ფარისებრი ჯირკვლის წარმონაქმნის შეფასება

ფარისებრი ჯირკვლის კვანძი არის მცირე წარმონაქმნი, რომელიც განსხვავდება გარშემორტყმული პარენქიმისგან. სხვა ახლომდებარე ანატომიური სტრუქტურების გადიდება, როგორიცაა პარაფარისებრი ჯირკვლები ან რეგიონალური ლიმფური კვანძები, ასევე მხრის ნაპრალი და ფარისებრენის სადინრის ცისტები, შესაძლოა ზოგჯერ შეგვეშალოს ფარისებრი ჯირკვლის კვანძებში.

ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების არსებობა ხშირი კლინიკური პრობლემაა.[1]Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, et al. 2015 American Thyroid Association management guidelines for adult patients with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4739132 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26462967?tool=bestpractice.com ​ ის გვხვდება ჯანმრთელ პირთა 50-დან 60%-ში.[2]Gharib H, Papini E, Garber JR, et al. AMERICAN ASSOCIATION OF CLINICAL ENDOCRINOLOGISTS, AMERICAN COLLEGE OF ENDOCRINOLOGY, AND ASSOCIAZIONE MEDICI ENDOCRINOLOGI medical guidelines for clinical practice for the diagnosis and management of thyroid nodules - 2016 update. Endocr Pract. 2016 May;22(5):622-39. https://endocrinepractice.org/article/S1530-891X(20)42954-4/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27167915?tool=bestpractice.com ​​ ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების უმეტესი ნაწილი უსიმპტომოა და მათი გამოვლენა ხდება პალპაციით ან შემთხვევით, ვიზუალიზაციური კვლევის დროს.[3]Alexander EK, Cibas ES. Diagnosis of thyroid nodules. Lancet Diabetes Endocrinol. 2022 Jul;10(7):533-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35752200?tool=bestpractice.com ​  ფარისებრი ჯირკვლის დამიზნებითი ქირურგიული ჩარევის მქონე პაციენტთა საერთაშორისო რეტროსპექტული ანალიზით, სხვა ჩვენებების გამო შესრულებულმა რადიოლოგიურმა პროცედურებმა თირეოიდული კვანძები გამოავლინა შემთხვევათა 20%-ში.[4]Sajisevi M, Caulley L, Eskander A, et al. Evaluating the rising incidence of thyroid cancer and thyroid nodule detection modes: a multinational, multi-institutional analysis. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg. 2022 Sep 1;148(9):811-8. https://jamanetwork.com/journals/jamaotolaryngology/fullarticle/2794184 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35834240?tool=bestpractice.com ითვლება, რომ თირეოიდული კვანძების შემთხვევითი დეტექცია განაპირობებს ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს დაფიქსირებული შემთხვევების მომატებას მთელ მსოფლიოში.[5]La Vecchia C, Malvezzi M, Bosetti C, et al. Thyroid cancer mortality and incidence: a global overview. Int J Cancer. 2015 May 1;136(9):2187-95. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ijc.29251 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25284703?tool=bestpractice.com ​

თირეოიდული კვანძები უფრო ხშირად გვხვდება ქალებში.​[1]Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, et al. 2015 American Thyroid Association management guidelines for adult patients with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer. Thyroid. 2016 Jan;26(1):1-133. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4739132 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26462967?tool=bestpractice.com ​​[4]Sajisevi M, Caulley L, Eskander A, et al. Evaluating the rising incidence of thyroid cancer and thyroid nodule detection modes: a multinational, multi-institutional analysis. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg. 2022 Sep 1;148(9):811-8. https://jamanetwork.com/journals/jamaotolaryngology/fullarticle/2794184 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35834240?tool=bestpractice.com ​​ ფარისებრი ჯირკვლის კვანძოვანი დაავადების პრევალენტობა იზრდება ასაკის მატებასთან ერთად.[6]Kwong N, Medici M, Angell TE, et al. Thyroid nodule evaluation and management in older adults: a review of practical considerations for clinical endocrinologists. J Clin Endocrinol Metab. 2015 Dec;100(12):4434-40. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26465395?tool=bestpractice.com კვანძოვანი წარმონაქმნების ამ ზრდის მიუხედავად, ხანდაზმულებს აქვთ ავთვისებიანი მდგომრეობების განვითარების უფრო დაბალი რისკი; თუმცა ფარისებრი ჯირკვლის კვანძის იდენტიფიცირებისას, უფრო მეტად სავარაუდოა, რომ იქნება მაღალი რისკის ჰისტოლოგია.[7]Ospina NS, Papaleontiou M. Thyroid Nodule Evaluation and Management in Older Adults: A Review of Practical Considerations for Clinical Endocrinologists. Endocr Pract. 2021 Mar;27(3):261-268. https://www.doi.org/10.1016/j.eprac.2021.02.003 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33588062?tool=bestpractice.com [6]Kwong N, Medici M, Angell TE, et al. Thyroid nodule evaluation and management in older adults: a review of practical considerations for clinical endocrinologists. J Clin Endocrinol Metab. 2015 Dec;100(12):4434-40. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26465395?tool=bestpractice.com აუტოფსიური კვლევები ავლენს კვანძებს ზოგადი მოსახლეობის ნახევარში ცხოვრების მეხუთე ან მეექვსე ათწლეულში.[8]MORTENSEN JD, WOOLNER LB, BENNETT WA. Gross and microscopic findings in clinically normal thyroid glands. J Clin Endocrinol Metab. 1955 Oct;15(10):1270-80. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/13263417?tool=bestpractice.com ​

კვანძების უმეტესი ნაწილი კეთილთვისებიანია.[9]Singh Ospina N, Iñiguez-Ariza NM, Castro MR. Thyroid nodules: diagnostic evaluation based on thyroid cancer risk assessment. BMJ. 2020 Jan 7;368:l6670. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31911452?tool=bestpractice.com ნებისმიერ პაციენტს, რომელიც მოგვმართავს კვანძის არსებობის გამო, ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს რისკი აქვს დაახლოებით 7-დან 15%-მდე.[3]Alexander EK, Cibas ES. Diagnosis of thyroid nodules. Lancet Diabetes Endocrinol. 2022 Jul;10(7):533-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/35752200?tool=bestpractice.com ​თირეოიდული კვანძის შეფასების კლინიკური მიზანია კეთილთვისებიანი დაზიანების ავთვისებიანისგან დიფერენცირება.