გრიპის ინფექცია

პირველადი პრევენცია

COVID-19 პანდემიის დროს რუტინული იმუნიზაციის შესახებ განახლებული გზამკვლევი იხილეთ ჩვენს მოდულში: "თანმხლები დაავადებების მართვა COVID-19-თან კონტექსტში".

გრიპის პირველადი პრევენციისთვის გამოიყენება გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინა.[38][39][40][41][42][43][44][45] [ ] [ ] [ ] საერთაშორისო გაიდლაინები განსხვავდება ვაქცინის სამიზნე ჯგუფებისთვის რეკომენდაციების კუთხით. 2020-2021 წლებისთვის გაერთიანებულ სამეფოში გრიპის ვაქცინაცია რეკომენდებულია 2-11 წლის ასაკის ყველა ბავშვისთვის, 65 წლის ან მასზე უფროსი ასაკის ყველა პირთათვის, 5 თვიდან 65 წლამდე ასაკის კლინიკური რისკის ჯგუფის (მაგ., სასუნთქი სისტემის, გულის, თირკმლის, ღვიძლის ან ნერვული სისტემის ქრონიკული დაავადება, დიაბეტი, იმუნოსუპრესია, სწავლის პრობლემები, სიმსუქნე) პაციენტებისთვის, ორსულთათვის, ინფექციისადმი მიდრეკილი პირების (მაგ., იმუნოკომპრომისული ინდივიდები, COVID-19-ის მძიმე ფორმის განვითარების რისკით) საოჯახო კონტაქტების, მომვლელების, ჯანმრთელობისა და სოციალური მუშაკების და პანსიონატების რეზიდენტებისთვის.[46] ამასთან, 2020 წლის დეკემბრიდან გაერთიანებულ სამეფოში 50-64 წლის ასაკის მოზრდილებს ასევე სთავაზობენ გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაციას. აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები (CDC) ამჟამად რეკომენდაციას უწევენ გრიპის ვაქცინას 6 წლის ასაკიდან ყველასთვის, ვაქცინაციაზე უკუჩვენების არარსებობის შემთხვევაში.[47] CDC: influenza (flu) external link opens in a new window 2020-2021 წლებისთვის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების იმუნიზაციის პრაქტიკის მრჩეველთა კომიტეტი (ACIP) რეკომენდაციას უწევს ნებისმიერ ლიცენზირებულ, ასაკთან შესაბამისი გრიპის ვაქცინის გამოყენებას, მათ შორის ცოცხალ ატენუირებულ (შესუსტებულ) ვაქცინას, როცა ეს ნაჩვენებია.[47] ამერიკის პედიატრიის აკადემიის (AAP) რეკომენდაციით ასევე შესაძლებელია ნებისმიერი ლიცენზირებული, ასაკთან შესაბამისი ვაქცინის გამოყენება ბავშვებში და უპირატესობა არ ენიჭება რომელიმე ერთ პროდუქტს ან ფორმულაციას (თუ არ არის უკუჩვენება).[14] ამჟამად ტარდება კვლევები მცირეწლოვან (6 თვემდე ასაკის) ჩვილებში გრიპის ვაქცინის გამოყენების თაობაზე.[48] 6 თვიდან 8 წლამდე ბავშვებს ოპტიმალური იმუნური პასუხისთვის ესაჭიროებათ გრიპის ვაქცინის ორი დოზა (კეთდება ≥4 კვირის ინტერვალით) ვაქცინაციის პირველი პერიოდის განმავლობაში.[47] იმუნიზაციის პრაქტიკის მრჩეველთა კომიტეტის (ACIP) რეკომენდაციით, თუ 6 თვიდან 8 წლამდე ასაკის ბავშვმა მიიღო სამვალენტიანი ან ოთხვალენტიანი ვაქცინის 2 დოზა და მეტი 4 ან მეტი კვირის ინტერვალით 2020 წლის 1 ივლისამდე, 2020-2021 წლებში საჭირო იქნება მისი მხოლოდ ერთი დოზა.[47] 9 წლის ასაკიდან ყოველწლიურად მხოლოდ ერთი დოზაა რეკომენდებული.[47] ორსულებში შეიძლება ნებისმიერი ლიცენზირებული, რეკომენდებული, ასაკთან შესაბამისი ინაქტივირებული ვაქცინის გაკეთება; არ უნდა გამოიყენოთ ცოცხალი შესუსტებული ვაქცინა.[47] გრიპის ვაქცინიაცია ორსულობის მიმდინარეობისას არ არის დაკავშირებული ნაყოფის ჰოსპიტალიზაციის ან სიკვდილობის რისკის მომატებასთან სიცოცხლის პირველი 6 თვის განმავლობაში.[49] მეტიც, ორსულებში გრიპის გამო ჰოსპიტალიზაციების პრევენციაა შესაძლებელი.[50] გარდა ამისა, გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია ორსულებში იწვევს ანტისხეულების ჩამოყალიბებას, რაც იცავს ჩვილებს სიცოცხლის პირველი თვეების განმავლობაში.[51] სხვა საერთაშორისო გაიდლაინებით რეკომენდებულია მაღალი რისკის ჯგუფების ვაქცინაცია. უნდა განიხილოთ და მიჰყვეთ ადგილობრივი გაიდლაინების რეკომენდაციებს.

