ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გამწვავება
- მიმოხილვა
- თეორია
- დიაგნოზი
- მართვა
- მეთვალყურეობა
- წყაროები
მკურნალობის ალგორითმი
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულა/შეყვანის გზა და დოზა შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდის, ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით: იხილეთ გაფრთხილება
პრეზენტაციისას
ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორი
ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორებში შედის ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები (SABAs) და ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტები (SAMAs). გაიდლაინები გვირჩევენ, რომ ეს მედიკამენტები ჩაითვალოს პირველი რიგის მედიკამენტებად და მიწოდებული იყოს ან ნებულაიზერით ან დოზირებადი ინჰალატორით (MDI).[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com [153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication]. https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd SABA-მ და SAMA-მ შეიძლება უზრუნველყოს სარგებელი, 15 და 30 წუთში, შესაბამისად. ფქოდ-ის გამწვავების დროს ბრონქოდილატატორების ოპტიმალური დოზირება ჯერ კიდევ უცნობია; თუმცა, გაიდლაინები ძირითადად მხარს უჭერს დოზის მომატებას ან გამოყენების სიხშირის გაზრდას თუ პაციენტი სიმპტომური რჩება. კლინიკური გაუმჯობესების შემდეგ დოზებს შორის დრო შეიძლება გაიზარდოს ამტანობის მიხედვით.
ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტები, როგორც წესი, უპირატესია, ვინაიდან უფრო სწრაფად იწყებს მოქმედებას. ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივის საერთაშორისო გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტების გამოყენებას, ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინულ ანტაგონისტებთან ერთად ან მათ გარეშე, საწყისი ბრონქოდილატატორების სახით, ფქოდ-ის გამწვავების მკურნალობის მიზნით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტებით პირველადმა თერაპიამ შეიძლება გამოიწვიოს ჟანგბადის პარციალური წნევის გარდამავალი შემცირება.[154]Karpel JP, Pesin J, Greenberg D, et al. A comparison of the effects of ipratropium bromide and metaproterenol sulfate in acute exacerbations of COPD. Chest. 1990 Oct;98(4):835-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2145136?tool=bestpractice.com თუ ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორის საწყისი დოზა არ უზრუნველყოფს საკმარის სარგებელს, დოზის გაზრდის სიხშირე შეიძლება გაიზარდოს და დაემატოს ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტი..[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [155]Emerman CL, Cydulka RK. Effect of different albuterol dosing regimens in the treatment of acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease. Ann Emerg Med. 1997 Apr;29(4):474-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9095007?tool=bestpractice.com ნებულაციური იპრატროპიუმი შეიძლება დაინიშნოს კომბინაციაში ნებულაციურ სალბუტამოლთან. სალბუტამოლის ნაცვლად შეიძლება იპრატროპიუმის გამოყენება პაციენტებში, რომლებსაც უვითარდებათ მნიშვნელოვანი გვერდითი მოვლენები ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტის გამოყენების გამო. რასემიული სალბუტამოლის ნაცვლად შეიძლება ლევოსალბუტამოლის გამოყენებაც, ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში. ამასთან, გამწვავებების მქონე პაციენტებში შესაძლებელია ლევოსალბუტამოლის მიღება რასემიულ სალბუტამოლზე იშვიათად. ლევოსალბუტამოლი საუკეთესო ვარიანტად შეიძლება ჩაითვალოს პაციენტთათვის, რომელთაც აქვთ არასასურველი კარდიოვასკულური ეფექტები სალბუტამოლის გამოყენების შედეგად (მაგ. ტაქიკარდია/ტაქიარითმია).[156]Donohue JF, Hanania NA, Ciubotaru RL, et al. Comparison of levalbuterol and racemic albuterol in hospitalized patients with acute asthma or COPD: a 2-week, multicenter, randomized, open-label study. Clin Ther. 2008 Jan 1;30:989-1002. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18640474?tool=bestpractice.com
არ არის ნათელი, იძლევა თუ არა ბეტა -2 აგონისტის პლუს ანტიქოლინერგული ხანმოკლე მოქმედების მუსკარინული ანტაგონისტის კომბინაცია დამატებით სარგებელს.[157]Moayyedi P, Congleton J, Page RL, et al. Comparison of nebulised salbutamol and ipratropium bromide with salbutamol alone in the treatment of chronic obstructive pulmonary disease. Thorax. 1995 Aug;50(8):834-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC474895 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7570433?tool=bestpractice.com [158]Patrick DM, Dales RE, Stark RM, et al. Severe exacerbations of COPD and asthma: incremental benefit of adding ipratropium to usual therapy. Chest. 1990 Aug;98(2):295-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2142915?tool=bestpractice.com მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს საბოლოო მტკიცებულება, რომ ეს კომბინაცია აუმჯობესებს შედეგებს, პაციენტებს შეიძლება ჰქონდეთ სიმპტომური სარგებელი და დამატებითი ბრონქოდილატაცია, რადგან ეს აგენტები სხვადასხვა მექანიზმებით მუშაობს. კომბინირებული თერაპია ზოგადად რეკომენდებულია იმ პაციენტებისთვის, რომელთა მდგომარეობა სწრაფად არ უმჯობესდება მხოლოდ ხანმოკლე მოქმედების ბეტა-2 აგონისტით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
ერთმა სისტემურმა მიმოხილვამ არ გამოავლინა მნიშვნელოვანი განსხვავებები FEV1-ში, როდესაც ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორები მიწოდებული იყო ნებულაიზერით, დოზირებად ინჰალატორთან შედარებით (სპეისერის მოწყობილობით ან მის გარეშე), ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების მქონე პაციენტებთან.[159]van Geffen WH, Douma WR, Slebos DJ, et al. Bronchodilators delivered by nebuliser versus pMDI with spacer or DPI for exacerbations of COPD. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Aug 29;(8):CD011826. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011826.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27569680?tool=bestpractice.com [254]Turner MO, Patel A, Ginsburg S, et al. Bronchodilator delivery in acute airflow obstruction. A meta-analysis. Arch Intern Med. 1997 Aug 11-25;157(15):1736-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9250235?tool=bestpractice.com პაციენტებს მძიმე ქოშინით და ინსპირაციული ნაკადის დაბალი სიხშირით შეიძლება გაუჭირდეთ დოზირებადი ინჰალატორის ტექნიკის სწორად გამოყენება და მედიკამენტის მიღება; ასეთი პაციენტებისთვის ნებულაიზერი შეიძლება უფრო ადვილად გამოსაყენებელი იყოს. დოზირებადი ინჰალატორის ტექნიკაზე მონიტორინგია საჭირო და უნდა გამოიყენებოდეს სპეისერი.
ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივის გაიდლაინების რეკომენდაციით, პაციენტებმა არ უნდა მიიღონ მუდმივი ნებულაცია, არამედ მეტრირებული დოზის ინჰალატორით (სპეისერთან ერთად) ყოველ საათში ორი-სამი დოზისთვის მიიღონ 1-2 შესხურება, შემდგომ ყოველ 2-4 საათში ერთხელ, პასუხის შესაბამისად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report თუ ნებულაიზერი გამოიყენება საინჰალაციო წამლების მისაღებად, იგი უნდა მიეწოდებოდეს ჰაერით და არა ჟანგბადით, რათა შემცირდეს გაუარესებადი ჰიპერკარბიის რისკი, რომელსაც იწვევს ჟანგბადით წარმართული ნებულაცია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [149]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management. 2019 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng115
არასაკმარისი მტკიცებულებაა იმის დასადგენად, მეტრირებული დოზის ინჰალატორების ან აეროზოლური ნებულიზატორების მეთოდი არის თუ არა ოპტიმალური მეთოდი ბრონქოდილატატორების შესაყვანად ფქოდ-ის გამწვავების მქონე მოზრდილებში, რომლებიც იღებენ მექანიკურ ვენტილაციას ენდოტრაქეული მილის მეშვეობით.[255]Holland A, Smith F, Penny K, et al. Metered dose inhalers versus nebulizers for aerosol bronchodilator delivery for adult patients receiving mechanical ventilation in critical care units. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jun 6;2013(6):CD008863. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008863.pub2/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23740736?tool=bestpractice.com
ჯერ-ჯერობით არ არსებობს მკაფიო კლინიკური კვლევები იმის საჩვენებლად, რომ ხანგრძლივი ბრონქოდილატატორები უნდა გაგრძელდეს მწვავე ფქოდ-ის გამწვავებების დროს. მიუხედავად იმისა, რომ შენარჩუნების თერაპიის შეწყვეტამ შესაძლოა პოტენციურად ხელი შეუწყოს სიმპტომების და/ან ფილტვის ფუნქციის გაუარესებას, ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორების რეგულარულმა ხშირმა დანიშვნამ იმავე კლასის ხანგრძლივი მოქმედების ბრონქოდილატატორებთან ერთად, შეიძლება გაზარდოს მედიკამენტებთან დაკავშირებული გვერდითი მოვლენების რისკი, როგორებიცაა არითმია, შარდის შეკავება და ყაბზობა. ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივის მიმდინარე ანგარიშის რეკომენდაციაა ხანგრძლივი მოქმედების საინჰალაციო ბრონქოდილატატორების გამოყენება გამწვავების დროს ან მისი დაწყება კლინიკიდან გაწერამდე, რაც შეიძლება ადრე.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ფქოდ-ით მწვავე ჰოსპიტალიზაციის დროს, როდესაც პაციენტი იღებს ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორებს დღეში 4-ჯერ ან მეტჯერ, კლინიკური განსჯის საფუძველზე უნდა გადაწყდეს, რამდენად მიზანშეწონილია ხანგრძლივი მოქმედების ბრონქოდილატატორების გაგრძელება. გასათვალისწინებელია, თუ რამდენად საჭიროა ჰოსპიტალიზაციამდელი მედიკამენტური რეჟიმის კორექტირება, თერაპიის ეტაპობრივი გაძლიერების რეკომენდაციების საფუძველზე, სამომავლო გამწვავებების რისკის შემცირების მიზნით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
ფქოდ-ის გამწვავებების დროს ბრონქოდილატატორების ოპტიმალური დოზა დადგენილი არ არის. დააკორექტირეთ დოზა კლინიკური სიმპტომების და არასასურველი მოვლენების მიხედვით. შეიძლება საჭირო გახდეს უფრო მაღალი ან უფრო ხშირი დოზირება.
პირველადი პარამეტრები
სალბუტამოლი საინჰალაციო: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.
და/ან
საინჰალაციო იპრატროპიუმი: დაუკავშირდით სპეციალისტს დოზირებასთან დაკავშირებით.
სისტემური კორტიკოსტეროიდები
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ხანმოკლე მოქმედების საინჰალაციო ბრონქოდილატატორებით საწყისი მკურნალობის შემდეგ უნდა განვიხილოთ სისტემური (პერორალური ან ინტრავენური) კორტიკოსტეროიდების გამოყენება.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com [153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication]. https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც შეუძლიათ მიიღონ პერორალური მედიკამენტები, ინტრავენური კორტიკოსტეროიდები, როგორც ჩანს, არ იძლევა რაიმე მნიშვნელოვან სარგებელს პერორალურად მიღებულებთან შედარებით.[160]Walters JA, Tan DJ, White CJ, et al. Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Sep 1;(9):CD001288. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD001288.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25178099?tool=bestpractice.com [161]de Jong YP, Uil SM, Grotjohan HP, et al. Oral or IV prednisolone in the treatment of COPD exacerbations: a randomized, controlled, double-blind study. Chest. 2007 Dec;132(6):1741-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17646228?tool=bestpractice.com [162]Zheng J, Lin J, Zhou X, et al. Nebulized budesonide in the treatment of acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease (AECOPD): a randomized, double blind, double dummy, parallel controlled, multicenter trial. Chest. 2011 Oct 23;140(4):526A.[163]Alía I, de la Cal MA, Esteban A, et al. Efficacy of corticosteroid therapy in patients with an acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease receiving ventilatory support. Arch Intern Med. 2011 Nov 28;171(21):1939-46. https://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1106041 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22123804?tool=bestpractice.com თუმცა, ზოგიერთ პაციენტს შეიძლება დასჭირდეს ინტრავენური მედიკამენტი, თუ ის ვერ იღებს ორალურ მედიკამენტს (მაგ., თუ აქვს ღებინება).
სისტემური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება დაკავშირებულია 1 წამში ფორსირებული ამოსუნთქვვის მოცულობის უფრო ადრეულ გაუმჯობესებასთან, უკეთეს ოქსიგენაციასთან, აღდგენის უფრო სწრაფ დროსთან, ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობის და მკურნალობის წარუმატებლობის სიხშირის და დაავადების რეციდივების შემცირებასთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [160]Walters JA, Tan DJ, White CJ, et al. Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Sep 1;(9):CD001288. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD001288.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25178099?tool=bestpractice.com [161]de Jong YP, Uil SM, Grotjohan HP, et al. Oral or IV prednisolone in the treatment of COPD exacerbations: a randomized, controlled, double-blind study. Chest. 2007 Dec;132(6):1741-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17646228?tool=bestpractice.com [164]Aaron SD, Vandemheen KL, Fergusson D, et al. Tiotropium in combination with placebo, salmeterol, or fluticasone-salmeterol for treatment of chronic obstructive pulmonary disease: a randomized trial. Ann Intern Med. 2007 Apr 17;146(8):545-55. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/0003-4819-146-8-200704170-00152?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200pubmed http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17310045?tool=bestpractice.com [165]Niewoehner DE, Erbland ML, Deupree RH, et al. Effect of systemic glucocorticoids on exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Department of Veterans Affairs Cooperative Study Group. N Engl J Med. 1999 Jun 24;340(25):1941-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10379017?tool=bestpractice.com [166]Walters JA, Walters EH, Wood-Baker R. Oral corticosteroids for stable chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2005 Jul 20;(3):CD005374. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16034972?tool=bestpractice.com თუმცა, არ არსებობს მტკიცებულება, რომ კორტიკოსტეროიდების გამოყენება გავლენას ახდენს სიკვდილობის სიხშირეზე.[160]Walters JA, Tan DJ, White CJ, et al. Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Sep 1;(9):CD001288. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD001288.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25178099?tool=bestpractice.com ამასთან, კორტიკოსტეროიდების გამოყენება ზრდის პნევმონიის, სეფსისის და სიკვდილის რისკს.[167]Waljee AK, Rogers MA, Lin P, et al. Short term use of oral corticosteroids and related harms among adults in the United States: population based cohort study. BMJ. 2017 Apr 12;357:j1415. https://www.doi.org/10.1136/bmj.j1415 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28404617?tool=bestpractice.com მათ იყენებენ მხოლოდ მძიმე გამწვავებების დროს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
ოჯახის ექიმთა ამერიკული აკადემია (AAFP) რეკომენდაციას უწევს სისტემურ კორტიკოსტეროიდებს ფქოდ-ის გამწვავების მქონე მოზრდილებში კლინიკური მდგომარეობის გაუარესების შესამცირებლად. არასაკმარისი მტკიცებულების გამო, AAFP არ იძლევა რეკომენდაციებს დოზაზე, შეყვანის გზაზე ან მკურნალობის ხანგრძლივობაზე.[152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online.
https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com
უცნობია, იძლევა თუ არა სისტემური კორტიკოსტეროიდების მოხსნა რაიმე კლინიკურ სარგებელს თირკმელზედა ჯირკვლის უკმარისობის თავიდან აცილების გარდა. ერთმა რანდომიზებულმა კონტროლირებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ შემდგომი 6 თვის განმავლობაში გამწვავებების რისკის თვალსაზრისით 5 დღიანი მკურნალობა პრედნიზოლონით არანაკლებად ეფექტურია 14 დღიან მკურნალობასთან შედარებით.[168]Leuppi JD, Schuetz P, Bingisser R, et al. Short-term vs conventional glucocorticoid therapy in acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: the REDUCE randomized clinical trial. JAMA. 2013 Jun 5;309(21):2223-31.
https://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1688035
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23695200?tool=bestpractice.com
Cochrane-ის ერთ-ერთი სისტემური მიმოხილვის დასკვნით 5 დღიანი პერორალური კორტიკოსტეროიდების კურსი სავარაუდოდ საკმარისია ფქოდ-ის მძიმე გამწვავებისთვის და ნაკლებად სავარაუდოა, რომ სისტემური კორტიკოსტეროიდების ხანმოკლე კურსებმა (დაახლოებით ხუთდღიანმა) უარესი გამოსავალი გამოიწვიოს, ვიდრე ხანგრძლივმა კურსებმა (10-14 დღიანმა).[169]Walters JA, Tan DJ, White CJ, et al. Different durations of corticosteroid therapy for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Mar 19;(3):CD006897.
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006897.pub4/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29553157?tool=bestpractice.com
[ 
]
How does longer corticosteroid treatment (>7 days) compare with shorter (≤7 days) in people with exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=http://cochraneclinicalanswers.com/doi/10.1002/cca.853/fullსწორი პასუხის ჩვენება ეს 5 დღიანი რეჟიმი რეკომენდირებულია ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივის გაიდლაინებით.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication].
https://goldcopd.org/2024-gold-report
ვეტერანთა დეპარტამენტი რეკომენდაციას უწევს პრედნიზოლონს 5-7 დღის განმავლობაში.[153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication].
https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd
შეიძლება გამოყენებულ იქნას მეთილპრედნიზოლონის ეკვივალენტური პერორალური დოზა. ევროპის რესპირატორული საზოგადოებისა და ამერიკის თორაკალური საზოგადოების ერთობლივი გაიდლაინებით პერორალური კორტიკოსტეროიდების მოკლე კურსი (≤14 დღე) რეკომენდებულია ფქოდ-ის გამწვავების მქონე ამბულატორიული პაციენტებისთვის.[170]Wedzicha JA Ers Co-Chair, Miravitlles M, Hurst JR, et al. Management of COPD exacerbations: a European Respiratory Society/American Thoracic Society guideline. Eur Respir J. 2017 Mar 15;49(3):1600791.
