This page compiles our content related to ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსის მიმოხილვა. For further information on diagnosis and treatment, follow the links below to our full BMJ Best Practice topics on the relevant conditions and symptoms.
შესავალი
მსგავსი მდგომარეობები
HIV ინფექცია | go to our full topic on HIV ინფექცია აივ ინფექცია გამოწვეულია რეტროვირუსის მიერ, რომელიც აინფიცირებს და მრავლდება ადამიანის ლიმფოციტებსა და მაკროფაგებში, შლის იმუნურ სისტემას წლების განმავლობაში; მისი კულმინაცია არის იმუნოდეფიციტი და რიგი ოპორტუნისტული და სხვა ინფექციებისაკენ მიდრეკილების და ასევე, გარკვეული ავთვისებიანი მდგომარეობების განვითარება. 2020 წლის ბოლოს მსოფლიო მასშტაბით დაახლოებით 37.7 მილიონი ადამიანი იყო აივ-ინფიცირებული, ამასთან 1.5 მილიონი ინფიცირების ახალი შემთხვევაა.[3]ადამიანთა უმეტესობა ინფიცირდება სქესობრივი კონტაქტის გზით, დაბადებამდე ან მშობიარობისას, ძუძუთი კვების დროს ან საზიარო, დაბინძურებული ნემსების ან შპრიცების გამოყენებით. |
|---|---|
აივ ინფექცია ორსულობის დროს | აივ ინფიცირებულ ქალებში ორსულობა გართულებულია არა მხოლოდ თავისთავად აივ ინფექციით, არამედ ასევე აივ-თან ასოცირებული სამედიცინო და ფსიქოსოციალური თანმდევი დაავადებებით. ორსულობის დროს აივ-ინფექცია საფრთხეს უქმნის დედათა იმუნურ ჯანმრთელობას და შეიძლება გამოიწვიოს აივ-ის პერინატალური ტრანსმისია საშვილოსნოში, მშობიარობის დროს, ან მშობიარობის შემდეგ ძუძუთი კვების მეშვეობით. |
აივ ექსპოზიციის შემდგომი პროფილაქტიკა | ანტირეტროვირუსული თერაპიის ჩატარება აივ-უარყოფითი პირებისთვის, რომლებიც შესაძლოა პროფესიულად ან სქესობრივად ექსპოზირებულნი იყვნენ აივ-თან. აივ ექსპოზიციის შემდეგ შეიძლება იყოს ხანმოკლე პერიოდი ინფექციის განვითარებამდე, რომლის დროსაც ანტირეტროვირუსული თერაპიით შესაძლებელია ვირუსის რეპლიკაციის პრევენცია.[4][5] |
აივ-დაკავშირებული ოპორტუნისტული ინფექციები | go to our full topic on აივ-დაკავშირებული ოპორტუნისტული ინფექციები ინფექციები, რომლებიც შეიძლება წარმოიშვას დაქვეითებული უჯრედული იმუნიტეტის შედეგად აივ ინფექციის შემდგომ ეტაპებზე. ეს ავადმყოფობა ყველაზე ხშირად აქვთ არანამკურნალებ აივ ინფექციის მქონე პაციენტებს ან მათ, რომელთა მდგომარეობა ვერ ექვემდებარება ანტირეტროვირუსულ მკურნალობას. ტუბერკულოზი, Pneumocystis jirovecii პნევმონია, კანდიდოზი, კრიპტოკოკოზი, ტოქსოპლაზმოზი, ციტომეგალოვირუსი, Mycobacterium avium კომპლექსი და კოქციდიოიდომიკოზი არის აივ-თან ასოცირებულ ოპორტუნისტულ ინფექციებს შორის, რომლებიც ხშირად გვხვდება კლინიკურ პრაქტიკაში. |
Pneumocystis jirovecii-ით გამოწვეული პნევმონია | go to our full topic on Pneumocystis jirovecii-ით გამოწვეული პნევმონია ისტორიულად, ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული შიდსის განმსაზღვრელი დაავადება ბავშვებში, მოზარდებსა და მოზრდილებში მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებში.[6] ეს არის ფილტვის ინფექცია, რომელიც გამოწვეულია სოკოვანი მიკროორგანიზმით Pneumocystis jirovecii (ადრე ცნობილი იყო, როგორც Pneumocystis carinii). როგორც წესი, ის იწვევს კლინიკურ დაავადებას მძიმე იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში, როგორიცაა აივ-დადებითი პაციენტები CD4 უჯრედების რაოდენობით <200 უჯრედი/მიკროლიტრში, პაციენტებში, რომელთაც ჩაუტარდათ ჰემოპოეზური უჯრედების ტრანსპლანტაცია, მყარი ორგანოს ტრანსპლანტის მქონე პირებში, ან ქრონიკულ იმუნოსუპრესულ თერაპიაზე მყოფ პაციენტებში. |
