ქრონიკული ხველის შეფასება

არ არსებობს ამომწურავი ტესტი, რომელსაც შეუძლია დაადასტუროს ან უარყოს UACS -ის (პოსტნაზალური ჩამონაწვეთის სინდრომი) არსებობა; დიაგნოზის დასადგენად საჭიროა სიმპტომების, ფიზიკალური გამოკვლევის, ასევე მკურნალობაზე რეაქციის ერთობლიობა.[37]Pratter MR. Chronic upper airway cough syndrome secondary to rhinosinus diseases (previously referred to as postnasal drip syndrome): ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006 Jan;129(1 suppl):63S-71. http://journal.chestnet.org/article/S0012-3692(15)52833-X/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16428694?tool=bestpractice.com როდესაც ანამნეზზე და ფიზიკურ გამოკვლევაზე დაყრდნობით არის ეჭვი ზემო სასუნთქი გზების ხველის სინდრომის გარკვეული მიზეზის არსებობაზე, როგორებიცაა ალერგიული რინიტი ან ცხვირის პოლიპოზი, მკურნალობა, პირველ რიგში, მათი მიმართულებით უნდა წარიმართოს.

შეიძლება გამოყენებულ იქნას ბრონქოდილატატორის შექცევადობის ტესტი, რომელსაც შეუძლია აჩვენოს ჰაერის ნაკადის ობსტრუქციის შექცევადობა ხანმოკლე მოქმედების ბრონქოდილატატორის მიღებისას, რომელიც ჩვეულებრივ განისაზღვრება, როგორც FEV1-ის გაუმჯობესება >12% და >200 მლ საწყისი დონიდან.[10]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. 2023 [internet publication]. https://ginasthma.org/2023-gina-main-report [26]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com სპირომეტრია შეიძლება იყოს ნორმალური ზოგიერთ პაციენტში.[26]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com თუკი ნორმალურია, მაშინ რეკომენდებულია დამატებითი კვლევები, როგორიცაა ბრონქოპროვოკაცია.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: დინება-მოცულობის სურათი (სპიროგრამა) ფილტვის ობსტრუქციული დაავადების დროს, როგორიცაა ასთმა ან ფქოდი: პიკური ექსპირაციული ნაკადი შეიძლება ნორმაში იყოს, თუმცა მრუდის ფორმის დაწევა ვლინდება მაქსიმალური დინების წერტილის შემდეგ, ფილტვის მოცულობასთან შედარებით დაბალი დინების სიჩქარის გამოშექმნილია BMJ ცოდნის ცენტრის მიერ [Citation ends].

PEFR უნდა გაიზომოს პაციენტებში ნორმალური სპირომეტრიით სასუნთქი გზების ობსტრუქციის ვარიაბელობა შეიძლება გამოყენებული იქნას ასთმის დიაგნოზის დასადასტურებლად.[26]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com [48]National Asthma Education and Prevention Program. Expert panel report 3: guidelines for the diagnosis and management of asthma: full report 2007. Aug 2007 [internet publication]. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/guidelines-for-diagnosis-management-of-asthma ​​[49]Expert Panel Working Group of the National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) administered and coordinated National Asthma Education and Prevention Program Coordinating Committee (NAEPPCC)., Cloutier MM, Baptist AP, et al. 2020 Focused updates to the asthma management guidelines: a report from the National Asthma Education and Prevention Program Coordinating Committee Expert Panel Working Group. J Allergy Clin Immunol. 2020 Dec;146(6):1217-70. https://www.jacionline.org/article/S0091-6749(20)31404-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33280709?tool=bestpractice.com ასთმის დიაგნოზს ადასტურებს, თუ არსებობს მაღალი ვარიაბილობა PEFR დღეში ორჯერ 2 კვირის განმავლობაში. მოზრდილებში, PEF- ის საშუალო ყოველდღიური ვარიაბილობას > 10-% ითვლება, რომ ჭარბია. 4 კვირის მკურნალობის შემდეგ PEFR- ის მატება საწყისი დონიდან >20%-ით, ასევე მიუთითებს გადაჭარბებულ ვარიაბილობაზე.[10]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. 2023 [internet publication]. https://ginasthma.org/2023-gina-main-report

თუ პაციენტი არ მკურნალობს, FeNO-ს მომატების არარსებობა ასთმის ეჭვს ამცირებს.[50]Chatkin JM, Ansarin K, Silkoff PE, et al. Exhaled nitric oxide as a noninvasive assessment of chronic cough. Am J Respir Crit Care Med. 1999 Jun;159(6):1810-3. http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/ajrccm.159.6.9809047 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10351923?tool=bestpractice.com

სასუნთქი გზების გაზრდილი რეაგირება ინჰალაციურ მეთაქოლინზე არის ასთმის მგრძნობიარე, მაგრამ არა სპეციფიკური მახასიათებელი.[10]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. 2023 [internet publication]. https://ginasthma.org/2023-gina-main-report [26]Louis R, Satia I, Ojanguren I, et al. European Respiratory Society guidelines for the diagnosis of asthma in adults. Eur Respir J. 2022 Feb 15:2101585. https://www.doi.org/10.1183/13993003.01585-2021 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35169025?tool=bestpractice.com  უარყოფითი პროვოკაციული სინჯი მეტაქოლინით, როცა ჯერ არ არის მიღებული საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდები, არსებითად გამორიცხავს ასთმას.[10]Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention. 2023 [internet publication]. https://ginasthma.org/2023-gina-main-report [51]Cockcroft DW. Direct challenge tests: airway hyperresponsiveness in asthma: its measurement and clinical significance. Chest. 2010 Aug;138(2 suppl):18S-24. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20668014?tool=bestpractice.com

თუ არსებობს ეჭვი პროფესიულ ასთმაზე, საჭიროა ტესტირება ექსპოზიციამდე და შემდეგ, მაგალითად სამუშაო დღეების შემდეგ ან დასვენების დროს.[15]Tarlo SM, Altman KW, Oppenheimer J, et al. Occupational and environmental contributions to chronic cough in adults: chest expert panel report. Chest. 2016 Oct;150(4):894-907. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27521735?tool=bestpractice.com

შეიძლება შესრულდეს დიაგნოზის დასადასტურებლად და მკურნალობის შესაფასებლად

სიმპტომების შემსუბუქებას შეიძლება დასჭირდეს პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორების 8-კვირიანი კურსი, ამიტომ საცდელი კურსი არ უნდა ჩაითვალოს წარუმატებლად 8 კვირის გასვლამდე; იშვიათ შემთხვევებში გაუმჯობესებას შეიძლება დასჭირდეს 3 თვემდე[39]Chen JW, Vela MF, Peterson KA, et al. AGA clinical practice update on the diagnosis and management of extraesophageal gastroesophageal reflux disease: expert review. Clin Gastroenterol Hepatol. 2023 Jun;21(6):1414-21.e3. https://www.cghjournal.org/article/S1542-3565(23)00143-X/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37061897?tool=bestpractice.com [41]Katz PO, Dunbar KB, Schnoll-Sussman FH, et al. ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. Am J Gastroenterol. 2022 Jan 1;117(1):27-56. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34807007?tool=bestpractice.com [42]Kahrilas PJ, Altman KW, Chang AB, et al. Chronic cough due to gastroesophageal reflux in adults: CHEST guideline and expert panel report. Chest. 2016 Dec;150(6):1341-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6026249 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27614002?tool=bestpractice.com ​​​

რადგანაც რეფლუქსი კლინიკურად უსიმპტომოა შემთხვევათა 75%-ში, PPI-ით ემპირიულ მკურნალობას წინ უნდა უსწრებდეს ფორმალური ტესტირება.[38]Irwin RS, French CL, Curley FJ, et al. Chronic cough due to gastroesophageal reflux. Clinical, diagnostic, and pathogenetic aspects. Chest. 1993 Nov;104(5):1511-7. http://journal.chestnet.org/article/S0012-3692(15)42301-3/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8222816?tool=bestpractice.com [42]Kahrilas PJ, Altman KW, Chang AB, et al. Chronic cough due to gastroesophageal reflux in adults: CHEST guideline and expert panel report. Chest. 2016 Dec;150(6):1341-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6026249 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27614002?tool=bestpractice.com თუ პაციენტს აღენიშნება სიმსუქნე/ჭარბი წონა, უნდა ურჩიოთ წონის დაკლება, თავის წამოწევა წოლის დროს, დაძინებამდე 3 საათით ადრე საკვების მიღებისგან თავის შეკავება.[42]Kahrilas PJ, Altman KW, Chang AB, et al. Chronic cough due to gastroesophageal reflux in adults: CHEST guideline and expert panel report. Chest. 2016 Dec;150(6):1341-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6026249 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27614002?tool=bestpractice.com

ყველაზე სენსიტიური და სპეციფიკურია რეფლუქსურ დაავადებასთან დაკავშირებული ხველის დროს. პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორის დანიშვნამდე შესაძლებელია ტესტირების, როგორც ალტერნატივის, გათვალისწინება. ეს საკითხი საკამათოა.[42]Kahrilas PJ, Altman KW, Chang AB, et al. Chronic cough due to gastroesophageal reflux in adults: CHEST guideline and expert panel report. Chest. 2016 Dec;150(6):1341-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6026249 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27614002?tool=bestpractice.com ტესტირება უნდა შესრულეს, თუკი მკურნალობით ვერ ხერხდება სიმპტომების აღმოფხვრა, მაგრამ GORD მაინც სავარაუდოა. სიმპტომის დეტალური შეფასება და კორელაცია რეფლუქსის (რეგურგიტაციის) მოვლენებთან ყველაზე მეტად მნიშვნელოვანის დიაგნოზის დასმისთვის.[42]Kahrilas PJ, Altman KW, Chang AB, et al. Chronic cough due to gastroesophageal reflux in adults: CHEST guideline and expert panel report. Chest. 2016 Dec;150(6):1341-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6026249 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27614002?tool=bestpractice.com

არა მგრძნობიარე.

ეოზინოფილია ნახველში ან BAL -ში (ბრონქოალვეოლალურ გამონაყოფში) ობსტრუქციის გარეშე სპირომეტრიაში, პიკური ნაკადის ცვლილების გარეშე ან პიჰერაქტიურობა პრონქოპროვოკაციის ტესტზე, გულისხმობს NAEB -ს.[52]Brightling CE. Chronic cough due to nonasthmatic eosinophilic bronchitis: ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006 Jan;129(1 suppl):116S-21. http://journal.chestnet.org/article/S0012-3692(15)52839-0/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16428700?tool=bestpractice.com

მგრძნობელობა პაციენტებში , რომლებიც არ მკურნალობდნენ საინჰალაციო კორტიკოსტეროიდებით[53]Berlyne GS, Parameswaran K, Kamada D, et al. A comparison of exhaled nitric oxide and induced sputum as markers of airway inflammation. J Allergy Clin Immunol. 2000 Oct;106(4):638-44. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11031333?tool=bestpractice.com

NAEB-ით გამოწვეული ხველა უმჯობესდება საინჰალაციო სტეროიდების კურსის შემდეგ 4-6 კვირის განმავლობაში

საჭიროა ფქოდის (COPD) დიაგნოზისთვის.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

ობსტრუქციური ვენტილაციური დეფიციტი შეიძლება იყოს ან არ იყოს შექცევადი ბრონქოდილატორის გამოყენების შემდეგ. ბრონქოდილატორის მიღების შემდეგ FEV1/FVC თანაფარდობა <0,70 ადასტურებს ჰაერის ნაკადის შეზღუდვას.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

2024 წლის გლობალური ინიციატივა ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადებისთვის (GOLD) რეკომენდაციას იძლევა განმეორებითი სპირომეტრიული ტესტის ჩატარებაზე ცალკეულ შემთხვევაში, თუ ბრონქოდილატატორის მიღების შემდეგ FEV1/FVC თანაფარდობა არის 0,6-დან 0,8-მდე.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

2024 წლის GOLD ანგარიშში აღნიშნულია, რომ ბრონქოდილატატორის მიღებამდე სპირომეტრია შეიძლება გამოყენებულ იქნას, როგორც საწყისი ტესტი, რათა გამოიკვლიოს, აქვთ თუ არა სიმპტომურ პაციენტებს ჰაერის ნაკადის ობსტრუქცია.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report თუ არ გამოვლინდა ობსტრუქცია, მაშინ არ არის საჭირო პოსტ-ბრონქოდილატაციური სპირომეტრია, თუ არ არსებობს ფქოდ-ზე ძალიან მაღალი კლინიკური ეჭვი.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

არ გამოგვადგება დიაგნსოტიკაში, მაგრამ გამორიცხავს სხვა მდგომარეობებს.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report

ჰაერის დაგროვება (მომატებული RV) და ჰიპერინფლაცია (მომატებული TLC), როგორც წესი, გვხვდება ემფიზემის მქონე პაციენტებში.

უნდა გაკეთდეს იმ შემთხვევაში, თუ პულსოქსიმეტრია არის < 92%.[54]Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2024 report. 2023 [internet publication]. https://goldcopd.org/2024-gold-report ​ ჰიპერკაპნია, როგორც წესი, თან ახლავს ფქოდ-ის მძიმე შემთხვევებს.

