ებოლა ვირუსის ინფექცია

პაციენტები, რომელთა იდენტიფიცირება ხდება, როგორც ინფექციის რისკის ქვეშ მყოფი პირების, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ან დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების მიერ წარმოდგენილ შემთხვევათა განსაზღვრებების მიხედვით, სასწრაფოდ უნდა იყვნენ იზოლირებული ცალკე აბაზანის მქონე ოთახში.[73]Centers for Disease Control and Prevention. Case definition for Ebola virus disease (EVD). November 2014. http://www.cdc.gov/ (last accessed 19 July 2017). http://www.cdc.gov/vhf/ebola/hcp/case-definition.html [76]World Health Organization. Case definition recommendations for Ebola or Marburg virus diseases. August 2014. http://www.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://www.who.int/csr/resources/publications/ebola/ebola-case-definition-contact-en.pdf?ua=1

სამედიცინო პერსონალის თითოეული წევრი, რომელიც უვლის პაციენტს, უნდა ხმარობდეს გამოქვეყნებულ პროტოკოლებთან შესაბამისობაში მოყვანილ პირად დამცავ საშუალებებს. World Health Organization (WHO): personal protective equipment for use in a filovirus disease outbreak - rapid advice guideline external link opens in a new window Centers for Disease Control and Prevention (CDC): guidance on personal protective equipment (PPE) to be used by healthcare workers during management of patients with confirmed Ebola or persons under investigation (PUIs) for Ebola external link opens in a new window

ყველა დაბინძურებულ მასალას (მაგ: ტანსაცმელი, საწოლის თეთრეული) ისე უნდა მოექცეთ, როგორც პოტენციურად დაინფიცირებულს.

მიღებულ უნდა იქნას სინჯები ლაბორატორიული კვლევებისთვის (მაგ: ებოლას RT-PCR, სისხლის საერთო კლინიკური ანალიზი, სისხლის შრატის კრეატინინი და შარდოვანა, ღვიძლის ფუნქციის კვლევები, არტერიული სისხლის გაზები, კოაგულაციური კვლევები, სისხლის კულტურა და ჯანმრთელობის სხვა მდგომარეობების კვლევა, როგორიც არის მალარია) და გადაიგზავნოს ადგილობრივი და ეროვნული პროტოკოლების შესაბამისად. მნიშვნელოვანია კვლევების გონივრული შერჩევა იმისათვის, რომ შემცირდეს ლაბორატორიის თანამშრომლების და სხვა სამედიცინო პერსონალის დაინფიცირების რისკი. World Health Organization (WHO): how to safely collect blood samples from persons suspected to be infected with highly infectious blood-borne pathogens external link opens in a new window Centers for Disease Control and Prevention (CDC): guidance for collection, transport and submission of specimens for Ebola virus testing external link opens in a new window

პაციენტთან ცენტრალური კათეტერის ჩადგმა (ასეთი შესაძლებლობის შემთხვევაში) საშუალებას გვაძლევს ავიღოთ სისხლის ნიმუშები და გადავასხათ სითხეები, ნემსის შერჭობის საშიშროების გარეშე.[125]Rees PS, Lamb LE, Nicholson-Roberts TC, et al. Safety and feasibility of a strategy of early central venous catheter insertion in a deployed UK military Ebola virus disease treatment unit. Intensive Care Med. 2015;41:735-743. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25761540?tool=bestpractice.com

პაციენტის დღეში სამჯერადი შეფასებისთვის რეკომენდებულია სულ მცირე ასეთი თანაფარდობა: ერთი კლინიცისტი (ე.ი. ექთნები, კლინიკური ოფიცერები ან ექიმები) ოთხ პაციენტზე ყოველდღიურად.[124]Lamontagne F, Fowler RA, Adhikari NK, et al. Evidence-based guidelines for supportive care of patients with Ebola virus disease. Lancet. 2018 Feb 17;391(10121):700-708. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)31795-6/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29054555?tool=bestpractice.com

