მულტიფორმული ერითემა

მულტიფორმული ერითემა კანისა და ლორწოვანი გარსების მსუბუქი ფორმის, თვითგანკურნებადი, პოტენციურად განმეორებადი ანთებითი მდგომარეობაა.

ახასიათებს სამიზნე დაზიანებები, რომლებიც სასროლ ნიშნებს მოგვაგონებს. დაზიანებები, ჩვეულებრივ, ჩნდება 24-48 საათის განმავლობაში და რჩება 1-2 კვირის მანძილზე.

როგორც წესი, დაზიანებები ვლინდება სიმეტრიულად დორსალურ ზედაპირებზე, გამშლელ ზედაპირებზე და ლორწოვანი მინიმალურადაა ჩართული.

როგორც წესი, დაკავშირებულია ინფექციურ დაავადებებთან და არა მედიკამენტებთან ექსპოზიციასთან. დაავადებასთან ყველაზე ხშირად ასოცირებული ინფექციებია მარტივი ჰერპესის ვირუსი და Mycoplasma pneumoniae. ნაკლებად ხშირად დაკავშირებული სხვა ინფექციებია: В ჰეპატიტი, C ჰეპატიტი, გრიპი, ეპშტეინ-ბარის ვირუსი, ციტომეგალოვირუსი, ჰისტოპლაზმოზი (თანმხლებ კვანძოვან ერითემასთან ერთად), კონტაგიოზური პუსტულური დერმატიტი, კოქციდიოიდომიკოზი, კავასაკის დაავადება, ჰერპეს ზოსტერი, სიფილისი, აივ, გარდნერელა და SARS-CoV-2.

მულტიფორმულ ერითემასთან არის დაკავშირებული ზოგიერთი მედიკამენტის მიღება. დაავადებას ასევე შესაძლოა იწვევდეს ვაქცინები და ალერგიული პასუხი კონტაქტურ ალერგენებზე.

დამხმარე მოვლა და ფონური ინფექციის მკურნალობა/მაპროვოცირებელი მედიკამენტის მოხსნა თერაპიის ქვაკუთხედია.

მულტიფორმული ერითემა (EM), ჩვეულებრივ, კანისა და ლორწოვანი გარსის მწვავე, თვითგანკურნებადი, მაგრამ ხშირად მორეციდივე ანთებითი მდგომარეობაა. ეს არის ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია, რომელიც გარკვეულ ინფექციებთან, ვაქცინაციასთან და უფრო იშვიათად, მედიკამენტებთანაა დაკავშირებული. დაავადებას კლინიკურად ახასიათებს სამიზნე დაზიანებები, რომლებიც შეიძლება აღიწეროს რგოლის ფორმის ერითემატოზულ ბეჭდებად; დაზიანების გარე შრე წითელია, ცენტრში აღინიშნება ბუშტუკი, ხოლო გარე ზონასა და ცენტრს შორის კანს აქვს ნორმალური შეფერილობა. საჭიროა მათი დიფერენცირება სამიზნისმაგვარი დაზიანებებისგან, რომლებიც ასევე შეიძლება ვლინდებოდეს, თუმცა ისინი უფრო იშვიათია და არ აქვთ ბუშტუკოვანი დაზიანების ცენტრი.

დაზიანებები ძირითადად ფარავს მთელი სხეულის ზედაპირის <10%-ს. ზედა სასუნთქი გზების ინფექციის მსუბუქი სიმპტომები, მათ შორის სუბფებრილური ცხელება, შეიძლება ზოგჯერ ეპიზოდამდე და მის დასაწყისში გამოიკვეთოს. პაციენტთა ორ მესამედს დაზიანებები აღენიშნება პირსა და ტუჩებზე; შემთხვევათა დაახლოებით 40%-ში მხოლოდ პირის დაზიანებები გვხვდება. ეროზიები, ბუშტუკები და ქერქები შეიძლება ნებისმიერ ლორწოვან გარსზე აღინიშნოს. ეს დაზიანებები, როგორც წესი, მტკივნეულია. ტკივილის გამო შეიძლება გაძნელდეს საკვების მიღება და მოშარდვა, რაც ჰოსპიტალიზაციას საჭიროებს.[1]Lerch M, Mainetti C, Terziroli Beretta-Piccoli B, Harr T. Current perspectives on erythema multiforme. Clin Rev Allergy Immunol. 2018 Feb;54(1):177-84. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29352387?tool=bestpractice.com [2]Sokumbi O, Wetter DA. Clinical features, diagnosis, and treatment of erythema multiforme: a review for the practicing dermatologist. Int J Dermatol. 2012 Aug;51(8):889-902. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-4632.2011.05348.x/full http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22788803?tool=bestpractice.com [3]Grünwald P, Mockenhaupt M, Panzer R, et al. Erythema multiforme, Stevens-Johnson syndrome/toxic epidermal necrolysis - diagnosis and treatment. J Dtsch Dermatol Ges. 2020 Jun;18(6):547-53. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32469468?tool=bestpractice.com ​

ამ თემაში განხილულია მულტიფორმული ერითემა მოზრდილებში.