ბარტონელას ინფექცია

ბაქტერია Bartonella-ს სხვადასხვა სახეობა ადამიანებში იწვევს მძიმე კლინიკურ სინდრომებს. ინფექციების უდიდესი ნაწილის გამომწვევია სამი ძირითადი პათოგენი: B henselae, B quintana, და B bacilliformis.

ზოგიერთი სახეობა მთელს მსოფლიოშია გავრცელებული (B henselae), ხოლო სხვები ლოკალიზებულია გეოგრაფიულად (B bacilliformis).

დაინფიცირებული ბუნებრივი მასპინძლიდან Bartonella-ს სახეობები მოწყვლად ადამიან მასპინძელს გადაეცემა პირდაპირი კონტაქტით (კატის ნაკბენი ან ნაფხაჭნი B henselae-თვის) ან გადამტანი მწერის მეშვეობით (ტანის ტკიპა B quintana, მოსკიტი B bacilliformis-თვის).

ბარტონელას სახეობები აინფიცირებს ერითროციტებს და იწვევს სისხლძარღვების პროლიფერაციას, რაც განაპირობებს ცხელების გახანგრძლივებას, ლიმფადენოპათიას და ჰეპატოსპლენომეგალიას.

ლაბორატორიული დიაგნოზი დგინდება კულტურის, სეროლოგიის ან ჰისტოპათოლოგიის გამოყენებით. ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში, გამოსადეგია სისხლისა და ქსოვილის ნიმუშების, მათ შორის გულის სარქველის, საკვლევი მოლეკულური მეთოდები, როგორიცაა პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია.

მკურნალობა დამოკიდებულია ბარტონელას სახეობებზე და კლინიკური გამოვლინების ტიპზე, მაგრამ ჩვეულებრივ ტარდება ანტიბიოტიკოთერაპია. ზოგიერთ შემთხვევაში (მაგ: კატის ნაკაწრის დაავადება), შესაძლოა დაგვჭირდეს ბიოფსია.

ადამიანის ბარტონელოზს იწვევს ბარტონელა, ფაკულტატური უჯრედშიდა ბაქტერიის გვარი. 1993 წლიდან აღმოჩენილია ბარტონელას 45 სახეობა, ზოგიერთი მათგანი იწვევს ადამიანის ინფექციებს.[1]Jacomo V, Kelly PJ, Raoult D. Natural history of Bartonella infections (an exception to Koch's postulate). Clin Diagn Lab Immunol. 2002 Jan;9(1):8-18. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC119901 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11777823?tool=bestpractice.com [2]Chomel BB, Boulouis HJ, Maruyama S, et al. Bartonella spp. in pets and effect on human health. Emerg Infect Dis. 2006 Mar;12(3):389-94. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3291446 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16704774?tool=bestpractice.com [3]Okaro U, Addisu A, Casanas B, et al. Bartonella species, an emerging cause of blood-culture-negative endocarditis. Clin Microbiol Rev. 2017 Jul;30(3):709-46. https://cmr.asm.org/content/30/3/709.long http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28490579?tool=bestpractice.com

სამი ყველაზე გავრცელებული ინფექცია, რომელიც აღწერილია ადამიანში, მოიცავს: კატის ნაკაწრის დაავადებას (B henselae); კერიონის დაავადებას (B bacilliformis), რომელიც მოიცავს ბაქტერემიის ფაზას (ოროიას ცხელება) და გამონაყრის ფაზას (verruga peruana ანუ პერუს მეჭეჭი); და სანგრის ცხელება (B quintana).[4]Anderson BE, Neuman MA. Bartonella spp. as emerging human pathogens. Clin Microbiol Rev. 1997 Apr;10(2):203-19. http://cmr.asm.org/cgi/reprint/10/2/203?view=long&pmid=9105751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9105751?tool=bestpractice.com [5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000 Mar;14(1):1-22;vii. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com

ბარტონელას სახეობის ბაქტერიები იწვევს უამრავ კლინიკურ სინდრომს, მათ შორის უცნობი ეტიოლოგიის გახანგრძლივებული ცხელება, ჰემატოლოგიური გამოვლინებები, ენცეფალიტი და ენცეფალოპათია, გენერალიზებული ლიმფადენოპათია, ღვიძლ-ელენთის დაავადება, რეტინოპათია, კულტურაზე უარყოფითი ენდოკარდიტი, ოსტეომიელიტი, ართრიტი, წარმონაქმნი შუასაყარში და პლევრიტი.[4]Anderson BE, Neuman MA. Bartonella spp. as emerging human pathogens. Clin Microbiol Rev. 1997 Apr;10(2):203-19. http://cmr.asm.org/cgi/reprint/10/2/203?view=long&pmid=9105751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9105751?tool=bestpractice.com [5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000 Mar;14(1):1-22;vii. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com

B henselae და B quintana ასევე იწვევს ბაცილარულ ანგიომატოზს იმუნოკომპრომისულ პირებში.[4]Anderson BE, Neuman MA. Bartonella spp. as emerging human pathogens. Clin Microbiol Rev. 1997 Apr;10(2):203-19. http://cmr.asm.org/cgi/reprint/10/2/203?view=long&pmid=9105751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9105751?tool=bestpractice.com [5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000 Mar;14(1):1-22;vii. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com

გვხვდება ბარტონელას სხვა სახეობებით (მაგ: B vinsonii, B elizabethae, B clarridgeae, B grahamii, B alsatica, B rochalimae, B washoensis, და B koehlerae) გამოწვეული ადამიანის ინფექციებიც, მაგრამ იშვიათად.[5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000 Mar;14(1):1-22;vii. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com [6]Brouqui P, Raoult D. Endocarditis due to rare and fastidious bacteria. Clin Microbiol Rev. 2001 Jan;14(1):177-207. http://cmr.asm.org/cgi/content/full/14/1/177?view=long&pmid=11148009 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11148009?tool=bestpractice.com [7]Daly JS, Worthington MG, Brenner DJ, et al. Rochalimaea elizabethae sp. nov. isolated from a patient with endocarditis. J Clin Microbiol. 1993 Apr;31(4):872-81. http://jcm.asm.org/cgi/reprint/31/4/872?view=long&pmid=7681847 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7681847?tool=bestpractice.com [8]Roux V, Eykyn SJ, Wyllie S, et al. Bartonella vinsonii subsp. berkhoffii as an agent of afebrile blood culture-negative endocarditis in a human. J Clin Microbiol. 2000 Apr;38(4):1698-700. http://jcm.asm.org/cgi/content/full/38/4/1698?view=long&pmid=10747175 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10747175?tool=bestpractice.com [9]Avidor B, Graidy M, Efrat G, et al. Bartonella koehlerae, a new cat-associated agent of culture-negative human endocarditis. J Clin Microbiol. 2004 Aug;42(8):3462-8. http://jcm.asm.org/cgi/content/full/42/8/3462?view=long&pmid=15297484 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15297484?tool=bestpractice.com [10]Rolain JM, Brouqui P, Koehler JE, et al. Recommendations for treatment of human infections caused by Bartonella species. Antimicrob Agents Chemother. 2004 Jun;48(6):1921-33. http://aac.asm.org/cgi/content/full/48/6/1921?view=long&pmid=15155180 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15155180?tool=bestpractice.com [11]Angelakis E, Lepidi H, Canel A, et al. Human case of Bartonella alsatica lymphadenitis. Emerg Infect Dis. 2008 Dec;14(12):1951-3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2634634 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19046532?tool=bestpractice.com

მიუხედავად იმისა, რომ ცხოველებშია გავრცელებული B vinsonii ქვესახეობა დადგენილია, რომ berkhoffii ადამიანის დაავადებებსაც იწვევს.[12]Breitschwerdt EB, Maggi RG, Lantos PM, et al. Bartonella vinsonii subsp. berkhoffii and Bartonella henselae bacteremia in a father and daughter with neurological disease. Parasit Vectors. 2010 Apr 8;3(1):29. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2859367 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20377863?tool=bestpractice.com B vinsonii ქვესახეობით გამოწვეული ინფექციები arupensis ადამიანებში იწვევს ცხელებით მიმდინარე დაავადებას და დაფიქსირდა საფრანგეთში, რუსეთში და ნეპალში, რაც მიუთითებს მათ ფართო გეოგრაფიულ გავრცელებაზე.[13]Bai Y, Kosoy MY, Diaz MH, et al. Bartonella vinsonii subsp. arupensis in humans, Thailand. Emerg Infect Dis. 2012 Jun;18(6):989-91. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3358162 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22607728?tool=bestpractice.com