ანამნეზი და გასინჯვა

ძირითადი დიაგნოსტიკური ფაქტორები

ხშირი

რისკ-ფაქტორების არსებობა

საკვანძო ფაქტორებს მიეკუთვნება >65 წლის ასაკი, ცხოვრება სამედიცინო დაწესებულებებში, ფილტვის ობსტრუქციული დაავადება, ექსპოზიცია სიგარეტის კვამლთან, ალკოჰოლის ჭარბად მომხმარება, პირის ღრუს სუსტი ჰიგიენა და კონტაქტი ბავშვებთან.

ხველა მზარდი რაოდენობით ნახველის წარმოქმნასთან ერთად

ჩვეულებრივ არის. ნაკლები სიხშირით გვხვდება ხანდაზმულებში.

ცხელება ან ჩამცივნება

ჩვეულებრივ არის. ნაკლები სიხშირით გვხვდება ხანდაზმულებში.

ქოშინი

ჩვეულებრივ არის.

პლევრიტული ტკივილი

დაკავშირებულია ბაქტერემიასთან ამბულატორიულ პაციენტებში.

აბნორმალური აუსკულტაციური ნიშნები

ასიმეტრიული სუნთქვითი ხმიანობა, პლევრული ხახუნი, ეგოფონია (აუსკულტაციის დროს გაძლიერებული რეზონანსის მქონე ხმიანობა), და ისმის გაძლიერებული ვიბრაცია.

პლევრული ხმიანობა
პლევრული ხმიანობა

აუსკულტაციური ხმიანობები: პლევრის ხახუნი.

სხვა დიაგნოსტიკური ფაქტორები

ხშირი

პერკუსიის დროს ყრუ ხმა

მიუთითებს კონსოლიდაციაზე და/ან პლევრულ გამონაჟონზე.

მიალგია

არასპეციფიკური სიმპტომია, რომელიც ხშირად აღინიშნება.

ართრალგია

არასპეციფიკური სიმპტომია, რომელიც ხშირად აღინიშნება.

იშვიათი

დაბნეულობა

ზოგადად ხშირი არაა, მაგრამ ხშირად აღინიშნება ხანდაზმულ პაციენტებში.

რისკფაქტორები

ძლიერი

65 წელზე უფროსი ასაკი

ინციდენტობა მნიშვნელოვნად იზრდება ასაკთან ერთად. საკმაოდ ხანდაზმული ასაკი უკავშირდება CAP-ით განპირობებულ მაღალ სიკვდილობას.[38]

ცხოვრება სამედიცინო დაწესებულებაში

პნევმონიით ჰოსპიტალიზებული ყველა პაციენტის დაახლოებით 10-18 % არის მოხუცებულთა სახლის მცხოვრები. სიკვდილობამ ამ პაციენტებში შესაძლოა მიაღწიოს 55%-ს.[39][40] მოხუცებულთა სახლის პაციენტები, ვისაც უვითარდება პნევმონია, ტრადიციულად მოიაზრება, რომ აქვთ სამედიცინო მომსახურებასთან ასოცირებული პნევმონია (HCAP) და არა CAP. თუმცა, ამ განმარტებამ კრიტიკა დაიმსახურა, რადგანაც ის ვერ განასხვავებს პაციენტებს, რომლებიც რეზისტენტული პათოგენების რისკის ქვეშ არიან და თითოეული პაციენტი უნდა გამოვიკვლიოთ ინდივიდუალურად.

ფქოდ - ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება

დაკავშირებულია CAP-ის 2-4-ჯერ მომატებულ რისკთან.[33] CAP-ის მქონე პაციენტებში ჩატარებული ერთ-ერთი კვლევის მონაცმებით შედარება განხორციელდა იმ პაციენტების გამოსავალთან, რომლებსა ქონდათ ან არ ქონდათ ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება და აღმოჩნდა, რომ COPD -ის არსებობა არ იყო დაკავშირებული სიკვდილობის რისკფაქტორთან.[41]

