მანეკროზებელი ფასციტი

სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველი კანქვეშა რბილი ქსოვილის ინფექცია, რომლის დიაგნოსტიკა საჭიროებს მაღალ კლინიკურ ეჭვს.

ინფექცია ეტიოლოგიურად შესაძლოა იყოს პოლიმიკრობული (I ტიპი), რომელიც წარმოდგენილია ანაერობული/ფაკულტატური ანაერობული მიკროორგანიზმების ნარევის სახით, ან იყოს განპირობებული მხოლოდ ერთი მიკროორგანიზმის არსებობით (II ტიპი), ხშირად Streptococcus pyogenes-ით, რომელსაც A ჯგუფის სტრეპტოკოკსაც უწოდებენ.

ნეკროზული ფასციიტი რბილი ქსოვილების სწრაფად პროგრესირებადი ინფექციაა, რომლისთვისაც დამახასიათებელია ინფექციის სისტემური და ადგილობრივი სიმპტომები. ადგილობრივად გამოხატულია ძლიერი ტკივილი, შეშუპება, შეწითლება. შეშუპება ხშირად ვრცელდება ერითემის საზღვრებს გარეთ. შესაძლოა დაავადება ადრეულ ეტაპზე გამოვლინდეს არასპეციფიკური ნიშნებით და სიმპტომებით. შესაბამისად გართულდეს დიაგნოზის დროული ვერიფიცირება.

მანეკროზებელი ფასციიტის დადასტურება ან გამორიცხვა მხოლოდ ლაბორატორიული ან რადიოლოგიური კვლევებით, ცალცალკე ან კომბინაციაში, არ არის საკმარისად მგრძნობიარე და სპეციფიკური.

ურგენტული ქირურგიული კონსულტაციის ჩატარება აუცილებელია დიაგნოსტიკური ეჭვის გაჩენისთანავე. დაუშვებელია მკურნალობის დაყოვნება მიკრობიოლოგიური და ვიზუალური გამოკვლევების მოლოდინში.

ძირითად მკურნალობას წარმოადგენს ქირურგიული გაწმენდა, რომელიც შესაძლოა მეორდებოდეს საჭიროებიდან გამომდინარე. ანტიბიოტიკოთერაპია მნიშვნელოვანია, მაგრამ ითვლება დამატებით ჩარევად.(ქირურგიის თანხლებით). ემპირიული ანტიბიოტიკები უნდა მოიცავდეს ძირითად ბაქტერიებს და A ჯგუფის სტრეპტოკოკულ ტოქსინს, რომელიც II ტიპის მანეკროზებელ ფასციიტს შეიძლება ახასიათებდეს.

მანეკროზებელი ფასციტი წარმოადგენს სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველ კანქვეშა რბილი ქსოვილის ინფექციურ დაავადებას, რომელიც შესაძლებელია გავრცელდეს ღრმა ფასციებზე, თუმცა არ მოიცავს ქვემდებარე კუნთებს. გამომწვევი მიკროორგანიზმები შეიძლება იყოს აერობული, ანაერობული ან შერეულ ფლორა. არსებობს ორი ძირითადი კლინიკური ფორმა. I ტიპის მანეკროზებელი ფასციიტი პოლიმიკრობული ინფექციაა, რომელსაც იწვევენ ანაერობები, მაგ. Baqteroides ან Peptostreptococcus და ფაკულტატური ანაერობები, როგორებიცაა ზოგიერთი Enterobacterales ან არა A ჯგუფის სტრეპტოკოკი.[1]Pasternack MS, Swartz MN. Cellulitis, necrotizing fasciitis, and subcutaneous tissue infections. In: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, and Bennett’s principles and practice of infectious diseases. Philadelphia, PA: Elsevier; 2015:1194-215.[2]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018 Dec 14;13:58. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-018-0219-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com ​​​[3]Sartelli M, Coccolini F, Kluger Y, et al. WSES/GAIS/WSIS/SIS-E/AAST global clinical pathways for patients with skin and soft tissue infections. World J Emerg Surg. 2022 Jan 15;17(1):3. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-022-00406-2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35033131?tool=bestpractice.com [4]Diab J, Bannan A, Pollitt T. Necrotising fasciitis. BMJ. 2020 Apr 27;369:m1428.[5]Stevens DL, Bisno AL, Chambers HF, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2014 Jul 15;59(2):e10-52. https://academic.oup.com/cid/article/59/2/e10/2895845 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24973422?tool=bestpractice.com ​​ II ტიპის ნეკროზული ფასციიტი უმეტესწილად მონომიკრობული ინფექციაა. როგორც წესი, გამომწვევია Streptococcus pyogenes (ჯგუფი A სტრეპტოკოკები) ან ზოგჯერ Staphylococcus aureus.[1]Pasternack MS, Swartz MN. Cellulitis, necrotizing fasciitis, and subcutaneous tissue infections. In: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, and Bennett’s principles and practice of infectious diseases. Philadelphia, PA: Elsevier; 2015:1194-215.​[2]Sartelli M, Guirao X, Hardcastle TC, et al. 2018 WSES/SIS-E consensus conference: recommendations for the management of skin and soft-tissue infections. World J Emerg Surg. 2018 Dec 14;13:58. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-018-0219-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30564282?tool=bestpractice.com [3]Sartelli M, Coccolini F, Kluger Y, et al. WSES/GAIS/WSIS/SIS-E/AAST global clinical pathways for patients with skin and soft tissue infections. World J Emerg Surg. 2022 Jan 15;17(1):3. https://wjes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13017-022-00406-2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35033131?tool=bestpractice.com [4]Diab J, Bannan A, Pollitt T. Necrotising fasciitis. BMJ. 2020 Apr 27;369:m1428.

​სხვა ინფექციურმა ეტიოლოგიამ შეიძლება იშვიათად გამოიწვიოს მონომიკრობული ნეკროზული ინფექცია, რომელიც შეიძლება დაკავშირებული იყოს სპეციფიკურ ექსპოზიციასთან ან რისკ ფაქტორებთან (მაგ., Aeromonas hydrophila-ით დაბინძურებული მტკნარი წყლის ექსპოზიცია , ზღვის წყლის ექსპოზიცია ან ნედლი ხამანწკების მოხმარება, რომელიც დაკავშირებულია Vibrio vulnificus-თან, მოგზაურობა ტაივანში, სადაც Klebsiella pneumoniae არის მონომიკრობული ინფექციის ძირითადი გამომწვევი ).[6]Cheng NC, Yu YC, Tai HC, et al. Recent trend of necrotizing fasciitis in Taiwan: focus on monomicrobial Klebsiella pneumoniae necrotizing fasciitis. Clin Infect Dis. 2012 Oct;55(7):930-9. https://academic.oup.com/cid/article/55/7/930/427026 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22715175?tool=bestpractice.com