ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსის მიმოხილვა

go to our full topic on HIV ინფექცია

აივ ინფექცია პანდემიური ხასიათის ინფექციური დაავადებაა, რომელიც უპრეცედენტო გავლენას ახდენს საზოგადოებაზე. 2020 წლის ბოლოს მსოფლიო მასშტაბით დაახლოებით 37.7 მილიონი ადამიანი იყო აივ-ინფიცირებული, ამასთან 1.5 მილიონი - ინფიცირების ახალი შემთხვევა.[4]Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS). UNAIDS data 2021. Nov 2021 [internet publication]. https://www.unaids.org/en/resources/documents/2021/2021_unaids_data მისი გამომწვევია რეტროვირუსი, რომელიც აინფიცირებს ადამიანის ლიმფოციტებსა და მაკროფაგებს, სადაც ხდება მისი რეპლიკაცია. ის თანდათან, წლების განმავლობაში აზიანებს იმუნურ სისტემას, რაც იწვევს იმუნოდეფიციტს და მთელი რიგი ოპორტუნისტული და სხვა ინფექციების, ასევე, გარკვეული ავთვისებიანი მდგომარეობების განვითარებას.

go to our full topic on აივ ინფექცია ორსულობის დროს

აივ ინფიცირებულ ქალებში ორსულობა გართულებულია არა მხოლოდ თავისთავად აივ ინფექციით, არამედ ასევე აივ-თან ასოცირებული სამედიცინო და ფსიქოსოციალური თანმდევი დაავადებებით. ორსულობის დროს აივ-ინფექცია საფრთხეს უქმნის დედათა იმუნურ ჯანმრთელობას და შეიძლება გამოიწვიოს აივ-ის პერინატალური ტრანსმისია საშვილოსნოში, მშობიარობის დროს, ან მშობიარობის შემდეგ ძუძუთი კვების მეშვეობით.

go to our full topic on აივ-დაკავშირებული ოპორტუნისტული ინფექციები

კლინიკური სინდრომი, რომლიც ვითარდება აივ-ის შორსწასულ სტადიებზე დაზიანებული იმუნიტეტის შედეგად. აღნიშნული დაავადებები უხშირესად ვითარდება არანამკურნალები აივ ინფექციის მქონე პაციენტებში ან მათთან, ვისთანაც ანტირეტროვირუსული თერაპია წარუმატებელი აღმოჩნდა. ტუბერკულოზი, Pneumocystis jirovecii პნევმონია, კანდიდოზი, კრიპტოკოკოზი, ტოქსოპლაზმოზი, ციტომეგალოვირუსული ინფექცია, Mycobacterium avium complex (MAC) ინფექციები აივ-თან ასოცირებული ოპორტუნისტული ინფექციებია, რომლებიც ხშირად გვხვდება კლინიკურ პრაქტიკაში.[3]U.S. Department of Health and Human Services. Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents with HIV. Sep 2022 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines

go to our full topic on Pneumocystis jirovecii-ით გამოწვეული პნევმონია

შიდსის განმსაზღვრელი ერთ-ერთი ყველაზე ხშირი დაავადებაა ბავშვებში, მოზარდებსა და მოზრდილებში.[7]Palella FJ Jr, Delaney KM, Moorman AC, et al. Declining morbidity and mortality among patients with advanced human immunodeficiency virus infection. HIV Outpatient Study Investigators. N Engl J Med. 1998 Mar 26;338(13):853-60. https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJM199803263381301 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9516219?tool=bestpractice.com ეს არის ფილტვის ინფექცია, რომელიც გამოწვეულია სოკოვანი მიკროორგანიზმით Pneumocystis jirovecii (ადრე ცნობილი იყო, როგორც Pneumocystis carinii). როგორც წესი, ის იწვევს კლინიკურ დაავადებას მძიმე იმუნოკომპრომისულ პაციენტებში, როგორიცაა აივ-დადებითი პაციენტები CD4 უჯრედების რაოდენობით <200 უჯრედი/მიკროლიტრში, პაციენტებში, რომელთაც ჩაუტარდათ ჰემოპოეზური უჯრედების ტრანსპლანტაცია, მყარი ორგანოს ტრანსპლანტის მქონე პირებში, ან ქრონიკულ იმუნოსუპრესულ თერაპიაზე მყოფ პაციენტებში.

go to our full topic on ფილტვისმიერი ტუბერკულოზი

შიდსის მქონე პაციენტებს შორის სიკვდილის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მიზეზია მსოფლიოს მასშტაბით.[3]U.S. Department of Health and Human Services. Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents with HIV. Sep 2022 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines ეს არის ტუბერკულოზის მიკობაქტერიით (Mycobacterium tuberculosis) გამოწვეული ინფექციური დაავადება. ბევრ შემთხვევაში M tuberculosis, აქტიური ტუბერკულოზის განვითარებამდე, ე.წ. "მთვლემარე" მდგომარეობაშია. ყველაზე ხშირად ის აზიანებს ფილტვებს და გადამდებია ამ ფორმით, მაგრამ შეიძლება მოიცვას ორგანოთა ნებისმიერი სისტემა, მათ შორის, ლიმფური კვანძების, ცენტრალური ნერვული სისტემის, ღვიძლის, ძვლების, შარდ-სასქესო და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ჩათვლით.

go to our full topic on Mycobacterium avium-კომპლექსი

Mycobacterium avium complex (MAC), ასევე ცნობილი, როგორც Mycobacterium avium-intracellulare (MAI), შედგება მიკობაქტერიების 2 სახეობისგან,  M avium და M intracellulare. როგორც წესი, იწვევს 3 დაავადების სინდრომს: ფილტვის დაავადება, კისრის ლიმფადენოპათია და დისემინირებული დაავადება. ინფიცირების მაღალი რისკი აქვთ აივ-ის მქონე იმ პირებს, რომელთა CD4 უჯრედების რაოდენობა <50 უჯრედი/მიკროლიტრში.[3]U.S. Department of Health and Human Services. Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents with HIV. Sep 2022 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines

go to our full topic on ტოქსოპლაზმოზი

გამოწვეულია პროტოზოული პარაზიტით Toxoplasma gondii. კატები პარაზიტის საბოლოო მასპინძლები არიან. ადამიანები წარმოადგენენ შუალედურ მასპინძლებს და ინფიცირდებიან თერმულად არასაკმარისად დამუშავებული ხორცის მიღებისას, რომელიც დაინფიცირებულია ქსოვილოვანი ცისტებით (ბრადიზოიტებით), ოოცისტებით დაბინძურებული სხვა საკვების ან წყლის ალიმენტური გზით მიღებისას ან ტაქიზოიტების ტრანსპლაცენტური გავრცელების შემთხვევაში. ადამიანები ინფიცირებულები რჩებიან მთელი სიცოცხლის მანძილზე და ხშირად უსიმპტომონი არიან, გარდა იმუნოსუპრესიული პაციენტის შემთხვევისა. აივ ინფიცირებულებს, რომელთაც CD4 უჯრედების რაოდენობა <50 უჯრედი/მიკროლიტრზე, აღენიშნებათ სიმპტომური დაავადების მაღალი რისკი.[3]U.S. Department of Health and Human Services. Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents with HIV. Sep 2022 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines

go to our full topic on და

ოპორტუნისტული სოკოვანი ინფექციაა, რომელსაც იწვევს Cryptococcus სახეობები. Cryptococcus neoformans var. grubii და Cryptococcus neoformans იწვევს ავადობას და სიკვდილობას, განსაკუთრებით, იმუნოსუპრესიულ პოპულაციაში, როგორიც არიან აივ-ის მქონე პირები. პაციენტებს, უჯრედული იმუნიტეტის დარღვევით, აღენიშნებათ კრიპტოკოკოზით ინფიცირების მაღალი რისკი, განსაკუთრებით, მათ, ვისაც CD4 უჯრედების რაოდენობა < 100 უჯრედი/მიკროლიტრში.[3]U.S. Department of Health and Human Services. Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents with HIV. Sep 2022 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines

go to our full topic on ციტომეგალოვირუსით გამოწვეული ინფექცია

ციტომეგალოვირუსი (CMV) ყველგან გავრცელებული ბეტა ჰერპეს ვირუსია, რომლითაც ინფიცირდება ადამიანთა უმრავლესობა. იმუნური სისტემის ნორმალური ფუნქციის მქონე პირებში პირველადი ინფექცია, ჩვეულებრივ, უსიმპტომოა. პირველადი ინფექციის შემდეგ ციტომეგალოვირუსი მასპინძლის სხვადასხვა უჯრედში ლატენტურ მდგომარეობაში რჩება მთელი სიცოცხლის განმავლობაში, ვლინდება პერიოდული სუბკლინიკური რეაქტივაციით, რომელიც ექცევა ფუნქციონირებადი იმუნური სისტემის კონტროლის ქვეშ. როდესაც რეაქტივაცია (ან პირველადი ინფექცია) ვლინდება იმუნური სისტემის მძიმე დარღვევის მქონე პაციენტებში (ტრანსპლანტანტის მქონე პირებში ან პაციენტებში, რომელთაც აქვთ შიდსი და CD4 უჯრედების რაოდენობა<50 უჯრედი/მიკროლიტრში), ხშირად ვითარდება ციტომეგალოვირუსის უკონტროლო რეპლიკაცია, რაც იწვევს ისეთ კლინიკურ გამოვლინებებს, როგორიცაა ცხელება, ძვლის ტვინის ფუნქციის დათრგუნვა და ქსოვილებში ინვაზია.[8]Eid AJ, Razonable RR. Valganciclovir for the treatment of cytomegalovirus retinitis in patients with AIDS. Expert Rev Ophthalmol. 2007;2:351-61.[9]Razonable RR, Humar A, AST Infectious Diseases Community of Practice. Cytomegalovirus in solid organ transplantation. Am J Transplant. 2013 Mar;13 Suppl 4:93-106. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ajt.12103 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23465003?tool=bestpractice.com

