას რეაბილიტაციის და შემდგომი მეთვალყურეობის საჭიროებები.[85]

დარწმუნდით, რომ არსებობს გვერდითი მოვლენების მონიტორინგის გეგმები

COVID-19-ს შესაძლოა ჰქონდეს ხანგრძლივი ეფექტები, რომლებიც დაკავშირებულია სხვა თანმხლებ დაავადებებთან. პაციენტები და სამედიცინო პროფესიონალები იყენებენ ხოლმე ჩამოთვლილ რესურსებს:
დაიცავით თქვენი ადგილობრივი პროტოკოლები და ჰკითხეთ რჩევა შესაბამისი სპეციალობის გუნდებს.
განიხილეთ ტელემედიცინის გამოყენება დისტანციური კონსულტაციებისთვის კონკრეტულ პაციენტებში.[1153]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Consider – პალიატიური მკურნალობა

Back

Consider –

პალიატიური მკურნალობა

Additional treatment recommended for SOME patients in selected patient group

დაადგინეთ, აქვს თუ არა პაციენტს მკურნალობის კომპლექსური გეგმა და გაითვალისწინეთ მისი სურვილები და პირორიტეტები მკურნალობის გეგმის შედგენისას.[85]
მიჰყევით პალიატიური მკურნალობის ადგილობრივ გაიდლაინებს.

ამ პაციენტებში პალიატიური მკურნალობის ფარმაკოლოგიური სტრატეგიების სწრაფი სისტემური მიმოხილვით, რომელიც არის ამ ტიპის პირველი საერთაშორისო მიმოხილვა, აღმოჩნდა, რომ ზოგად პალიატიურ მოსახლეობასთან შედარებით, COVID-19-ით ინფიცირებული პაციენტების უფრო დიდი ნაწილი საჭიროებს მედიკამენტის მუდმივ მიწოდებას კანქვეშ. სიცოცხლის ბოლოს ხშირად გამოყენებული მედიკამენტების მსუბუქი დოზები საჭირო იყო სიმპტომების კონტროლისთვის. თუმცა, მონაცემების სიმწირის გამო, ამ მაჩვენებლების ინტერპრეტაცია საჭიროა სიფრთხილით.[718]

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Plus – monitor comorbidities during hospital stay

Back

Plus –

monitor comorbidities during hospital stay

Back

–

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ასთმის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

რჩევისთვის მიმართეთ უფროს ექიმებს ან სპეციალისტებს.
დაიცავით სტანდარტული გაიდლაინები და რეკომენდაციები ასთმის გამწვავების სიმძიმის შეფასებისა და მართვის თაობაზე ზრდასრულებში, თუნდაც COVID-19-ის პროვოცირების ფონზე.[1190]
- იხ. ასთმის გამწვავება მოზრდილებში.
- როცა შესაძლებელია, თავი აარიდეთ ნებულაიზერის გამოყენებას. განიხილეთ (კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში) დოზირებული ინჰალატორის გამოყენება სფეისერით, რომელსაც აქვს პირზე მოსარგები ნაწილი ან ნიღაბი, როგორც ნებულაიზერის ალტერნატივა.[1171] მიყევით ადგილობრივ პროტოკოლებს.
დაიწყეთ პერორალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება ასთმის გამწვავების მითითების მიხედვით.[1171][1190]
დროებით შეწყვიტეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების (LAMA) მიღება (მაგ. თუ პაციენტი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე თიოტროპიუმით, აკლიდინიუმით, გლიკოპურონიუმით, უმეკლიდინიუმით) თუ საჭიროა ნებულაიზერით ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (მაგ. იპრატროპიუმი) მიღება (ექსპერტული მოსაზრება).
- არსებობს მოსაზრება, რომ შეიძლება გამოვლინდეს დამატებითი გვერდითი ანტიქოლინერგული ეფექტები.
- ნებულაიზერით მკურნალობის დასრულების შემდეგ ხელახლა გამოწერეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტები (LAMA).

Back

–

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ფქოდ-ის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

რჩევისთვის მიმართეთ უფროს ექიმებს ან სპეციალისტებს.
განასხვავეთ იგი სხვა მდგომარეობებისგან როგორებიცაა მწვავე კორონარული სინდრომი, გულის მწვავე უკმარისობა და პნევმონია, ასევე COVID-19-ის გართულებები.[1189]
დაიცავით დამტკიცებულ გაიდლაინები ფქოდ-ის გამწვავების მართვის შესახებ, მათ შორის დანიშნეთ ხანმოკლე პერორალური კორტიკოსტეროიდები კლინიკური ჩვენების შემთხვევაში.[1189] იხ. ფქოდ-ის მწვავე ეპიზოდი.
განიხილეთ პრესირებული მეტრირებული დოზის ინჰალატორის, მშრალი ფხვნილის ინჰალატორის, ან რბილი აეროზოლის ინჰალატორის გამოყენება ნებულაიზერების ნაცვლად არაკრიტიკულ პაციენტებში, რომლებსაც არ უტარდებათ დამხმარე სუნთქვითი თერაპია.[1189] დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები და პროტოკოლები.
- ნებულაიზერის გამოყენების შემთხვევაში, ბრონქოდილატორის გამოყენება ნებულაიზერით უნდა გაგრძელდეს 24-48 საათი, შემდეგ პაციენტი უნდა გადავიდეს ჩვეულ ინჰალატორზე (ექსპერტული მოსაზრება).
დროებით შეწყვიტეთ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტების (LAMA) მიღება (მაგ. თუ პაციენტი შემანარჩუნებელ თერაპიაზე თიოტროპიუმით, აკლიდინიუმით, გლიკოპურონიუმით, უმეკლიდინიუმით) თუ საჭიროა ნებულაიზერით ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის (მაგ. იპრატროპიუმი) მიღება (ექსპერტული მოსაზრება).
- არსებობს მოსაზრება, რომ შეიძლება გამოვლინდეს დამატებითი გვერდითი ანტიქოლინერგული ეფექტები.
- დარწმუნდით, რომ ხანგრძლივი მოქმედების მუსკარინული რეცეპტორის ანტაგონისტი ხელახლა დაინიშნა ნებულაიზერით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ.

– აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

Back

–

აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

მიჰყევით ადგილობრივ პროტოკოლს სისხლში გლუკოზის მონიტორინგის თაობაზე სტაციონარში COVID-19-ის და დიაბეტის შემთხვევებში.

ჰიპერგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

დაიცავით ჰოსპიტალის ადგილობრივი პროტოკოლი თუ კაპილარულ სისხლში გლუკოზა ≥12 მმოლ/ლ (≥216 მგ/დლ).
- COVID-19 -ის გაიდლაინებში ზოგადად ხაზგასმულია ჰიპერგლიკემიის მართვის მნიშვნელობა.[1178]
- გამორიცხეთ დიაბეტური კეტოაციდოზი და ჰიპეროსმოლური ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა, რასაც ურგენტული და სპეციფიკური მართვა სჭირდება.
- განიხილეთ ჰიპერგლიკემიასთან დაკავშირებული მდგომარეობები, როგორიცაა სეფსისი.[1177]
გაითვალისწინეთ, რომ ჩამოთვლილი მედიკამენტები შეიძლება ასოცირებული იყოს ჰიპერგლიკემიასთან და შეიძლება საჭირო გახდეს მათი გადახედვა:[1216]
- კორტიკოსტეროიდები (მაგ. დექსამეტაზონი)
- ზოგიერთი ბეტა-ბლოკერი (მაგ. პროპრანოლოლი, ატენოლოლი)
- თიაზიდის ჯგუფის შარდმდენები (მაგ. ჰიდროქლოროთიაზიდი)
- ზოგიერთი მეორე თაობის ანტიფსიქოზური საშუალება (ოლანზაპინი, კლოზაპინი)
- გარკვეული ფთორქინოლონები (მაგ. ციპროფლოქსაცინი)
- კალცინეურინის ინჰიბიტორები (ციკლოსპორინი, ტაკროლიმუსი)
- პროტეაზას ინჰიბიტორები (მაგ., რიტონავირი).
თუ თქვენს პაციენტს არ აქვს დიაბეტური კეტოაციდოზი/ჰიპეროსმოლარული ჰიპერგლიკემიური მდგომარეობა, მაგრამ აქვს სისხლში გლუკოზა 12 მმოლ/ლ-ზე (216 მგ/დლ) ზემოთ , მიჰყევით თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლებს ჰიპერგლიკემიის მართვის შესახებ COVID-19-ით დაავადებულ პაციენტებში.[1215]
- გახსოვდეთ, რომ მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებს, რომლებიც ინტენსიურში იმყოფებიან, შეიძლება აღენიშნებოდეთ მაღალი რეზისტენტობა ინსულინის მიმართ. მოითხოვეთ სამედიცინო დახმარება დიაბეტის სპეციალისტების თქვენი სტაციონარული გუნდისგან ასეთ პირობებში.[1215]

Practical tip

ითხოვეთ ექსპერტის რჩევა დიაბეტის სტაციონარული მართვის კუთხით.

ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

ინგლისსა და უელსში 5 სტაციონარული პაციენტიდან 1-ს აქვს მნიშვნელოვანი ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს.[1217]

ჰიპოგლიკემიის მიზეზებია:[1218]

მწვავე ავადმყოფობის შემდგომი პერიოდი
- COVID-19-ის შემდეგ, გამოჯანმრთელების ფაზაში შეიძლება შეიცვალოს ინსულინის საჭიროება, ამიტომ აუცილებელია ინსულინის რეჟიმის მორგება[1215]
პაციენტის კვების შემთხვევით გამოტოვება ან შეფერხება, შეიძლება მოხდეს როცა COVID-19-ის მქონე პაციენტებს აჭმევენ მუცელზე დაწოლილ მდგომარეობაში[1177]
კორტიკოსტეროიდების, განსაკუთრებით დექსამეტაზონის დოზების შემცირება COVID-19-ით დაავადებულ პაციენტებში[1215]
ინსულინის ან პერორალური ჰიპოგლიკემიური მედიკამენტის შეცდომით მიწოდება
ინსულინის არასწორ დროს გაკეთება, საკვების მიღების დროის გაუთვალისწინებლად
პაციენტი ჭამს ნაკლებს მაგრამ იღებს დიაბეტის იმავე მედიკამენტებს
ძილის წინ პაციენტი წახემსებას ვერ ახერხებს
მადის დაქვეითება და ღებინება.

მწვავე ჰოსპიტალურ პირობებში, შესაძლებელია კვების დაგვიანება/შეფერხება, ან სხვადასხვა დროს მიწოდება.
- სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტი დანიშნეთ კვებამდე ან საჭმელთან ერთად მისაღებად. შეამოწმეთ ადგილობრივი ფორმულარი უფრო სპეციფიკური მითითებისთვის დოზირების დროის შესახებ კონკრეტული მედიკამენტისთვის.
- არ გამოიყენოთ სულფონილშარდოვანას კლასის მედიკამენტი ღამე და თუ პაციენტი იღებს დოზას საღამოს კვებასთან ერთად, შეამცირეთ საღამოს დოზა ღამის ჰიპოგლიკემიის პრევენციისთვის (ექსპერტის მოსაზრება).

Practical tip

ამ პაციენტებს აქვთ ჰიპოგლიკემიის პროგრესირების მაღალი რისკი.
გამოიყენეთ ნახშირწყლები, როგორც რეკომენდებულია ჰიპოგლიკემიის გაიდლაინში და მიჰყევით თქვენს ადგილობრივ პროტოკოლს.[1218]

15 წუთში გადაამოწმეთ სისხლში გლუკოზა, რათა შეაფასოთ მკურნალობაზე რეაქცია
თუ ჰიპოგლიკემია დაკორექტირდა, არ შეწყვიტოთ ინსულინის შემდეგი გეგმიური დოზის მიღება. ამან შეიძლება გამოიწვიოს უკუცემითი ჰიპერგლიკემია და დიაბეტური კეტოაციდოზი პირველი ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში.
- მოიძიეთ დიაბეტის სტაციონარული სპეციალისტების გუნდის რჩევა, საჭიროა თუ არა თქვენი პაციენტის ინსულინის რეჟიმის გადახედვა.

პროტოკოლები შეიძლება განახლდეს COVID-19-ის კონტექსტის შესაბამისად. მაგალითად, აშშ-ს ზოგიერთ ჰოსპიტალში გამოიყენება "ვირტუალური" ფორმატები, რაც მოიცავს თვითმართვის პროტოკოლების გაფართოებას, პირადი დაცვის საშუალებების დაზოგვას, როცა ეს უსაფრთხოა.[1178]

– პაციენტის ტერფების შემოწმება

Back

–

პაციენტის ტერფების შემოწმება

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ტერფების შემოწმება საჭიროა ინფექციის, წყლულის აღმოსაჩენად, რომელიც პაციენტმა შეიძლება ვერ შენიშნოს.

დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები. სწრაფი და მარტივი ტესტია Ipswich Touch Test©️, რომელიც მოიცავს ტერფის მეორე თითის წვეროს შეხებას 1-2 წამით, შემდეგ მესამე, მეოთხე და მეხუთე ფალანგებზე შეხებას.[1220]
- თუ პაციენტი ვერ გრძნობს შეხებას ორ ან მეტ ადგილას (ამ ექვსიდან), შეიძლება დაქვეითებული იყოს დამცავი შეგრძნება.
თუ პაციენტს დაქვეითებული აქვს შეგრძნება, მაღალია წოლითი დაწყლულების რისკი. შეატყობინეთ მომვლელ პერსონალს ეს და გამოიყენებენ ზეწოლის შესამცირებელ მოწყობილობებს.

საკამათოა, უნდა გამოიყენებოდეს თუ არა კომპრესიული გეტრები დიაბეტის მქონე პაციენტებში – არ გამოიყენოთ თუ ფიქსირდება სისხლძარღვოვანი დაავადება.

– ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა

Back

–

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კლინიკური ხერხია, რომელიც რუტინულად გამოიყენება ფსიქიატრიულ პრაქტიკაში, გვეხმარება დიაგნოსტირებაში და შემდგომ მართვაში. განწყობა ერთ-ერთი კომპონენტია.

განიხილეთ დეპრესიის შეფასება PHQ-9 კითხვარის გამოყენებით. [1221]

ეს კითხვარი პაციენტს თავად შეუძლია შეავსოს, 3 წუთზე ნაკლებია საჭირო.
შედეგები მიუთითებს დეპრესიის სიმპტომების სიმძიმეზე.
5 ან მეტი ქულა განაპირობებს რეფერალს ფსიქიატრიულ სერვისთან (ექსპერტული მოსაზრება).

– განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან

Back

–

განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

მიმართვა შეიძლება არ იყოს საჭირო, თუ არ არსებობს შეშფოთება, რომ დეპრესიამ და/ან მისმა მართვამ (მაგ., მედიკამენტებმა) შეიძლება გავლენა მოახდინოს მწვავე მდგომარეობაზე (ექსპერტული დასკვნა).
დაიცავით თქვენი საავადმყოფოს ადგილობრივი პროტოკოლები/რეფერალური გზები.
COVID-19 ასოცირებულია ფსიქიატრიულ და ნევროლოგიურ გამოვლინებებთან, როგორიცაა დეპრესია.[1153]

მტკიცებულება: დეპრესია და მკურნალობის რეჟიმის დაცვა გაწერის შემდეგ

შეიძლება გამოიწვიოს უარესი კლინიკური შედეგები, რეჰოსპიტალიზაციის უფრო მაღალი რისკის ჩათვლით.[1237][1238][1239]
რაც მთავარია, აფექტური სიმპტომები, მათ შორის დეპრესია, დაკავშირებულია ჭარბ სიკვდილობასთან, თუმცა მიზეზობრივი კავშირი ჯერ კიდევ დასადასტურებელია.[1240][1241]

Back

–

მართეთ ნიკოტინზე დამოკიდებულება და მხარი დაუჭირეთ მწეველებს მოწევის შეწყვეტაში

Treatment recommended for ALL patients in selected patient group

ამის და სხვა ცნობილი ზიანის გათვალისწინებით, რასაც თამბაქო იწვევს, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია მხარს უჭერს თამბაქოს მოწევის შეწყვეტას ყველა პაციენტში, მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მეთოდების გამოყენებით.[1243]

პაციენტებს ურჩიეთ:[1242]

ნიკოტინი ძლიერ დამოკიდებულებას იწვევს, მაგრამ არ არის მოწევასთან დაკავშირებული ზიანის მიზეზი
ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპია არ იწვევს სწრაფ მოხსნას, რაც შეიძლება იყოს შემაშფოთებელი და არასასიამოვნო
არსებობს რამდენიმე ეფექტური მკურნალობის ვარიანტი, რომელიც გვთავაზობს საუკეთესო შანსს პაციენტმა შეწყვიტოს მოწევა სპეციალისტების დახმარებასთან ერთად.

ჰკითხეთ პაციენტს, გაღვიძებიდან რამდენ ხანში ეწევა პირველ სიგარეტს. თუ პასუხი არის <30 წუთი, ამ პაციენტს შეიძლება ჰქონდეს ნიკოტინზე უფრო ძლიერი დამოკიდებულება. ამის მიხედვით შეარჩევთ ტრანსდერმული ნიკოტინის მისაკრობის დოზას.
შეამოწმეთ თქვენი ადგილობრივი ფორმულარი, განსაკუთრებით თუ პაციენტს აქვს ერთი ან მეტი თანმხლები დაავადება და/ან ჰემოდინამიურად არასტაბილურია.
დარწმუნდით, რომ ნიკოტინის ჩანაცვლების თერაპიის საკმარისი დოზა ინიშნება მოხსნის სიმპტომების ადეკვატურად მოსაგვარებლად.[1246]

შეამოწმეთ ფორმულარი ან გაიარეთ კონსულტაცია ფარმაცევტთან უკუჩვენებების შესამოწმებლად.
ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები არ არის ვარენიკლინის დანიშვნის უკუჩვენება. თუმცა, ვარენიკლინი სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული ადრე არსებული ფსიქიატრიული დაავადების მქონე ადამიანებში, რადგან მან შეიძლება გააუარესოს სიმპტომები.
ბუპროპიონი არის მოწევის შეწყვეტის ალტერნატიული ვარიანტი, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ წარმატებული იყოს მოწევის შესაწყვეტად.[1242][1249] განიხილეთ წამალთშორისი ურთიერთქმედების პოტენციალი.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას

2019 წლის კორონავირუსით გამოწვეული დაავადება (COVID-19)

მკურნალობის ალგორითმი

მსუბუქი და ზომიერი (არამძიმე) დაავადება

განიხილეთ სახლის პირობებში მართვა ან საავადმყოფოში მიღება

გახსოვდეთ თანმხლებ დაავადებებთან დაკავშირებული რისკი და მძიმე დაავადების რისკი

შეაფასეთ თქვენი პაციენტის მოწყვლადობის დონე

Practical tip

monitor comorbidities during hospital stay

ესკალაციის გეგმის შემუშავება/ჩარევის მაქსიმალური ინტენსივობის განხილვა

monitor comorbidities during hospital stay

მეთვალყურეობა

შეამოწმეთ თირკმლის საწყისი ფუნქცია და განაგრძეთ რეგულარული მონიტორინგი

monitor comorbidities during hospital stay

სიმპტომური მართვა და დამხმარე მოვლა

დეპრესიის დიაგნოზის მქონე პაციენტების მხარდაჭერაა საჭირო

monitor comorbidities during hospital stay

სიცხის დამწევები/ტკივილგამაყუჩებლები

თირკმლის ქრონიკული დაავადება (CKD)

გულის უკმარისობა

ასთმა

Primary options

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Primary options

monitor comorbidities during hospital stay

თუ თქვენი პაციენტი არ არის მოთავსებული საავადმყოფოში, ურჩიეთ მას როგორ მართოს დიაბეტი სახლის პირობებში

Practical tip

ძირითადი ზოგადი საკითხები დიაბეტის მქონე პაციენტებისთვის

Practical tip

1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე ადამიანებში.

მე-2 ტიპის დიაბეტის მქონე პირები

Practical tip

monitor comorbidities during hospital stay

Practical tip

Practical tip

monitor comorbidities during hospital stay

ანტიმიკრობული საშუალებები

monitor comorbidities during hospital stay

ანტივირუსული

თანმხლები დაავადებები და ჰოსპიტალიზაციის რისკი

წამლების ურთიერთქმედება

ასთმა ან ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება

CKD

Primary options

Secondary options

These drug options and doses relate to a patient with no comorbidities.

Primary options

Secondary options

Drug choice, dose and interactions may be affected by the patient's comorbidities. Check your local drug formulary.

Primary options

Secondary options

monitor comorbidities during hospital stay

მონოკლონური ანტისხეულები

monitor comorbidities during hospital stay

განაგრძეთ საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება ასთმისა და ფქოდ-ისთვის დანიშნულებისამებრ.

monitor comorbidities during hospital stay

თუ თქვენი პაციენტი არ არის საავადმყოფოში, დარწმუნდით, რომ გეგმები არსებობს ასთმის გამწვავების შემთხვევაში

monitor comorbidities during hospital stay

monitor comorbidities during hospital stay

აწონ-დაწონეთ დანიშნული ანტიჰიპერტენზიული მედიკამენტების რისკები და სარგებელი

monitor comorbidities during hospital stay

monitor comorbidities during hospital stay

საწყისი ნევროლოგიური შეფასება

კოგნიტური ფუნქციის და დელირიუმის საბაზისო შეფასება კოლატერალური ანამნეზით

დამატებითი ინფორმაცია: გამოკვლევები

დელირიუმის მქონე პაციენტის მართვა საავადმყოფოში და გრძელვადიანი მკურნალობა

მტკიცებულება: ანტიფსიქოზური მედიკამენტების რისკები და უსაფრთხო მოხსნა ხანდაზმულებში

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ასთმის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

უზრუნველყავით მონიტორინგი, რათა ფქოდ-ის გამწვავება არ გამოგრჩეთ ჰოსპიტალიზაციის დროს.

აკონტროლეთ და მართეთ სისხლში გლუკოზა საავადმყოფოში ყოფნის დროს

ჰიპერგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

Practical tip

ჰიპოგლიკემია ჰოსპიტალიზაციის დროს

Practical tip

პაციენტის ტერფების შემოწმება

ფსიქიკური მდგომარეობის გამოკვლევა

მიმოიხილეთ დეპრესიის მიმდინარე მკურნალობა

Practical tip

განიხილეთ მიმართვა ფსიქიატრთა გუნდთან