მუცლის ქრონიკული ტკივილის შეფასება

მიმოხილვა 
თეორია 
გადაუდებელი მდგომარეობები 
დიაგნოზი 
წყაროები 

შედით სისტემაში ან გამოიწერეთ BMJ Best Practice

ბოლო მიმოხილვა: 25 Jun 2025

ბოლო განახლება: 17 Oct 2023

მუცლის ქრონიკული ტკივილი განისაზღვრება, როგორც უწყვეტი ან წყვეტილი მუცლის დისკომფორტი, რომელიც გრძელდება მინიმუმ 3 თვე.[1] ტკივილი შეიძლება წარმოიშვას ნებისმიერი სისტემიდან, მათ შორის სასქესო სისტემის, კუჭ-ნაწლავის და გინეკოლოგიური ტრაქტიდან. მუცლის ქრონიკული ტკივილის ეტიოლოგია იმდენად მრავალმხრივია, რომ აღნიშნულ ტექსტში მხოლოდ ყველაზე ხშირი მიზეზები იქნება განხილული. შესაძლოა ყოველთვის არ არსებობდეს ზუსტი კავშირი ანატომიურ სტრუქტურასა და ფონურ პროცესს შორის.

მუცლის ქრონიკული ტკივილის მქონე პაციენტების დიაგნოსტიკა და მართვა ხშირად რთულია და შეიძლება იყოს იმედგაცრუების მიზეზი როგორც ექიმებისთვის, ასევე პაციენტებისთვის. აღნიშნული გამოცდილება გამოწვეულია ანამნეზის უყურადღებო შეკრებით, გასინჯვისას არასაკმარისი გამოკვლევით, დიფერენციული დიაგნოზების მრავალფეროვნებით (მოიცავს რამდენიმე სპეციალობას) და ხშირად უარყოფითი დიაგნოსტიკური კვლევების შედეგებით.

კლასიფიკაცია

მუცლის ქრონიკული ტკივილი იყოფა ორგანულ და ფუნქციურ ეტიოლოგიებად.[2] ორგანულ ეტიოლოგიას აქვს მკაფიო ანატომიური, ფიზიოლოგიური ან მეტაბოლური მიზეზი. მუცლის ქრონიკული ტკივილი, რომლის ზუსტი წყარო უცნობია დეტალური დიაგნოსტიკური შეფასების მიუხედავად, ძირითადად ფუნქციურ დაავადებად მიიჩნევა.[3] ითვლება, რომ მუცლის ფუნქციური ტკივილი წარმოიქმნება მულტიფაქტორული ვისცერული ჰიპერმგრძნობელობისა,მოტორიკის დარღვევის და ტვინი-ნაწლავის ღერძის შეცვლილი ფუნქციის შედეგად.[4]

მუცლის ქრონიკული ტკივილის შემთხვევაში, მუცლის მწვავე ტკივილთან შედარებით, ნაკლები ალბათობით გამოვლინდება გამომწვევი ფონური ორგანული პათოლოგია. მუცლის მწვავე ტკივილი ხშირად ასახავს უეცარ ფიზიოლოგიურ ცვლილებას, როგორიცაა ღრუ ორგანოს ობსტრუქცია ან პერფორაცია, ინფექცია, ანთება ან უეცარი იშემიური მოვლენა.

ეპიდემიოლოგია

მუცლის ქრონიკული ტკივილი ხშირი ჩივილია პირველადი ჯანდაცვისა და ქვესპეციალობების კლინიკებში.[3] მუცლის არასპეციფიკური ტკივილის ინციდენტობა არის 22.3 1000 პირ-წელზე.[5] საერთაშორისო მეტა-ანალიზში, პირველადი ჯანდაცვის კონსულტაციებში მუცლის ტკივილის სიხშირე არის 2.8%.[6] მუცლის ტკივილის სიმპტომით დაავადებულთა ნახევარზე მეტს არ აქვს გამომწვევი მიზეზის დიაგნოზი.[6][7][8] აშშ-ს მოზრდილებში ერთ-ერთმა ჯვარედინმა გამოკითხვამ გამოავლინა მუცლის ტკივილის გავრცელება 21.8%-ში ზოგად პოპულაციაში.[9] ქალები უფრო ხშირად აფიქსირებენ მუცლის ქრონიკულ ტკივილს, ვიდრე მამაკაცებს[3] შეერთებულ შტატებში მუცლის ტკივილი არის კუჭ-ნაწლავის დაავადებების ყველაზე გავრცელებული სიმპტომი და სამედიცინო ვიზიტის ხშირი მიზეზი.[10] თუმცა, აშშ-ში ჩატარებული გამოკითხვისას მოზრდილებში, რომლებსაც აქვთ მუცლის ტკივილის ისტორია, თითქმის 40%-მა არ მიმართა სამედიცინო დახმარებას ამ სიმპტომების გამო.[11]

მთელ მსოფლიოში, ფუნქციური კუჭ-ნაწლავის დარღვევების (FGID, ასევე ცნობილი როგორც ნაწლავ-ტვინის ურთიერთქმედების დარღვევები) გავრცელება მოზრდილებში 40%-ზე მეტია.[12] FGID პირობები არის ჰეტეროგენული და გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი და ფუნქციური დისპეფსია ყველაზე გავრცელებული.[12] თუმცა, ამ დარღვევებთან დაკავშირებული ტკივილი არასპეციფიკურია და შეიძლება დაემსგავსოს ან თანაარსებობდეს ორგანულ დარღვევებთან.[13] FGID-ის მქონე პაციენტების ქვეჯგუფი არ პასუხობს პირველი რიგის თერაპიას და აქვს მუდმივი ქრონიკული მუცლის ტკივილი.[14]

ბავშვებში მუცლის ქრონიკული ტკივილის გავრცელება ფართოდ განსხვავდება (4%-დან 53%-მდე).[15][16][17] პედიატრიული ფუნქციური მუცლის ტკივილის პრევალენტობა არის 13.5 %.[18]

დიფერენციული დიაგნოზები

ხშირი

გასტრო-ეზოფაგური რეფლუქსური დაავადება(GORD)
კუჭის პეპტიური წყლული
ინფექციური გასტროენტერიტი
ლაქტაზის უკმარისობა
ქრონიკული ქოლეცისტიტი, ქრონიკული ქოლელითიაზი
ნეფროლითიაზი
მენჯის ანთებითი დაავადება (PID)
ნაწლავების გაღიზიანების სინდრომი
გასტროპარეზი
ფუნქციური დისპეპსია
ცენტრალურად გაშუალებული მუცლის ტკივილის სინდრომი
მუცლის კედლის ქრონიკული ტკივილი
გადაცემითი ტკივილი

სრული ტექსტი

იშვიათია

კრონის დაავადება
წყლულოვანი კოლიტი
ნაწლავის ქვემწვავე ობსტრუქცია
გლუტენური დაავადება-ცელიაკია
ქრონიკული პანკრეატიტი
საყლაპავის კიბო
კუჭის კიბო
კოლორექტული სიმსივნე
პანკრეასის კიბო
ჰეპატოცელულური კიბო
ქოლანგიოკარცინომა
საკვერცხის კიბო
ქრონიკული მეზენტერიული იშემია
ჯორჯლის ზედა არტერიის სინდრომი
მწვავე წყვეტილი პორფირია
მძიმე მეტალებით მოწამვლა (ტყვია, დარიშხანი)
ოჯახური ხმელთაშუა ზღვის ცხელება
ღამის პაროქსიზმული ჰემოგლობინურია
ქრონიკული პიელონეფრიტი
ენდომეტრიოზი
საკვერცხის ცისტური დაავადება
ნარკოტიკული ნაწლავის სინდრომი
მუცლის შაკიკი

სრული ტექსტი

კონტრიბუტორები

ავტორები

Tamar Ringel-Kulka, MD, MPH

Adjunct Associate Professor

Department of Maternal and Child Health

Gillings School of Global Public Health

University of North Carolina

Chapel Hill

გაფრთხილება:

TRK declares that she has no competing interests.

Yehuda Ringel, MD, AGAF, FACG

Chief

Division of Gastroenterology and Hepatology

Meir Medical Center, Clalit Health Services

Affiliated with Sackler Faculty of Medicine, Tel Aviv University

Tel Aviv

Israel

გაფრთხილება:

YR declares that he has no competing interests.

Amit Ringel, MD

3rd year Research Fellow

BWH Gastroenterology, Hepatology and Endoscopy

Brigham and Women’s Hospital

Harvard Medical School

Boston

გაფრთხილება:

AR declares that she has no competing interests.

მადლიერება

Drs Tamar Ringel-Kulka, Yehuda Ringel, and Amit Ringel would like to gratefully acknowledge Dr A. Sidney Barritt IV, a previous contributor to this topic.

გაფრთხილება:

ASB declares that he has no competing interests.

რეცენზენტები

Fernando Aycinena, MD

Surgery Resident

Department of Surgery

University of Tennessee Graduate School of Medicine

Knoxville

გაფრთხილება:

FA declares that he has no competing interests.

Ned Snyder, MD, FACP

Professor of Medicine

Chief of Clinical Gastroenterology and Hepatology

University of Texas Medical Branch

Galveston

გაფრთხილება:

NS declares that he has no competing interests.

Srikrishna Nagri, MD

Gastroenterologist

Dartmouth-Hitchcock Nashua

Nashua

გაფრთხილება:

SN declares that he has no competing interests.

წყაროები

ჩვენი მტკიცებულებებისა და სარედაქციო ჯგუფები თანამშრომლობენ საერთაშორისო ექსპერტებსა და რეცენზენტებთან, რათა უზრუნველვყოთ თქვენი წვდომა კლინიკურად ყველაზე მნიშვნელოვან ინფორმაციაზე.

ძირითადი სტატიები

Keefer L, Drossman DA, Guthrie E, et al. Centrally mediated disorders of gastrointestinal pain. Gastroenterology. 2016 May;150(6):1408-19. აბსტრაქტი

Rubio-Tapia A, Hill ID, Semrad C, et al. American College of Gastroenterology guidelines update: diagnosis and management of celiac disease. Am J Gastroenterol. 2023 Jan 1;118(1):59-76.სრული ტექსტი აბსტრაქტი

Camilleri M, Kuo B, Nguyen L, et al. ACG clinical guideline: gastroparesis. Am J Gastroenterol. 2022 Aug 1;117(8):1197-220.სრული ტექსტი აბსტრაქტი

Maaser C, Sturm A, Vavricka SR, et al. ECCO-ESGAR guideline for diagnostic assessment in IBD part 1: initial diagnosis, monitoring of known IBD, detection of complications. J Crohns Colitis. 2019 Feb 1;13(2):144-64.სრული ტექსტი აბსტრაქტი

გამოყენებული სტატიები

ამ თემაში მოხსენიებული წყაროების სრული სია ხელმისაწვდომია მომხმარებლებისთვის, რომლებსაც აქვთ წვდომა BMJ Best Practice-ის ყველა ნაწილზე.

Videos
ვენიპუნქტურა და ფლებოტომია - ანიმაციური დემონსტრაცია
მეტი ვიდეოები
შედით სისტემაში ან გამოიწერეთ BMJ Best Practice

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას

მუცლის ქრონიკული ტკივილის შეფასება

შეჯამება

კლასიფიკაცია

ეპიდემიოლოგია

დიფერენციული დიაგნოზები

ხშირი

იშვიათია

კონტრიბუტორები

ავტორები

Tamar Ringel-Kulka, MD, MPH

გაფრთხილება:

Yehuda Ringel, MD, AGAF, FACG

გაფრთხილება:

Amit Ringel, MD

გაფრთხილება:

მადლიერება

გაფრთხილება:

რეცენზენტები

Fernando Aycinena, MD

გაფრთხილება:

Ned Snyder, MD, FACP

გაფრთხილება:

Srikrishna Nagri, MD

გაფრთხილება:

წყაროები

ძირითადი სტატიები

გამოყენებული სტატიები

Videos

შედით სისტემაში ან გამოიწერეთ BMJ Best Practice

შედით სისტემაში ან გამოიწერეთ BMJ Best Practice

შედით სისტემაში BMJ Best Practice-ის მასალებზე სრული წვდომისთვის