https://erj.ersjournals.com/content/49/3/1600791.long
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28298398?tool=bestpractice.com
ერთი სისტემური მიმოხილვით მკურნალობის წარუმატებლობის ან რეციდივის რისკის, გვერდითი მოვლენის განვითარების ალბათობის, ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობის, ან სისტემური კორტიკოსტეროიდებით ხანმოკლე (დაახლოებით 5 დღიანი) და ხანგრძლივი (10-14 დღიანი) კურსით მკურნალობის ბოლოს ფილტვების ფუნქციური მაჩვენებლების თვალსაზრისით განსხვავება არ გამოვლინდა.[160]Walters JA, Tan DJ, White CJ, et al. Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Sep 1;(9):CD001288.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD001288.pub4/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25178099?tool=bestpractice.com
კორტიკოსტეროიდების რისკისა და სარგებლის ბალანსი მსუბუქი გამწვავებების მქონე პირებთან გაურკვეველია. ეოზინოფილების რაოდენობა შეიძლება სასარგებლო იყოს იმის დასადგენად, თუ რომელმა ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების მქონე პირმა უნდა მიიღოს კორტიკოსტეროიდები; სისტემური კორტიკოსტეროიდები შეიძლება ნაკლებად ეფექტური იყოს ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების მქონე პაციენტებთან, რომლებსაც სისხლში ეოზინოფილების დაბალი დონე აქვთ.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [21]Hurst JR, Vestbo J, Anzueto A, et al. Susceptibility to exacerbation in chronic obstructive pulmonary disease. N Engl J Med. 2010 Sep 16;363(12):1128-38. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa0909883#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20843247?tool=bestpractice.com [171]Bafadhel M, McKenna S, Terry S, et al. Blood eosinophils to direct corticosteroid treatment of exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: a randomized placebo-controlled trial. Am J Respir Crit Care Med. 2012 Jul 1;186(1):48-55. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3400995 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22447964?tool=bestpractice.com [172]Bafadhel M, McKenna S, Terry S, et al. Acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: identification of biologic clusters and their biomarkers. Am J Respir Crit Care Med. 2011 Sep 15;184(6):662-71. https://www.doi.org/10.1164/rccm.201104-0597OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21680942?tool=bestpractice.com [173]Sivapalan P, Lapperre TS, Janner J, et al. Eosinophil-guided corticosteroid therapy in patients admitted to hospital with COPD exacerbation (CORTICO-COP): a multicentre, randomised, controlled, open-label, non-inferiority trial. Lancet Respir Med. 2019 Aug;7(8):699-709. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31122894?tool=bestpractice.com
ასევე გაურკვეველია სისტემური კორტიკოსტეროიდული თერაპიის სარგებელი ფქოდ-ის გამწვავების მქონე ადამიანებისთვის დაკავშირებული რესპირატორული უკმარისობით, რომლებსაც სჭირდებათ მექანიკური ვენტილაციური მხარდაჭერა. ერთ რანდომიზებულ კონტროლირებად კვლევაში არ აღმოჩნდა განსხვავებები ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში სიკვდილიანობის, მექანიკური ვენტილაციის ხანგრძლივობის ან ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში დაყოვნების ხანგრძლივობის მხრივ იმ პაციენტებს შორის, რომლებიც იღებდნენ პრედნიზოლონს, საკონტროლო ჯგუფთან შედარებით რომლებიც არ იღებდნენ, მაგრამ ისინი, ვინც იღებდნენ პრედნიზოლონს, ჰიპერგლიკემიის უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იყვნენ.[174]Abroug F, Ouanes-Besbes L, Fkih-Hassen M, et al. Prednisone in COPD exacerbation requiring ventilatory support: an open-label randomised evaluation. Eur Respir J. 2014 Mar;43(3):717-24. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23794465?tool=bestpractice.com
პნევმონიის არსებობა, როგორც ფქოდ-ის მქონე პაციენტში რესპირატორული დეკომპენსაციის მიზეზი, აუცილებლად არ ნიშნავს, თავისთავად ფქოდ-ის გამწვავების არსებობას (ანუ, სასუნთქი გზების ანთებასთან და/ან ბრონქოკონსტრიქციასთან დაკავშირებული ჰაერის ნაკადის შეზღუდვის გაუარესების არსებობა) და სიფრთხილით უნდა გადაწყდეს, საჭიროა თუ არა სისტემური კორტიკოსტეროიდები ასეთ პაციენტებში.
დიაბეტი ხშირია COPD-ის მქონე პაციენტებში და ჰიპერგლიკემიის მკურნალობის საჭიროება უფრო ხშირია, როდესაც პაციენტები იღებენ სისტემურ კორტიკოსტეროიდებს.[160]Walters JA, Tan DJ, White CJ, et al. Systemic corticosteroids for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Sep 1;(9):CD001288. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD001288.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25178099?tool=bestpractice.com [165]Niewoehner DE, Erbland ML, Deupree RH, et al. Effect of systemic glucocorticoids on exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Department of Veterans Affairs Cooperative Study Group. N Engl J Med. 1999 Jun 24;340(25):1941-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10379017?tool=bestpractice.com
პირველადი პარამეტრები
პრენდიზოლონი: 30-40 მგ პერორალურად, დღეში ერთხელ
ან
მეთილპრედნიზოლონი: 40-60 მგ/დღე პერორალურად, დღეში ერთხელ ან 2 დაყოფილ დოზად
ან
მეთილპრედნიზოლონ ნატრიუმ სუქცინატი: 0.5 - 2 მგ/კგ ინტრავენურად ყოველ 6 საათში 72-მდე საათის განმავლობაში, რასაც მოჰყვება თანდათან შემცირება ან პერორალურ დოზირებაზე გადასვლა.
სასუნთქი გზების სანაციის ტექნიკა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
სასუნთქი გზების სანაციამ, ისეთი ტექნიკის გამოყენებით, როგორიც არის მექნიკური ვიბრაცია და არა-ოსცილარული პოზიტიური ექსპირატორული წნევა, ზოგიერთ პაციენტში, რომელთაც ნახველის ჰიპერსეკრეცია ან იმავდროული ბრონქოექტაზია აღენიშნებათ, შეიძლება ხანმოკლე პერსპექტივით შეამციროს მექანიკურ ვენტილაციაზე გადასვლის რისკი,[178]Osadnik CR, McDonald CF, Jones AP, et al. Airway clearance techniques for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Mar 14;(3):CD008328.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008328.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22419331?tool=bestpractice.com
[ ]
What is the impact of airway clearance techniques when treating acute exacerbations of COPD?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.248/fullსწორი პასუხის ჩვენება თუმცა, ისინი ერთნაირად გამოსადეგი არ არიან.[179]Osadnik CR, McDonald CF, Miller BR, et al. The effect of positive expiratory pressure (PEP) therapy on symptoms, quality of life and incidence of re-exacerbation in patients with acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: a multicentre, randomised controlled trial. Thorax. 2014 Feb;69(2):137-43.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24005444?tool=bestpractice.com
სანაციის სხვა მეთოდი, როგორიც არის ხელით გულმკერდზე დაწოლა, ასევე რუტინულად არ არის გამოსადეგი ან ახასიათებს საზიანო ეფექტი.[180]Tang CY, Taylor NF, Blackstock FC. Chest physiotherapy for patients admitted to hospital with an acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease (COPD): a systematic review. Physiotherapy. 2010 Mar;96(1):1-13.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20113757?tool=bestpractice.com
[181]Hill K, Patman S, Brooks D. Effect of airway clearance techniques in patients experiencing an acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review. Chron Respir Dis. 2010 Oct 9;7(1):9-17.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19819912?tool=bestpractice.com
[182]Cross J, Elender F, Barton G, et al. A randomised controlled equivalence trial to determine the effectiveness and cost-utility of manual chest physiotherapy techniques in the management of exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease (MATREX). Health Technol Assess. 2010 May;14(23):1-147, iii-iv.
https://www.journalslibrary.nihr.ac.uk/hta/hta14230/#/full-report
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20487638?tool=bestpractice.com
ფქოდ-ის გამწვავების შემდეგ სასუნთქი გზების კლირენსის ტექნიკის გამოყენების დადასტურებული სარგებელი ისეთი გრძელვადიანი შედეგების თვალსაზრისით, როგორიცაა შემდგომი გამწვავების რისკის შემცირება, ჯერ კიდევ არ არსებობს .[178]Osadnik CR, McDonald CF, Jones AP, et al. Airway clearance techniques for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Mar 14;(3):CD008328.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008328.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22419331?tool=bestpractice.com
[ ]
What is the impact of airway clearance techniques when treating acute exacerbations of COPD?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.248/fullსწორი პასუხის ჩვენება
ოქსიგენაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ჟანგბადის თერაპია რეკომენდებულია მწვავე გამწვავებების მქონე პაციენტებისთვის, რომლებიც ჰიპოქსემიურნი არიან (ჟანგბადის პარციალური წნევა <60 მმ.ვწყ.სვ., ჟანგბადით გაჯერება ≤90%). ჰიპერკარბიის პრევენციისთვის სიფრთხილით არის გამოსაყენებელი ჟანგბადი. პაციენტის მოსვლის დროს უნდა შემოწმდეს არტერიული სისხლის აირები და პულსოქსიმეტრი, შემდგომ 30-60 წუთის შემდეგ, რათა უზრუნველვყოთ დამაკმაყოფილებელი ოქსიგენაცია და გავაკონტროლოთ ნახშიროჟანგის შეკავება და/ან რესიპრაციული აციდოზი.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [131]British Thoracic Society. BTS Guideline for oxygen use in healthcare and emergency settings. Oct 2017 [internet publication]. https://www.brit-thoracic.org.uk/standards-of-care/guidelines/bts-guideline-for-emergency-oxygen-use-in-adult-patients კონტროლირებადი ჟანგბადი უნდა იყოს ტიტრირებული 88-92% გაჯერების სამიზნე მაჩვენებელზე, ვინაიდან ფქოდ-ის მქონე პაციენტები ითვლებიან მე-2 ტიპის ჰიპერკარბიული სუნთქვითი უკმარისობის რისკის ქვეშ მყოფებად.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [131]British Thoracic Society. BTS Guideline for oxygen use in healthcare and emergency settings. Oct 2017 [internet publication]. https://www.brit-thoracic.org.uk/standards-of-care/guidelines/bts-guideline-for-emergency-oxygen-use-in-adult-patients დამატებითი ჟანგბადის საგულდაგულო ტიტრირება საავადმყოფომდელ პირობებშიც კი (მაგ., გზად საავადმყოფოში) მნიშვნელოვანია რესპირატორული აციდოზის გაუარესების პრევენციისთვის, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს სიკვდილიანობაზე.[183]Austin MA, Wills KE, Blizzard L, et al. Effect of high flow oxygen on mortality in chronic obstructive pulmonary disease patients in prehospital setting: randomised controlled trial. BMJ. 2010 Oct 18;341:c5462. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2957540 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20959284?tool=bestpractice.com
ჟანგბადის მიწოდება საუკეთესოა კონტროლირებად რეჟიმში, მაღალი ნაკადის ვენტურის ნიღბის მეშვეობით, 24%-დან 28%-მდე ჟანგბადის მისაწოდებლად.[131]British Thoracic Society. BTS Guideline for oxygen use in healthcare and emergency settings. Oct 2017 [internet publication]. https://www.brit-thoracic.org.uk/standards-of-care/guidelines/bts-guideline-for-emergency-oxygen-use-in-adult-patients
ჭარბმა ჟანგბადის თერაპიამ შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპერკარბიის გაუარესება, აციდოზი და რესპირატორული უკმარისობა V/Q შეუსაბამობის და ოქსიგენირებული ერითროციტების მიერ CO2-ის გადატანის შემცირებული უნარის (ჰალდეინის ეფექტი) გამო. ამ მიზეზით, ჟანგბადის მიწოდება მაღალი ნაკადის ვენტურის ნიღბის მეშვეობით სასურველია ცხვირის კანულებიდან, ვინაიდან ცხვირის კანულები ნაკლებად ზუსტია და უზრუნველყოფს ჟანგბადის უფრო მაღალ კონცენტრაციებს ჩასუნთქვისას.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [184]Agusti AG, Carrera M, Barbe F, et al. Oxygen therapy during exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Eur Respir J. 1999 Oct;14(4):934-9. https://erj.ersjournals.com/content/erj/14/4/934.full.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10573245?tool=bestpractice.com ნაზალურად მიწოდებული მაღალი ნაკადის ჟანგბადი შესაძლოა იყოს არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის შესაფერისი ალტერნატივა ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების მქონე ზოგიერთი პაციენტისთვის, ინტენსიური მკურნალობის განყოფილებაში.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
ჟანგბადის თერაპია შეიძლება შეწყდეს, როდესაც პაციენტს შეუძლია შეინარჩუნოს ჟანგბადით გაჯერების სამიზნე მაჩვენებელი ოთახის ტემპერატურაზე.[131]British Thoracic Society. BTS Guideline for oxygen use in healthcare and emergency settings. Oct 2017 [internet publication]. https://www.brit-thoracic.org.uk/standards-of-care/guidelines/bts-guideline-for-emergency-oxygen-use-in-adult-patients ჟანგბადით გაჯერება უნდა შემოწმდეს მოსვენებულ მდგოამრეობაში, ფიზიკური დატვირთვის დროს და ძილის პერიოდში (თუ ეს შესაძლებელია), ჰოსპიტალიზებული პაციენტის გაწერამდე, იმის დასადგენად, საჭიროა თუ არა დამატებითი ჟანგბადის ახლიდან გამოყენება სახლის პირობებში ან რამდენად მიზანშეწონილია ჟანგბადის უწინდელი დანიშნულების შეცვლა.
დამხმარე მკურნალობა
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
პაციენტის კლინიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე, შეიძლება ასევე საჭირო იყოს შემდეგი საკითხების მოგვარება: სითხის ბალანსის მონიტორინგი და კორეგირება (მაგ. გულის უკმარისობის დროს); თანმხლები დაავადებების მკურნალობა (მაგ. ფილტვის კიბო, კარდიოვასკულური დაავადებები, ოსტეოპოროზი, დეპრესია); თრომბოპროფილაქიკა; ნუტრიციული დანამატები; მოწევის შეწყვეტა (მაგ. ნიკოტინის ჩანაცვლებითი თერაპია).[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
ვიწრო სპექტრის ანტიბიოტიკები
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივა (GOLD) რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკებს ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების და მზარდი ჩირქოვანი ნახველის მქონე პაციენტებთან, პლუს ნახველის მოცულობის ზრდის და/ან გაზრდილი დისპნოეს შემთხვევაში.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report თუმცა, ოჯახის ექიმთა ამერიკული აკადემიის (AAFP) გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკებს ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების მქონე ყველა პაციენტისთვის.[152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com
უფრო ვიწრო სპექტრის ანტიბიოტიკები (მაგ., ამოქსიცილინი, ამოქსიცილინი/კლავულანის მჟავა, დოქსიციკლინი, აზითრომიცინი, მეორე თაობის ცეფალოსპორინები, ტრიმეტოპრიმი/სულფამეთოქსაზოლი) რეკომენდებულია მკურნალობის ცუდი გამოსავლის ნაკლები რისკის და ნაკლები სიმძიმის გამწვავების მქონე პაციენტებისთვის.[153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication]. https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd სიმძიმე დამოკიდებულია პაციენტის პირველად სტატუსზე და წინა საბაზისო გამოკვლევის ნებისმიერ ცვლილებაზე (სიმპტომებზე, გამოკვლევაზე, ფილტვის ფუნქციურ მაჩვენებლებზე, ABG-ზე დაყრდნობით).
ფოქდ-ის მქონე ზოგიერთ პაციენტს ანტიბიოტიკები შესაძლოა ჰქონდეს სახლში და გამოიყენოს გამწვავებების დროს, მისი თვითმართვის გეგმის შესაბამისად.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
ანტიბიოტიკების მიმღებ პაციენტებში მომატებულია ანტიბიოტიკებთან დაკავშირებული დიარეის განვითარების რისკი, პლაცებოსთან შედარებით, თუმცა, ეს განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი არ აღმოჩნდა.[194]Vollenweider DJ, Frei A, Steurer-Stey CA, et al. Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Oct 29;10(10):CD010257.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6517133
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30371937?tool=bestpractice.com
[ ]
How do antibiotics compare with placebo in people admitted to hospital or to the intensive care unit with exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2363/fullსწორი პასუხის ჩვენება
ანტიბიოტიკების არჩევანი და თერაპიის ხანგრძლივობა გადაუჭრელი საკითხია, მაგრამ ზოგადად უნდა ეფუძნებოდეს რეზისტენტობის ადგილობრივად დამახასიათებელ სურათს და პაციენტის ისტორიასა და პრეფერენციებს, მათ შორის პაციენტის წინა კულტურის შედეგებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com [153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication]. https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd ყველაზე გავრცელებული ბაქტერიული პათოგენებია: Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae და Moraxella catarrhalis.[35]Sapey E, Stockley RA. COPD exacerbations.2: aetiology. Thorax. 2006 Mar;61(3):250-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2080749 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16517585?tool=bestpractice.com [40]Woodhead M, Blasi F, Ewig S, et al. Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections - full version. Clini Microbiol Infect. 2011 Nov;17(Suppl 6):E1-59. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7128977 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21951385?tool=bestpractice.com
ნაჩვენებია, რომ ანტიბიოტიკების მოკლე კურსები (მაგ., 5 დღე) თანაბრად ეფექტურია, როგორც >5 დღიანი კურსები COPD-ის მსუბუქიდან ზომიერამდე გამწვავებების მქონე პაციენტებისთვის,[195]El Moussaoui R, Roede BM, Speelman P, et al. Short-course antibiotic treatment in acute exacerbations of chronic bronchitis and COPD: a meta-analysis of double-blind studies. Thorax. 2008 May;63(5):415-22. http://thorax.bmj.com/content/63/5/415.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18234905?tool=bestpractice.com [196]Falagas ME, Avgeri SG, Matthaiou DK, et al. Short- versus long-duration antimicrobial treatment for exacerbations of chronic bronchitis: a meta-analysis. J Antimicrob Chemother. 2008 Sep;62(3):442-50. https://jac.oxfordjournals.org/cgi/content/full/62/3/442 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18467303?tool=bestpractice.com [197]Stolbrink M, Amiry J, Blakey JD. Does antibiotic treatment duration affect the outcomes of exacerbations of asthma and COPD? A systematic review. Chron Respir Dis. 2018 Aug;15(3):225-40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6100164 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29232988?tool=bestpractice.com ჩვენების შემთხვევაში ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივა რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკოთერაპიის 5-7-დღიან კურსს, თუმცა საჭიროა ადგილობრივი გაიდლაინების დაცვა.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ექიმთა ამერიკული კოლეჯის უახლესი გაიდლაინი რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკოთერაპიის 5 დღემდე შეზღუდვას ფქოდ-ის გამწვავების და მწვავე გაურთულებელი ბრონქიტის მქონე პაციენტებთან, რომლებსაც ბაქტერიული ინფექციის კლინიკური ნიშნები აქვთ.[198]Lee RA, Centor RM, Humphrey LL, et al. Appropriate use of short-course antibiotics in common infections: best practice advice from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Apr 6 [Epub ahead of print]. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-7355 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33819054?tool=bestpractice.com
პირველი რიგის მკურნალობად უნდა დაინიშნოს პერორალური ანტიბიოტიკები, თუ გამწვავების სიმძიმე არ საჭიროებს ინტრავენურ ანტიბიოტიკებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114 თუ პაციენტის დისპნოე და/ან ნახველის ჩირქიანობა უმჯობესდება, ეს მიანიშნებს, რომ ანტიბიოტიკი ეფექტურია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
გასათვალისწინებელია ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტული ბაქტერიების არსებობა, ხოლო ნახველი იგზავნება მიკროსკოპული ანალიზის, კულტურისა და გრამის წესით შეღებისთვის, თუ სიმპტომები არ უმჯობესდება ანტიბიოტიკოთერაპიის შედეგად და ეს ტესტები უკვე ჩატარებულ არ არის.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
ანტიბიოტიკების განმეორებითი კურსების დანიშვნის შემდეგ თუ სიმპტომები არ უმჯობესდება, ბაქტერიული ინფქეცია რეზისტენტულია პერორალური ანტიბიოტიკების მიმართ ან პაციენტს აქვს პერორალური მედიკამენტების აუტანლობა, საჭიროა სპეციალისტთან კონსულტაცია.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
პირველადი პარამეტრები
ამოქსიცინილი: 500 მგ პერორალურად დღეში სამჯერ
ან
დოქსოციკლინი: 100 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ან
ტრიმეთოპრიმ/სულფამეტოქსაზოლი: 160/800 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ან
აზიტრომიცინი: 500 მგ პერორალურად დღეში ერთხელ 1 დღეს, რასაც მოყვება 250 მგ დღეში ერთხელ 4 დღის განმავლობაში.
მეორეული ვარიანტები
ცეფუროქსიმი: 250-500 მგ პერორულად დღეში ორჯერ
ან
ამოქსიცილინ/კლავულანატი: 875 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
მეტი ამოქსიცილინ/კლავულანატიდოზა მიეკუთვნება ამოქსიცილინის კომპონენტს.
ან
კლარიტრომიცინი: 500 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ
ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გლობალური ინიციატივა (GOLD) რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკებს ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების და მზარდი ჩირქოვანი ნახველის მქონე პაციენტებს, პლუს ნახველის გაზრდილი მოცულობის და/ან მომატებული დისპნოეს შემთხვევაში.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
GOLD ასევე რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკების დანიშვნას მძიმე გამწვავების მქონე პაციენტებთან, რომლებიც საჭიროებენ მექანიკურ ვენტილაციას (ინვაზიურს ან არაინვაზიურს).[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication].
https://goldcopd.org/2024-gold-report
უფრო მძიმე გამწვავებების მქონე პაციენტები, განსაკუთრებით ისინი ვინც ინტენსიურ თერაპიას (ICU) საჭიროებენ, უფრო მეტ სარგებელს იღებენ ანტიბიოტიკოთერაპიისგან.[80]Anthonisen NR, Manfreda J, Warren CP, et al. Antibiotic therapy in exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Ann Intern Med. 1987 Feb;106(2):196-204.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3492164?tool=bestpractice.com
[194]Vollenweider DJ, Frei A, Steurer-Stey CA, et al. Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Oct 29;10(10):CD010257.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6517133
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30371937?tool=bestpractice.com
[ ]
How do antibiotics compare with placebo in people admitted to hospital or to the intensive care unit with exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2363/fullსწორი პასუხის ჩვენება
ამასთან, ოჯახის ექიმთა ამერიკული აკადემიის (AAFP) გაიდლაინები რეკომენდაციას უწევს ანტიბიოტიკებს ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების მქონე ყველა პაციენტისთვის.[152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com
ფოქდ-ის მქონე ზოგიერთ პაციენტს ანტიბიოტიკები შესაძლოა ჰქონდეს სახლში და გამოიყენოს გამწვავებების დროს, მისი თვითმართვის გეგმის შესაბამისად.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
პაციენტები, რომელთაც უფრო მძიმე ფქოდი აქვთ და გამწვავებაც უფრო სერიოზულია, უფრო ხშირად ავლენენ გრამუარყოფითი ბაქტერიით კოლონიზებას, როგორიცაა Pseudomonas aeruginosa ან სხვა ენტერული გრამუარყოფითი მიკროორგანიზმები და/ან Staphylococcus aureus (მათ შორის მეთიცილინისადმი რეზისტენტული ფორმა).[78]Caramori G, Adcock IM, Papi A. Clinical definition of COPD exacerbations and classification of their severity. South Med J. 2009 Mar;102(3):277-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19204646?tool=bestpractice.com ამიტომ, ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები, როგორიცაა ამპიცილინი/სულბაქტამი, პიპერაცილინი/ტაზობაქტამი, ვანკომიცინი და ფთორქინოლონები, განიხილება იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ ცუდი გამოსავლის დიდი რისკი ან გამწვავების უფრო მძიმე ეპიზოდი.[78]Caramori G, Adcock IM, Papi A. Clinical definition of COPD exacerbations and classification of their severity. South Med J. 2009 Mar;102(3):277-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19204646?tool=bestpractice.com [153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication]. https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd Pseudomonas aeruginosa-ს წინააღმდეგ მოქმედი აგენტები ასევე ნაჩვენებია ამ ინფექციის რისკის მქონე ადამიანებისთვის.[40]Woodhead M, Blasi F, Ewig S, et al. Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections - full version. Clini Microbiol Infect. 2011 Nov;17(Suppl 6):E1-59. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7128977 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21951385?tool=bestpractice.com ანტიბიოტიკის არჩევანი ასევე ნაწილობრივ ბაქტერიული რეზისტენტობის ადგილობრივ სურათს უნდა ეფუძნებოდეს.
ნახველის კულტურები ან ენდოტრაქეული ასპირატები (ინტუბირებულ პაციენტებში) რეკომენდებულია ბაქტერიული ინფექციის შეფასებისთვის ფილტვის ფუნქციის მძიმე გაუარესბის მქონე პაციენტებში ხშირი გამწვავებების ანამნეზით და პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ COPD-ის გამწვავებები ან რომლებიც საჭიროებენ მექანიკურ ვენტილაციას, რადგან შეიძლება გამოვლინდეს გრამ-უარყოფითი ბაქტერიები (მაგ. Pseudomonas სახეობები) ან რეზისტენტული პათოგენები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [40]Woodhead M, Blasi F, Ewig S, et al. Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections - full version. Clini Microbiol Infect. 2011 Nov;17(Suppl 6):E1-59. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7128977 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21951385?tool=bestpractice.com ასევე შეიძლება ჩატარდეს ნახველის კულტურალური კვლევა პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ ბრონქოექტაზია და სავარაუდოა ინფექციური გამწვავებები, როგორც ფქოდ-ის მახასიათებელი.
არასასურველი კლნიკური შედეგის რისკფაქტორებია: ანტიბიოტიკების გამოყენება ბოლო პერიოდში, ფქოდ-ის მძიმე ბაზისური ხარისხი, ჰოსპიტალიზაციის საჭიროება, მკურნალობის წარუმატებლობა, ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტობა წარსულში ან ჰოსპიტალური ინფექციების რისკფაქტორები. ინტენსიური მკურნალობის განყოფილებაში მოთავსებული კრიტიკული პაციენტები ასევე იმყოფებიან მომატებული რისკის ქვეშ.[78]Caramori G, Adcock IM, Papi A. Clinical definition of COPD exacerbations and classification of their severity. South Med J. 2009 Mar;102(3):277-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19204646?tool=bestpractice.com
სუნთქვის პროცესში დამხმარე კუნთების ჩართვა, პარადოქსული სუნთქვა, ციანოზი, ახალი პერიფერიული შეშუპება, ჰემოდინამიკური არასტაბილურობა და ფსიქიკური სტატუსის გაუარესება მაგ., დაბნეულობა, ლეთარგია, კომა) უფრო მძიმე გამწვავების მნიშვნელოვანი ინდიკატორებია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
პაციენტებს, რომლებიც იღებენ ანტიბიოტიკებს, აქვთ ანტიბიოტიკებთან ასოცირებული დიარეის გაზრდილი რისკი პლაცებოსთან შედარებით, თუმცა განსხვავება სტატისტიკურად სარწმუნო არ არის.[194]Vollenweider DJ, Frei A, Steurer-Stey CA, et al. Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Oct 29;10(10):CD010257.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6517133
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30371937?tool=bestpractice.com
[ ]
How do antibiotics compare with placebo in people admitted to hospital or to the intensive care unit with exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2363/fullსწორი პასუხის ჩვენება
ანტიბიოტიკის შერჩევა და თერაპიის ხანგრძლივობა გადაუჭრელი საკითხია, მაგრამ ზოგადად უნდა ეფუძნებოდეს რეზისტენტობბის ადგილობრივ სურათს და პაციენტის ისტორიასა და პრეფერენციებს, მათ შორის პაციენტის წინა კულტურის შედეგებს.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [152]Stevermer JJ, Fisher L, Lin KW, et al. Pharmacologic Management of COPD Exacerbations: A Clinical Practice Guideline from the AAFP. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):Online. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0700/od1.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34264593?tool=bestpractice.com [153]Veterans Affairs/Department of Defense. VA/DoD clinical practice guideline for the management of chronic obstructive pulmonary disease. Apr 2021 [internet publication]. https://www.healthquality.va.gov/guidelines/CD/copd ყველაზე გავრცელებული ბაქტერიული პათოგენებია: Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae და Moraxella catarrhalis.[40]Woodhead M, Blasi F, Ewig S, et al. Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections - full version. Clini Microbiol Infect. 2011 Nov;17(Suppl 6):E1-59. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7128977 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21951385?tool=bestpractice.com [35]Sapey E, Stockley RA. COPD exacerbations.2: aetiology. Thorax. 2006 Mar;61(3):250-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2080749 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16517585?tool=bestpractice.com დანიშვნის შემთხვევაში, GOLD-ის რეკომენდაციით ანტიბიოტიკოთერაპიის ხანგრძლივობა უნდა იყოს 5-7 დღე, თუმცა გასათვალისწინებელია ადგილობრივი გაიდლაინები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ექიმთა ამერიკული კოლეჯის უახლესი სახელმძღვანელო რეკომენდაციას იძლევა ანტიბიოტიკოთერაპია შემცირდეს 5 დღემდე ფქოდ-ის გამწვავების და მწვავე გაურთულებელი ბრონქიტის მქონე პაციენტებთან, რომლებსაც ბაქტერიული ინფექციის კლინიკური ნიშნები აქვთ.[198]Lee RA, Centor RM, Humphrey LL, et al. Appropriate use of short-course antibiotics in common infections: best practice advice from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2021 Apr 6 [Epub ahead of print]. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-7355 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33819054?tool=bestpractice.com თუ პაციენტის ქოშინი და/ან ჩირქოვანი ნახველი გაუმჯობესდა, ეს იმაზე მეტყველებს, რომ ანტიბიოტიკი ეფექტურია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ჯანმრთელობისა და ზრუნვის ბრწყინვალების ეროვნული ინსტიტუტის (NICE) გაიდლაინების რეკომენდაციით ანტიბიოტიკების ინტრავენური შეყვანა უნდა გადაიხედოს 48 საათის განმავლობაში და სადაც შესაძლებელია უნდა მოხდეს ორალურ ანტიბიოტიკებზე გადასვლა.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
გასათვალისწინებელია ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტული ბაქტერიების არსებობა, ხოლო ნახველი იგზავნება მიკროსკოპული ანალიზის, კულტურისა და გრამის წესით შეღებისთვის, თუ სიმპტომები არ უმჯობესდება ანტიბიოტიკოთერაპიის შედეგად და ეს ტესტები უკვე ჩატარებულ არ არის.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
ანტიბიოტიკების განმეორებითი კურსების დანიშვნის შემდეგ თუ სიმპტომები არ უმჯობესდება, ბაქტერიული ინფქეცია რეზისტენტულია პერორალური ანტიბიოტიკების მიმართ ან პაციენტს აქვს პერორალური მედიკამენტების აუტანლობა, საჭიროა სპეციალისტთან კონსულტაცია.[150]National Institute for Health and Care Excellence. Chronic obstructive pulmonary disease (acute exacerbation): antimicrobial prescribing. 2018 [internet publication]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng114
ფთორქინოლონებს იყენებენ მხოლოდ მაშინ, როდესაც ასეთი ინფექციებისთვის რეკომენდებული ანტიბიოტიკების დანიშვნა მიიჩნევა შეუძლებლად ან შეუსაბამოდ, მძიმე, შესაძლებლობების შემზღუდავი და პოტენციურად შეუქცევადი გვერდითი მოვლენების გამო, როგორებიცაა ტენდონიტი, მყესის გაგლეჯა, ართრალგია, ნეიროპათიები და ძვალ-სახსროვანი ან ნერვული სისტემის სხვა ეფექტები[207]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. Mar 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products [208]Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. Fluoroquinolone antibiotics: new restrictions and precautions for use due to very rare reports of disabling and potentially long-lasting or irreversible side effects. Mar 2019 [internet publication]. https://www.gov.uk/drug-safety-update/fluoroquinolone-antibiotics-new-restrictions-and-precautions-for-use-due-to-very-rare-reports-of-disabling-and-potentially-long-lasting-or-irreversible-side-effects [209]FDA Drug Safety Communication: FDA advises restricting fluoroquinolone antibiotic use for certain uncomplicated infections; warns about disabling side effects that can occur together. Dec 2016 [internet publication]. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-drug-safety-communication-fda-advises-restricting-fluoroquinolone-antibiotic-use-certain ფთორქინოლონისა და კორტიკოსტეროიდის ერთდროული მიღება თავიდან უნდა იქნას აცილებული, სადაც ეს შესაძლებელია, მყესების დაზიანების მაღალი რისკის გამო.[207]European Medicines Agency. Quinolone- and fluoroquinolone-containing medicinal products. Mar 2019 [internet publication]. https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/quinolone-fluoroquinolone-containing-medicinal-products
პირველადი პარამეტრები
ამპიცილინ/სულბაქტამი: 1.5 - 3გ ინტრავენურად 6 საათში ერთხელ
მეტი ამპიცილინ/სულბაქტამი1.5 გ დოზა შედგება 1 გ ამპიცილინისგან და 0.5 გ სულბაქტამისგან; 3 გ დოზა შედგება 2 გ ამპიცილინისგან და 1 გ სულბაქტამისგან.
