შეჯამება
ფარისებრი ჯირკვლის პარენქიმის ზრდას განაპირობებს ფარისებრი ჯირკვლის დიფუზური გადიდება ან ინფილტრაცია ან ფარისებრი ჯირკვლის ერთი ან მეტი კვნაძის არსებობა. ფარისებრი ჯირკვლის კვანძი არის მცირე წარმონაქმნი, რომელიც განსხვავდება გარშემორტყმული პარენქიმისგან. სხვა ახლომდებარე ანატომიური სტრუქტურების გადიდება, როგორიცაა პარაფარისებრი ჯირკვლები ან რეგიონალური ლიმფური კვანძები, ასევე მხრის ნაპრალი და ფარისებრენის სადინრის ცისტები, შესაძლოა ზოგჯერ შეგვეშალოს ფარისებრი ჯირკვლის კვანძებში. ფარისებრი ჯირკვლის კვანძები შესაძლოა პალპირებადი იყოს გამოვლენისას ან შემთხვევით აღმოჩნდეს რადიოლოგიური პროცედურის დროს (შემთხვევათა 40%-ში პაციენტები თვითონ აღმოაჩენენ, 30%-ში ექიმი აკეთებს იდენტიფიცირებას, ხოლო დანარჩენ 30%-ში შემთხვევით ხდება მათი აღმოჩენა[1]). შემთხვევითი აღმოჩენა ფარისებრი ჯირკვლის ულტრაბგერითი კვლევის დროს, განაპირობებს ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს გაზრდილ ანგარიშგებულ ინციდენტობას მთელს მსოფლიოში. ფარისებრი ჯირკვლის ულტრაბგერითი და აუტოფსიური კვლევები ავლენს კვანძებს ზოგადი მოსახლეობის ნახევარში ცხოვრების მეხუთე ან მეექვსე ათწლეულში.[2]
კვანძების უმრავლესობა კეთილთვისებიანია და ულტრაბგერით აღმოჩენილი კვანძების მხოლოდ 5-12% იყო ავთვისებიანი.[3][4]ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების უმრავლესობა, ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს ჩათვლით, უსიმპტომოა. ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების კვლევისას მთავარ სირთულეს კეთილთვისებიანი და ავთვისებიანი კვანძების დიფერენცირება წარმოადგენს. ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების მკურნალობა ეფუძნება სონოგრაფიულ მახასიათებლებს და ასპირაციული ბიოფსიით მიღებულ ციტოლოგიას. მოლეკულური ბიომარკერები უფრო და უფრო ხშირად გამოიყენება ასპირაციული ბიოფსიის დიაგნოსტიკური ღირებულების გასაძლიერებლად, განსაკუთრებით ფოლიკულური კიბოს დროს (ბეთეზდა IV, ბეთეზდას კლასიფიკაციის მიხედვით) და უცნობი მნიშვნელობის ფოლიკულური დაზიანებების დროს (ბეთეზდა III). 1 სმ-ზე ნაკლები კვანძების რუტინული ბიოფსია რეკომენდებული არ უნდა იყოს.[5]
[Figure caption and citation for the preceding image starts]: ბეთეზდას სისტემა- ფარისებრი ჯირკვლის ციტოპათოლოგიური ანგარიშის სისტემა: რეკომენდებული დიაგნოსტიკური კატეგორიები, ავთვისებიანობის რისკი და რეკომენდებული კლინიკური მართვა. რისკების პროცენტული რაოდენობა დამოკიდებულია ატიპიისა და ფოლიკულური დაზიანების სიხშირეზე, ადგილობრივი პათოლოგანატომების ანგარიშის თანახმად. ქირურგს კარგად უნდა ესმოდეს პათოლოგანატომის დასკვნის მიზეზები, ახსნა და ბეთეზდას სხვადასხვა კლასების კვანძების სიხშირეები. მკურნალობა შესაძლოა დამოკიდებული იყოს მრავალ ფაქტორზე, როგორიცაა ზომა, დაკავშირებული სიმპტომები, პაციენტის შფოთვა, სევე ასპირაციული ბიოფსიის ინტერპრეტაციაშექმნილია BMJ ცოდნის ცენტრის მიერ; ადაპტირებულია Bumpous J, Celestre MD, Pribitkin E, et al-დან. დიაგნოსტიკისა და მკრუნალობისთვის გადაწყვეტილებების მიღება: ექსპერტების ალგორითმი მოლეკულური კვლევისთვის Otolaryngol Clin North Am. 2014 Aug;47(4):609-23 [Citation ends].
ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების მქონე პაციენტების რისკის ჯგუფებად დაყოფა, რაც ავთვისებიანი მდგომარეობის ციტოლოგიური დიაგნოზით სრულდება, მეტად მნიშვნელოვანია ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს მკურნალობის გასაგებად.[5] ეს ობიექტური გზაა ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს ქირურგიული რეზექციის დასანიშნად და წარმოდგენილია რისკების ესკალაციური შკალის მიხედვით.
[Figure caption and citation for the preceding image starts]: სტრუქტურული დაავადების განმეორების რისკი პაციენტებში, რომლებსაც საწყისი მკურნალობის შემდეგ არ აქვთ სტრუქტურულად აშკარა დაავადება (DTC, ფარისებრის დიფერენცირებული კიბო; ETE, გავრცელება ფარისებრს გარეთ; FTC, ფარისებრი ჯირკვლის ფოლიკულური კიბო; FV ფოლიკულური ვარიანტი; LN, ლიმფური კვანძი; PTMC, ფარისებრი ჯირკვლის პაპილარული მიკროკარცინომა; PTC, ფარისებრი ჯირკვლის პაპილარული კიბო. *BRAF/TERT არ არის რუტინულად რეკომენდებული რისკის ჯგუფებად დაყოფისთვის. +რისკების პროცენტული მაჩვენებელი საუკეთესო შეფასებას წარმოადგენს გამოქვეყნებულ ლიტერატურაზე დაყრდნობით)შექმნილია BMJ ცოდნის ცენტრის მიერ; ადაპტირებულია Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, et al.-დან. 2015 წლის ამერიკის ფარისებრი ჯირკვლის ასოციაციის მკურნალობის გაიდლაინები მოზრდილი პაცინეტებისთვის, რომლებსაც აქვთ ფარისებრი ჯირკვლის კვანძები და დიფერენცირებული კიბო. ფარისებრი. 2016 Jan;26(1):1-133 [Citation ends].
იაპონიაში გამოცდილების მიხედვით არსებობს შემოთავაზება დააკვირდნენ ფარისებრი ჯირკვლის კვანძებს (ბიოფსიით დადასტურებული პაპილარული კიბოები ან ბიოფსიამდე ულტრაბგერითი კვლევით საეჭვო კვანძები) შერჩეულ პაციენტებში მოსალოდნელი კიბოს/კისრის ულტრაბგერითი კვლევის ნიშნებით (მაგ: პირველადი სიმსივნის ზომა და მდებარეობა ფარისებრ ჯირკვალში), ინდივიდუალური გარემოებებით (მაგ: კვლევის, ასაკის, თანმხლები მდგომარეობების მიღების სურვილი) და მულტიდისციპლინარული კლინიკური გუნდის გამოცდილებით.[6][7][8] მიკროკარცინომების გამორიცხვის ერთი მეთოდი არის ბიოფსიის დროს 1 სმ-იანი დიამეტრის ზღვრის დაწესება.
დიფერენციული დიაგნოზები
ხშირი
- კოლოიდური კვანძი
- ფარისებრი ჯირკვლის ადენომა ან ჰიპერპლასტიური ერთი კვანძი (მკვრივი ან კომპლექსური)
- არატოქსიკური მრავალკვანძოვანი ჩიყვი
- ფარისებრი ჯირკვლის დიეფერნცირებული კიბო (პაპილარული, ფოლიკულური)
იშვიათია
- ერთეული ტოქსიკური ადენომა
- ტოქსიკური მრავალკვანძოვანი ჩიყვი
- ფარისებრი ჯირკვლის მედულარული კიბო
- ფარისებრი ჯირკვლის ანაპლაზიური კიბო
- ლიმფომა
- ფარისებრი ჯირკვლის მარტივი ეპითელიუმით ამოფენილი ცისტა
- ფარისებრენის სადინრის ცისტა
- მწვაე ჩირქოვანი თიროიდიტი
- ქვემწვავე გრანულომატოზური თიროიდიტი
- ქრონიკული ლიმფოციტური (ჰაშიმოტოს) თიროიდიტი
- უმტკივნეულო ლიმფოციტური თიროიდიტი
- გრეივსის დაავადება
- გადიდებული პარათიროიდული ჯირკვალი: კეთილთვისებიანი
- პარათიროიდული კარცინომა
- მეტასტაზები არაფარისებრი ავთვისებიანი დმგომარეობებიდან
კონტრიბუტორები
ავტორები
Past Chair
Surgical Affairs Committee
Current Chair
Publications Committee
American Thyroid Association
Executive Board
Endocrine Section
American Head and Neck Society
Professor
Department of Otolaryngology-Head and Neck Surgery
University of Arkansas for Medical Sciences (UAMS)
UAMS Thyroid Center
Little Rock
AR
გაფრთხილება:
BCS is an author of a number of references cited in this topic.
Dr Brendan C. Stack would like to gratefully acknowledge Dr Steven P. Hodak and Dr Hussain Mahmud, the previous contributors to this topic. SPH and HM declare that they have no competing interests.
რეცენზენტები
Assistant Professor of Medicine
Division of Endocrinology
Drexel University College of Medicine
Philadelphia
PA
გაფრთხილება:
REA declares that she has no competing interests.
Consultant Endocrinologist
Guy’s & St. Thomas’ NHS Foundation Trust
London
UK
გაფრთხილება:
PVC declares that he has no competing interests.
Consultant Endocrine Surgeon
Newcastle Upon Tyne Hospitals NHS Trust
Newcastle
UK
გაფრთხილება:
RB declares that he has no competing interests.
Clinical Associate Professor
Medical Director
Thyroid Cancer Program
Stanford University Medical Center
Stanford
CA
გაფრთხილება:
HA declares that she has no competing interests.
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს წესებს