go to our full topic on პირის ღრუს კანდიდიაზი

ერთ-ერთი ყველაზე დიაგნოსტირებული ოპორტუნისტული ინფექცია აივ-ით ინფიცირებულ ადამიანებში, განსაკუთრებით პაციენტებში, რომელთაც CD4 რაოდენობა აქვთ <200 უჯრედი/მიკროლიტრში.[3]U.S. Department of Health and Human Services. Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in adults and adolescents with HIV. Sep 2022 [internet publication]. https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/hiv-clinical-guidelines-adult-and-adolescent-arv/whats-new-guidelines მოიცავს პირის ღრუს ლოკალურ ინფექციას Candida-ს გვარის საფუარა სოკოებით, უხშირესად C albicans. მიუხედავად იმისა, რომ Candida ადამიანის კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის და შარდ-სასქესო სისტემის ნორმალურ ფლორად ითვლება, მას შეუძლია ლორწოვანი გარსების ლოკალური ინფექციის (ოროფარინგული კანდიდოზი, ეზოფაგიტი, ვულვოვაგინიტი), კეროვანი ინვაზიის (ენდოფთალმიტი, მენინგიტი, ენდოკარდიტი) გამოწვევა და სისტემური გავრცელება (კანდიდემია).

go to our full topic on კაპოშის სარკომა

ყველაზე გავრცელებული ნეოპლაზია აივ-ით დაავადებულ ადამიანებში. დაბალდიფერენცირებული სისხლძარღვოვანი სიმსივნე, რომელიც ასოცირდება ადამიანის მე-8 ტიპის ჰერპესვირუსთან (HHV-8, ასევე ცნობილია, როგორც კაპოშის სარკომასთან დაკავშირებული ჰერპესვირუსული [KSHV] ინფექცია).[10]Chang Y, Cesarman E, Pessin MS, et al. Identification of herpesvirus-like DNA sequences in AIDS-associated Kaposi's sarcoma. Science. 1994 Dec 16;266(5192):1865-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7997879?tool=bestpractice.com დაზიანება ხშირად მოიცავს კანსა და ლორწოვანს, თუმცა შეიძლება გახდეს უფრო გავრცობილი, ჩაერთოს ლიმფური კვანძები და შინაგანი ორგანოები. კანის დაზიანება თავდაპირველად კეროვანია, შემდეგ ხდება ფოლაქი და საბოლოოდ წყლულოვანი სიმსივნური კვანძის სახეს იღებს.

go to our full topic on დერმატოლოგიური დაავადებების შეფასება აივ-ის დროს

კანის დაზიანება ხშირად ასახავს იმუნურ სტატუსს და მასზე დაყრდნობით შეიძლება ვიმსჯელოთ აივ ინფიცირებული პაციენტის გრძელვადიან პროგნოზზე. აივ-ის დროს კანის დაავადებების ეტიოლოგიები განსხვავებულია, თუმცა მნიშვნელოვანია განვასხვავოთ ის, რომ კანის ზოგიერთი დაავადება გარკვეულად სპეციფიკურია აივ ინფექციისთვის (მაგ. კაპოშის სარკომა, პირის ღრუს "თმიანი" ლეიკოპლაკია, პაპულური მქავანა გამონაყარი, აივ ფოტოდერმატიტი), ხოლო სხვა დაავადებები შეიძლება შეგვხვდეს არაინფიცირებულ პაციენტებშიც, თუმცა აივ-ის დროს სხვა ფორმას იღებენ.

go to our full topic on ადამიანის იმუნოდეფიციტურ ვირუსთან დაკავშირებული ფსიქიკური სტატუსის ცვლილებების შეფასება

აივ ინფექციის დროს მენტალური სტატუსის ცვლილების მიზეზი შეიძლება იყოს როგორც მწვავე მდგომარეობები (რაც ხშირად აივ-თან დაკავშირებული ოპორტუნისტული ინფექცია ან ასოცირებული სისტემური ავადმყოფობაა), ისე პროგრესირებადი ნეიროკოგნიტური დაავადება ან თანმხლები ფსიქოლოგიური მდგომარეობა. ნეიროფსიქოლოგიური პრობლემები აივ ინფექციის პირდაპირი გამოვლინებაა: მაგ., აივ ასოცირებული ნეიროკოგნიტური დარღვევების სპექტრით ან ფსიქიატრიული თანხმლები პათოლოგიით (მაგ., დეპრესია ან ალკოჰოლის/ნარკოტიკების მოხმარება).