2020-2021 წლის სეზონისთვის (ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში), ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) რეკომენდაციით, კვერცხზე დამზადებული კვადრივალენტური ვაქცინები უნდა შეიცავდეს A/გუანდუნი-მაონანი/SWL1536/2019 (H1N1)pdm09-ის მსგავს ვირუსს, A/ჰონგ კონგი/2671/2019 (H3N2)-ის მსგავს ვირუსს, B/ვაშინგტონი/02/2019 (B/ვიქტორიას ხაზის)-ის მსგავს ვირუსს და B/ფჰუკეტი/3073/2013 (B/იამაგატას ხაზის)-ის მსგავს ვირუსს. კვადრივალენტური უჯრედული ან რეკომბინანტული ვაქცინები უნდა შეიცავდეს A/ჰავაი/70/2019 (H1N1)pdm09-ის მსგავს ვირუსს, A/ჰონგ კონგი/2671/2019 (H3N2)-ის მსგავს ვირუსს, B/ვაშინგტონი/02/2019 (B/ვიქტორიას ხაზის)-ის მსგავს ვირუსს და B/ფუკეტი/3073/2013 (B/იამაგატას ხაზის)-ის მსგავს ვირუსს. B ტიპის გრიპის ტრივალენტური ვაქცინების კომპონენტი უნდა იყოს B/ვაშინგტონი/02/2019 (B/ვიქტორიას ხაზის)-ის მსგავი ვირუსი.[52]

აშშ-ში ამერიკის პედიატრიის აკადემიის (AAP) რეკომენდაციით კვერცხზე ნებისმიერი სიმძიმის ალერგიის დროს შეიძლება ან გრიპის ინაქტივირებული, ან ცოცხალი შესუსტებული ვაქცინის გამოყენება. ნებისმიერი ვაქცინის შეყვანასთან დაკავშირებული რეკომენდაციების გათვალისწინების გარდა, დამატებითი გაფრთხილების ზომების მიღება საჭირო არ არის.[14] იმუნიზაციის პრაქტიკის მრჩეველთა კომიტეტის რეკომენდაციებია:[47][53]

თუ ანამნეზში აღინიშნება ალერგია კვერცხზე, რაც გამოვლინდა კვერცხის მიღების შემდეგ ურტიკარიით, პაციენტმა შეიძლება მიიღოს გრიპის ვაქცინა (ნებისმიერი ლიცენზირებული, რეკომენდებული, ასაკთან შესაბამისი ვაქცინა).
თუ კვერცხზე დაფიქსირებული რეაქცია მოიცავს ანგიოედემას, სუნთქვის დარღვევას, თავბრუსხვევას ან განმეორებით ღებინებას, ან თუ კვერცხის მიღების ფონზე პაციენტს დასჭირდა ეპინეფრინი (ადრენალინი) ან სხვა გადაუდებელი სამედიცინო ჩარევა, გრიპზე აცრა (ნებისმიერი ლიცენზირებული, რეკომენდებული, ასაკთან შესაბამისი გრიპის ვაქცინით) შესაძლებელია. თუ ვაქცინა არ არის უჯრედულ კულტურაზე დამზადებული, ის უნდა გამოიყენებოდეს სტაციონარულ ან ამბულატორიულ პირობებში. ვაქცინა უნდა გააკეთოს მძიმე ალერგიული მდგომარეობების ამოცნობისა და მართვის გამოცდილების მქონე ექიმმა.
ის პაციენტები, ვისაც შეუძლიათ საკვებად მსუბუქად შემწვარი (მაგ., ათქვეფილი) ან მოხარშული კვერცხის მიღება რეაქციის გარეშე, ნაკლებად სავარაუდოა, იყვნენ ალერგიულები. კვერცხზე ალერგიის მქონე პირები შეიძლება უპრობლემოდ იღებდნენ გამომცხვარ პროდუქტებში (მაგ., პურსა ან ნამცხვარში) გამოყენებულ კვერცხს. კვერცხის შემცველი საკვებისადმი ტოლერანტობა არ გამორიცხავს კვერცხზე ალერგიის შესაძლებლობას. კვერცხზე ალერგია შეიძლება დადასტურდეს ანამნეზში კვერცხსა და მის შემცველ საკვებზე არასასურველი რეაქციების არსებობით, ასევე კანის სინჯით და/ან სისხლის ანალიზით IgE-თვის, კვერცხის ცილების საწინააღმდეგოდ.
თუ კვერცხზე ექსპოზიციის ანამნეზი უცნობია, მაგრამ საეჭვოა ალერგია წარსულში გაკეთებული ტესტირების გამო, ვაქცინაციამდე აუცილებელია კონსულტირება ალერგიული მდგომარეობების მართვის გამოცდილების მქონე ალერგოლოგთან.
ანამნეზში მძიმე ალერგიული რეაქცია გრიპის ვაქცინაზე, რეაქციაზე პასუხისმგებელი კომპონენტის მიუხედავად, უკუჩვენებაა შემდგომი ვაქცინაციისთვის.