აგფ ინჰიბიტორის შეწყვეტა აჩერებს ხველას 1-12 ვირაში, უმეტესად 1-4 კვირაში[40]Dicpinigaitis PV. Angiotensin-converting enzyme inhibitor-induced cough: ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006 Jan;129(1 suppl):169S-73. http://journal.chestnet.org/article/S0012-3692(15)52845-6/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16428706?tool=bestpractice.com

C-რეაქტიული ცილა > 10 მგ/ლ ხასიათდება 90% სენსიტიურობით და 48% სპეციფიკურობით საზოგადოებაში შეძენილი პნევმონიის სადიაგნოსტიკოდ.[57]Ebell MH, Bentivegna M, Cai X, et al. Accuracy of biomarkers for the diagnosis of adult community-acquired pneumonia: a meta-analysis. Acad Emerg Med. 2020 Mar;27(3):195-206. https://www.doi.org/10.1111/acem.13889 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32100377?tool=bestpractice.com

სიმპტომების არსებობის შემთხვევაშო ყივანახველას დიაგნოზი უნდა დაისვას შესაბამისი ტესტების დახმარებით , როცა შესაძლებელია, თუკი სხვა დიაგნოზი არ იქნება დადასტურებული.[58]Braman SS. Postinfectious cough: ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006 Jan;129(1 suppl):138S-46. http://journal.chestnet.org/article/S0012-3692(15)52842-0/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16428703?tool=bestpractice.com პაციენტი იზოლირებული უნდა იყოს 5 დღის განმავლობაში და შემთხვევის შესახებ უნდა ეცნობოს ჯანდაცვის ორგანოებს. ბაქტერიოლოგიური კვლევისთვის საჭიროა გამდიდრებული საკვები გარემო

პარენქიმის 26%-მდე ნაწილი შეიძლება არ გამოჩნდეს გულმკერდის რენტგენოგრამაზე.[55]Chotas HG, Ravin CE. Chest radiography: estimated lung volume and projected area obscured by heart, mediastinum and diaphragm. Radiology. 1994 Nov;193(2):403-4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7972752?tool=bestpractice.com

იძლევა სიმსივნის ხარისხის ვიზუალიზებისა და ბიოფსიისათვის მასალის შეგროვების შესაძლებობას.

გაზრდილი ბრონქ-ფილტვის მარკირებები მნიშვენლოვანი, მაგრამ არა სპეციფიკური მახასიათებლები უნდა იყოს პირველი გამოკვლევა, თუკი მაღალი მგრძნობელობის კტ არ არის ხელმისაწვდომი .

იყოს პირველი გამოკვლევა, თუკი ხელმისაწვდომია.

პიკური ექსპირაციული დინება შეიძლება ნორმაში იყოს, მაგრამ ჩაღრმავებული მრუდი ვლინდება მაქსიმალური დინების შემდეგ როცა ფილტვის მოცულობასთან შედარებით დინების სიჩქარე დაბალია.[Figure caption and citation for the preceding image starts]: დინება-მოცულობის სურათი (სპიროგრამა) ფილტვის ობსტრუქციული დაავადების დროს, როგორიცაა ასთმა ან ფქოდი: პიკური ექსპირაციული ნაკადი შეიძლება ნორმაში იყოს, თუმცა მრუდის ფორმის დაწევა ვლინდება მაქსიმალური დინების წერტილის შემდეგ, ფილტვის მოცულობასთან შედარებით დაბალი დინების სიჩქარის გამოშექმნილია BMJ ცოდნის ცენტრის მიერ [Citation ends].

პირველი ტესტი, თუკი მაღალი გადაწყვეტის კტ არ არის ხელმისაწვდომი

დამადასტურებელი, სენსიტიური და სპეციფიკური. დამადასტურებელი, მგრძნობიარე და სპეციფიკური შედეგები დამოკიდებულია კონკრეტულ ინტერსტიციულ პათოლოგიაზე. ინტერსტიციული პნევმონიტი ყველაზე გავრცელებული ფორმაა.

დინება-მოცულობის ციკლი (სპიროგრამა) რესტრიქციული დაავადების დროს (მაგ. ფილტვის ინტერსტიციული ფიბროზი)[Figure caption and citation for the preceding image starts]: დინება-მოცულობის ციკლი (სპიროგრამა) რესტრიქციული დაავადების დროს (მაგ. ფილტვის ინტერსტიციული ფიბროზი): პიკური ექსპირაციული დინება შეიძლება იყოს ნორმაში ან დაბალი. მრუდის ფორმა, როგორც წესი, ნორმალურია, მაგრამ შევიწროებულია და ფორსირებული სასიცოცხლო მოცულობა დაბალია ფილტვის მოცულობის დაქვეითების გამო.შექმნილია BMJ ცოდნის ცენტრის მიერ [Citation ends].

რადიოგრაფიული მაჩვენებლების მძიმე სურათი შესაძლებელია კორელაციაში არ იყოს ფიზიოლუგიური დეფეციტის სიმძიმესთან

არასენსიტიური ან სპეციფიკური ამ პათოლოგისთვის, მაგრამ შედეგებმა შეიძლება გავლება მოახდინოს თერაპევტულ არჩევანზე , რომელიც შეხამებული იქნება კლინიკურ და რენტგენოლოგიურ მონაცემებთან.

როდესაც სახეზეა ფილტვის დაზიანება, მაღალი მგრძნობელობა გააჩნია

შესაძლოა არსებობდეს ფილტვის ტუბერკულოზის ამოუცნობი მტკიცებულება ან ძველი განკურნებული ტუბერკულოზის მტკიცებულება (მაგ., ზედა წილის ფიბროზი); ასეთმა ანომალიებმა უნდა გამოიწვიოს ნახველის შეგროვება ნაცხის, კულტურისა და ნუკლეინის მჟავის გაძლიერების ტესტირებისთვის.

ბევრ ქვეყანაში რეკომენდებულია 3 ნიმუშის ტესტირება (მინიმუმ 8 საათის ინტერვალით, დილის ადრეული ნიმუშის ჩათვლით); მიმართეთ ადგილობრივ გზამკვლევს.[59]Lewinsohn DM, Leonard MK, LoBue PA, et al. Official American Thoracic Society/Infectious Diseases Society of America/Centers for Disease Control and Prevention clinical practice guidelines: diagnosis of tuberculosis in adults and children. Clin Infect Dis. 2017 Jan 15;64(2):e1-33. https://academic.oup.com/cid/article/64/2/e1/2629583?login=false http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27932390?tool=bestpractice.com

ნახველის ნიმუში უნდა შემოწმდეს საეჭვო ფილტვგარე ტუბერკულოზის მქონე პაციენტებშიც, რადგან ფილტვის აქტიური ტუბერკულოზი ვლინდება ფილტვგარე ტუბერკულოზით დაავადებულ 15%-დან 20%-მდე პაციენტებში.[60]Geldmacher H, Taube C, Kroeger C, et al. Assessment of lymph node tuberculosis in northern Germany: a clinical review. Chest. 2002 Apr;121(4):1177-82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11948050?tool=bestpractice.com [61]Weir MR, Thornton GF. Extrapulmonary tuberculosis. Experience of a community hospital and review of the literature. Am J Med. 1985 Oct;79(4):467-78. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4050833?tool=bestpractice.com [62]Baydur A. The spectrum of extrapulmonary tuberculosis. West J Med. 1977 Apr;126(4):253-62. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1237539/pdf/westjmed00272-0024.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/855317?tool=bestpractice.com

Mycobacterium tuberculosis-ის კულტურას, როგორც წესი, სჭირდება რამდენიმე კვირა (8 კვირამდე), გადაწყვეტილებები მკურნალობასთან დაკავშირებით, როგორც წესი, მიიღება იქამდე, ვიდრე ცნობილი გახდება ბაქტერიოლოგიური კვლევის შედეგები​.

ფილტვის ტუბერკულოზის დიაგნოზის განხილვისას, ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტი (NAAT) უნდა ჩატარდეს სულ მცირე ერთ რესპირატორულ ნიმუშზე. ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტს შეუძლია დააჩქაროს დიაგნოზის დადგენა იმ შემთხვევებში, როდესაც ნაცხის ანალიზი უარყოფითია, ამასთან, სასარგებლოა არატუბერკულოზური მიკობაქტერიების დიფერენციაციისთვის, როდესაც მჟავაგამძლე ბაცილების (AFB) ნაცხი დადებითია, თუმცა ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტი უარყოფითი.[63]Centers for Disease Control and Prevention. Updated guidelines for the use of nucleic acid amplification tests in the diagnosis of tuberculosis. Jan 2009 [internet publication]. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5801a3.htm

ტუბერკულოზის ეპიდაფეთქების დროს შესაძლოა საჭიროდ ჩაითვალოს გენოტიპირება ტუბერკულოზის ტრანსმისიის იდენტიფიცირებისთვის, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც კონტაქტი არ შეფასებულა ეპიდემიოლოგიური გამოკვლევების მიმდინარეობის დროს. რამოდენიმე სწრაფი ნუკლეინის მჟავის ამპლიფიკაციის ტესტი (NAAT) ხელმისაწვდომია ტუბერკულოზის დიაგნოზის დასადგენად, ზოგიერთს ასევე შეუძლია გამოავლინოს ტუბერკულოზის წამლების მიმართ რეზისტენტობის მაკოდირებელი გენები.[64]World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis Module 3: Diagnosis - Rapid diagnostics for tuberculosis detection. Mar 2024 [internet publication]. https://www.who.int/publications/i/item/9789240089488 ​​​

ბრონქო-ალვეოლარული ლავაჟი შეიძლება ნაჩვენები იყოს პაციენტებში, რომლებშიც ნახველის ინდუქცია წარუმატებელია ან რომლებშიც ნაცხი და NAAT უარყოფითია. ბრონქოსკოპია სასარგებლოა, როდესაც არის სერიოზული საფუძველი სხვა დიაგნოზები არსებობის შესახებ ან იმ პაციენტებში, რომლებიც ფილტვის ტუბერკულოზზე ჯერ კიდევ საეჭვოა მას შემდეგ, რაც სხვა მეთოდები არადიაგნოსტიკური აღმოჩნდა.

ფილტვის ტრანს-ბრონქული ბიოფსია სასარგებლოა მილიარული დაავადების დიაგნოსტიკაში, რადგან გრანულომა შეიძლება ხილული იყოს.

Cochrane-ის ერთმა მიმოხილვამ დაადგინა, რომ შარდის გვერდითი ნაკადის ლიპოარაბინომანანის (LF-LAM) ანალიზს აქვს 42% მგრძნობელობა ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკაში აივ-დადებით პირებში ტუბერკულოზის სიმპტომებით და 35% აივ-დადებით პირებში, რომლებიც არ არის შეფასებული ტუბერკულოზის სიმპტომებისთვის.​[65]Bjerrum S, Schiller I, Dendukuri N, et al. Lateral flow urine lipoarabinomannan assay for detecting active tuberculosis in people living with HIV. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Oct 21;10(10):CD011420. https://www.doi.org/10.1002/14651858.CD011420.pub3 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31633805?tool=bestpractice.com [ ] What is the accuracy of lateral flow urine lipoarabinomannan (LF‐LAM) for detecting tuberculosis (TB) in symptomatic HIV‐positive adults?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2824/fullსწორი პასუხის ჩვენება [ ] What is the accuracy of lateral flow urine lipoarabinomannan (LF‐LAM) for detecting tuberculosis (TB) in unselected HIV‐positive adults (symptomatic or asymptomatic)?/cca.html?targetUrl=https://www.cochranelibrary.com/cca/doi/10.1002/cca.2825/fullსწორი პასუხის ჩვენება​ ჯანმო რეკომენდაციას იძლევა, რომ LF-LAM შეიძლება გამოყენებული იყოს აქტიური ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკაში აივ-დადებით მოზრდილებში, მოზარდებსა და ბავშვებში..[64]World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis Module 3: Diagnosis - Rapid diagnostics for tuberculosis detection. Mar 2024 [internet publication]. https://www.who.int/publications/i/item/9789240089488 ​

კულტურალური კვლევა საჭიროა მედიკამენტისადმი მგრძნობელობაზე ტესტირებისთვის.

ქრონიკულ შემთხვევებში შესაძლოა შეგვხვდეს ბრონქოექტაზია. ჰემოფთიზი, როგორც წესი, მომდინარეობს ბრონქის არტერიებისგან, თუმცა სისხლდენის წყაროს შესაძლოა წარმოადგენდეს კავიტაციასთან ახლომდებარე ფილტვის არტერიის რასმუსენის ანევრიზმა.

გადატანილი ტუბერკულოზის ნარჩენი ბრონქოექტაზი ასევე იწვევს ჰემოფთიზს.

იშვიათად გამოიყენება მმართველობითი გადაწყვეტილებების მიღებისას.

პაციენტი უნდა გაიგზავნოს ლოგოპედთან ამ გამოკვლევაზე