ინფექცია ყვავილის ვირუსით

ადამიანის ყვავილი 1977 წლიდან აღმოფხვრილია, ხოლო მაიმუნის ყვავილი ენდემურია დასავლეთ და ცენტრალურ აფრიკაში. მაიმუნის ყვავილის შემთხვევები ასევე დაფიქსირდა დიდ ბრიტანეთში, აშშ-ში, ისრაელსა და სინგაპურში.

ყვავილზე ეჭვის შემთხვევაში აუცილებელია პაციენტის დაუყოვნებლივი იზოლირება და ინფექციური დაავადებების რეგიონული განყოფილების შეტყობინება. პოტენციურად კრიტიკული მდგომარეობის თავიდან ასაცილებლად, ყველა საეჭვო შემთხვევის მართვა ევალებათ ექსპერტებს, მათ შორის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალურ წარმომადგენლებს. მაიმუნის ყვავილი ასევე შეტყობინებადია.

მსგავი კლინიკური სურათი შესაძლოა სხვა პათოლოგიური მდგომარეობების დროსაც გამოვლინდეს, ამდენად, მნიშვნელოვანია დიფერენციალური დიაგნოზის გატარება. ვინაიდან ყვავილის ინფექცია აღმოფხვრილია მსოფლიოში, მეტად სავარაუდოა სხვა გამომწვევი მიზეზი.

შემთხვევების მართვა პაციენტის იზოლირებას, ინფექციის კონტროლის ღონისძიებებისა და დამხმარე მკურნალობის ჩატარებას მოიცავს. ანტივირუსული თერაპია ასევე ხელმისაწვდომია.

ყვავილის პრევენცია შესაძლებელია ვაქცინაციით, რომელიც რეკომენდებულია მხოლოდ ორთოპოქსვირუსებზე მომუშავე ლაბორატორიის პერსონალისთვის საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის და მკურნალობაზე პასუხისმგებელი გუნდის წევრებისთვის.

პოქსვირუსების ოჯახში (გვარი ორთოპოქსვირუსები) შემავალი ვირუსებიდან ადამიანებისა და ძუძუმწოვრების ბუნებრივად დაინფიცირების უნარი შესწევთ: ნატურალურ ყვავილს (ვარიოლა), ვაქცინიას, მაიმუნის, ძროხის, კამეჩის, აქლემის ყვავილსა და კანტაგალოს ვირუსს. ეს თავი ყურადღებას გაამახვილებს ადამიანის დაავადებაზე, რომელიც ნატურალური და მაიმუნის ყვავილის ინფექციითაა გამოწვეული.

ყვავილი წარმოადგენდა ვარიოლა ვირუსით გამოწვეულ მძიმე, გადამდებ და ხშირად ლეტალური გამოსავლის მქონე ინფექციურ დაავადებას. 1980 წელს, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ხელმძღვანელობით ჩატარებული გლობალური იმუნიზაციის კამპანიის შემდეგ, ეს ვირუსული ინფექცია აღმოფხვრილად გამოცხადდა (სრული ერადიკაცია). ბოლო შემთხვევა დაფიქსირდა 1977 წელს სომალიში. ყვავილით ინფექცია, როგორც წესი, იწვევდა მწვავე გამოვლინების ცხელებას და დაღლილობას, რასაც შემდეგ მოყვება კანის დამახასიათებელი გამონაყარი (ამოწეული ერთეული ცენტრალური ჩაღრმავებით) მეტწილად სახეზე, ხელებსა და ფეხებზე.[1]Fenner F, Henderson DA, Arita I, et al. Smallpox and its eradication. Geneva: World Health Organization; 1988. http://apps.who.int/iris/handle/10665/39485 ინფექციის ადამიანებს შორის გავრცელება ძირითადად რესპირატორული გზით (ნერწყვის წვეთებით) ხდებოდა. თუმცა, აღირიცხა სხეულის ინფიცირებულ სითხეებთან პირდაპირი კონტაქტის შედეგად განვითარებული შემთხვევებიც. ვარიოლას ვირუსის ინკუბაციური პერიოდი 7-17 დღეს შეადგენდა, გამონაყარი ვითარდებოდა 4-7 დღის შემდეგ; ავადმყოფი ყველაზე გადამდები დაავადების გამოვლენიდან პირველი კვირის განმავლობაში იყო.[1]Fenner F, Henderson DA, Arita I, et al. Smallpox and its eradication. Geneva: World Health Organization; 1988. http://apps.who.int/iris/handle/10665/39485

მაიმუნის ყვავილი იშვიათი დაავადებაა, რომელიც კლინიკურად ყვავილის თითქმის იდენტურია, თუმცა ნაკლებად მძიმეა. მაიმუნის ყვავილს ერთი განსხვავებული ნიშანი აქვს- გამოხატული ლიმფადენოპათია.[2]Centers for Disease Control and Prevention. Health information for international travel (Yellow Book). Chapter 4- smallpox & other orthopoxvirus-associated infections. June 2019 [internet publication]. https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2020/travel-related-infectious-diseases/smallpox-and-other-orthopoxvirus-associated-infections მაიმუნის ყვავილით ადამიანი შესაძლოა დაინფიცირდეს სხვადასხვა ცხოველებთან, მაგალითად, პრიმატებთან და მღრღნელებთან კონტაქტის შედეგად, თუმცა მისი ბუნებრივი რეზერვუარი უცნობია. ნატურალური ყვავილის მსგავსად, ადამიანებს შორის ეს ინფექცია ვრცელდება რესპირატორული გზით ან ინფიცირებულ ბიოლოგიურ სითხეებთან პირდაპირი კონტაქტით. ინკუბაციური პერიოდი 7-14 დღეა, დაავადება 2-4 კვირას გრძელდება.[3]Centers for Disease Control and Prevention. Monkeypox. May 2015 [internet publication]. http://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/index.html

BMJ talk medicine podcast: recognise, refer and report Poxvirus infection, with Dr Tom Blanchard Opens in new window