ანამნეზში ალერგიის მიუხედავად, ყველა ვაქცინა უნდა გაკეთდეს ისეთ პირობებში, როცა ანაფილაქსიის სწრაფი ამოცნობისა და მკურნალობისათვის ხელმისაწვდომია სამედიცინო პერსონალი და შესაბამისი აღჭურვა.

იმუნიზაციის პრაქტიკის მრჩეველთა კომიტეტი (ACIP) არ უწევს რეკომენდაციას გრიპის ცოცხალი დასუსტებული ვაქცინის გამოყენებას შემდეგ ჯგუფებში:[54][55]

2 წლამდე ასაკის ბავშვებსა და 50 წლის ასაკიდან მოზრდილებში
2-17 წლის ასაკის ბავშვები, რომლებიც იღებენ ასპირინის ან სალიცილატის შემცველ მედიკამენტებს
2-4 წლის ასაკის ბავშვები, რომელთაც აქვთ ასთმა ან მსტვინავი სუნთქვის ანამნეზი ბოლო 12 თვის განმავლობაში
იმუნოკომპრომისული პაციენტები (ნებისმიერი მიზეზი)
ანატომიური ან ფუქნციური ასპლენიის მქონე პაციენტები
მძიმე იმუნოკომპრომისული პირების (რომელთაც ესაჭიროებათ მოვლა დაცულ გარემოში) ახლო კონტაქტები ან მათზე მზრუნველები
ორსულები
კრანიული კომუნიკაციების (თავზურგტვინის სითხის/ოროფარინგული) მქონე პირები
კოქლეარული იმპლანტების მქონე პირები
პაციენტები, რომელთაც ბოლო 48 საათის განმავლობაში მიიღეს ოსელტამივირი ან ზანამივირი, ბოლო 5 დღის განმავლობაში - პერამივირი, ან ბოლო 17 დღის მანძილზე მიიღეს ბალოქსავირი.

ვაქცინის ეფექტიანობა შეიძლება იცვლებოდეს მიმღების ასაკის, არსებული იმუნიტეტის და ვირუსის მოცირკულირე სპეციფიკური შტამების სწორი პროგნოზირების საფუძველზე.[40][41][42][43][56][57][58][59][60][61][62][63]

ვაქცინის ეფექტურობა ხანდაზმულებში:

გრიპთან დაკავშირებული სიკვდილობის უმეტესი ნაწილი ფიქსირდება ხანდაზმულებში (65 წლის და მასზე უფროსი ასაკის პირებში).[64][65][66] სისტემური მიმოხილვის თანახმად, ვაქცინაციის სარგებელი ბევრად უფრო აშკარა იყო ხანგრძლივი მოვლის დაწესებულებებში მცხოვრებ პირებში, ვიდრე იმ ჯანმრთელ ხანდაზმულებში, რომლებიც იმყოფებოდნენ ამ საზოგადოების გარეთ.[67] გაერთიანებულმა კოჰორტულმა კვლევამ, რომელიც მეტა-ანალიზის შემდეგ გამოქვეყნდა, აჩვენა სიკვდილობის მნიშვნელოვანი შემცირება აცრილ ხანდაზმულებში (1.0 %, შედარებით 1.6%-თან, რაც დაფიქსირდა არავაქცინირებულ ინდივიდებში).[65] არსებობს კავშირი ხანდაზმულებში სიკვდილობის მაჩვენებლის შემცირებასა და ყოველწლიურად ჩატარებულ ვაქცინაციას შორის.[68] ხანდაზმულებში შეიძლება სარგებლიანი იყოს მაღალი დოზით ვაქცინაცია და შუა სეზონზე ბუსტერ დოზის დაბალი ტიტრაცია.[69][70][71][72][73]
შესაძლებელია ნებისმიერი ლიცენზირებული, ასაკთან შესაბამისი ვაქცინის გამოყენება.[47]

გიენ-ბარეს სინდრომის რისკი:

გიენ-ბარეს სინდრომი პერიფერიული ნერვების მწვავე აუტოიმუნური დაავადებაა, რომელიც ვითარდება სენსიბილიზებულ ინდივიდებში ინფექციის გადატანის და იშვიათ შემთხვევებში იმუნიზაციის შემდეგ. აშშ-ში გიენ-ბარეს სინდრომის მომატებული რისკი დაკავშირებული იყო 1976 წელს ღორის გრიპის ვაქცინაციასთან (ღორის გრიპი A, H1N1 ქვეტიპი A/NJ/76).[74] ვაქცინის გვერდითი მოვლენების ანგარიშგების ეროვნულ სისტემაში (The national Vaccine Adverse Event Reporting System) აღრიცხული მონაცემების მიხედვით, გრიპის აცრის შემდეგ გიენ-ბარეს სინდრომის შემთხვევების რაოდენობა გაიზარდა 37-დან (1992-1993 წლებში) 74-მდე (1993-1994 წლებში). აღნიშნული შემთხვევების კვლევამ აჩვენა, რომ ორი სეზონისთვის ფარდობითი რისკის კორეგირებული მაჩვენებელი 1.7 მიუთითებდა ვაქცინირებულ 1 მილიონ ადამიანზე გიენ-ბარეს სინდრომის განვითარების 1 დამატებით შემთხვევაზე ოდნავ მეტს.[75] როგორც ჩანს, აღნიშნული რისკი ბევრად უფრო ნაკლებია, ვიდრე ბუნებრივი გრიპის ვირუსით ჯანმრთელობისთვის გამოწვეული საერთო რისკი.
გრიპის ვაქცინაციიდან 6 კვირაში გიენ-ბარეს სინდრომის განვითარების ფაქტი სიფრთხილისკენ მოგვიწოდებს, რადგან არსებობს გიენ-ბარეს სინდრომის განმეორებითი განვითარების რისკი. ამ შემთხვევებში გასათვალისწინებელია ვაქცინაციასთან დაკავშირებული რისკი და სარგებელი.[47]

მეორეული პრევენცია

ქიმიოპროფილაქტიკა შეიძლება განვიხილოთ მაღალი რისკის მქონე პაციენტებში, რომელთაც არ შეუძლიათ ვაქცინის მიღება უკუჩვენებების, ხელმისაწვდომობის პრობლემის ან ვაქცინის არაეფექტურობის გამო.[107][108] ნებისმიერი დაწესებულების, მაგალითად სამედიცინო მომსახურების მქონე ხანდაზმულთა სახლის რეზიდენტებს გრიპის ეპიდაფეთქების პირობებში, იმუნიზაციის სტატუსის მიუხედავად, უნდა ჩაუტარდეთ გრიპის საწინააღმდეგო ქიმიოპროფილაქტიკა.

ინფიცირებულ ინდივიდებთან ექსპოზიციის შემდგომი პროფილაქტიკის მიზნით ეფექტურია როგორც ოსელტამივირის, ისე ზანამივირის ადრეულ ეტაპზე მიღება. [ ] ერთმა მეტაანალიზმა აჩვენა, რომ პროფილაქტიკის მიზნით გამოყენებულ ოსელტამივირს შეუძლია შეამციროს საყოფაცხოვრებო პირობებში სიმპტომური გრიპის გავრცელება.[119]

ბალოქსავირ მარბოქსილი ამჟამად დამტკიცებულია აშშ-ში გრიპის ექსპოზიციის შემდგომი პროფილაქტიკისთვის 12 წლის და მასზე უფროსი ასაკის ინდივიდებისთვის, გრიპის მქონე პაციენტთან კონტაქტის შემდეგ. ერთი რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევის მიხედვით, ბალოქსავირის ერთჯერადი დოზა ეფექტური იყო გრიპის პრევენციისთვის გრიპის მქონე პაციენტების საოჯახო კონტაქტებში.[128]

ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს წესებს