სამედიცინო პერსონალის ვალია გაამარტივოს პაციენტის კომუნიკაცია ოჯახთან და მეგობრებთან (მაგ. მობილური ტელეფონების ან ინტერნეტის მეშვეობით), რათა შემცირდეს ფსიქოლოგიური დისტრესის ხარისხი ინფექციის რისკების გაზრდის გარეშე.[124]Lamontagne F, Fowler RA, Adhikari NK, et al. Evidence-based guidelines for supportive care of patients with Ebola virus disease. Lancet. 2018 Feb 17;391(10121):700-708. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)31795-6/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29054555?tool=bestpractice.com

ებოლას ვირუსული ინფექცია შეტყობინებადი დაავადებაა.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

პერორალური რეჰიდრატაციის ხსნარების გამოყენება შეგვიძლია პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ პერორალური მიღების უნარი და არ არიან მძიმედ დეჰიდრირებულნი. თუმცა, პაციენტთა უმრავლესობას ესაჭიროება სითხის ინტრავენურად გადასხმა ნორმალური ფიზიოლოგიური ხსნარის ან რინგერ-ლაქტატის ხსნარის გამოყენებით.[20]Bah EI, Lamah MC, Fletcher T, et al. Clinical presentation of patients with Ebola virus disease in Conakry, Guinea. N Engl J Med. 2015;372:40-47. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1411249#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25372658?tool=bestpractice.com [75]Hunt L, Gupta-Wright A, Simms V, et al. Clinical presentation, biochemical, and haematological parameters and their association with outcome in patients with Ebola virus disease: an observational cohort study. Lancet Infect Dis. 2015;15:1292-1299. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26271406?tool=bestpractice.com ვარიანტები ასეთ შემთხვევაში: პერიფერიული ან ცენტრალური ინტრავენური მიდგომა ან ძვალშიდა მიდგომა.[124]Lamontagne F, Fowler RA, Adhikari NK, et al. Evidence-based guidelines for supportive care of patients with Ebola virus disease. Lancet. 2018 Feb 17;391(10121):700-708. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)31795-6/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29054555?tool=bestpractice.com

ინტრავენური ინფუზიების მოთხოვნილი მოცულობა, უნდა შეფასდეს კლინიკური შემოწმების (ე.ი. დეჰიდრატაციის დონე, შოკის ნიშნები) და დაკარგული სითხის (ე.ი. დიარეის და/ან ღებინების რაოდენობა) საფუძველზე. შესაძლოა მოთხოვნილ იქნას დიდი რაოდენობით სითხე (დღეში 10 ლიტრამდე) ცხელების მქონე პაციენტებში დიარეით.[37]Kreuels B, Wichmann D, Emmerich P, et al. A case of severe Ebola virus infection complicated by gram-negative septicemia. N Engl J Med. 2014;371:2394-2401. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1411677#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25337633?tool=bestpractice.com

აუცილებელია მჭიდრო, ხშირი მონიტორინგი, ვინაიდან მნიშვნელოვანია პაციენტის პასუხის შეფასება და სითხით გადატვირთვის პრევენცია. პაციენტები ხშირად უნდა შემოწმდნენ შოკის, დეჰიდრატაციის ან ჭარბი ჰიდრატაციის ნიშნებზე და საჭიროების შემთხვევაში უნდა დაუკორექტირდეთ სითხის მიწოდების სიჩქარე. ჰიპოვოლემიის გამოსავლენად საჭიროა სასიცოცხლო ნიშნებისა (მაგ. გულისცემის სიხშირე, არტერიული წნევა, შარდის გამოყოფა, სითხის დაკარგვა კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან) და მოცულობის სტატუსის სისტემური მონიტორინგი დღეში სულ მცირე სამჯერ.[124]Lamontagne F, Fowler RA, Adhikari NK, et al. Evidence-based guidelines for supportive care of patients with Ebola virus disease. Lancet. 2018 Feb 17;391(10121):700-708. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)31795-6/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29054555?tool=bestpractice.com