ფილტვისმიერი ტუბერკულოზი | Mycobacterium tuberculosis-ით გამოწვეული ინფექციური დაავადება. ბევრ შემთხვევაში M tuberculosis, აქტიური ტუბერკულოზის განვითარებამდე, ე.წ. "მთვლემარე" მდგომარეობაშია. ყველაზე ხშირად ის აზიანებს ფილტვებს და გადამდებია ამ ფორმით, მაგრამ შეიძლება მოიცვას ორგანოთა ნებისმიერი სისტემა, მათ შორის, ლიმფური კვანძების, ცენტრალური ნერვული სისტემის, ღვიძლის, ძვლების, შარდ-სასქესო და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ჩათვლით. ტუბერკულოზი განსაკუთრებით საშიშია აივ ინფექციის მაღალი პრევალენტობის ადგილებში.[7] ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის შეფასებით, 2021 წელს ტუბერკულოზით 187 000 ადამიანი გარდაიცვალა.[8] |
მიკობაქტერია ავიუმ კომპლექსი | go to our full topic on მიკობაქტერია ავიუმ კომპლექსი Mycobacterium avium complex (MAC), ასევე ცნობილი, როგორც Mycobacterium avium-intracellulare (MAI), შედგება მიკობაქტერიების 2 სახეობისგან, M avium და M intracellulare. როგორც წესი, იწვევს 3 დაავადების სინდრომს: ფილტვის დაავადება, კისრის ლიმფადენოპათია და დისემინირებული დაავადება. ინფიცირების მაღალი რისკი აქვთ აივ-ის მქონე იმ პირებს, რომელთა CD4 უჯრედების რაოდენობა <50 უჯრედი/მიკროლიტრში.[9] |
ტოქსოპლაზმოზი | გამოწვეულია პროტოზოული პარაზიტით Toxoplasma gondii. კატები პარაზიტის საბოლოო მასპინძლები არიან. ადამიანები შუალედური მასპინძლები არიან და ინფიცირდებიან უმი ხორცის მიღებით, რომელიც დაინფიცირებულია ქსოვილოვანი ცისტებით (ბრადიზოიტები), ოოცისტებით დაბინძურებული სხვა საკვების ან წყლის მიღებით ან ტაქიზოიტების ტრანსპლაცენტური გავრცელებით.[10]ადამიანები ინფიცირებულები რჩებიან მთელი სიცოცხლის მანძილზე და ხშირად უსიმპტომონი არიან, გარდა იმუნოსუპრესიული პაციენტის შემთხვევისა. |
და | ოპორტუნისტული სოკოვანი ინფექციაა, რომელსაც იწვევს Cryptococcus სახეობები. Cryptococcus neoformans var. grubii და Cryptococcus neoformans იწვევს ავადობას და სიკვდილიანობას, განსაკუთრებით იმუნოსუპრესიულ პოპულაციებში. აივ ინფიცირებულ პაციენტს, რომელსაც CD4 უჯრედების რაოდენობა <100 უჯრედი/მიკროლიტრზე აქვს, აღენიშნება ინფექციის ყველაზე მაღალი რისკი. შეფასებულია, რომ კრიპტოკოკური მენინგიტი იწვევს მსოფლიოში შიდსით გამოწვეული სიკვდილიანობის 15%-ს.[11] |
ციტომეგალოვირუსით გამოწვეული ინფექცია | ციტომეგალოვირუსი (CMV) ყველგან გავრცელებული ბეტა ჰერპეს ვირუსია, რომლითაც ინფიცირდება ადამიანთა უმრავლესობა. იმუნური სისტემის ნორმალური ფუნქციის მქონე პირებში პირველადი ინფექცია, ჩვეულებრივ, უსიმპტომოა. პირველადი ინფექციის შემდეგ ციტომეგალოვირუსი მასპინძლის სხვადასხვა უჯრედში ლატენტურ მდგომარეობაში რჩება მთელი სიცოცხლის განმავლობაში, ვლინდება პერიოდული სუბკლინიკური რეაქტივაციით, რომელიც ექცევა ფუნქციონირებადი იმუნური სისტემის კონტროლის ქვეშ. როდესაც რეაქტივაცია (ან პირველადი ინფექცია) ვლინდება იმუნური სისტემის მძიმე დარღვევის მქონე პაციენტებში (ტრანსპლანტანტის მქონე პირებში ან პაციენტებში, რომელთაც აქვთ შიდსი და CD4 უჯრედების რაოდენობა<50 უჯრედი/მიკროლიტრში), ხშირად ვითარდება ციტომეგალოვირუსის უკონტროლო რეპლიკაცია, რაც იწვევს ისეთ კლინიკურ გამოვლინებებს, როგორიცაა ცხელება, ძვლის ტვინის ფუნქციის დათრგუნვა და ქსოვილებში ინვაზია.[12] |
პირის ღრუს კანდიდიაზი | go to our full topic on პირის ღრუს კანდიდიაზი პირის ღრუს ქსოვილების ლოკალური ინფექცია Candida-ს გვარის საფუვრებით, ძირითადად C albicans. ხშირად, ლოკალური და სისტემური იმუნოსუპრესული პროცესების ფონზე ვითარდება. მიუხედავად იმისა, რომ Candida ადამიანის კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის და შარდ-სასქესო სისტემის ნორმალურ ფლორად ითვლება, მას შეუძლია ლორწოვანი გარსების ლოკალური ინფექციის (ოროფარინგული კანდიდოზი, ეზოფაგიტი, ვულვოვაგინიტი), კეროვანი ინვაზიის (ენდოფთალმიტი, მენინგიტი, ენდოკარდიტი) გამოწვევა და სისტემური გავრცელება (კანდიდემია). |
კაპოშის სარკომა | go to our full topic on კაპოშის სარკომა ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული კიბო, რომელიც გვხვდება აივ ინფიცირებულ ადამიანებში. დაბალდიფერენცირებული სისხლძარღვოვანი სიმსივნე, რომელიც ასოცირდება ადამიანის მე-8 ტიპის ჰერპესვირუსთან (HHV-8, ასევე ცნობილია, როგორც კაპოშის სარკომასთან დაკავშირებული ჰერპესვირუსული [KSHV] ინფექცია).[13] დაზიანება ხშირად მოიცავს კანსა და ლორწოვანს, თუმცა შეიძლება გახდეს უფრო გავრცობილი, ჩაერთოს ლიმფური კვანძები და შინაგანი ორგანოები. კანის დაზიანება თავდაპირველად კეროვანია, შემდეგ ხდება ფოლაქი და საბოლოოდ წყლულოვანი სიმსივნური კვანძის სახეს იღებს. |
დერმატოლოგიური დაავადებების შეფასება აივ-ის დროს | go to our full topic on დერმატოლოგიური დაავადებების შეფასება აივ-ის დროს აივ ეპიდემიის ადრეულ ეტაპზე კანის დაავადებები ხშირად იყო ინფექციის გამოვლინება.[14]კანის მანიფესტაციები ხშირად ასახავს იმუნურ სტატუსს და შესაძლოა მოგვცეს ინფორმაცია გრძელვადიანი პროგნოზის შესახებ. კანისა და აივ ინფექციასთან ასოცირებული სხვადასხვა დაავადებების ეტიოლოგია ცვალებადია. კანის ზოგიერთი დაავადება აივ-ინფექციისთვის საკმაოდ სპეციფიკურია. კანის სხვა დაავადებები შეიძლება შეგვხვდეს არა-აივ ინფიცირებულთა პოპულაციებში, მაგრამ აქვთ განსხვავებული გამოვლინებები აივ ინფიცირებულებში. |
ადამიანის იმუნოდეფიციტურ ვირუსთან დაკავშირებული ფსიქიკური სტატუსის ცვლილებების შეფასება | აივ ინფექციის დროს მენტალური სტატუსის ცვლილების მიზეზი შეიძლება იყოს როგორც მწვავე მდგომარეობები (რაც ხშირად აივ-თან დაკავშირებული ოპორტუნისტული ინფექცია ან ასოცირებული სისტემური ავადმყოფობაა), ისე პროგრესირებადი ნეიროკოგნიტური დაავადება ან თანმხლები ფსიქოლოგიური მდგომარეობა. ნეიროფსიქოლოგიური პრობლემები აივ ინფექციის პირდაპირი გამოვლინებაა: მაგ., აივ ასოცირებული ნეიროკოგნიტური დარღვევების სპექტრით ან ფსიქიატრიული თანხმლები პათოლოგიით (მაგ., დეპრესია ან ალკოჰოლის/ნარკოტიკების მოხმარება). |
კონტრიბუტორები
ავტორები
Editorial Team
BMJ Publishing Group
გაფრთხილება:
This overview has been compiled using the information in existing sub-topics.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას