ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების მიმოხილვა (ფქოდი)

ბოლო მიმოხილვა: 23 Jun 2024
ბოლო განახლება: 07 Mar 2024

This page compiles our content related to ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების მიმოხილვა (ფქოდი). For further information on diagnosis and treatment, follow the links below to our full BMJ Best Practice topics on the relevant conditions and symptoms.

შესავალი

დაავადება/მდგომარეობააღწერა

ფქოდ - ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება

ფქოდ-ის დამახასიათებელი ნიშანია ქრონიკული ანთება, რომელიც გავლენას ახდენს ცენტრალურ და პერიფერიულ სასუნთქ გზებზე, ფილტვის პარენქიმასა და ალვეოლებზე და ფილტვის სისხლძარღვებზე. საეჭვოა პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ მოწევის ისტორია, პროფესიული/გარემოსდაცვითი რისკის ფაქტორები, ან ფილტვების ქრონიკული დაავადების პირადი ან ოჯახური ისტორია. ვლინდება პროგრესირებადი სუნთქვის უკმარისობით, ნახველითა და ნახველის პროდუქციით. ფქოდ-ის გაერთიანებული გლობალური გავრცელება არის 15.7% მამაკაცებში და 9.93% ქალებში.[6]

მწვავე ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების (ფქოდ) გამწვავება

ფქოდ-ის გამწვავება შეიძლება იყოს როგორც მსუბუქი, ასევე მძიმე და სიცოცხლისათვის საშიში. ხშირად პროვოცირებულია ბაქტერიული ან ვირუსული პათოგენებით, დამაბინძურებელი ნივთიერებებით ან ტემპერატურის/ტენიანობის ცვლილებით. გამწვავება ვლინდება მწვავედ, პაციენტის რესპირატორული სიმპტომების, ფილტვის ფუნქციის, ფუნქციური სტატუსისა და სიცოცხლის ხარისხის პროგრესირებადი გაუარესებით.[7][8][9][10][11]მწვავე გამწვავებები, როგორც წესი, უფრო ხშირი და მძიმე ხდება ფქოდ-ის პროგრესირებასთან ერთად და შესაძლოა თავად დააჩქაროს ფქოდ-ის პროგრესირება.[12][13]​​[14]

მოწევისთვის თავის დანებება

თამბაქოს ზემოქმედების თავიდან აცილება (როგორც აქტიური, ასევე პასიური ზომები) ფქოდ-ის პრევენციისა და მართვის მნიშვნელოვანი ნაწილია. ფქოდ-ის სხვადასხვა თერაპიულ მეთოდებს შორის, მოწევის შეწყვეტა არის ერთ-ერთი რამდენიმე ფაქტორიდან, რომელიც აუმჯობესებს გადარჩენას. ჯანდაცვის პროფესიონალები მთავარ როლს ასრულებენ პაციენტების მოტივაციისა და დახმარების გაწევაში მოწევისგან თავის დანებებაში.

ალფა-1 ანტიტრიფსინზე დამოკიდებულება

აუტოსომური კოდომინანტური გენეტიკური აშლილობა, რომლის დროსაც დაავადებულ პირებს არ აქვთ ეფექტური აქტივობა სპეციფიური პროტეაზას, ინჰიბიტორის, ალფა-1 ანტიტრიფსინის (AAT) აღნიშნული ფერმენტი პასუხისმგებელია ნეიტროფილების ელასტაზას განეიტრალებაზე, რითაც ხელს უშლის ფილტვების ქსოვილის ანთებას და დაზიანებას.[15][16]ფილტვის გამოვლინებები მოიცავს ემფიზემას, ფქოდს და ბრონქოექტაზიას. ერთმა ევროპულმა კვლევამ დაადგინა, რომ ფქოდ-ით დაავადებული ყოველი 850 პაციენტიდან დაახლოებით 1-ს აქვს ZZ გენოტიპი, ალფა-1 ანტიტრიფსინ პროტეაზას ინჰიბიტორი, რომელიც დაკავშირებულია მძიმე მიმდინარეობის დაავადებასთან.[17]ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია რეკომენდაციას უწევს ფქოდ-ის დიაგნოზის მქონე ყველა პაციენტს ერთხელ მაიც გაიაროს გამოკვლევა, განსაკუთრებით იმ რეგიონებში სადაც AAT დეფიციტის გავრცელება მაღალია [18]

ქოშინის შეფასება

დისპნოეს ეტიოლოგია მოიცავს პათოლოგიების ფართო სპექტრს: მსუბუქი, თვითშეზღუდული პროცესებიდან სიცოცხლისთვის საშიშ პირობებამდე. ყველაზე გავრცელებულია გულ-სისხლძარღვთა, ფილტვის და ნეირომუსკულური სისტემების დაავადებები. ფქოდ-ის გამწვავება ქვემწვავე დისპნოეს ხშირი მიზეზია. ქრონიკული დისპნოე სტაბილური ფქოდ-ის ნიშანია.

ქრონიკული ხველის შეფასება

ქვემწვავე ხველა უმეტესად თვითგანკურნებადია, მაგრამ ქრონიკულმა ხველამ შეიძლება გამოიწვიოს მნიშვნელოვანი პრობლემები, რომლებიც საჭიროებს ეფექტურ შეფასებასა და მართვას. ქრონიკული ბრონქიტი (ფქოდის ერთ ერთი გამოვლინება ) ყველაზე ხშირი მიზეზია

კონტრიბუტორები

ავტორები

Editorial Team

BMJ Publishing Group

გაფრთხილება:

This overview has been compiled using the information in existing sub-topics.

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას