ხილული ჰემატურიის შეფასება

ხილული (გამოხატული) ჰემატურია ნიშნავს შარდის ფერის ხილულ ცვლილებას სისხლის ან სისხლის კოლტის გამო. შარდი შეიძლება იყოს წითელი-ყავისფერი ან გამოხატულად ჩანდეს სისხლი. 1 ლიტრი შარდის ფერს ცვლის 1 მლ სისხლიც კი.

ხილული ჰემატურია, თუნდაც გარდამავალი ან უსიმპტომო, შეიძლება მიუთითებდეს მნიშვნელოვან დაავადებაზე, ამიტომ ყოველთვის საჭიროებს დამატებით კვლევებს. ეტიოლოგიების სპექტრი დამოკიდებულია ასაკზე, რადგან ჰემატურიის შემდგომი კვლევები განსხვავებულია ბავშვებში, მოზრდილებში 35 წლამდე და 35 წელს ზემოთ.

ხილული ჰემატურიის მქონე პაციენტები შედიან საშარდე სისტემის ავთვისებიანი მდგომარეობის მაღალი რისკის ჯგუფში (არახილული ჰემატურიისგან განსხვავებით).[1]Nielsen M, Qaseem A. Hematuria as a marker of occult urinary tract cancer: advice for high-value care from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2016 Apr 5;164(7):488-97. https://annals.org/aim/fullarticle/2484287/hematuria-marker-occult-urinary-tract-cancer-advice-high-value-care http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26810935?tool=bestpractice.com [2]Kaag MG, Raman JD. Clinical guidelines: Clearing murky water - a guideline-based approach to haematuria. Nat Rev Urol. 2016 Apr 13;13(5):243-4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27071454?tool=bestpractice.com [3]Loo RK, Lieberman SF, Slezak JM, et al. Stratifying risk of urinary tract malignant tumors in patients with asymptomatic microscopic hematuria. Mayo Clin Proc. 2013 Jan 9;88(2):129-38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23312369?tool=bestpractice.com საშარდე გზების კიბოს მქონე პაციენტების 66%-ში ხილული ჰემატურია პირველი სიმპტომია.[4]Edwards TJ, Dickinson AJ, Natale S, et al. A prospective analysis of the diagnostic yield resulting from 4020 patients at a protocol-driven haematuria clinic. BJU Int. 2006 Feb;97(2):301-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16430634?tool=bestpractice.com ავთვისებიანი მდგომარეობის გამოსავლენად ხილული ჰემატურიის მგრძნობელობა მნიშვნელოვანია: 0.83 შარდის ბუშტის უროთელიური კარცინომისთვის, 0.66 შარდსაწვეთის კარცინომისთვის და 0.48 თირკმლის კარცინომისთვის.[5]Buntinx F, Wauters H. The diagnostic value of macroscopic haematuria in diagnosing urological cancers: a meta-analysis. Fam Pract. 1997 Feb;14(1):63-8. https://academic.oup.com/fampra/article/14/1/63/548718 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9061347?tool=bestpractice.com თუმცა, ხილული ჰემატურიის ონკოლოგიური მნიშვნელობა განსხვავდება მამაკაცებსა და ქალებში. მამაკაცებში >60 წელს ზემოთ ხილული ჰემატურიის დადებითი პროგნოზული მაჩვენებელი უროლოგიური კიბოსთვის არის 22.1%; ქალებში, იმავე ასაკში- 8.3%.[6]Hicks D, Li CY. Management of macroscopic haematuria in the emergency department. Emerg Med J. 2007 Jun;24(6):385-90. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17513531?tool=bestpractice.com

უროთელიური კარცინომის რისკფაქტორებია:

• მამრობითი სქესი

• ასაკი 35 წელი ან მეტი

• მოწევა

• ექსპოზიცია ბენზინზე, არომატულ ამინებზე, კარცინოგენებზე, ქიმიოთერაპიაზე და ტკივილგამაყუჩებლების მაღალ დოზებზე

• ანამნეზში:

  • გაღიზიანების სიმპტომები მოშარდვის დროს

  • საშარდე გზების ქრონიკული ინფექცია

  • საშარდე სისტემის კათეტერი

  • მენჯის ღრუს დასხივება.