ექსპოზიცია სიგარეტის კვამლთან

პათოგენური ბაქტერიებით კოლონიზაცია ხშირია მწეველებში და წარმოადგენს ფილტვების ინფექიციების, განსაკუთრებით პნევმოკოკური პნევმონიის, გაძლიერებულ რისკს.[42] ბაქტერიული პნევმონიის ერთ-ერთი კვლევით აღმოაჩინეს, რომ აივ-ინფიცირებულ მწეველებს პნევმონიის განვითარების >80%-ით უფრო მაღალი რისკი ქონდათ, ვიდრე მათ, ვისაც არასოდეს მოუწევია.[43][44] კიდევ ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ახალგაზრდა ასაკში, მიუხედავად იმისა, რომ მათ აქვთ ნაკლები თანმხლები დაავადებები, ვიდრე ხანდაზმულ პაციენტებს , აქტიურ მწეველებს პნევმოკოკური CAP-ით ხშირად უვითარდებათ სეფსისი და საჭიროებენ ჰოსპიტალიზაციას.[45] აქტიურ და ყოფილ მწეველებს უფრო მეტად უვითარდებათ CAP, ვიდრე არამწეველებს .[46] პასიური მოწევა სახლში CAP -ის რისკფაქტორია 65 წლის ან უფროსი ასაკის ადამიანებისთვის.[46][47]

ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარება

არსებობს აშკარა მტკიცებულება, რომ ალკოჰოლის მოხმარება ზრდის CAP-ის რისკს. 14 კვლევის მეტა-ანალიზმა აჩვენა, რომ ადამიანები, რომლებიც ალკოჰოლს მოიხმარდნენ ზოგადად ან უფრო მეტი რაოდენობით, CAP-ის 83%-ით უფრო მაღალი რისკი აქვთ იმ ადამიანებთან შედარებით, რომლებიც ალკოჰოლს საერთოდ ან უფრო დაბალი რაოდენობით მოიხმარდნენ (1.83-ის ფარდობითი რისკი).[48] ყოველდღიურად 24გ, 60გ და 120 გ სუფთა ალკოჰოლის მოხმარება იწვევს საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის ფარდობით რისკს 1.12 (95% სარწმუნოების ინტერვალი, 1.02-1.23), 1.33 (95% სარწმუნოების ინტერვალი, 1.06-1.67), და 1.76 (95% სარწმუნოების ინტერვალი, 1.13-2.77) იმ პაციენტებთან შედარებით, რომლებიც არ იღებენ ალკოჰოლს.[49]

პირის არასრულფასოვანი ჰიგიენა

პირის ღრუში არსებული და რესპირატორული ბაქტერიები გადადის ნერწყვში და შესაძლოა მოხდეს მათი ასპირაცია ქვედა სასუნთქ გზებში , რაც გამოიწვევს ინფექციას. ასპირაციული პნევმონია ხანდაზმულ პაციენტებში ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული პრობლემაა. არსებობს დაბალი ხარისხის მტკიცებულება, რომ პირის ღრუს პროფესიულმა მოვლამ (მაგ. კბილების გახეხვა, გაწმენდა, პროტეზების რეცხვა, პირის გამოვლება), ჩვეულებრივ მოვლასთან შედარებით, შეიძლება შეამციროს პნევმონიით გამოწვეული სიკვდილიანობა მოხუცთა თავშესაფრის მაცხოვრებლებში. თუმცა, პნევმონიის პრევენციაზე ამ ზომების ეფექტი გაურკვეველი რჩება.[50]

მჟავიანობის შემამცირებელი წამლების, საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდების, ანტიფსიქოტური წამლების და დიაბეტის საწინააღმდეგო აგენტების გამოყენება

CAP არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გვერდითი მოვლენა, რომელიც დაკავშირებულია პროტონული-ტუმბოს ინჰიბიტორების გამოყენებასთან.[51] ფიქრობენ, რომ ეს დაკავშირებულია კუჭის მჟავას სეკრეციის შემცირებასთან, რაც ამარტივებს ზედა სასუნთქ გზებში პათოგენების კოლონიზაციას. ამ პრეპარატების ამბულატორიული გამოყენება 1,5-ჯერ ზრდის CAP-ის რისკს.[52] H2 რეცეპტორების ანტაგონისტები შეიძლება ასევე ასოცირდებოდეს CAP– ის მომატებულ რისკთან.[53]

სხვა მედიკამენტები, რომლებიც დამოუკიდებლად არის დაკავშირებული საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის მომატებულ რისკთან: საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდები (განსაკუთრებით, მაღალ დოზებში), ანტიფსიქოტურები (განსაკუთრებით ატიპური ანტიფსიქოტურები და ანტიფსიქოტურების გამოყენება ხანდამზულ პირებში) და დიაბეტის საწინააღმდეგო წამლები.[54]

კონტაქტი ბავშვებთან

ბავშვებთან რეგულარული კონტაქტი დაკავშირებულია CAP -ის მომატებულ რისკთან.[55] ორმა სტუდენტმა აღნიშნა, რომ ბავშვების არსებობა სახლში ზრდის მისადაგებულ შანსების თანაფარდობას 1.00-დან ოჯახის წევრებისთვის ბავშვების გარეშე 3.2-მდე[56] ან 3.41-მდე[57] შინაურებისთვის 3 ან მეტი ბავშვის არსებობისას.

HIV ინფექცია

საზოგადოებაში შეძენილი ბაქტერიული პნევმონიის მიმართ მეტად მიდრეკილნი არიან აივ ინფიცირებული პირები. მიუხედავად იმისა, რომ ანტირეტროვირუსულმა თერაპიამ გააუმჯობესა პაციენტების იმუნური პასუხი და შეამცირა საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის ინციდენტობა, ეს უკანასკნელ კვლავ რჩება პაციენტთა ამ ჯგუფის ავადობისა და სიკვდილობის მნიშვნელოვან მიზეზად, რისი მიზეზი ნაწილობრივ არის შეცვლილი იმუნიტეტი და იმუნური აქტივაციის პერსისტირება. საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიიის მქონე აივ ინფიცირებულ პაციენტებში სიკვდილობა მერყეობს 6-დან 15%-მდე.[58]

სუსტი

შაქრიანი დიაბეტი

დაკავშირებულია CAP-ის რისკის საშუალოდ მომატებასთან. ძირითადი მიზეზებია ასპირაციის, ჰიპერგლიკემიის, დაქვეითებული იმუნიტეტის, ფილტვების დარღვეული ფუნქციის და თანაარსებული ავადობის მომატებული რისკები.

ერთ-ერთმა კვლევამ აღმოაჩინა, რომ დიაბეტი (1-ელი და მე-2 ტიპის) პნევმონიასთან დაკავშირებული ჰოსპიტალიზაციის რისკ-ფაქტორი იყო. სხვა კვლევის მიხედვით[59] წინმსწრები დიაბეტი დაკავშირებული იყო სიკვდილობის მაღალ რისკთან CAP-ით განპირობებული ჰოსპიტალიზაციის შემდეგ შედარებით იმ პაციენტებტან, ვინც ჰოსპიტალიზებული იყო არაინფექციური დაავადებების გამო.[60] მძიმე ფორმის პნევმოკოკური ბაქტერემიის რისკი ასევე მაღალია დიაბეტურ პაციენტებში.[61]

თირკმელების ქრონიკული დაავადება

CAP-ის მქონე პაციენტებში სიკვდილობის მნიშნველოვანი რისკფაქტორია.[62][63]

ღვიძლის ქრონიკული დაავადება

ცნობილია, რომ ბატერიული ინფექციები ვლინდება ციროზის მქონე ჰოსპიტალიზებული პაციენტების 32-34%-ში და ამ ინფექციების დაახლოებით 15%-ს შეადგენს პნევმონია (ამ პაციენტების ინფექციის მესამე ყველაზე ხშირი მიზეზი).[64] ერთ-ერთი კვლევით გამოვლინდა, რომ ღვიძლის ქრონიკული დაავადება ფილტვისმიერი გართულებების რისკფაქტორია პაციენტებში, რომლებიც ჰოსპიტალიზებულნი არიან პნევმოკოკური პნავმონიის გამო.[65]

ოპიოიდების გამოყენება

რეტროსპექტიული კვლევით დადგინდა, რომ ოპიოიდები, განსაკუთრებით იმუნოსუპრესიული თვისებების მქონე ან მაღალი დოზებით, დაკავშირებულია CAP-ის მომატებულ რისკთან ადამიანებში აივ ინფექციით ან მის გარეშე.[66]

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას