მულტიფორმული ერითემა

მულტიფორმული ერითემა კანისა და ლორწოვანის მსუბუქი, თვითგანკურნებადი, პოტენციურად განმეორებადი ანთებითი მდგომარეობაა.

ხასიათდება სამიზნისმაგვარი დაზიანებებით, რომლებიც სასროლ სამიზნეს მოგვაგონებს. დაზიანებები, როგორც წესი, ჩნდება 24-48 საათის განმავლობაში და რჩება 1-2 კვირით.

როგორც წესი, დაზიანებები ვლინდება სიმეტრიულად დორსალურ ზედაპირებზე, გამშლელ ზედაპირებზე და ლორწოვანი მინიმალურადაა ჩართული.

როგორც წესი, უკავშირდება ინფექციურ დაავადებებს და არა მედიკამენტურ ექსპოზიციას. ყველაზე ხშირად ასოცირებული ინფექციებია მარტივი ჰერპესის ვირუსი და Mycoplasma pneumoniae. სხვა დაკავშირებული ინფექციებია В ჰეპატიტი, ებშტეინ-ბარის ვირუსი, ციტომეგალოვირუსი, ჰისტოპლაზმოზი (თანმხლები კვანძოვანი ერითემა), კონტაგიოზური პუსტულოზური დერმატიტი (პარაპოქს ვირუსი, რომელიც გადაეცემა ცხვრებიდან და თხებიდან ადამიანებზე), კოქციდიოიდომიკოზი, კავასაკის დაავადება, ჰერპეს ზოსტერი და გარდნერელა.

დაკავშირებული მედიკამენტებია ამინოპენიცილინები, დოცეტაქსელი, სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი ალფას ინჰიბიტორები, მალარიის საწინააღმდეგო მედიკამენტები, ანტიკონვულსანტები და ლიდოკაინის ინექციები. ფენილბუთაზონი, ტრიკლოკარბანი, პაკლიტაქსელი და სტატინური მედიკამენტები უკავშირდება სინათლით პროვოცირებულ დაზიანებებს. В ჰეპატიტის, ყვავილის, ვარიცელას, მენინგოკოკის, ადამიანის პაპილომავირუსისა და ჰანტავირუსის ვაქცინა და კონტაქტურ ალერგენებზე ალერგიული პასუხი შესაძლოა ასევე იწვევდეს დაავადებას.

დამხმარე მოვლა და ფონური ინფექციის მკურნალობა თერაპიის ძირითად მიმართულებად რჩება.

მულტიფორმული ერითემა, როგორც წესი, კანისა და ლოწროვანის ანთებითი, მწვავე, თვითგანკურნებადი, მაგრამ ხშირად მორეციდივე მდგომარეობაა. ეს არის ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია, რომელიც გარკვეულ ინფექციებთან, აცრებთან და უფრო იშვიათად, მედიკამენტებთანაა დაკავშირებული. დაავადებას კლინიკურად ახასიათებს სამიზნისებრი დაზიანებები, რომლებიც აღიწერება, როგორც რგოლის ფორმის ერითემატოზული ბეჭდები; დაზიანების გარე შრე წითელია, ცენტრში აღინიშნება ბუშტუკი და გარე ზონასა და ცენტრს შორის კანი ნორმალური შეფერილობისაა. საჭიროა დიფერენცირება ტარგეტოიდული დაზიანებებისგან, რომლებიც უფრო იშვიათია და დაზიანების ცენტრი ბუშტუკოვანი არ არის. საზოგადოდ, დაზიანებები ფარავენ სხეულის სრული ზედაპირის <10%-ს. ზემო სასუნთქი გზების ინფექციის მსუბუქი სიმპტომები, მათ შორის სუბფებრილური ცხელება, შეიძლება ზოგჯერ ეპიზოდური იყოს და მის დასაწყისში გამოიკვეთოს. პაციენტების ორ მესამედს აღენიშნება დაზიანებები პირსა და ტუჩებზე; შემთხვევათა 40.9%-ში მხოლოდ პირის დაზიანებები გვხვდება. ეროზიები, ბუშტუკები და ქერქები შეიძლება ნებისმიერ ლორწოვან გარსზე შეგვხვდეს. როგორც წესი, აღნიშნული დაზიანებები მტკივნეულია. ტკივილის გამო შეიძლება გართულდეს საკვების მიღება და მოშარდვა, რაც ჰოსპიტალიზაციას საჭიროებს.[1]Lerch M, Mainetti C, Terziroli Beretta-Piccoli B, Harr T. Current perspectives on erythema multiforme. Clin Rev Allergy Immunol. 2018 Feb;54(1):177-84. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29352387?tool=bestpractice.com [2]Sokumbi O, Wetter DA. Clinical features, diagnosis, and treatment of erythema multiforme: a review for the practicing dermatologist. Int J Dermatol. 2012 Aug;51(8):889-902. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-4632.2011.05348.x/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22788803?tool=bestpractice.com [3]Grünwald P, Mockenhaupt M, Panzer R, et al. Erythema multiforme, Stevens-Johnson syndrome/toxic epidermal necrolysis - diagnosis and treatment. J Dtsch Dermatol Ges. 2020 Jun;18(6):547-53. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32469468?tool=bestpractice.com [4]Trayes KP, Love G, Studdiford JS. Erythema multiforme: recognition and management. Am Fam Physician. 2019 Jul 15;100(2):82-8. https://www.aafp.org/afp/2019/0715/p82.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31305041?tool=bestpractice.com