ბარტონელას ინფექცია

ბაქტერია Bartonella-ს სხვადასხვა სახეობა ადამიანებში იწვევს მძიმე კლინიკურ სინდრომებს. ინფექციების უდიდესი ნაწილის გამომწვევია სამი ძირითადი პათოგენი: B henselae, B quintana, და B bacilliformis.

ზოგიერთი სახეობა მთელს მსოფლიოშია გავრცელებული (B henselae), ხოლო სხვები ლოკალიზებულია გეოგრაფიულად (B bacilliformis).

დაინფიცირებული ბუნებრივი მასპინძლიდან Bartonella-ს სახეობები მოწყვლად ადამიან მასპინძელს გადაეცემა პირდაპირი კონტაქტით (კატის ნაკბენი ან ნაფხაჭნი B henselae-თვის) ან გადამტანი მწერის მეშვეობით (ტანის ტკიპა B quintana, მოსკიტი B bacilliformis-თვის).

ბარტონელას სახეობები აინფიცირებს ერითროციტებს და იწვევს სისხლძარღვების პროლიფერაციას, რაც განაპირობებს ცხელების გახანგრძლივებას, ლიმფადენოპათიას და ჰეპატოსპლენომეგალიას.

ლაბორატორიული დიაგნოზი დგინდება კულტურის, სეროლოგიის ან ჰისტოპათოლოგიის გამოყენებით. ხელმისაწვდომობის შემთხვევაში, გამოსადეგია სისხლისა და ქსოვილის ნიმუშების, მათ შორის გულის სარქველის, საკვლევი მოლეკულური მეთოდები, როგორიცაა პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია.

მკურნალობა დამოკიდებულია ბარტონელას სახეობებზე და კლინიკური გამოვლინების ტიპზე, მაგრამ ჩვეულებრივ ტარდება ანტიბიოტიკოთერაპია. ზოგიერთ შემთხვევაში (მაგ: კატის ნაკაწრის დაავადება), შესაძლოა დაგვჭირდეს ბიოფსია.

ადამიანის ბარტონელოზს იწვევს ბარტონელა, ფაკულტატური უჯრედშიდა ბაქტერიის გვარი. 1993 წლიდან აღმოჩენილია ბარტონელას 45 სახეობა, ზოგიერთი მათგანი იწვევს ადამიანის ინფექციებს.[1]Jacomo V, Kelly PJ, Raoult D. Natural history of Bartonella infections (an exception to Koch's postulate). Clin Diagn Lab Immunol. 2002;9:8-18. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC119901/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11777823?tool=bestpractice.com [2]Chomel BB, Boulouis HJ, Maruyama S, et al. Bartonella spp. in pets and effect on human health. Emerg Infect Dis. 2006;12:389-394. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3291446/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16704774?tool=bestpractice.com [3]Okaro U, Addisu A, Casanas B, et al. Bartonella species, an emerging cause of blood-culture-negative endocarditis. Clin Microbiol Rev. 2017;30:709-746. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28490579?tool=bestpractice.com

სამი ყველაზე გავრცელებული ინფექცია, რომელიც აღწერილია ადამიანში, მოიცავს: კატის ნაკაწრის დაავადებას (B henselae); კერიონის დაავადებას (B bacilliformis), რომელიც მოიცავს ბაქტერემიის ფაზას (ოროიას ცხელება) და გამონაყრის ფაზას (verruga peruana ანუ პერუს მეჭეჭი); და სანგრის ცხელება (B quintana).[4]Anderson BE, Neuman MA. Bartonella spp. as emerging human pathogens. Clin Microbiol Rev. 1997;10:203-219. http://cmr.asm.org/cgi/reprint/10/2/203?view=long&pmid=9105751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9105751?tool=bestpractice.com [5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000;14:1-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com

ბარტონელას სახეობის ბაქტერიები იწვევს უამრავ კლინიკურ სინდრომს, მათ შორის უცნობი ეტიოლოგიის გახანგრძლივებული ცხელება, ჰემატოლოგიური გამოვლინებები, ენცეფალიტი და ენცეფალოპათია, გენერალიზებული ლიმფადენოპათია, ღვიძლ-ელენთის დაავადება, რეტინოპათია, კულტურაზე უარყოფითი ენდოკარდიტი, ოსტეომიელიტი, ართრიტი, წარმონაქმნი შუასაყარში და პლევრიტი.[4]Anderson BE, Neuman MA. Bartonella spp. as emerging human pathogens. Clin Microbiol Rev. 1997;10:203-219. http://cmr.asm.org/cgi/reprint/10/2/203?view=long&pmid=9105751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9105751?tool=bestpractice.com [5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000;14:1-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com

B henselae და B quintana ასევე იწვევს ბაცილურ ანგიომატოზს იმუნოკომპრომისულ პირებში.[4]Anderson BE, Neuman MA. Bartonella spp. as emerging human pathogens. Clin Microbiol Rev. 1997;10:203-219. http://cmr.asm.org/cgi/reprint/10/2/203?view=long&pmid=9105751 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9105751?tool=bestpractice.com [5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000;14:1-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com

გვხვდება ბარტონელას სხვა სახეობებით (მაგ: B vinsonii, B elizabethae, B clarridgeae, B grahamii, B alsatica, B rochalimae, B washoensis, და B koehlerae) გამოწვეული ადამიანის ინფექციებიც, მაგრამ იშვიათად.[5]Maguina C, Gotuzzo E. Bartonellosis. New and old. Infect Dis Clin North Am. 2000;14:1-22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10738670?tool=bestpractice.com [6]Brouqui P, Raoult D. Endocarditis due to rare and fastidious bacteria. Clin Microbiol Rev. 2001;14:177-207. http://cmr.asm.org/cgi/content/full/14/1/177?view=long&pmid=11148009 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11148009?tool=bestpractice.com [7]Daly JS, Worthington MG, Brenner DJ, et al. Rochalimaea elizabethae sp. nov. isolated from a patient with endocarditis. J Clin Microbiol. 1993;31:872-881. http://jcm.asm.org/cgi/reprint/31/4/872?view=long&pmid=7681847 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7681847?tool=bestpractice.com [8]Roux V, Eykyn SJ, Wyllie S, et al. Bartonella vinsonii subsp. berkhoffii as an agent of afebrile blood culture-negative endocarditis in a human. J Clin Microbiol. 2000;38:1698-1700. http://jcm.asm.org/cgi/content/full/38/4/1698?view=long&pmid=10747175 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10747175?tool=bestpractice.com [9]Avidor B, Graidy M, Efrat G, et al. Bartonella koehlerae, a new cat-associated agent of culture-negative human endocarditis. J Clin Microbiol. 2004;42:3462-3468. http://jcm.asm.org/cgi/content/full/42/8/3462?view=long&pmid=15297484 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15297484?tool=bestpractice.com [10]Rolain JM, Brouqui P, Koehler JE, et al. Recommendations for treatment of human infections caused by Bartonella species. Antimicrob Agents Chemother. 2004;48:1921-1933. http://aac.asm.org/cgi/content/full/48/6/1921?view=long&pmid=15155180 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15155180?tool=bestpractice.com [11]Angelakis E, Lepidi H, Canel A, et al. Human case of Bartonella alsatica lymphadenitis. Emerg Infect Dis. 2008;14:1951-1953. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2634634/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19046532?tool=bestpractice.com

მიუხედავად იმისა, რომ ცხოველებშია გავრცელებული B vinsonii ქვესახეობა დადგენილია, რომ berkhoffii ადამიანის დაავადებებსაც იწვევს.[12]Breitschwerdt EB, Maggi RG, Lantos PM, et al. Bartonella vinsonii subsp. berkhoffii and Bartonella henselae bacteremia in a father and daughter with neurological disease. Parasit Vectors. 2010;3:29. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2859367/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20377863?tool=bestpractice.com B vinsonii ქვესახეობით გამოწვეული ინფექციები arupensis ადამიანებში იწვევს ცხელებით მიმდინარე დაავადებას და დაფიქსირდა საფრანგეთში, რუსეთში და ნეპალში, რაც მიუთითებს მათ ფართო გეოგრაფიულ გავრცელებაზე.[13]Bai Y, Kosoy MY, Diaz MH, et al. Bartonella vinsonii subsp. arupensis in humans, Thailand. Emerg Infect Dis. 2012;18:989-991. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3358162/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22607728?tool=bestpractice.com