სამედიცინო მომსახურების ადგილზე ტესტირების ხელმისაწვდომობა იზოლირებულ პალატაში მეტად ეფექტურს ხდის პაციენტთა ბიოქიმიური სტატუსის მონიტორინგს და ამცირებს სინჯების გადატანასთან დაკავშირებულ რისკებს.[95]Fowler RA, Fletcher T, Fischer WA 2nd, et al. Caring for critically ill patients with Ebola virus disease. Perspectives from West Africa. Am J Respir Crit Care Med. 2014;190:733-737. http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201408-1514CP#.VEe1OvldWnA http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25166884?tool=bestpractice.com აუცილებელია ელექტროლიტების ყოველდღიური მონიტორინგი და საჭიროებისამებრ მათი შევსება.[20]Bah EI, Lamah MC, Fletcher T, et al. Clinical presentation of patients with Ebola virus disease in Conakry, Guinea. N Engl J Med. 2015;372:40-47. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1411249#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25372658?tool=bestpractice.com შესაძლოა განხილულ იქნას უფრო ხშირი მონიტორინგი დიდი რაოდენობით ინტრავენური სითხეების შეყვანის შემთხვევაში ან თუ ადგილი აქვს მწვავე ბიოქიმიურ პათოლოგიებს.

შესაძლოა მოთხოვნილ იქნას დიდი რაოდენობით კალიუმის ჩანაცვლება (მაგ:5-10 მმოლ [5-10 მეკ/ლ] კალიუმის ქლორიდი საათში).[22]Schieffelin JS, Shaffer JG, Goba A, et al; KGH Lassa Fever Program; Viral Hemorrhagic Fever Consortium; WHO Clinical Response Team. Clinical illness and outcomes in patients with Ebola in Sierra Leone. N Engl J Med. 2014;371:2092-2100. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1411680#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25353969?tool=bestpractice.com [113]Wolf T, Kann G, Becker S, et al. Severe Ebola virus disease with vascular leakage and multiorgan failure: treatment of a patient in intensive care. Lancet. 2015;385:1428-1435. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2814%2962384-9/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25534190?tool=bestpractice.com [128]Clay KA, Johnston AM, Moore A, et al. Targeted electrolyte replacement in patients with Ebola virus disease. Clin Infect Dis. 2015;61:1030-1031. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26056238?tool=bestpractice.com

სისხლის მაღალი ლაქტატის დონე შესაძლოა ჰიპოპერფუზიის სანდო შეფასების მექანიზმი იყოს და შეიძლება დაგვეხმაროს რეჰიდრატაციის მართვაში.[95]Fowler RA, Fletcher T, Fischer WA 2nd, et al. Caring for critically ill patients with Ebola virus disease. Perspectives from West Africa. Am J Respir Crit Care Med. 2014;190:733-737. http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201408-1514CP#.VEe1OvldWnA http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25166884?tool=bestpractice.com

სითხის და ელექტროლიტების მართვასთან დაკავშირებული კონკრეტული რეკომენდაციებისთვის განხილულ უნდა იქნას ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის გაიდლაინები, ასევე მწვავე დაავადების და გამოჯანმრთელების ფაზაში შესაბამისი კვების უზრუნველყოფა.

World Health Organization (WHO): clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker external link opens in a new window

World Health Organization (WHO): manual for the care and management of patients in Ebola care units/community care centres - interim emergency guidance external link opens in a new window

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მკურნალობა უნდა ჩატარდეს პირველი რიგის პარაცეტამოლით (ტკივილის და ცხელების ასალაგებლად).[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

მეტად ძლიერი ტკივილის დროს რეკომენდებულია ოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლების (მაგ:მორფინი) გამოყენება.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

უნდა მოერიდოთ არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო მედიკამენტებს (ასპირინის ჩათვლით), მათთან დაკავშირებული სისხლდენისა და პოტენციური ნეფროტოქსიკურობის მაღალი რისკის გამო.

ტკივილგამაყუჩებელმა საშუალებამ შესაძლოა შეამციროს დისფაგია, ასეთის არსებობის შემთხვევაში.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

რეკომენდებულია პერორალურად ან ინტრავენური ფორმით მისაღები ღებინების საწინააღმდეგო პრეპარატები (მაგ: ონდანსეტრონი, მეტოკლოპრამიდი).[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ზოგიერთ პირობებში, განსაკუთრებულ ენდემურ ადგილებში, სადაც დიაგნოსტიკურ კვლევებზე დაბალი წვდომა არსებობს, პაციენტებს ყოველდღიურად ეძლევათ ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკები როგორც თერაპიის შემადგენელი ნაწილი.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

არსებობს განვლილი ეპიდაფეთქებების შეზღუდული რაოდენობის მტკიცებულება, რომ სისხლის გადასხმა გაუმჯობესებისკენ მიმავალი პაციენტისგან შესაძლოა სასარგებლო იყოს ინფექციის მწვავე ეტაპზე და შესაძლოა შეამციროს სიკვდილობა.[9]Roddy P, Howard N, Van Kerkhove MD, et al. Clinical manifestations and case management of Ebola haemorrhagic fever caused by a newly identified virus strain, Bundibugyo, Uganda, 2007-2008. PLoS One. 2012;7:e52986. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0052986 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23285243?tool=bestpractice.com [136]World Health Organization. Interim guidance: potential Ebola therapies and vaccines. November 2014. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/137590/1/WHO_EVD_HIS_EMP_14.1_eng.pdf?ua=1 გამოჯანმრთელების ფაზაში მყოფი პაციენტის პლაზმა უფრო მეტად ეფექტურია, ვიდრე მთლიანი სისხლი.[137]Kreil TR. Treatment of Ebola virus infection with antibodies from reconvalescent donors. Emerg Infect Dis. 2015;21:521-523. http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/21/3/14-1838_article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25695274?tool=bestpractice.com [138]Gutfraind A, Myers LA. Evaluating large-scale blood transfusion therapy for the current Ebola epidemic in Liberia. J Infect Dis. 2015;211:1262-1267. http://jid.oxfordjournals.org/content/211/8/1262 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25635118?tool=bestpractice.com

გვინეაში ჩატარებული კვლევების მიხედვით ვერ გამოვლინდა უპირატესობა გადარჩენადობის მხრივ პაციენტებში, რომლებსაც მკურნალობა გამოჯანმრთელების ფაზის პლაზმით ჩაუტარდათ, თუმცა თერაპიის ეს მეთოდი აღმოჩნდა უსაფრთხო (მძიმე გართულებები დოკუმენტირებული არ არის).[139]van Griensven J, Edwards T, de Lamballerie X, et al. Evaluation of convalescent plasma for Ebola virus disease in Guinea. N Engl J Med. 2016;374:33-42. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1511812#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26735992?tool=bestpractice.com [140]van Griensven J, De Weiggheleire A, Delamou A, et al. The use of Ebola convalescent plasma to treat Ebola virus disease in resource-constrained settings: a perspective from the field. Clin Infect Dis. 2016;62:69-74. https://academic.oup.com/cid/article/62/1/69/2462604/The-Use-of-Ebola-Convalescent-Plasma-to-Treat http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26261205?tool=bestpractice.com

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) გამოსცა შუალედური გაიდლაინები გამოჯანმრთელების ფაზაში მყოფი სისხლის/პლაზმის გამოყენებაზე.

World Health Organization (WHO): use of convalescent whole blood or plasma collected from patients recovered from Ebola virus disease for transfusion, as an empirical treatment during outbreaks external link opens in a new window

World Health Organization (WHO): ethics of using convalescent whole blood and convalescent plasma during the Ebola epidemic external link opens in a new window

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

პაციენტებმა შესაძლოა შვება იგრძნონ შესაბამისი ანტაციდის ან პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორების (მაგ: ომეპრაზოლი) შეყვანით.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1 ტკივილგამაყუჩებელმა საშუალებამ შეიძლება დახმარება გასწიოს დისფაგიისას.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

დიარეის მქონე ბავშვებში რეკომენდებულია თუთიის გამოყენება.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

საჭიროა პაციენტების შეფასება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ინფექციებზე და არსებობის შემთხვევაში სათანადოდ მართვა.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

დასავლეთ აფრიკაში 2014 წელს არსებული ეპიდაფეთქების დროს წარმატებით განხორციელდა ფეკალიების მართვის სისტემები მძიმე დიარეის მქონე პაციენტებისთვის. სისტემები ასევე სასარგებლო აღმოჩნდა სამედიცინო პერსონალში ინფექციის პრევენციის და კონტროლის კუთხით.[97]Dickson SJ, Clay KA, Adam M, et al. Enhanced case management can be delivered for patients with EVD in Africa: experience from a UK military Ebola treatment centre in Sierra Leone. J Infect. 2018 Apr;76(4):383-392. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5903873/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29248587?tool=bestpractice.com

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

იშვიათად, მაგრამ გულყრები შორსწასული დაავადების მახასიათებელს წარმოადგენს და საფრთხეს უქმნის სამედიცინო პერსონალს, რადგან იზრდება ბიოლოგიურ სითხეებთან კონტაქტის რისკი.

ხელშემწყობი ფაქტორების (მაგ.: მაღალი ტემპერატურა, ჰიპოპერფუზია, ელექტროლიტური ბალანსის დარღვევა, ჰიპოგლიკემია) ამოცნობას და გამოსწორებას არსებითი მნიშვნელობა აქვს.

გულყრების ასალაგებლად შესაძლოა გამოყენებულ იქნას ბენზოდიაზეპინი (მაგ. ინტრავენურად/კუნთში ან რექტული დიაზეპამი), ხოლო განმეორებითი გულყრის გამოვლენისას - ანტიკონვულსანტი (მაგ.: ფენობარბიტალი).[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

თუმცა იშვიათად, მაგრამ სახიფათო აღგზნებადობა შესაძლოა უკავშირდებოდეს ენცეფალოპათიას, ან ტვინზე ვირუსის პირდაპირ გავლენას, და შესაძლოა გამოვლინდეს შორსწასული დაავადებისას.

სედატივების (მაგ.: ჰალოპერიდოლი ან ბენზოდიაზეპინი) გონივრული გამოყენება აუცილებელია იმისათვის, რომ პაციენტი იყოს მშვიდად და თავიდან იქნას აცილებული სამედიცინო პერსონალის ნახმარი ნემსის ჩხვლეტით დაზიანება.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

განმეორებითი დოზები ემყარება კლინიკურ პასუხს.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ჟანგბადით გაჯერების ტიტრირება საჭიროა SpO2 ≥90% მაჩვენებლის შესანარჩუნებლად. იმ შემთხვევაში, თუ SpO2 <94%, საჭიროა ჟანგბადის მიწოდება. აუცილებელია პნევმონიის, სითხით გადატვირთვის, მსტვინავი სუნთქვის და გულის შეგუბებითი უკმარისობის შეფასება პაციენტებში და არსებობის შემთხვევაში სათანადო მართვა.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

სეფსისის ან სეპტიკური შოკი უნდა აღმოვაჩინოთ სწრაფად, შემუშავებული კრიტერიუმების გათვალისწინებით. მართვა ეფუძნება იმავე პრინციპებს, რომელსაც ბაქტერიული სეფსისის შემთხვევაში ვიყენებთ. უნდა მივყვეთ ადგილობრივ გაიდლაინებს, რომელიც უნდა მოიცავდეს: ფართო სპექტრის ანტიბიოტიკების გამოყენებას სისხლის კულტურის ლაბორატორიაში გაგზავნიდან ერთი საათის ფარგლებში; სწრაფ ინტრავენურ რეჰიდრატაციას პასუხის შეფასებით (30 წუთის ფარგლებში ან უფრო სწრაფად); სასუნთქი გზების სათანადო მართვას და ჟანგბადის მიწოდებას; შარდის გამოყოფის მონიტორინგს, უკეთეს ვარიანტში შარსადენის კათეტერიზაციის გზით, ასევე სასიცოცხლო ნიშნებისა და კლინიკური მახასიათებლების მონიტორინგს.[133]Rhodes A, Evens LE, Alhazzani W, et al. Surviving Sepsis campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock: 2016. Intensive Care Med. 2017;43:304-377. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00134-017-4683-6 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28101605?tool=bestpractice.com

სისხლის ლაქტატის დონეები სასარგებლო მაჩვენებელია პერფუზიის და რეანიმაციაზე რეაქციის შესაფასებლად.

საწყის თერაპიაზე რეაქციის არარსებობის შემთხვევაში, განხილულ უნდა იქნას მხარდაჭერა ინოტროპული საშუალებით, სასურველია ვენის ცენტრალური კათეტერით ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, სადაც ინვაზიური დაკვირვება საშუალებას იძლევა მეტად აგრესიულად შესწორდეს სითხის, ელექტროლიტის და მჟავა-ტუტოვანი ბალანსები.[95]Fowler RA, Fletcher T, Fischer WA 2nd, et al. Caring for critically ill patients with Ebola virus disease. Perspectives from West Africa. Am J Respir Crit Care Med. 2014;190:733-737. http://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.201408-1514CP#.VEe1OvldWnA http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25166884?tool=bestpractice.com [120]Canadian Critical Care Society; Canadian Association of Emergency Physicians; Association of Medical Microbiology and Infectious Diseases of Canada. Ebola clinical care guidelines: a guide for clinicians in Canada. October 2014. http://www.canadiancriticalcare.org/ (last accessed 19 July 2017). http://www.canadiancriticalcare.org/resources/Pictures/Ebola%20Clinical%20Care%20Guidelines_ENG.pdf

განხილულ უნდა იქნას ჰემორაგიის შესაძლებლობა, კონკრეტულად პაციენტებში სისხლდენით კანიდან და ლორწოვი გარსებიდან.

სეფსისის/სეპტიკური შოკის თერაპიის შესახებ სპეციფიკური რეკომენდაციების შესახებ ინფორმაციის მისაღებად მიმართეთ ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის გაიდლაინებს.

World Health Organization (WHO): clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker external link opens in a new window

World Health Organization (WHO): manual for the care and management of patients in Ebola care units/community care centres - interim emergency guidance external link opens in a new window

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მულტიორგანული დისფუნქცია შორსწასული ინფექციის დამახასიათებელი ფუნქციაა და მოიცავს თირკმლის, პანკრეატიტის მწვავე დაზიანებას, თირკმელზედა ჯირკვლის მწვავე დაზიანებას და ღვიძლის დაზიანებას.

ღვიძლის დაზიანება (მაგ: ჰეპატიტი) ხშირია; თუმცა, სიყვითლე არ არის ხშირი ნიშანი.[60]Fletcher T, Fowler RA, Beeching NJ. Understanding organ dysfunction in Ebola virus disease. Intensive Care Med. 2014;40:1936-1939. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25366120?tool=bestpractice.com

თირკმლის დისფუნქცია გართულებულ ეტაპებს შეესაბამება; თუმცა შესაძლოა შეფერხდეს ადეკვატური რეჰიდრატაციით საწყის ეტაპებზე.[60]Fletcher T, Fowler RA, Beeching NJ. Understanding organ dysfunction in Ebola virus disease. Intensive Care Med. 2014;40:1936-1939. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25366120?tool=bestpractice.com პაციენტებში ანურიით, რომლებიც არ რეაგირებენ რეჰიდრატაციაზე, გამოყენებულ იქნა თირკმლის ჩანაცვლებითი თერაპია, ამასთან არ არსებობს რაიმე სახის კვლევის მონაცემები ამ აღმოჩენის მიზნობრივი ეფექტურობის მხარდასაჭერად. ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში, 5 პაციენტიდან, რომელთაც აღენიშნებოდათ მულტიორგანული უკმარისობა და ჩაუტარდათ როგორც ინვაზიური მექანიკური ვენტილაცია, ასევე თირკმლის ჩანაცვლებითი თერაპია, გარდაიცვალა 3 პაციენტი.[37]Kreuels B, Wichmann D, Emmerich P, et al. A case of severe Ebola virus infection complicated by gram-negative septicemia. N Engl J Med. 2014;371:2394-2401. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1411677#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25337633?tool=bestpractice.com [88]Lyon GM, Mehta AK, Varkey JB, et al; Emory Serious Communicable Diseases Unit. Clinical care of two patients with Ebola virus disease in the United States. N Engl J Med. 2014;371:2402-2409. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1409838#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25390460?tool=bestpractice.com [113]Wolf T, Kann G, Becker S, et al. Severe Ebola virus disease with vascular leakage and multiorgan failure: treatment of a patient in intensive care. Lancet. 2015;385:1428-1435. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2814%2962384-9/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25534190?tool=bestpractice.com [115]Uyeki TM, Mehta AK, Davey RT Jr, et al. Clinical management of Ebola virus disease in the United States and Europe. N Engl J Med. 2016;374:636-646. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1504874#t=article http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26886522?tool=bestpractice.com [135]Connor MJ Jr, Kraft C, Mehta AK, et al. Successful delivery of RRT in Ebola virus disease. J Am Soc Nephrol. 2015;26:31-37. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25398785?tool=bestpractice.com

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მძიმე სისხლდენა იშვიათია, თუმცა წარმოადგენს შორსწასული ინფექციის გამოვლინებას და, როგორც წესი (არა ყოველთვის), ფატალური შედეგით სრულდება.

ხელმისაწვდომობის პირობებში ადგილობრივი პროტოკოლების გათვალისწინებით, ასევე კლინიკური და ლაბორატორიული (თუ ხელმისაწვდომია) ინდიკატორების (მაგ. ჰემოგლობინი, ჰემატოკრიტი, საერთაშორისო ნორმალიზებული შეფარდება) მითითებით უნდა განხორციელდეს მთლიანი სისხლის ან თრომბოციტების და პლაზმის ტრანსფუზია.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1 [134]Wada H, Thachil J, Di Nisio M, et al. Guidance for diagnosis and treatment of DIC from harmonization of the recommendations from three guidelines. J Thromb Haemost. 2013;11:761-767. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jth.12155/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23379279?tool=bestpractice.com

K ვიტამინი და ტრანექსამის მჟავა მკურნალობის ადექვატური ვარიანტებია სისხლდენის მქონე პაციენტებში.[132]World Health Organization. Clinical management of patients with viral haemorrhagic fever: a pocket guide for the front-line health worker. February 2016. http://apps.who.int/ (last accessed 19 July 2017). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/205570/1/9789241549608_eng.pdf?ua=1

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

მალარიის კვლევა უნდა ჩატარდეს და მისი მკურნალობა უნდა მოხდეს შესაბამისი ანტიმალარიული თერაპიით, თუ გათვალისწინებული იქნება ებოლას ვირუსული ინფექციის რისკი პაციენტთან მიმართებაში და ასევე ორმაგი ინფექციის შესაძლებლობის გათვალისწინებით. ენდემურ პირობებში, მალარიის მკურნალობა ჩვეულებრივ ტარდება ავადმყოფთა რუტინული მართვის ფარგლებში, ინფექციის დადასტურებით ან მის გარეშე.

მკურნალობა, რომელიც რეკომენდებულია <strong>ყველა</strong> პაციენტისთვის შერჩეულ ჯგუფში

ორსულების ზოგადი სამედიცინო მართვა იგივეა, რაც ნებისმიერ სხვა ინფიცირებულ ადამიანთან მიმართებაში.

ინტრანატალური სისხლდენა და სპონტანური აბორტი ხშირია ინფიცირებულ ქალებში; შესაბამისად, სამეანო ზედამხედველობა მიმართული უნდა იყოს ჰემორაგიული ჩივილების ადრეული მკურნალობისკენ.[21]Chertow DS, Kleine C, Edwards JK, et al. Ebola virus disease in West Africa - clinical manifestations and management. N Engl J Med. 2014;371:2054-2057. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp1413084 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25372854?tool=bestpractice.com [141]Mupapa K, Mukundu W, Bwaka MA, et al. Ebola hemorrhagic fever and pregnancy. J Infect Dis. 1999;179(suppl 1):S11-S12. http://jid.oxfordjournals.org/content/179/Supplement_1/S11.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9988157?tool=bestpractice.com [142]Jamieson DJ, Uyeki TM, Callaghan WM, et al. What obstetrician-gynecologists should know about Ebola: a perspective from the Centers for Disease Control and Prevention. Obstet Gynecol. 2014;124:1005-1010. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25203368?tool=bestpractice.com [143]Association of Women's Health, Obstetric and Neonatal Nurses. Ebola: caring for pregnant and postpartum women and newborns in the United States: AWHONN practice brief number 3. J Obstet Gynecol Neonat Nurs. 2015;44:164-165. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1552-6909.12518/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25421426?tool=bestpractice.com [144]Kitching A, Walsh A, Morgan D. Ebola in pregnancy: risk and clinical outcomes. BJOG. 2015;122:287. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25585496?tool=bestpractice.com 2014 წლის ეპიდაფეთქების განმავლობაში მიღებული გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ იშვიათადაა შესაძლებელი კარგი შედეგების მიღება.[145]Baggi FM, Taybi A, Kurth A, et al. Management of pregnant women infected with Ebola virus in a treatment centre in Guinea, June 2014. Euro Surveill. 2014;19:20983. http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=20983 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25523968?tool=bestpractice.com

მშობიარობის მიმღები სამედიცინო პერსონალის მიერ დამცავი აღჭურვილობების გამოყენებასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები იგივეა, რაც არა-ფეხმძიმე მოზრდილებთან მომუშავე სამედიცინო პერსონალთან დაკავშირებული რეკომენდაციები.

არ არსებობს რაიმე ხელმისაწვდომი მონაცემი, რომელიც მშობიარობის ერთი მეთოდის მეორეზე უპირატესობის დაადგენდა. ინფიცირებულმა ან საეჭვო ინფექციის მქონე ქალმა რეკომენდებულია შეწყვიტოს ბავშვის ძუძუთი კვება, სანამ მისი რძე არ შემოწმდება ებოლას ვირუსზე უარყოფითი პოლიმერაზას ჯაჭვური რეაქციით.

ამნიონური სითხე შეიცავს ვირუსს, მაშინაც კი, თუ მისი დონე ვერ დაფიქსირდა სისხლში. შესაბამისად, მშობიარობის რეკომენდაციები მოიცავენ მშობიარობის ინდუქციის თავიდან აცილებას, კონკრეტულად მემბრანების გახევას.[145]Baggi FM, Taybi A, Kurth A, et al. Management of pregnant women infected with Ebola virus in a treatment centre in Guinea, June 2014. Euro Surveill. 2014;19:20983. http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=20983 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25523968?tool=bestpractice.com

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ და დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრებმა გამოსცეს კონკრეტული სახელმძღვანელო ორსულების შესახებ. World Health Organization (WHO): Ebola virus disease in pregnancy: screening and management of Ebola cases, contacts and survivors external link opens in a new window Centers for Disease Control and Prevention (CDC): guidance for screening and caring for pregnant women with Ebola virus disease for healthcare providers in US hospitals external link opens in a new window

ინგლისის საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დეპარტამენტმაც ასევე გამოსცა გზამკვლევი: Public Health England (PHE): Ebola in pregnancy - information for healthcare workers external link opens in a new window

დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრებმა ასევე გამოსცეს კონკრეტული სახელმძღვანელო ინფიცირებული ქალის მიერ დაბადებული ახალშობილების შესახებ: Centers for Disease Control and Prevention (CDC): care of a neonate born to a mother who is confirmed to have Ebola, is a person under investigation, or has been exposed to Ebola external link opens in a new window