ან
ტიკარცილინი/კლავულონის მჟავა: 3.2გ ინტრავენურად 6 საათში ერთხელ
მეტი ტიკარცილინი/კლავულონის მჟავადოზა შედგება 3გ ტიკარცილინის და 0.2 გ კლავულონის მჟავისგან.
ან
პიპერაცილინი/ტაზობაქტამი: 2.25-დან 4.5 გ-მდე ინტრავენურად 6 საათში ერთხელ
მეტი პიპერაცილინი/ტაზობაქტამიდოზა შედგება 2 ან 4 გ პიპერაცილინის და 0.25 ან 0.5 გ ტაზობაქტამისგან.
ან
ვანკომიცინი: 500-1000 მგ ინტრავენურად 12 საათში ერთხელ
მეორეული ვარიანტები
ლევოფლოქსაცინი: 50მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ
ან
ციპროფლოქსაცინი: 500-750 მგ პერორალურად დღეში ორჯერ; 400 მგ ინტრავენურად ყოველ 8-12 საათში ერთხელ
ან
მოქსიფლოქსაცინი: 400 მგ პერორალურად/ინტრავენურად დღეში ერთხელ
არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
სიმძიმე დამოკიდებულია პაციენტის წინა სტატუსზე და წინა საბაზისო კვლევების რაიმე ცვლილებებზე (სიმპტომების, გასინჯვის, ფილტვის ფუნქციის, არტერიული სისხლის აირების საფუძველზე). სუნთქვის დამატებითი კუნთების გამოყენება, პარადოქსული სუნთქვა, ციანოზი, ახალი პერიფერიული შეშუპება, ჰემოდინამიკური არასტაბილურობა და გაუარესებული ფსიქიკური სტატუსი (მაგ., დაბნეულობა, ლეთარგია, კომა) გამწვავების სიმძიმის მნიშვნელოვანი მაჩვენებლებია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
ფქოდ-ის მძიმე გამწვავების დროს პაციენტებს ხშირად აღენიშნებათ სუნთქვის უკმარისობა. მძიმე გამწვავებების მქონე პაციენტებისთვის, რომლებიც, როგორც ჩანს, საკმარისად არ რეაგირებენ საწყის ინტერვენციებზე, მხედველობაში მისაღებია არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია. არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის გამოყენება აუმჯობესებს აირცვლას, ამცირებს დისპნოეს, ამცირებს ენდოტრაქეალური ინტუბაციის საჭიროებას, ამცირებს გართულებებს, როგორიცაა პნევმონია და ამცირებს ჰოსპიტალიზაციის ხანგრძლივობას და სიკვდილიანობას ამ პაციენტებში.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication].
https://goldcopd.org/2024-gold-report
[115]Quon BS, Gan WQ, Sin DD, et al. Contemporary management of acute exacerbations of COPD: a systematic review and metaanalysis. Chest 2008 Mar;133(3):756-66.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18321904?tool=bestpractice.com
[212]Osadnik CR, Tee VS, Carson-Chahhoud KV, et al. Non-invasive ventilation for the management of acute hypercapnic respiratory failure due to exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jul 13;(7):CD004104.
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004104.pub4/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28702957?tool=bestpractice.com
[213]Keenan SP, Sinuff T, Burns KE, et al. Clinical practice guidelines for the use of noninvasive positive-pressure ventilation and noninvasive continuous positive airway pressure in the acute care setting. CMAJ. 2011 Feb 22;183(3):E195-214.
http://www.cmaj.ca/cgi/content/full/183/3/E195
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21324867?tool=bestpractice.com
[214]Barreiro TJ, Gemmel DJ. Noninvasive ventilation. Crit Care Clin. 2007 Apr;23(2):201-22, ix.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17368166?tool=bestpractice.com
[215]Roberts CM, Brown JL, Reinhardt AK, et al. Non-invasive ventilation in chronic obstructive pulmonary disease: management of acute type 2 respiratory failure. Clin Med. 2008 Oct;8(5):517-21.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18975486?tool=bestpractice.com
[216]Smith TA, Davidson PM, Lam LT, et al. The use of non-invasive ventilation for the relief of dyspnoea in exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease; a systematic review. Respirology. 2012 Feb;17(2):300-7.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22008176?tool=bestpractice.com
[ ]
How does non-invasive ventilation compare with usual care in people with acute hypercapnic respiratory failure due to exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1820/fullსწორი პასუხის ჩვენება[მტკიცებულების დონე B]410bc69a-bc64-4964-91f0-9d91f8325c57ccaBრა შედარებაა არაინვაზიური ვენტილაციასა (NIV) და ჩვეულებრივ მოვლას შორის ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების გამწვავების გამო მწვავე ჰიპერკაპნიური რესპირატორული უკმარისობის მქონე პაციენტებთან? შეძლებისდაგვარად, არაინვაზიური ვენტილაცია უნდა იქნას გამოყენებული ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის ნაცვლად რესპირატორული უკმარისობისთვის, რომელიც ფქოდ-ის გამწვავებასთან ასოცირდება.
NIV-ს გამოყენება უნდა განიხილოთ, თუ ვლინდება ერთი ან მეტი ნიშანი: რესპირატორული აციდოზი (ნახშირორჟანგის პარციალური წნევა [PaCO2] ≥ 6.0 კპა ან 45 მმ.ვწყ.სვ. და არტერიული pH ≤ 7.35); მძიმე დისპნოე რესპირატორული კუნთების დაღლილობის კლინიკური ნიშნების თანხლებით, სუნთქვის გაძნელება ან ორივე, მაგ. დამხმარე კუნთების გამოყენება, მუცლის პარადოქსული მოძრაობა ან ნეკნთაშუა სივრცეების რეტრაქცია; პერსიტენტული ჰიპოქსემია ჟანგბადის დამატებითი თერაპიის ფონზე.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
დისპნოეს დონის და პაციენტის ფიზიოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესება ტიპურად 1-4 საათში ვლინდება.[217]Anton A, Guell R, Gomez J, et al. Predicting the result of noninvasive ventilation in severe acute exacerbations of patients with chronic airflow limitation. Chest. 2000 Mar;117(3):828-33. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10713013?tool=bestpractice.com ფქოდ-ის გლობალური ინიციატივის რეკომენდაციით, თუ პაციენტის მდგომარეობა გაუმჯობესდა და მას დახმარების გარეშე შეუძლია ისუნთქოს სულ მცირე 4 საათის განმავლობაში, შეიძლება არაინვაზიური ვენტილაციის შეჩერება.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report
თუმცა, არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია ყოველთვის წარმატებული არ არის და კლინიცისტებმა უნდა განიხილონ ინვაზიური მექნიკური ვენტილაციის რისკები და სარგებელი არაინვაზიურ ვენტილაციაზე მყოფ პაციენტებში, რათა შეარჩიონ მკურნლობის საუკეთესო მეთოდი.
ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია
დამატებითი მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ზოგიერთი</strong> პაციენტისთვის შერჩეული ჯგუფიდან
სიმძიმე დამოკიდებულია პაციენტის წინა სტატუსზე და წინა საბაზისო კვლევების რაიმე ცვლილებებზე (სიმპტომების, გასინჯვის, ფილტვის ფუნქციის, არტერიული სისხლის აირების საფუძველზე). სუნთქვის დამატებითი კუნთების გამოყენება, პარადოქსული სუნთქვა, ციანოზი, ახალი პერიფერიული შეშუპება, ჰემოდინამიკური არასტაბილურობა და გაუარესებული ფსიქიკური სტატუსი (მაგ., დაბნეულობა, ლეთარგია, კომა) გამწვავების სიმძიმის მნიშვნელოვანი მაჩვენებლებია.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [57]Pauwels RA, Buist AS, Calverley PM, et al. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. NHLBI/WHO Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) Workshop summary. Am J Respir Crit Care Med. 2001 Apr;163(5):1256-76. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11316667?tool=bestpractice.com
არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია შეიძლება წარუმატებელი აღმოჩნდეს. ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია განიხილება პაციენტებისთვის რომლებსაც აქვთ სრული რესპირატორული ან გულის გაჩერება, რომლებიც იმყოფებიან ან აქვთ მოსალოდნელი მწვავე რესპირატორული უკმარისობის ნიშნები არაინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის მიუხედავად, აქვთ ფსიქიკური სტატუსის გაუარესება ან გულ-სისხლძარღვთა არასტაბილურობა, არიან ასპირაციის მაღალი რისკის ქვეშ ან არ შეიძლება მექანიკური არაინვაზიური ვენტილაციის სათანადოდ გამოყენება (მაგ., კრანიოფაციალური ტრავმა, ბოლო დროის გასტროეზოფაგური ქირურგია, შფოთვითი აშლილობა, სახის დისკომფორტი, ან კანის მძიმე დაზიანება).[218]Koh Y. Ventilatory management in patients with chronic airflow obstruction. Crit Care Clin. 2007 Apr;23(2):169-81. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17368164?tool=bestpractice.com
როგორ ჩავდგათ ტრაქეის მილი მოზრდილებში ლარინგოსკოპის გამოყენებით.
როგორ გამოვიყენოთ ნიღბიანი სასუნთქი ტომარა მოზრდილებთან ვენტილაციის უზრუნვესაყოფად. ვიდეო გვიჩვენებს ორი-პერსონის ტექნიკას.
ინვაზიური მექანიკური ვენტილაციის ფიზიოლოგიური კრიტერიუმები მოიცავს შემდეგს: სიცოცხლისთვის საშიში ჰიპოქსია პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ მექანიკური არაინვაზიური ვენტილაციის აუტანლობა ან მისი წარუმატებლობა, რესპირატორული ან გულის გაჩერება, არარეგულარული სუნთქვა მოხრჩობით ან ცნობიერების დაკარგვით, მასიური ასპირაცია ან პერსისტული ღებინება, რესპირატორული სეკრეტების ამოღების უუნარობა, გულისცემის სიხშირე <50 დარტყმა წუთში , მძიმე ჰემოდინამიკური არასტაბილურობა მკურნალობაზე რეაქციის გარეშე, ან მძიმე პარკუჭოვანი ან სუპრავენტრიკულური არითმიები.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [219]Chandra D, Stamm JA, Taylor B, et al. Outcomes of noninvasive ventilation for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease in the United States, 1998-2008. Am J Respir Crit Care Med. 2012;185:152-159. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3297087 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22016446?tool=bestpractice.com
სიკვდილიანობის რისკი (11% to 49%) მნიშნელოვანია მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში, რომელთათვისაც ნაჩვენებია ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია.[12]Rodriguez-Roisin R. COPD exacerbations.5: management. Thorax. 2006 Jun;61(6):535-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16738044?tool=bestpractice.com [220]Breen D, Churches T, Hawker F, et al. Acute respiratory failure secondary to chronic obstructive pulmonary disease treated in the intensive care unit: a long term follow up study. Thorax. 2002 Jan;57(1):29-33. https://thorax.bmj.com/cgi/content/full/57/1/29 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11809986?tool=bestpractice.com მექანიკური ვენტილაციის გართულებები მოიცავს, ვენტილაციასთან-ასოცირებულ პნევმონიასა და ბაროტრავმას.
COPDის მქონე პაციენტების მექანიკური ვენტილაციიდან მოხსნა შეიძლება გაძნელდეს.[218]Koh Y. Ventilatory management in patients with chronic airflow obstruction. Crit Care Clin. 2007 Apr;23(2):169-81. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17368164?tool=bestpractice.com არაინვაზიური ვენტილაციის, როგორც დამხმარე მეთოდის, გამოყენებას შეუძლია შეამციროს მექანიკური ვენტილაციიდან პაციენტის მოხსნის წარუმატებელი შემთხვევები და ნოზოკომიური ინფექციები, ასევე შესაძლებელია სიკვდილიანობის შემცირებაც.[221]McCurdy BR. Noninvasive positive pressure ventilation for acute respiratory failure patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD): an evidence-based analysis. Ont Health Technol Assess Ser. 2012;12(8):1-102. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3384377 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23074436?tool=bestpractice.com [222]Udwadia ZF, Santis GK, Steven MH, et al. Nasal ventilation to facilitate weaning in patients with chronic respiratory insufficiency. Thorax. 1992 Sep;47(9):715-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1440465?tool=bestpractice.com
სტაბილიზაციის შემდეგ
ფილტვის რეაბილიტაცია და დაავადების მართვის პროგრამები
COPD-ის მქონე პაციენტები, რომლებსაც აქვთ COPD-ის მწვავე გამწვავება, ხშირად აქვთ ჩონჩხის კუნთების დისფუნქცია, პოტენციურად შეზღუდული ფიზიკური აქტივობის, კვების დარღვევების, კორტიკოსტეროიდების გამოყენების და/ან სისტემური ანთებითი ფაქტორების გამო.[226]Man WD, Soliman MG, Nikoletou D, et al. Non-volitional assessment of skeletal muscle strength in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Thorax. 2003 Aug;58(8):665-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12885979?tool=bestpractice.com [227]Spruit MA, Gosselink R, Troosters T, et al. Muscle force during an acute exacerbation in hospitalised patients with COPD and its relationship with CXCL8 and IGF-I. Thorax. 2003 Sep;58(9):752-6. http://thorax.bmj.com/cgi/content/full/58/9/752 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12947130?tool=bestpractice.com
სისტემურმა მიმოხილვამ, რომელიც მოიცავდა 13 რანდომიზებულ კონტროლირებად კვლევას, აჩვენა სიკვდილობის და განმეორებითი ჰოსპიტალიზაციის კლება პაციენტებთან, რომლებმაც ფილტვის რეაბილიტაცია დაიწყეს ჰოსპიტალიზაციისას ან გაწერიდან 4 კვირის განმავლობაში. სიკვდილობაზე გრძელვადიანი ეფექტი სტატისტიკურად სარწმუნო არ იყო, თუმცა ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული ცხოვრების ხარისხისა და ვარჯიშის უნარის გაუმჯობესება შენარჩუნებული იყო მინიმუმ 12 თვის განმავლობაში.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [228]Ryrsø CK, Godtfredsen NS, Kofod LM, et al. Lower mortality after early supervised pulmonary rehabilitation following COPD-exacerbations: a systematic review and meta-analysis. BMC Pulm Med. 2018 Sep 15;18(1):154. https://www.doi.org/10.1186/s12890-018-0718-1 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30219047?tool=bestpractice.com ეს შედეგები დადასტურდა რეალური მტკიცებულებებით, რომელთა მიხედვითაც ფილტვის რეაბილიტაცია ჰოსპიტალიზაციის შემდგომ 90 დღის განმავლობაში სარწმუნოდ იყო ასოცირებული სიკვდილობის დაბალ რისკთან და ერთი წლის განმავლობაში განმეორებითი ჰოსპიტალიზაციის შემცირებასთან.[1]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD (2024 report). 2024 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report [229]Stefan MS, Pekow PS, Priya A, et al. Association between initiation of pulmonary rehabilitation and rehospitalizations in patients hospitalized with chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2021 Nov 1;204(9):1015-23. https://www.doi.org/10.1164/rccm.202012-4389OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34283694?tool=bestpractice.com [230]Lindenauer PK, Stefan MS, Pekow PS, et al. Association between initiation of pulmonary rehabilitation after hospitalization for COPD and 1-year survival among medicare beneficiaries. JAMA. 2020 May 12;323(18):1813-23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7218499 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32396181?tool=bestpractice.com
პულმონური რეაბილიტაცია მკურნალობის მულტიდისციპლინარული პროგრამაა, რომელიც ითვალისწინებს ფიზიკურ რეაბილიტაციას, ასევე მითითებას დაავადების მართვის, კვების, და ცხოვრების წესის სხვა საკითხებზე (მაგ., მოწევის შეწყვეტა, მედიკამენტების რეჟიმზე დამყოლობა და ინჰალატორის მეთოდი, დამატებითი ჟანგბადი და ფიზიკური აქტივობის შენარჩუნება).[231]Rice KL, Dewan N, Bloomfield HE, et al. Disease management program for chronic obstructive pulmonary disease: a randomized controlled trial. Am J Respir Crit Care Med. 2010 Oct 1;182(7):890-6. https://www.doi.org/10.1164/rccm.200910-1579OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20075385?tool=bestpractice.com [232]Spruit MA, Singh SJ, Garvey C, et al. An official American Thoracic Society/European Respiratory Society statement: key concepts and advances in pulmonary rehabilitation. Am J Respir Crit Care Med. 2013 Oct 15;188(8):e13-64. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24127811?tool=bestpractice.com
ვინაიდან ფქოდ და მისი გამწვავებები უაღრესად ჰეტეროგენულია, იმის განსაზღვრა, თუ ვინ შეიძლება მიიღოს სარგებელი რესპირატორული რეაბილიტაციის შედეგად, მნიშვნელოვნად განსხვავდება ცალკეული პაციენტების თანმდევი დაავადებების და სხვა მახასიათებლების მიხედვით.
COPD გამწვავების გამო ჰოსპიტალიზაციის განმავლობაში დაწყებული სავარჯიშო რეაბილიტაციის შერჩეული ფორმები, მათ შორის წინააღმდეგობის გაძლიერების ტრენინგი და კუნთების ტრანსკუტანეური ელექტრული სტიმულაცია, კარგად გადაიტანება და კუნთების ფუნქციის შემცირების ხელის შეშლის და ფუნქციონალური სტატუსის აღდგენის შესაძლებლობა აქვს.[233]Zanotti E, Felicetti G, Maini M, et al. Peripheral muscle strength training in bed-bound patients with COPD receiving mechanical ventilation: effect of electrical stimulation. Chest. 2003 Jul;124(1):292-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12853536?tool=bestpractice.com [234]Troosters T, Probst VS, Crul T, et al. Resistance training prevents deterioration in quadriceps muscle function during acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med. 2010 May 15;181(10):1072-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20133927?tool=bestpractice.com [235]Reid WD, Yamabayashi C, Goodridge D, et al. Exercise prescription for hospitalized people with chronic obstructive pulmonary disease and comorbidities: a synthesis of systematic reviews. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2012 May;7:297-320. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3363140 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22665994?tool=bestpractice.com
გამწვავების აღდგენის ფაზაში ადრე დაწყებული პულმონური რეაბილიტაცია უსაფრთხო და ეფექტურია და იწვევს ვარჯიშის ატანის, ფიზიკური შესაძლებლობების, COPD სიმპტომების ხარისხისა და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას.[236]Man WD, Polkey MI, Donaldson N, et al. Community pulmonary rehabilitation after hospitalisation for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: randomised controlled study. BMJ. 2004 Nov 20;329(7476):1209. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15504763?tool=bestpractice.com [237]Seymour JM, Moore L, Jolley CJ, et al. Outpatient pulmonary rehabilitation following acute exacerbations of COPD. Thorax. 2010 May;65(5):423-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20435864?tool=bestpractice.com [238]Marciniuk DD, Brooks D, Butcher S, et al. Canadian Thoracic Society COPD Committee Expert Working Group. Optimizing pulmonary rehabilitation in chronic obstructive pulmonary disease practical issues: a Canadian Thoracic Society Clinical Practice Guideline. Can Respir J. 2010 Jul;17(4):159-68. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20808973?tool=bestpractice.com [239]Clini EM, Crisafulli E, Costi S, et al. Effects of early inpatient rehabilitation after acute exacerbation of COPD. Respir Med. 2009 Oct;103(10):1526-31. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19447015?tool=bestpractice.com [240]Puhan MA, Gimeno-Santos E, Cates CJ, Troosters T. Pulmonary rehabilitation following exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Dec 8;(12):CD005305. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD005305.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27930803?tool=bestpractice.com [242]Maltais F, Bourbeau J, Shapiro S, et al. Effects of home-based pulmonary rehabilitation in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a randomized trial. Ann Intern Med. 2008 Dec 16;149(12):869-78. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19075206?tool=bestpractice.com [241]Langer D, Hendriks E, Burtin C, et al. A clinical practice guideline for physiotherapists treating patients with chronic obstructive pulmonary disease based on a systematic review of available evidence. Clin Rehabil. 2009 May;23(5):445-62. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19389745?tool=bestpractice.com [243]Tang CY, Blackstock FC, Clarence M, et al. Early rehabilitation exercise program for inpatients during an acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease: a randomized controlled trial. J Cardiopulm Rehabil Prev. 2012 May-Jun;32(3):163-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22561417?tool=bestpractice.com
კომპლექსური კონტროლირებული პულმონური რეაბილიტაცია ამბულატორიულ გარემოში გამწვავების შემდგომ პერიოდში, ასევე ამცირებს მომავალი ჰოსპიტალიზაციის რისკს.[232]Spruit MA, Singh SJ, Garvey C, et al. An official American Thoracic Society/European Respiratory Society statement: key concepts and advances in pulmonary rehabilitation. Am J Respir Crit Care Med. 2013 Oct 15;188(8):e13-64. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24127811?tool=bestpractice.com [237]Seymour JM, Moore L, Jolley CJ, et al. Outpatient pulmonary rehabilitation following acute exacerbations of COPD. Thorax. 2010 May;65(5):423-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20435864?tool=bestpractice.com [240]Puhan MA, Gimeno-Santos E, Cates CJ, Troosters T. Pulmonary rehabilitation following exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Dec 8;(12):CD005305. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD005305.pub4/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27930803?tool=bestpractice.com [244]Puhan MA, Scharplatz M, Troosters T, et al. Respiratory rehabilitation after acute exacerbation of COPD may reduce risk for readmission and mortality--a systematic review. Respir Res. 2005 Jun 8;6(1):54. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15943867?tool=bestpractice.com ფქოდ-ის გამწვავების მიზეზით ჰოსპიტალიცაზიის შემდეგ, გაწერიდან 90 დღის ფარგლების ფილტვის რეაბილიტაციაში მონაწილეობა მნიშვნელოვნად ამცირებს სიკვდილობის რისკს.[230]Lindenauer PK, Stefan MS, Pekow PS, et al. Association between initiation of pulmonary rehabilitation after hospitalization for COPD and 1-year survival among medicare beneficiaries. JAMA. 2020 May 12;323(18):1813-23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7218499 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32396181?tool=bestpractice.com ვარჯიში სახლის პირობებში გამწვავებების შემდეგ (ზედამხედველობის გარეშე), როგორც ჩანს, არ იძლევა იგივე სარგებელს.[245]Greening NJ, Williams JE, Hussain SF, et al. An early rehabilitation intervention to enhance recovery during hospital admission for an exacerbation of chronic respiratory disease: randomised controlled trial. BMJ. 2014 Jul 8;349:g4315. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4086299 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25004917?tool=bestpractice.com
დაავადების მართვის პროგრამები შეიძლება სასარგებლო იყოს. თუმცა, მათი გამოყენება საკამათო რჩება, ვინაიდან რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევა ადრე შეწყდა სიკვდილობის შესამჩნევი მომატების გამო კომპლექსური მკურნალობის ჯგუფში საკონტროლო ჯგუფის პაციენტებთან შედარებით, რომლებიც იღებდნენ გაიდლაინებზე დაფუძნებულ რუტინულ მკურნალობას.[231]Rice KL, Dewan N, Bloomfield HE, et al. Disease management program for chronic obstructive pulmonary disease: a randomized controlled trial. Am J Respir Crit Care Med. 2010 Oct 1;182(7):890-6. https://www.doi.org/10.1164/rccm.200910-1579OC http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20075385?tool=bestpractice.com [246]Bourbeau J, Julien M, Maltais F, Rouleau M, et al. Reduction of hospital utilization in patients with chronic obstructive pulmonary disease: a disease-specific self-management intervention. Arch Intern Med. 2003 Mar 10;163(5):585-91. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12622605?tool=bestpractice.com [247]Casas A, Troosters T, Garcia-Aymerich J, et al. Integrated care prevents hospitalisations for exacerbations in COPD patients. Eur Respir J. 2006 Jul;28(1):123-30. https://erj.ersjournals.com/content/28/1/123.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16611656?tool=bestpractice.com [248]Kuo CC, Lin CC, Lin SY, et al. Effects of self-regulation protocol on physiological and psychological measures in patients with chronic obstructive pulmonary disease. J Clin Nurs. 2013 Oct;22(19-20):2800-11. https://www.doi.org/10.1111/jocn.12085 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23387383?tool=bestpractice.com [249]Fan VS, Gaziano JM, Lew R, et al. A comprehensive care management program to prevent chronic obstructive pulmonary disease hospitalizations: a randomized, controlled trial. Ann Intern Med. 2012 May 15;156(10):673-83. https://www.doi.org/10.7326/0003-4819-156-10-201205150-00003 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22586006?tool=bestpractice.com კიდევ ერთმა კვლევამ, რომელიც მოიცავს არაკონტროლირებულ სავარჯიშო ტრენინგს სახლში მწვავე COPD გამწვავებისას ჰოსპიტალიზაციის შემდეგ, ასევე აჩვენა სიკვდილიანობის სიგნალი ჰოსპიტალიზაციიდან 6 თვის შემდეგ.[245]Greening NJ, Williams JE, Hussain SF, et al. An early rehabilitation intervention to enhance recovery during hospital admission for an exacerbation of chronic respiratory disease: randomised controlled trial. BMJ. 2014 Jul 8;349:g4315. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4086299 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25004917?tool=bestpractice.com
მიღებულია ზოგიერთი მონაცემები, რომ "ჰოსპიტალი სახლში" მოვლა რესპირატორული ექთნების დახმარებით შეიძლება შესაძლებელი იყოს COPD-ის ზომიერი გამწვავების მქონე ადამიანებში.[250]Jeppesen E, Brurberg KG, Vist GE, et al. Hospital at home for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev. 2012 May 16;(5):CD003573.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003573.pub2/full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22592692?tool=bestpractice.com
[ ]
What are the effects of hospital-at-home in adults with acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease?/cca.html?targetUrl=https://cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.1062/fullსწორი პასუხის ჩვენება თუმცა, ეს მიდგომა ჯერ-ჯერობით არ მიიჩნევა სტანდარტულად და ადამიანები, რომლებსაც აქვთ არასტაბილური სასიცოცხლო ნიშნები, აირების ცვლის დეკომპენსაცია, მწვავე რესპირატორული აციდოზი, გაუარესებული ჰიპოქსემია, ფსიქიკური სტატუსის შეცვლა, ან მნიშვნელოვანი თანმდევი დაავადება, არ არიან შესაბამისი ამ მიდგომისთვის.[98]OHTAC COPD Collaborative. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) evidentiary framework. Ont Health Technol Assess Ser. 2012 Mar;12(2):1-97.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3384372
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23074430?tool=bestpractice.com
[251]McCurdy BR. Hospital-at-home programs for patients with acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease (COPD): an evidence-based analysis. Ont Health Technol Assess Ser. 2012 Mar;12(10):1-65.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3384361
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23074420?tool=bestpractice.com
რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევა ვარაუდობს, რომ ექთანზე ორიენტირებული ტელედახმარების გამოყენებამ შეიძლება შეამციროს COPD-ის გამწვავებისა და ჰოსპიტალიზაციის შემთხვევები. ასეთი პროგრამების გამოყენება შეიძლება ხარჯების დამზოგავი იყოს.[252]Vitacca M, Bianchi L, Guerra A, et al. Tele-assistance in chronic respiratory failure patients: a randomised clinical trial. Eur Respir J. 2009 Feb;33(2):411-8. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18799512?tool=bestpractice.com თუმცა, სხვა რანდომიზებული კონტროლირებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ არსებულ კლინიკურ მომსახურებაში ინტეგრირებულმა მონიტორინგმა არ შეამცირა ჰპსპიტალიზაცია და არ გააუმჯობესა პაციენტის ცხოვრების ხარისხი.[253]Pinnock H, Hanley J, McCloughan L, et al. Effectiveness of telemonitoring integrated into existing clinical services on hospital admission for exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease: researcher blind, multicentre, randomised controlled trial. BMJ. 2013 Oct 17;347:f6070. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3805483 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24136634?tool=bestpractice.com
აირჩიეთ პაციენტების ჯგუფი ჩვენი რეკომენდაციების სანახავად
მიაქციეთ ყურადღება, რომ ფორმულაცია/შეყვანის გზა და დოზირება შეიძლება განსხვავებული იყოს მედიკამენტების დასახელების და ბრენდების, წამლების ფორმულარის ან გეოგრაფიული ადგილმდებარეობის მიხედვით. მკურნალობის შესახებ რეკომენდაციები სპეციფიკურია პაციენტის ჯგუფების მიხედვით. იხილეთ გაფრთხილება
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას