მიდგომა
COVID-19 პანდემიის ფონზე თანმხლები დაავადებების დიაგნოსტირების და მართვის შესახებ განახლებული ინფორმაცია იხილეთ ჩვენს მოდულში "თანმხლები დაავადებების მართვა COVID-19 პანდემიის ფონზე".
ინსულინის დროული მიწოდება ტიპი 1 დიაბეტის მართვის დროს საკვანძოა სიცოცხლის შესანარჩუნებლად, ვინაიდან ის უზრუნველყოფს სიცოცხლისთვის პოტენციურად საშიში მდგომარეობის, დიაბეტური კეტოაციდოზის პრევენციას. იხილეთ ჩვენი თემა "დიაბეტური კეტოაციდოზი".
ინსულინით მკურნალობის მოგვინებითი მიზანია ქრონიკული გართულებების პრევენცია, სისხლში გლიკემიის ნორმასთან რაც შეიძლება ახლოს შენარჩუნების გზისთ. ზოგადად, გლიკოზირებული ჰემოგლობინის განსაზღვრის მიზანია დადგინდეს მკურნალობის აგრესიულობა, რაც თავის მხრივ, ინდივიდუალურია.
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი გვირჩევს, რომ HbA1c უნდა იყოს <48 მმოლ/მოლ (6.5%).[34][36]
ნაკლებად მკაცრი სამიზნე დონე შეიძლება განისაზღვროს პაციენტთა ზოგიერთი ჯგუფისთვის, მათ შორის მცირეწლოვანი ბავშვებისთვის, ხანდაზმულებისთვის, მძიმე ჰიპოგლიკემიის ანამნეზის მქონე პირებისათვის, შეზღუდული მოსალოდნელი სიცოცხლის ხანგრძლივობის, შორს წასული მიკროსისხლძარღვოვანი ან მაკროსისხლძარღვოვანი გართულებების ან თანმხლები დაავადებების მქონე პაციენტებისთვის.[45]
თუ პაციენტი არის ბავშვი ან ახალგაზრდა, იცოდეთ, რომ მკაცრი სამიზნე მაჩვენებლის დაწესებამ შეიძლება გამოიწვიოს ემოციური დისტრესი და/ან კონფლიქტი ოჯახის წევრებთან ან მზრუნველებთან და შესაძლოა დაგჭირდეთ კომპრომისულ სამიზნეზე შეთანხმება.[34]
თუ პაციენტი ზრდასრულია, შეათანხმეთ HbA1c-ის ინდივიდუალური სამიზნე მათთან ერთად, ისეთი ფაქტორების გათვალისწინებით, როგორიცაა მისი ყოველდღიური აქტივობა, მისწრაფებები, გართულებების ალბათობა, თანმხლები დაავადებები, პროფესია და ჰიპოგლიკემიის ისტორია.[36]
გაზომეთ HbA1c დონე, სულ მცირე:
ყოველ 3 თვეში ერთხელ 18 წლამდე ასაკის ბავშვებში და მოზარდებში[34]
ყოველ 3-დან 6 თვემდე მოზრდილებში.[34]
ტიპი 1 დიაბეტის დროს გლუკოზას ოპტიმალური დონის მისაღწევად საჭიროა ფოკუსირება კვებაზე, ფიზიკურ დატვირთვასა და ინსულინოთერაპიაზე. სამივე კომპონენტი უნდა იყოს კოორდინირებული, სიმპტომების და გართულებების რისკის მინიმიზაციის მიზნით. სისხლში გლუკოზას თვითმონიტორინგი (SMBG) არის თვითმკურნალობის ძირითადი კომპონენტი.
გლუკოზას მონიტორინგი ბავშვებში
ურჩიეთ ბავშვებს (და/ან მათ ოჯახის წევრებს ან მზრუნველებს) ყოველდღიურად ჩაატარონ კაპილარული სისხლის გლუკოზას მინიმუმ ხუთი ტესტი.[34]
უფრო ხშირი ტესტირება იქნება საჭირო უსაფრთხო ფიზიკური დატვირთვის მხარდასაჭერად და პერიოდული ავადმყოფობის დროს.
ბავშვებში და 18 წლამდე ახალგაზრდებში სამიზნე უნდა იყოს:[34]
გაღვიძებისას: უზმოდ პლაზმური გლუკოზის დონე 4-7 მმოლ/ლ (72-126 მგ/დლ)
ჭამამდე დღის სხვა დროს: პლაზმაში გლუკოზას დონე 4-7 მმოლ/ლ (72-126 მგ/დლ)
ჭამის შემდეგ: პლაზმური გლუკოზას დონე 5-9 მმოლ/ლ (90-162 მგ/დლ)
მანქანის მართვისას: პლაზმაში გლუკოზის დონე მინიმუმ 5 მმოლ/ლ (90 მგ/დლ).[48]
უზრუნველყავით ბავშვი და ახალგაზრდა გლუკოზას რეალური დროის მუდმივი მონიტორით, რომელსაც აქვს სიგნალიზაციის ფუნქცია, თუ მათ აღენიშნებათ ჩამოთვლილთაგან რომელიმე:[34]
ხშირი მძიმე ჰიპოგლიკემია
ცნობიერების ჰიპოგლიკემიური დაქვეითება, რომელიც დაკავშირებულია არასასურველ შედეგებთან (მაგ., კრუნჩხვები ან შფოთვა)
ჰიპოგლიკემიის სიმპტომების ამოცნობის ან კომუნიკაციის შეუძლებლობა (მაგ. კოგნიტური ან ნევროლოგიური დარღვევების გამო).
განიხილეთ გლუკოზას რეალური დროის მუდმივი მონიტორინგი შემდეგი ჯგუფებისთვის:[34]
ახალშობილები, ჩვილები და სკოლამდელი ასაკის ბავშვები
ბავშვები და ახალგაზრდები, რომლებიც მონაწილეობენ ძლიერი ფიზიკური დატვირთვის აქტივობაში (მაგ., სპორტი ეროვნულ დონეზე)
ბავშვები და ახალგაზრდები, რომელთაც აქვთ თანმხლები დაავადებები (მაგ. ანორექსია) ან რომლებიც იტარებენ მკურნალობას, რამაც შეიძლება გაართულოს სისხლში გლუკოზას კონტროლი (მაგ. კორტიკოსტეროიდები).
გლუკოზას მონიტორინგი არაორსულ მოზრდილებში
ასწავლეთ პაციენტს თვითმონიტორინგის უნარები დიაგნოსტიკისა და ინსულინოთერაპიის დაწყების დროს. გადახედეთ მათთთან ერთად ამ უნარებს წელიწადში ერთხელ მაინც. მოიცავით ინფორმაცია შემდეგ საკითხებზე:[36]
როგორ გავზომოთ სისხლში გლუკოზა
როგორ ხდება შედეგების ინტერპრეტაცია
რა უნდა მოვიმოქმედოთ.
მხარი დაუჭირეთ ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ მოზრდილებში სისხლში გლუკოზას სულ მცირე დღეში 4-ჯერ შემოწმებას.[36] გაზარდეთ გლუკოზას გაზომვა დღეში 10-მდე, თუ აღინიშნება რომელიმე ქვემოთ ჩამოთვლილიდან:[36]
პაციენტთან შეთანხმებული HbA1c სამიზნე მაჩვენებელი არ არის მიღწეული
ჰიპოგლიკემიის ეპიზოდების სიხშირე იზრდება
არსებობს ამის კანონიერი მოთხოვნა (მაგ., მანქანის მართვამდე)
სანამ პაციენტი ავად არის
სპორტული აქტივობის წინ, დროს და მის შემდეგ
ორსულობის დაგეგმვისას, ორსულობის დროს და ძუძუთი კვების დროს
თუ არსებობს რაიმე სხვა მიზეზი, რის გამოც სისხლში გლუკოზას დონე 4-ზე მეტჯერ გაზომოთ დღეში (მაგ., ჰიპოგლიკემიის შესახებ ინფორმირებულობის ნაკლებობა; მაღალი რისკის აქტივობები).
გაითვალისწინეთ, რომ დამატებითი ტესტირება (დღეში 10-ზე მეტჯერ) შეიძლება იყოს მითითებული:[36]
თუ პაციენტს აქვს დაქვეითებული ცნობიერება ჰიპოგლიკემიის შესახებ
დამოკიდებულია პაციენტის ცხოვრების წესზე (მაგ., მანქანის ტარება დიდი ხნის განმავლობაში ან მაღალი რისკის შემცველი პროფესიული საქმიანობა).
პრაქტიკაში, ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებული მოზრდილების უმეტესობა, სავარაუდოდ, ამოწმებს სისხლში გლუკოზას 4-დან 10-ჯერ დღეში.
ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ ზრდასრულებს ურჩეთ, სამიზნედ დაისახონ:[36]
გაღვიძებისას: უზმოდ პლაზმური გლუკოზას დონე 5-7 მმოლ/ლ (90-126 მგ/დლ)
ჭამამდე დღის სხვა დროს: პლაზმაში გლუკოზას დონე 4-7 მმოლ/ლ (72-126 მგ/დლ)
ჭამის შემდეგ: პლაზმური გლუკოზას დონე 5-9 მმოლ/ლ (90-162 მგ/დლ) ჭამიდან სულ მცირე 90 წუთის შემდეგ.
ძილის წინ: გლუკოზას პერსონალიზებული პლაზმური დონე, რომელიც ითვალისწინებს მათი ბოლო ჭამის დროს და მასთან დაკავშირებული ინსულინის დოზას და შეესაბამება გლუკოზას უზმოდ რეკომენდებულ დონეს გაღვიძებისას.
თუ პაციენტი მართავს მანქანას, დარწმუნდით, რომ იგი გაცნობილია შესაბამის ადგილობრივ რჩევებს პლაზმაში გლუკოზას დონის შესახებ. დიდ ბრიტანეთში, მძღოლთა და სატრანსპორტო საშუალებების ლიცენზირების სააგენტო გვირჩევს, რომ ავტომობილის მართვამდე მიღწეული იყოს მინიმუმ 5 მმოლ/ლ (90 მგ/დლ) სამიზნე.[48]
დიაბეტი ტიპი 1-ით დაავადებულ ზოგიერთ ზრდასრულ ადამიანს შეიძლება დასჭირდეს გლუკოზას რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგი (CGM). რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგი, რომელსაც პაციენტი რეგულარულად ატარებს, შესაძლოა დაგვეხმაროს გლიკემიური კონტროლის გაუმჯობესებაში.[49][50][51] გლუკოზას სენსორები, რომლებიც გამოიყენება რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტ მონიტორინგში, არ არის საიმედო გლუკოზას დაბალი კონცენტრაციის დროს და ამგვარად, არ ხსნის თითიდან სისხლში გლუკოზის განსაზღვრის აუცილებლობას. ეს სისტემები ამჟამად შემდგომ სრულყოფას გადიან.[52] რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგი აგრეთვე ნაკლებად ზუსტია, ვიდრე ტრადიციული კაპილარული სისხლის გლუკოზას მონიტორინგის მეთოდები, თუმცა, უზრუნველყოფს ინფორმაციას გლუკოზას დონის დინამიკის შესახებ, აცნობებს პაციენტებს ჰიპო ან ჰიპერგლიკემიის თაობაზე და ამცირებს ჰიპოგლიკემიის ეპიზოდებს.[53][54]
ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგის განხილვას, თუ რომელიმე ქვემოთ ჩამოთვლილი აღინიშნება ოპტიმიზებული ინსულინოთერაპიისა და სისხლში გლუკოზას ჩვეულებრივი თვითკონტროლის მიუხედავად, იმ პირობით, რომ რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგი ექვემდებარება ცენტრის ზედამხედველობას, შესაბამისი გამოცდილების მქონე მედპერსონალით და პაციენტს შეუძლია მოწყობილობის გამოყენება დროის სულმ ცირე 70%-ის განმავლობაში და მისი კალიბრაცია საჭიროებისამებრ:[36]
მკაფიოდ თავიდან აცილებადი გამომწვევი მიზეზის გარეშე განვითარებული მძიმე ჰიპოგლიკემიის წელიწადში ერთზე მეტი ეპიზოდი
ჰიპოგლიკემიის შესახებ ცოდნის სრული დაკარგვა
ხშირი (კვირაში ორ ეპიზოდზე მეტი) უსიმპტომო ჰიპოგლიკემია, რომელიც იწვევს ყოველდღიურ საქმიანობაში პრობლემებს
ჰიპოგლიკემიის უკიდურესი შიში
ჰიპერგლიკემია (HbA1c დონე 75 მმოლ/მოლ [9%] ან მეტი), რომელიც გრძელდება დღეში მინიმუმ 10-ჯერ ტესტირების მიუხედავად. გააგრძელეთ რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგი მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ HbA1c შეიძლება შენარჩუნდეს 53 მმოლ/მოლზე (7%) ან მის ქვემოთ და/ან დაფიქსირდა HbA1c-ის დაცემა 27 მმოლ/მოლ-ით (2.5%) ან მეტით.
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი განიხილავს გაიდლაინებს, რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგის დასაშვებობის კრიტერიუმების გაფართოების მიზნით, რათა მოიცვას სუბოტიმალური გლიკემიური კონტროლის მქონე პაციენტები.[36]
ავად ყოფნის დღის წესები
მიეცით პაციენტს მკაფიო და ინდივიდუალური ზეპირი და წერილობითი რჩევები („ავადმყოფობის წესები“), თუ როგორ უნდა შეცვალოს მკურნალობა თანმხლები ავადობის დროს.[36][34] დაავადების ეს გეგმა უნდა მოიცავდეს:
სისხლში გლუკოზას მონიტორინგს
სისხლის კეტონების მონიტორინგს და ინტერპრეტაციას (იხ. ქვემოთ)
ინსულინის რეჟიმის კორექტირებას
საკვებისა და სასმლის მიღების ადაპტაციას
თუ როგორ მოითხოვოს პაციენტმა დამატებითი რჩევები.
კეტონის მონიტორინგი
კეტონის მონიტორინგი მართვის დამატებითი ასპექტია. ინსულინის არასაკმარისმა რაოდენობამ შეიძლება გამოიწვიოს კოეტონის დონის მატება, რამაც, მკურნალობის გარეშე, შეიძლება გამოიწვიოს პროგრესირებადი დეჰიდრატაცია და დიაბეტური კეტოაციდოზი (DKA). დიაბეტური კეტოაციდოზი არის სიცოცხლისთვის საშიში გართულება. იხილეთ ჩვენი თემა "დიაბეტური კეტოაციდოზი".
დიაბეტური კეტოაციდოზის რისკი იზრდება, თუ პაციენტს აქვს დაავადება (მაგ., გრიპი ან საშარდე გზების ინფექცია) ან გამოტოვებს ინსულინის რამდენიმე დოზას.
შესთავაზეთ დიაბეტი ტიპი 1-ის მქონე ბავშვებსა და ახალგაზრდებს სისხლის კეტონის ტესტირების ჯოხები და მზომი. ურჩიეთ პაციენტს (და/ან მათ ოჯახის წევრებს ან მომვლელებს) კეტონემიის ტესტირება, თუ ისინი ავად არიან ან აქვთ ჰიპერგლიკემია.[34]
განიხილეთ კეტონის მონიტორინგი (სისხლში ან შარდში), როგორც ზრდასრულთა „ავადმყოფობის წესების“ ნაწილი, რათა ხელი შეუწყოთ ჰიპერგლიკემიის ეპიზოდის თვითმართვას.[36]
კვება და ვარჯიში
დაეხმარეთ პაციენტს (და მათი ოჯახის წევრებს ან მომვლელებს, საჭიროებისამებრ) განავითარონ კარგი ცოდნა კვების შესახებ და როგორ მოქმედებს ეს მათ დიაბეტზე.[34][36]
არ არსებობს სტანდარტული კვებითი რეკომენდაციები, რომლებიც ყველა დიაბეტიანი პირისტვის იქნება შესაფერისი.[45]
ინდივიდუალიზებული კვების რეკომენდაციები უნდა ეფუძნებოდეს პერსონალურ და კულტურულ პრიორიტეტებს, სამეიდიცინო განათლებასა და გათვლებს, ჯანსაღ საკვებთან წვდომას, სურვილსა და უნარს, რომ შეიცვალოს ქცევები, ასევე - ბარიერები.
კვების რეკომენდაციები უნდა შეიცვალოს ისე, რომ გავითვალისწინოთ: ჭარბი წონა და სიმსუქნე, წონითი დეფიციტი, კვების დარღვევა, ჰიპერტენზია და თირკმელების უკმარისობა.[36]
ყველა დიაბეტიანი პაციენტი უნდა იტარებდეს ინდივიდუალურ სამედიცინო კვებით თერაპიას, რომელიც უნდა მიაწოდოს რეგისტრირებულმა დიეტოლოგმა, რომელიც გამოცდილია დიაბეტით დაავადებული პაციენტებისთვის ამ ტიპის თერაპიის მიწოდებაში.[55]
ნახშირწყლების დათვლამ (ინსულინის დოზის კორექტირებით ინსულინის/ნახშირწყლების თანაფარდობის მიხედვით) ან ნახშირწყლების თანმიმდევრულმა მიღებამ დროისა და რაოდენობის მიხედვით შეიძლება გააუმჯობესოს გლიკემიური კონტროლი. ჯანდაცვის და სამედიცინო დახმარების დახელოვნების ეროვნული ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს დაბალი გლიკემიური ინდექსის კვებას ბავშვებსა და ახალგაზრდებში, სისხლში გლუკოზის კონტროლის გასაუმჯობესებლად, მაგრამ არ გირჩევთ ამ მიდგომას მოზრდილებში.[36][34] სწრაფად მოქმედმა ინსულინმა შესაძლებელია საკვების მიღების დრო ნაკლებად მნიშვნელოვანი გახადოს, ვიდრე წარსულში იყო.
წაახალისეთ პაციენტი რეგულარულად დაიტვირთოს ფიზიკურად.
ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ პაციენტებს უსაფრთხოდ შეუძლიათ ვარჯიში და გლუკოზას დონის მართვა.[39][56][57] გაითვალისწინეთ, რომ პრაქტიკაში ბევრი პაციენტისთვის ვარჯიში რთულია, განსაკუთრებით ინტენსიური ვარჯიში, რომელიც ზრდის დისგლიკემიის რისკს.[57] ამიტომ პაციენტს დასჭირდება ხელმისაწვდომობა უწყვეტ მხარდაჭერაზე, განათლებაზე და სპეციალისტთა რჩევებზე, რაც დაეხმარება ყოველდღიურ ფიზიკური დატვირთვაში.
ფიზიკური დატვირთვის წინ ნახშიწყლებისა და ინსულინის დოზა ეფექტურად შეიძლება დაკორექტირდეს, რათა თავიდან ავიცილოთ ჰიპოგლიკემია ვარჯიშისა და სპორტული აქტივობის დროს.[58]
ვარჯიშიდან 24 საათში შეიძლება განვითარდეს ჰიპოგლიკემია, რაც მოითხოვს ვარჯიშის დღეებში ინსულინის დოზის შემცირებას. ვარჯიშის დაწყებამდე ადამიანმა უნდა მიიღოს ნახშირწყლოვანი წასახემსებელი (10-20გ), თუ სისხლში შაქრის დონე <5,0 მმოლ/ლ (<90 მგ/დლ).[57]
მომდევნო მონაცემები უნდა შეფასდეს ფიზიკური დატვირთვის პროგრამის დაწყებამდე: ასაკი; ფიზიკური მდგომარეობა; არტერიული წნევა; და ავტონომიური ნეიროპათიის ან პერიოფერიული ნეიროპათიის, პრეპროლიფერაციული ან პროლიფერაციული რეტინოპათიის ან მაკულას შეშუპების არსებობა ან არარსებობა; ძალოსნური ვარჯიში შესაძლოა უკუნაჩვენები იყოს პროლიფერაციული ან მძიმე ფორმის პრეპროლიფერაციული დიაბეტური რეტინოპათიის დროს. მძიმე პერიფერიული ნეიროპათიის დროს პაციენტებს შესაძლოა ვურჩიოთ ისეთი ვარჯიშები, რომლებიც სიმძიმეების აწევას არ მოითხოვს.
ყურადღებითციყავით ნეიროგენული ბულემიის, ნერვული ანორექსიის და კვების დარღვევის მიმართ პაციენტებში ტიპი 1 დიაბეტით, რომელთაც აქვთ:[36]
ჭარბი შფოთვა სხეულის ფორმასა და წონაზე
დაბალი BMI
ჰიპოგლიკემია
სისხლში გლუკოზას არაოპტიმალური კონტროლი.
განიხილეთ ადრეული (ან საჭიროების შემთხვევაში, გადაუდებელი) მიმართვა კვებითი აშლილობის ადგილობრივ სერვისებზე ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებული პაციენტებისთვის, რომელთაც აქვთ კვების დარღვევა.[36]
ინსულინის დაწყება
ინტენსიური ინსულინოთერაპია უნდა დავიწყოთ, დიაგნოზის დასმის შემდეგ, როგორც კი შესაძლებელი იქნება.[59] ძველი სქემებისგან განსხვავებით, როცა გამოიყენებოდა ინსულინის არაფიზიოლოგიური დოზირება, ინტენსიური მკურნალობის მიზანია ფიზიოლოგიური ინსულინის გამოყოფის იმიტაცია, საბაზისო ინსულინისა და ჭამის დროს დარტყმითი დოზის კომბინაციით. ინტენსიური თერაპიის უზრუნველყოფა შესაძლებელია ინსულინის ტუმბოთი და ყოველდღიური მრავლობითი ინექციებით (MDI).[60]
[ 
]
იხილეთ რეჟიმები ქვემოთ.
ინსულინის დოზირება
ზრდასრულებში ინსულინის საწყისი დღიური დოზა შესაძლოა იყოს 0.2 - 0.4 ერთეული/კგ/დღეში. ბავშვებში საწყისი დღიური დოზა არის 0.5 - 1 ერთეული/კგ/დღეში, ხოლო მომწიფების პერიოდში ინსულინზე მოთხოვნილება შესაძლოა გაიზარდოს 1.5 ერთეულამდე/კგ/დღეში. ხშირად ტიპი 1 დიაბეტი დაავადებულ პაციენტებში ინსულინის დაწყებისას ვითარდება ე.წ. "თაფლობის პერიოდი", რომლის დროსაც შესაძლოა საჭირო იყოს დღეში უფრო ნაკლები ერთეულის გამოყენება. ზოგადად, მთლიანი დოზის ნახევარი მიიღება ბაზალური ინსულინის სახით და ნახევარი ბოლუს დოზის სახით.[45] ბოლუსის დოზა იყოფა და მიიღება ჭამის წინ. ბაზალური დოზის დრო განსხვავდება პაციენტის ინდივიდუალური მოთხოვნებისა და გამოყენებული ინსულინის ტიპის მიხედვით (მაგ., ინსულინის დეტემირი ჩვეულებრივ მიიღება დღეში ერთხელ ან ორჯერ, პაციენტის საჭიროებიდან გამომდინარე, ინსულინ გლარჯინი და ინსულინ დეგლუდეკი ჩვეულებრივ ინიშნება დღეში ერთხელ, დღის ნებისმიერ დრო, სასურველია ყოველდღე ერთსა და იმავე დროს). მიღების დრო შეიძლება განსხვავდებოდეს; შეამოწმეთ თქვენი ადგილობრივი გაიდლაინები დამატებითი ინფორმაციისთვის. პაციენტებს ესაჭიროებათ სისხლში გლუკოზას თვითმონიტორინგი. ზრდასრულებში ინსულინის დოზები შესაძლოა დაკორექტირდეს ყოველ 2-3 დღეში სამიძნე გლუკოზას შესანარჩუნებლად. წაახალისეთ ბავშვები და ახალგაზრდები, რომლებიც ყოველდღიურად იღებენ ინსულინის მრავალჯერად ინექციებს, დაარეგულირონ ინსულინის დოზა, საჭიროების შემთხვევაში, სისხლში გლუკოზის ყოველი გაზომვის შემდეგ.[34]
HbA1c სამიზნედ 48 მმოლ/მოლ (6.5%) ან უფრო დაბალი დონის შესანარჩუნებლად, დიაბეტი ტიპი 1-ით დაავადებულ მოზრდილებს ურჩიეთ სამიზნედ აიღონ:[36]
გაღვიძებისას: უზმოდ პლაზმური გლუკოზას დონე 5-7 მმოლ/ლ (90-126 მგ/დლ)
ჭამამდე დღის სხვა დროს: პლაზმაში გლუკოზას დონე 4-7 მმოლ/ლ (72-126 მგ/დლ)
ჭამის შემდეგ: პლაზმური გლუკოზას დონე 5-9 მმოლ/ლ (90-162 მგ/დლ) ჭამიდან სულ მცირე 90 წუთის შემდეგ.
ძილის წინ: გლუკოზას პერსონალიზებული პლაზმური დონე, რომელიც ითვალისწინებს მათი ბოლო ჭამის დროს და მასთან დაკავშირებული ინსულინის დოზას და შეესაბამება გლუკოზას უზმოდ რეკომენდებულ დონეს გაღვიძებისას.
ბავშვებში და 18 წლამდე ახალგაზრდებში სამიზნე უნდა იყოს:[34]
გაღვიძებისას: უზმოდ პლაზმური გლუკოზის დონე 4-7 მმოლ/ლ (72-126 მგ/დლ)
ჭამამდე დღის სხვა დროს: პლაზმაში გლუკოზას დონე 4-7 მმოლ/ლ (72-126 მგ/დლ)
ჭამის შემდეგ: პლაზმური გლუკოზას დონე 5-9 მმოლ/ლ (90-162 მგ/დლ).
თუ პაციენტი მართავს მანქანას, დარწმუნდით, რომ იგი გაცნობილია შესაბამის ადგილობრივ რჩევებს პლაზმაში გლუკოზას დონის შესახებ. დიდ ბრიტანეთში, მძღოლთა და სატრანსპორტო საშუალებების ლიცენზირების სააგენტო გვირჩევს, რომ ავტომობილის მართვამდე მიღწეული იყოს მინიმუმ 5 მმოლ/ლ (90 მგ/დლ) სამიზნე.[48]
მარტივი მიდგომა ჭამის დროს ინსულინის მოთხოვნილების დასაფარად არის დოზათა დიაპაზონის შეთავაზება, როგორიცაა 4 ერთეული მსუბუქი საკვებისთვის, 6 ერთეული საშუალო რაოდენობის საკვებისთვის და 8 ერთეული დიდი ოდენობის საკვებისთვის. საკვები ნახშირწყლების უფრო მეტი მოქნილობისთვის ჭამის წინ მისაღები ინსულინი შესაძლოა გამოითვალოს საკვებში ნახშირწყლების შემცველობისა და პაციენტის ინდივიდუალური ინსულინ-ნახშირწყლების თანაფარდობის მიხედვით. ონლაინ სტრუქტურიზებულ განათლების პროგრამებს შეუძლია დაეხმაროს პაციენტებს ამ სტრატეგიებით - იხილეთ სტრუქტურირებული განათლება ქვემოთ.
შეამოწმეთ თქვენი ადგილობრივი პროტოკოლი ინსულინი-ნახშირწყლების რეკომენდებული თანაფარდობისთვის. დიდ ბრიტანეთში მოზრდილების უმეტესობას ურჩევენ, დაიწყონ ჭამის შემდეგ ინსულინის 1 ერთეულის გამოყენებით ყოველ 10 გ ნახშირწყალზე საკვებში, თუმცა უფრო კონსერვატიულ მიდგომას (მაგ., 1 ერთეული 15გრ ნახშირწყალზე) მეტად იყენებენ ზოგიერთ სხვა ქვეყანაში.[61] პაციენტებმა შესაძლოა გამოიყენონ შეფუთვაზე ნაჩვენები ნახშირწყლების შემცველობა იმის გამოსათვლელად, თუ რამდენი გრამი ნახშირწყალია მათ საკვებში, თუმცა სასურველია ამ დროს დიეტოლოგის ან დიაბეტის სტრუქტურიზებული განათლების პროგრამის დახმარება.[36] კვების დღიურის დახმარებით და საკვების მიღებიდან 2 საათში გლუკოზას განსაზღვრით შესაძლებელია ინსულინ-ნახშირწყლების თანაფარდობის დაკორექტირება. კორექტირებული (მორგებული) დოზა შესაძლებელია დაემატოს ინსულინის დარტყმით დოზას ჭამამდე, გლუკოზას დონის მიხედვით. დოზა ასევე შეიძლება გამოითვალოს პაციენტის ინსულინის მთლიანი დღიური დოზის გამოყენებით, თუ საკვების მიღება სტაბილურია. კორექტირებული დოზა შესაძლებელია დაემატოს პაციენტის საკვების მიღების დროს ინსულინის მოთხოვნილებას (საკვების ზოგადი ზომის ან ნახშირწყლების გამოთვლის მხიედვით) და შესაძლებელია მივცეთ როგორც ტოტალური ბოლუს დოზა.
რეჟიმები
შესთავაზეთ პაციენტს, იქნება ეს ზრდასრული თუ ბავშვი, მრავალჯერადი დღიური საინექციო ბაზალურ-ბოლუსური ინსულინის რეჟიმი დიაგნოზის მომენტიდან.[36][34] ახლადდიაგნოსტირებულ დიაბეტი ტიპი 1-ის შემთხვევაში, არ შესთავაზოთ დღეში ორჯერ შერეული, მხოლოდ ბაზალური ან მხოლოდ ბოლუსური ინსულსინის სქემები.[36]
ხანგრძლივი მოქმედების ინსულინის (ინსულინის დეტემირი, დეგლუდეკი ან გლარჯინი) კომბინაციის გამოყენებით ბაზალური დოზირებისთვის და სწრაფი მოქმედების ინსულინის (ინსულინი ლისპრო, ასპარტი ან გლულიზინი) ბოლუსური დოზირებისას, მრავალჯერადი დღიური ინექციის სქემები შეიძლება შეიქმნას ექიმისა და პაციენტის პრიორიტეტებზე დაყრდნობით. და შეცვლილია გლუკოზას მონიტორინგის მონაცემებზე დაყრდნობით. დიდ ბრიტანეთში ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი ზრდასრულებს ურჩევს:[36]
ბაზალური ინსულინის თერაპია:
შესთავაზეთ დღეში ორჯერ ინსულინის დეტემირი, ან შემდეგი ალტერნატივებიდან ერთ-ერთი:
ინსულინის რეჟიმი, რომელსაც პაციენტი იყენებს და აკმაყოფილებს მკურნალობის შეთანხმებულ მიზნებს
დღეში ერთხელ ინსულინის გლარჯინი, თუ პაციენტს აქვს ინსულინის დეტემირის აუტანლობა ან მკაფიო უპირატესობას ანიჭებს დღეში ერთჯერად ბაზალურ ინექციას.
დღეში ერთხელ ინსულინის დეგლუდეკი, თუ შემაწუხებელია ღამის ჰიპოგლიკემია
დღეში ერთხელ ულტრახანგრძლივი მოქმედების ინსულინი, მაგ., ინსულინის დეგლუდეკი, თუ პაციენტს ესაჭიროება მომვლელის ან ჯანდაცვის სპეციალისტის დახმარება ინექციების გასაკეთებლად.
განიხილეთ სხვა ბაზალური ინსულინის რეჟიმები, თუ პაციენტი ვერ აკმაყოფილებს თავის მკურნალობის მიზნებს ზემოაღნიშნული ვარიანტებით, პაციენტის უპირატესობებისა და თანმხლები დაავადებების, ჰიპოგლიკემიისა და დიაბეტური კეტოაციდოზის რისკის და დაცვის შესახებ ნებისმიერი წუხილის გათვალისწინებით.
ბოლუს დოზირება: ანალოგური სწრაფი მოქმედების ინსულინები, როგორც პირველი რიგის არჩევანი.
არ არსებობს თანხმობა იმის შესახებ, ინსულინის ანალოგები უპირატესია თუ არა ტრადიციულ ინსულინთან შედარებით გლიკემიური კონტროლისთვის ან გართულებების შესამცირებლად.[62][63]
[ ]
წარსულში, მრავალ პაციენტს მკურნალობდნენ სწრაფი და საშუალო მოქმედების ინსულინის ნარევის ინექციებით დღეში ორჯერ. ეს რეჟიმი შესაძლოა გამოვიყენოთ, თუ პაციენტები ვერ ემორჩილებიან მრავალჯერადი დღიური ინექციის სქემებს, მაგრამ ის აღარ წარმაოდგენს პირველი რიგის რეკომენდაციას მკურნალობისთვის, ვინაიდან არ არის მოქნილი.
ინსულინის ტუმბო (ინსულინის უწყვეტი კანქვეშა ინფუზია [CSII]) შეიძლება განიხილებოდეს ზოგიერთ პაციენტში, რომლებისთვისაც მრავალჯერადი დღიური ინექციის რეჟიმები შეუსაბამო ან წარუმატებელია. ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს ინსულინის ტუმბოს, როგორც შესაბამის ვარიანტს ჩამოთვლილ ჯგუფებში:[34][64]
12 წელზე უმცროსი ასაკის ბავშვები, რომლებისთვისაც მრავალჯერადი დღიური ინექციის თერაპია არაპრაქტიკული ან შეუსაბამოა. ამ პაციენტებს უნდა ჩაუტარდეთ მრავალჯერადი დღიური ინექციის საცდელი მკურნალობა 12-დან 18 წლამდე ასაკში.
მოზრდილები და 12 წელზე უფროსი ბავშვები, რომელთა მცდელობამ მიეღწიათ HbA1c-ის სამიზნე დონეს მრავალჯერადი დღიური ინექციის რეჟიმით, გამოიწვია უნარშემზღუდავი ჰიპოგლიკემია, რაც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ცხოვრების ხარისხზე. ტუმბოს მოქმედება უნდა გაგრძელდეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს იწვევს HbA1c დონის მუდმივ დაცემას და/ან ჰიპოგლიკემიის ეპიზოდების სიხშირის შემცირებას.
ინსულინის ტუმბოს აქვს კანქვეშა ინსულინის საინფუზიო პორტი, რომელიც იცვლება ყოველ 3 დღეში. ტუმბო იყენებს ხანმოკლე მოქმედების ან სწრაფი მოქმედების ინსულინს და უზრუნველყოფს ინსულინის ბაზალურ სიჩქარეს და აწვდის ჭამის დროს ბოლუს დოზირებას. თუმცა, პაციენტმა (ან მშობელმა ან მზრუნველმა) მაინც უნდა განისაზღვროს სისხლში გლუკოზა ხშირად (პრაქტიკაში, 4-7-ჯერ დღეში), რათა ტუმბო დარეგულირდეს ინსულინის შესაბამისი რაოდენობის მიწოდებისთვის. ინსულინის ტუმბოებს შეუძლია შეამციროს ჰიპოგლიკემია, განსაკუთრებით გლუკოზას მუდმივი მონიტორინგის (CGM) სისტემებთან და ზღვრული შეჩერების ფუნქციებთან კომბინაციაში და გააუმჯობესოს HbA1c, ამასთან, უზრუნველყოს უფრო მეტი მოქნილობა.[53][65][66][67][68] საჭირო მონიტორინგისა და დოზის კორექტირების გამო, ტუმბოს გამოყენება მოითხოვს მოტივირებულ პაციენტს, რომელიც გამოცდილია დიაბეტის თვითმართვაში და აქვს წვდომა ტუმბოთი თერაპიის გამოცდილების მქონე პრაქტიკოსებთან.[69][70] თუ პაციენტი ბავშვია, მას დასჭირდება ოჯახის მხარდაჭერა.[69]
ინსულინის ტუმბოს, ინტეგრირებული გლუკოზას სენსორებით, უწოდებენ სენსორით გაძლიერებულ ინსულინის ტუმბოს. სენსორისა და ტუმბოს ფუნქცია გაერთიანებულია ერთ მოწყობილობაში: "დახურული მარყუჟის" სისტემაში. ბაზალური ინსულინის მიწოდება დგინდება ავტომატურად, გლუკოზას განსაზღვრული დონის საფუძველზე. ამ გაერთიანებულ მოწყობილობებში გამოიყენება კომპიუტერული კონტროლის ალგორითმი, ინსულინის მიწოდების ჰიბრიდული დახურული მარყუჟის სისტემის შესაქმნელად, რომელიც ხელოვნური პანკრეასის ფუნქციას ასრულებს.[39][71][72] კლინიკურ კვლევებში ასეთი სისტემები ამცირებს ღამის ჰიპოგლიკემიის რისკს და აუმჯობესებს გლუკოზის კონტროლს, მათ შორის ბავშვებში.[73][74][75] ზოგიერთ მოდელს სმარტფონის აპლიკაცია მოჰყვება, რომელიც გამოიყენება გლუკოზასა და ინსულინის დოზის მონიტორინგისთვის. იზრდება სენსორების და სენსორებით გაძლიერებული ტუმბოების გამოყენება.
შეახსენეთ პაციენტს, რომ შეცვალოს ინექციის ადგილები სხეულის იმავე რეგიონში. მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტოს რეკომენდაციით, ამის მიზეზია კანის ამილოიდოზის (ინსულინის ლიპოდისტროფია) პრევენცია ან რისკის შემცირება განვითარების რისკი ინექციის ადგილზე, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს დიაბეტის არასათანადო კონტროლი, რაც განპირობებულია ამილოიდური მასის გამო ინსულინის შეწოვის ნაკლებობით.[76]
არ შეიძლება ინსულინის ამოღება ინსულინის კალმის მოწყობილობებიდან ან კარტრიჯებიდან.[36] ინგლისის ჯანდაცვის ეროვნული სერვისი გვაფრთხილებს, რომ ინსულინის სიძლიერე კალმის მოწყობილობებში შეიძლება განსხვავდებოდეს 100 ერთეული/მლ-ის ჯერადად, მაშინ როცა ინსულინის შპრიცებს აქვთ გრადუირება, რომელიც შესაფერისია მხოლოდ სტანდარტული 100 ერთეული/მლ დოზების გამოსათვლელად. თუ კალმიდან ან კარტრიჯიდან ამოღებული ინსულინი უფრო ძლიერია, ვიდრე წინასწარ განსაზღვრული იყო და ეს არ არის გათვალისწინებული საჭირო მოცულობის განსაზღვრისას, ამან შეიძლება გამოიწვიოს მნიშვნელოვანი და პოტენციურად ფატალური დოზის გადაჭარბება.[77]
დარწმუნდით, რომ ინსულინთან დაკავშირებული მედიკამენტების შეცდომის რისკი მინიმუმამდეა დაყვანილი შემდეგი მოქმედებით:
ინსულინების დანიშვნა ბრენდის მიხედვით[36]
არსებობს რამდენიმე „მსგავსი დასახელების" ინსულინი და, ზოგიერთ შემთხვევაში, ინსულინის თითოეული ტიპის მრავალი განსხვავებული სიძლიერე და ფორმულაცია.[78]
დაიცავით ადგილობრივი გაიდლაინები მედიკამენტების შეშლის რისკის მინიმუმამდე დაყვანის თაობაზე. კერძოდ, ინსულინის ფიქსირებული, ძლიერი კომბინაციებისა და ბიომსგავსი ინსულინის არევის თავიდან ასარიდებლად.[36] MHRA: High strength, fixed combination and biosimilar insulin products: minimising the risk of medication error Opens in new window
ტექნოლოგიური მიღწევები
დიაბეტი ტიპი 1-ის მართვის ტექნოლოგიაში მნიშვნელოვანი მიღწევებია. ვლინდეცბა ახალი ტექნოლოგიების პოტენციალი გლიკემიური მართვის მხარდასაჭერად, გართულებების და ჰიპოგლიკემიური ტვირთისა და რისკების შესამცირებლად, პაციენტის ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად.[79]
ინსულინის ტუმბოთი თერაპიისა და რეალურ დროში გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგის გარდა, წყვეტილად სკანირებული გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგის (გლუკოზის ფლეშ მონიტორინგი) გამოჩენა საშუალებას აძლევს პაციენტს ადვილად მიიღოს დეტალური ინფორმაცია გლუკოზას დონის შესახებ, მათ შორის ცვლილებების მიმართულებისა და სიჩქარის შესახებ.[79] გლუკოზას ფლეშ მონიტორინგი, რომლის საშუალებითაც პაციენტი ამოწმებს გლუკოზას ინტერსტიციულ დონეს კანქვეშა სენსორის წყვეტილი სკანირებით მკითხველის ან სმარტფონის აპის გამოყენებით, ამჟამად ხელმისაწვდომია ბევრ ქვეყანაში ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებული იმ პაციენტებისათვის, რომლებიც აკმაყოფილებენ კონკრეტულ რეგიონულ კრიტერიუმებს. ინგლისის ჯანდაცვის ეროვნული სერვისის კრიტერიუმები, რომლებიც, სავარაუდოდ, წარმოადგენს ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულთა 20%-მდე მაჩვენებელს, მოიცავს პაციენტების მთელ რიგ ჯგუფს, მათ შორის ნებისმიერ პაციენტს, რომელსაც სჭირდება სისხლში გლუკოზას მონიტორინგი დღეში 8-ზე მეტჯერ ან, რომელსაც აქვს ჰიპოგლიკემიის უნარშემზღუდავი ეპიზოდები.[80]
სტრუქტურიზებული განათლება
აკრედიტებული ონლაინ სტრუქტურიზებული საგანმანათლებლო პროგრამები კიდევ უფრო აძლიერებს დიაბეტით დაავადებულ ადამიანებს, მართონ საკუთარი მდგომარეობა, დისტანციური დახმარების გაწევით, ჩვეულ ვიზიტებთან დამატებით.[81]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის (NICE)რეკომენდაციით, მოწოდებულია ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ ყველა ზრდასრულ პაციენტთან დიაგნოსტიკის შემდეგ 6-12 თვიანი საგანმანათლებლო, სტრუქტურიზებული პროგრამის მიწოდება.[36]
შესთავაზეთ ბავშვებსა და ახალგაზრდებს, მათს ოჯახებს უწყვეტი საგანმანათლებლო პროგრამა დიაგნოსტირების მომენტიდან, რაც მორგებულია ასაკსა და მზადყოფნაზე.[34]
ჰიპოგლიკემიის შესახებ ცნობიერების ამაღლება
ჰიპოგლიკემია ინსულინოთერაპიის ყველაზე ხშირი და პოტენციურად უფრო მნიშვნელოვანი გვერდითი ეფექტია. შეიძლება გამოიწვიოს ცხოვრების ხარისხის დაქვეითება; მძიმე ჰიპოგლიკემია არის სასწრაფო სამედიცინო მდგომარეობა, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს კონფუზია, კრუნჩხვა და კომა. მძიმე ჰიპოგლიკემია არის გლუკოზას ნებისმიერი დაბალი დონე, რაც იწვევს კოგნიტიურ დარღვევებს, რაც გამოჯანმრთელებისთვის საჭიროებს დახმარებას სხვა ადამიანისგან. შეაფასეთ პაციენტის ინფორმირებულობა ჰიპოგლიკემიის შესახებ ყოველწლიურ მიმოხილვაზე.[36]ზრდასრულებში გამოიყენეთ გოლდის ქულა ან კლარკის ქულა.[36]
ჰიპოგლიკემიის ეპიზოდები სხვადასხვა პაციენტთან სხვადასხვა სიხშირით ვლინდება. პაციენტმა გლუკოზა უნდა გაიზომოს ღამის 3 საათზე. თუ არსებობს ღამის ჰიპოგლიკემიის რისკი. ღამის ჰიპოგლიკემიის სამართავად (სიმპტომური ან გამოვლენილი მონიტორინგის დროს), გადახედეთ პაციენტის ცოდნას და თვითმართვის უნარებს, ინსულინის მიმდინარე რეჟიმს, საღამოს კვების ჩვევებს და ფიზიკურ აქტივობას.[36] შეარჩიეთ ინსულინის ტიპი და რეჟიმი, რომელიც ნაკლებად იწვევს გლუკოზას დაბალ დონეს ღამით.[36] ძილის წინ მცირედი საკვების მიღება ყოველთვის არ არის ეფექტური ღამის ჰიპოგლიკემიის რისკის შესამცირებლად.[82] თუმცა, ძილის წინ საჭმლის მიღება ინსულინის გარეშე (ან ღამით ბაზალური ინსულინი შემცირებული 20%-ით) რეკომენდებულია, თუ პაციენტი ვარჯიშობს შუადღისას ან საღამოს.[56] ძილის წინ საჭმლის მიღება ასევე შეიძლება იყოს შესაფერისი მიდგომა საავადმყოფოში მყოფი პაციენტებისთვის.
ალკოჰოლმა შესაძლოა გამოიწვიოს მწვავე ჰიპოგლიკემია, ხოლო ალკოჰოლმა და ვარჯიშმა შესაძლოა გამოიწვიოს მოგვიანებითი ჰიპოგლიკემია (24 საათამდე).
იმუშავეთ პაციენტთან, რათა დადგინდეს ხელშემწყობი ფაქტორები და პაციენტის უნარი, ამოიცნოს და სათანადოდ უმკურნალოს ჰიპოგლიკემიას. ურჩიეთ პაციენტებს (ან მშობლებს/მზრუნველებს), რომ მნიშვნელოვანია ყოველთვის ჰქონდეთ დაუყოვნებელი წვდომა გლუკოზასა და სისხლში გლუკოზას მონიტორინგის მოწყობილობასთან, რათა მათ შეძლონ სწრაფი რეაგირება ჰიპოგლიკემიის სიმპტომებზე ან ნიშნებზე.[36][34] მოამზადეთ და აღჭურვეთ პაციენტის ოჯახი, მეგობრები და/ან მომვლელები (როგორც მიზანშეწონილია) გადაუდებელ შემთხვევებში მძიმე ჰიპოგლიკემიის დროს გლუკაგონის ინტრამუსკულურად გასაკეთებლად.[36][34]
დაუყონებლივ უმკურნალეთ მსუბუქი და ზომიერი სიმძიმის ჰიპოგლიკემიას ბავშვებში და ახალგაზრდებში პერორული სწრაფი მოქმედების გლუკოზათი, მაგ., 10-20 გ (თხევადი ნახშირწყლები შეიძლება უფრო ადვილად გადაყლაპოს, ვიდრე მყარი). შეიძლება საჭირო გახდეს სწრაფი მოქმედების გლუკოზას მიცემა ხშირად მცირე რაოდენობით, რადგან ჰიპოგლიკემიამ შეიძლება გამოიწვიოს ღებინება.[34]გადაამოწმეთ პაციენტის სისხლში გლუკოზას დონე 15 წუთის განმავლობაში (სწრაფმა მოქმედების გლუკოზამ უნდა გაზარდოს სისხლში გლუკოზის დონე 5-15 წუთში) და მიეცით მეტი სწრაფი მოქმედების გლუკოზა, თუ მათ ჯერ კიდევ აქვთ ჰიპოგლიკემია.[34] როდესაც პაციენტის სიმპტომები გაუმჯობესდება ან სისხლში გლუკოზას დონე ნორმას დაბრუნდება, მიეცით პერორული კომპლექსური ხანგრძლივი მოქმედების ნახშირწყლები სისხლში გლუკოზას დონის შესანარჩუნებლად, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც ბავშვი ან მოზარდი აპირებს ჭამას ან მიმდინარეობს უწყვეტი ინსულინის ინფუზია კანქვეშ.[34]
დიაბეტი ტიპი 1-ით დაავადებულ ბავშვებს და ახალგაზრდებს მძიმე ჰიპოგლიკემიით, რომლებიც საავადმყოფოში იმყოფებიან, უმკურნალეთ 10%-იანი გლუკოზას ინტრავენური შეყვანით, თუ შესაძლებელია სწრაფი ინტრავენური შეყვანა. ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებული ბავშვებისა და ახალგაზრდებისთვის, რომლებიც არ იმყოფებიან საავადმყოფოში, ან თუ სწრაფი ინტრავენური შეყვანა შეუძლებელია, მძიმე ჰიპოგლიკემიის მკურნალობა შესაძლებეია გლუკაგონით ან გლუკოზის კონცენტრირებული პერორული ხსნარით.[34] არ გამოიყენოთ გლუკოზას პერორული ხსნარი, თუ დაქვეითებულია ცნობიერება, რადგან ეს შეიძლება საშიში იყოს.[34]მიმართეთ უფროს სპეციალისტებს დახმარებისთვის, თუ პაციენტის სისხლში გლუკოზას დონე არ დაჰყვება მკურნალობას, ან სიმპტომები გაგრძელდება 10 წუთზე მეტ ხანს.[34] სიმპტომების გაუმჯობესების ან სისხლში გლუკოზას დონის ნორმალიზებასთან ერთად, როგორც კი ბავშვი ან მოზარდი საკმარისად გამოფხიზლდება, მიეცით პერორული კომპლექსური ხანგრძლივი მოქმედების ნახშირწყლები სისხლში გლუკოზასს ნორმალური დონის შესანარჩუნებლად. განმეორებით შეამოწმეთ სისხლში გლუკოზა ბავშვებსა და ახალგაზრდებში, რომლებსაც აქვთ მუდმივი დაქვეითებული ცნობიერება მძიმე ჰიპოგლიკემიური ეპიზოდის შემდეგ, რათა დადგინდეს, საჭიროა თუ არა შემდგომ გლუკოზას დამატება.[34]
თუ პაციენტი ზრდასრულია და შეუძლია პერორულად მიიღოს ნივთიერებები, ჰიპოგლიკემია შეიძლება ექვემდებარებოდეს მკურნალობას გლუკოზას სწრაფი მოქმედების ფორმით.[36]თუ პერორული მიღება შეუძლებელია ცნობიერების დაქვეითების გამო, საჭიროა გლუკაგონი.[36] მისი შეყვანა შეიძლება ინტრამუსკულარულად (ოჯახის წევრის ან მეგობრის მიერ, რომელსაც აჩვენეს, თუ როგორ უნდა გააკეთოს ეს) ან ინტრავენურად (ჯანმრთელობის სპეციალისტის მიერ, რომელმაც იცის ინტრავენური წვდომის დაყენება).[36] პაციენტი ექვემდებარება მონიტორინგს 10 წუთის განმავლობაში და შემდეგ კეთდება ინტრავენური გლუკოზა, თუ ცნობიერების დონე საკმარისად არ გაუმჯობესდა. როგორც კი პაციენტისთვის მიღება უსაფრთხო იქნება, მას შეიძლება მიეცეს პერორული ნახშირწყლები. პაციენტს დასჭირდება მუდმივი დაკვირვება სპეციალისტისგან, რომელიც გაფრთხილებულია რეციდივის რისკის შესახებ.[36]
თუ ჰიპოგლიკემია ხდება უჩვეულოდ პრობლემური ან ხშირი, გადახედეთ შესაძლო მიზეზებს, მათ შორის: ინსულინის შეუსაბამო რეჟიმებს (დოზების არასწორი განაწილება და ინსულინის ტიპები); კვება და აქტივობა, მათ შორის ალკოჰოლი; ინექციის ტექნიკა და უნარები, საჭიროების შემთხვევაში ინსულინის ხელახალი გამოყენების ჩათვლით; ინექციის ადგილის პრობლემები; შესაძლო ორგანული მიზეზები გასტროპარეზის ჩათვლით; ინსულინის მგრძნობელობის ცვლილებები (რენინ-ანგიოტენზინის სისტემაზე მოქმედი წამლების ჩათვლით და თირკმლის უკმარისობა); ფსიქოლოგიური პრობლემები; ფიზიკური აქტივობა; თვითმართვის შესაბამისი ცოდნისა და უნარების ნაკლებობა.[36] განიხილეთ პირველი ტიპი 1 დიბეტით დაავადებული ბავშვების კოგნიტური სტატუსის შეფასება თუ მათ აქვთ ხშირი ჰიპოგლიკემია ან განმეორებითი გულყრა.[34]
მიზანი არ არის მიღწეული
თუ გლიკემიური დონე არ არის შესაბამისი HbA1c-ის ან ჰიპოგლიკემიის ეპიზოდების გათვალისწინებით, ხელახლა გადახედეთ პაციენტის დიეტას, ვარჯიშს და ინსულინის რეჟიმს. ბავშვები და მოზარდები უყურადღებონი არიან კვების რეჟიმის მიმართ და ხშირად უყვართ წახემსება. განიხილეთ თერაპიაზე დამყოლობის პრობლემის შესაძლებლობა, განსაკუთრებით მოზარდ პაციენტებში.[34] გაითვალისწინეთ, რომ დიაბეტით დაავადებულ ადამიანებს შესაძლოა უჭირდეთ დიაბეტის ეფექტურად მართვა ფსიქოლოგიური და სოციალური გამოწვევების გამო; ამ პაციენტებს დასჭირდებათ ინტეგრირებული მულტიდისციპლინური მიდგომა, მათ შორის ფსიქოლოგები, ფსიქიატრები და დამხმარე სოცმუშაკები.[83] კონკრეტულად, იფიქრეთ იმაზე, შეიძლება თუ არა კვებითმა აშლილობამ და სხეულის ზომასა და წონასთან დაკავშირებულმა შფოთვამ გავლენა მოახდინოს იმაზე, თუ როგორ იყენებს პაციენტი ინსულინს.[36]
დიეტოლოგის კონსულტაციები მკურნალობის განუყოფელი ნაწილია, რადგანაც პაციენტებს შეუძლიათ ისწავლონ, როგორ გამოთვალონ ნახშირწყლოვანი კალორაჟი და დააკორექტირონ კვების წინ მისაღები ინსულინის დონე, რათა ხელი შეუწყონ საკვების შემადგენლობისა და ვარჯიშის მრავალფეროვნებას. მდგრადი, უზმოდ გამოვლენილი ან დილის ჰიპერგლიკემიის დროს შესაძლოა დაგვჭირდეს ბაზალური ინსულინის გაზრდა. საკვების მიღების წინ და საკვების მიღების შემდეგ ჰიპერგლიკემია შესაძლოა განპირობებული იყოს ბოლო კვების დროს არაადექვატური ინსულინის დონით და შესაძლოა გამოსწორდეს საკვებში ნახშირწყლების რაოდენობის გათვალისწინებით, პაციენტების მიერ მიღებული ნახშირწყლების გაზომვით და შემდგომ კვების წინ ინსულინის დოზირებით (იდეალურია ჭამამდე 15 წუთით ადრე).
სხვა მდგომარეობები, რომლებიც ხელს უწყობს არასტაბილურ დიაბეტს და, რომლებიც ყველაზე ხშირად თან ახლავს დიაბეტს, მოიცავს ცელიაკაის, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებებს, ადისონის დაავადებას და ფსიქოსოციალურ დისტრესს. დიაგნოზის დასმისას და რეგულარულად უნდა განხორციელდეს სკრინინგი ცელიაკიაზე, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებასა და ფსიქოსოციალურ დისტრესზე, ხოლო ძლიერი კლინიკური ეჭვისას უნდა ჩატარდეს სკრინინგი ადისონის დაავადებასა და პერნიციოზულ ანემიაზე.
ინსულინის პარალელური დამატებითი თერაპია ზრდასრულ პაციენტებში
განიხილეთ მეტფორმინის დამატება ინსულინოთერაპიაში, თუ ზრდასრულ პაციენტს აქვს სხეულის მასის ინდექსი (BMI) 25 კგ/მ² ან მეტი (23 კგ/მ² ან მეტი სამხრეთ აზიის და მასთან დაკავშირებული ეთნიკური ჯგუფების ადამიანებისთვის) და სურს გააუმჯობესოს სისხლში გლუკოზას კონტროლი ეფექტური ინსულინის დოზის მინიმუმამდე დაყვანის ფონზე.[36] თუმცა, ამ მიდგომის სარგებელი განხილვის საგანია.[84][85]
გაითვალისწინეთ, რომ ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებული ზოგიერთი პაციენტი შესაძლოა იღებდეს დაპაგლიფლოზინს, როგორც ინსულინის დამხმარე საშუალებას. ეს არის მიდგომა, რომელიც ადრე იყო რეკომენდირებული NICE-ის მიერ ბრიტანეთში გარკვეული პაციენტებისთვის. თუმცა, დაპაგლიფლოზინი აღარ არის ლიცენზირებული ტიპი 1 დიაბეტის სამკურნალოდ დიდ ბრიტანეთში ან ევროპაში და არ უნდა იქნას გამოყენებული პაციენტების ამ ჯგუფისთვის მას შემდეგ, რაც მწარმოებელმა ნებაყოფლობით ამოიღო ეს მითითება მისი გამოყენებისთვის 2021 წლის ოქტომბერში. მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელი სააგენტო (MHRA) დიდ ბრიტანეთში და ევროპის მედიკამენტების სააგენტო გასცემს მოცემულ რჩევას იმ შემთხვევისთვის, თუ თქვენი პაციენტი უკვე იღებს დაპაგლიფლოზინს:[86][87]
ეს უნდა განიხილებოდეს და შეწყდეს სპეციალისტის მიერ ან კონსულტაციით, როგორც კი კლინიკურად პრაქტიკული იქნება
დაპაგლიფლოზინით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ რეკომენდებულია სისხლში გლუკოზას ხშირი მონიტორინგი
შეიძლება საჭირო გახდეს ინსულინის დოზის გაზრდა, რაც უნდა გაკეთდეს ფრთხილად, ჰიპოგლიკემიის ან ჰიპერგლიკემიის რისკის შესამცირებლად.
მედიკამენტებისა და ჯანდაცვის პროდუქტების მარეგულირებელმა სააგენტომ ასევე განაცხადა, რომ არტერიული წნევის მცირე მატება შეიძლება გამოვლინდეს პრეპარატის შეწყვეტისას, ვინაიდან დაპაგლიფლოზინს აქვს შარდმდენი ეფექტი.
ამ ჩვენების გაუქმება არ არის გამოწვეული რაიმე ახალი უსაფრთხოების საკითხით და დაპაგლიფლოზინის სხვა ჩვენებები უცვლელი რჩება. ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ პაციენტებში დიაბეტური კეტოაციდოზის რისკის შესამცირებლად რისკის მინიმიზაციის დამატებითი მასალები აღარ არის ხელმისაწვდომი.[86]
ორსულობის დაგეგმვა
დიაბეტიანი ქალების ჩვილები თანდაყოლილი მალფორმაციების და სპონტანური აბორტის რისკის ქვეშ არიან.[88] ჩასახვის წინ დიაბეტისთვის ყურადღების მიქცევა ამცირებს ამ რისკს.[89] შესაბამისად, შვილოსნობის უნრაის მქონე ყველა ქალს დიაბეტის რუტინულ ვიზიტებთან ერთად ჩაუტარდეთ ჩასახვის წინა კონსულტაციები.[90] ორსულობის ადრეულ პერიოდში ჰიპერგლიკემია დაკავშირებულია თანდაყოლილი ანომალიების გაზრდილ რისკთან, ხოლო მეორე და მესამე ტრიმესტრში ჰიპერგლიკემია ასოცირდება ნაყოფის ზრდის დაჩქარებასთან, ნაადრევ მშობიარობასა და ახალშობილთა გართულებებთან.[91]
1-ლი ტიპის დიაბეტის მქონე ქალები ორსულობის დაგეგმვამდე უნდა იყენებდნენ კონტრაცეფციის ეფექტურ მეთოდს.[90]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი გვირჩევს, რომ HbA1c უნდა იყოს <48 მმოლ/მოლ (6.5%) ჩასახვამდე, თუ ამის მიღწევა შესაძლებელია ჰიპოგლიკემიის გარეშე.[90] ნებისმიერი შემცირება ამ მიზნისკენ, სავარაუდოდ, შეამცირებს თანდაყოლილი მალფორმაციების რისკს. ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს HbA1c დონის ყოველთვიურ გაზომვას დიაბეტით დაავადებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას.[90]
ორსულობამდე ქალები უნდა გამოვიკვლიოთ აგრეთვე რეტინოპათიაზე, ნეფროპათიაზე, ნეიროპათიაზე და შესაძლო გულ-სისხლძარღვთა დაავადებაზე, რაც შესაძლოა გაუარესდეს ან რამაც შესაძლოა გაართულოს ორსულობა.[90] ზემოაღნიშნულ გართულებებთან ერთად, ჰიპერგლიკემიური დიაბეტის მქონე დედების ჩვილები არიან მაკროსომიის და ახალშობილთა დისტრესის რისკის ქვეშ. პრეეკლამფსია უფრო ხშირია დიაბეტით დაავადებულ ორსულებში. ეუგლიკემია ან ეუგლიკემიასთან მიახლოებული მგომარეობა ამცირებს გართულებების რისკს.
სტატინების, აგფ ინჰიბიტორების და ანგიოტენზინ-II რეცეპტორების ბლოკატორების მიღება უნდა შეწყდეს ორსულობამდე (ან ორსულობის დადასტურებისთანავე).[90]
ურჩიეთ შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ ქალებს, რომლებიც გეგმავენ ორსულებას, მიიღონ ფოლიუმის მჟავა (და გააგრძელონ ეს გესტაციის 12 კვირამდე).[90]
ორსულობის დროს
ორსულობის დროს ქალებს უნდა უვლიდეს მულტიდისციპლინური გუნდი დიეტოლოგის, მასწავლებელი ექთნის, ენდოკრინოლოგისა და მეანის ჩათვლით.
სტატინების, აგფ ინჰიბიტორების და ანგიოტენზინ-II რეცეპტორების ანტაგონისტების მიღება უნდა შეწყდეს ორსულობამდე ან ორსულობის დადასტურებისთანავე (ორსულობის დროს გამოსაყენებლად შესაფერისი ალტერნატიული ანტიჰიპერტენზიული საშუალებები უნდა შეიცვალოს).[90]
კლინიკაში პირველი ანტენატალური ვიზიტის შემდეგ (თუ მათ არ ჩაუტარებიათ ბადურის გამოკვლევა ბოლო 3 თვის ფარგლებში) და შემდგომ 28 კვირის თავზე, დადასტურებული შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ ორსულ ქალებს შესთავაზეთ ბადურის შეფასება ციფრული გამოსახულების საშუალებით, რომელიც გულისხმობს მიდრიაზის ინდუცირებას ტროპიკამიდის გამოყენებით. თუ რომელიმე დიაბეტური რეტინოპათია გამოვლინდა ვიზიტის დროს, ჩაატარეთ ბადურას დამატებითი შეფასება 16-დან 20 კვირის თავზე.[90]
შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ ორსულ ქალებს ურჩიეთ, მიიღონ ფოლიუმის მჟავა გესტაციის 12 კვირამდე.[90]
ზოგად პოპულაციასთან შედარებით დიაბეტით დაავადებული ქალები ნერვული მილის დეფექტების მქონე ჩვილების დაბადების უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იმყოფებიან.[92]
მნიშვნელოვანია ინსულინით ინტენსიური მკურნალობა მრავალჯერადი ყოველდღიური ინექციის (MDI) რეჟიმით ან ინსულინის ტუმბოთი. ორსულობის დროს ხშირად გამოყენებული ინსულინის ტიპებია იზოფანი, დეტემირი, ნეიტრალი, ლისპრო და ასპარტი.[93] The Continuous Glucose Monitoring in Women With Type 1 Diabetes in Pregnancy კვლევამ (CONCEPTT) აჩვენა, რომ ორსულობის დროს რეალურ დროში (RT)-გლუკოზის უწყვეტი მონიტორინგის გამოყენება ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ ქალებში ასოცირებული იყო გლიკემიური კონტროლის და ახალშობილთა შედეგების გაუმჯობესებასთან იმ ქალებთან შედარებით, რომლებიც იყენებდნენ მხოლოდ სისხლში გლუკოზას (SMBG) თვითკონტროლს.[94] დიდ ბრიტანეთში ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი (NICE) რეკომენდაციას უწევს გლუკოზას უწყვეტი მონიტორინგის შეთავაზებას ყველა ორსული ქალისთვის, რომელსაც აღენიშნება დიაბეტი ტიპი 1. გლუკოზას ფლეშ მონიტორინგი შეიძლება შეეთავაზოს ნებისმიერ ქალს, რომელიც მას მკაფიოდ ანიჭებს უპირატესობას და/ან არ შეუძლია გამოიყენოს გლუკოზის უწყვეტი მონიტორინგი.[90][95] ბრიტანეთის კლინიკურ დიაბეტოლოგთა ასოციაციამ გამოაქვეყნა სახელმძღვანელო ორსულობის დროს დიაბეტის ტექნოლოგიის გამოყენების შესახებ.[91]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტი რეკომენდაციას უწევს იზოფანის ინსულინს, როგორც ორსულობის დროს ხანგრძლივი მოქმედების ინსულინის პირველ არჩევანს, ნებისმიერი ეტიოლოგიის დიაბეტის დროს.[90] პრაქტიკაში, ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებულ ქალებში, რომლებიც უკვე სტაბილურად იმყოფებიან ბაზალურ-ბოლუსური ინსულინის რუტინაზე და მიაღწიეს გლიკემიის კარგ კონტროლს ორსულობამდე ხანგრძლივი მოქმედების ინსულინის ანალოგის გამოყენებით, როგორიცაა დეტემირი ან გლარგინი, შეიძლება უფრო მიზანშეწონილი იყოს აღნიშნული მიდგომის გაგრძელება მთელი ორსულობის განმავლობაში. არ არსებობს დიდი რანდომული კვლევები, რომლებიც მხარს უჭერს ინსულინ გლარგინის უსაფრთხოდ გამოყენებას დიაბეტით დაავადებულ ორსულ პაციენტებში.[96] თუმცა, არსებობს ინსულინ გლარგინის ორსულ პაციენტებში უსაფრთხოდ გამოყენების მრავალი შემთხვევა. შეზღუდული მტკიცებულებების თანახმად, სწრაფი მოქმედების ინსულინის ანალოგები (ასპარტი ან ლისპრო) შეიძლება დაკავშირებული იყოს ჰიპოგლიკემიის შემცირებულ რისკთან და გლიკემიის გაუმჯობესებულ კონტროლთან, ადამიანის რეგულარულ ინსულინთან შედარებით.[90] დიაბეტით დაავადებულნ ორსულ ქალებში ინსულინის ტუმბოს თერაპიის (უწყვეტი კანქვეშა ინსულინის ინფუზია) შედეგების შესახებ ნაკლები მონაცემები არსებობს, ინსულინის მრავლობით დღიურ ინექციებთან შედარებით.[97]
[ ]
ერთ-ერთი რანდომიზებული კონტროლირებული კვლევის თანახმად, უკეთესი გლიკემიიური შედეგი მიიღწეოდა მრავლობითი ყოველდღიური ინექციებით, ვიდრე ინსულინის ტუმბოთი მკურნალობით.[98]
შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ ქალებს შეიძლება ვურჩიოთ მეტფორმინის გამოყენება ორსულობამდე (და ორსულობის დროს), როდესაც სისხლში გლუკოზის კონტროლის გაუმჯობესების სავარაუდო სარგებელი აღემატება შესაძლო ზიანს.[90] ეს ყველაზე ხშირია ქალებში, რომლებსაც ერთრდროულად აქვთ ინსულინის რეზისტენტობა და ინსულინის დეფიციტი, ასევე, რეკომენდებულია განვიხილოთ იმ შემთხვევაში, თუ ქალს აქვს სხეულის მასის ინდექსი (BMI) 25 კგ/მ² ან მეტი (23 კგ/მ² ან მეტი სამხრეთ აზიელი და მასთან დაკავშირებული ეთნიკური უმცირესობების მქონე პირებში) და სურს უკეთ გააკონტროლოს სისხლში გლუკოზა მაშინ, როცა ინსულინის მინიმალურ ეფექტურ დონემდე დაგვყავს.[36]
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და კლინიკური დახელოვნების ნაციონალური ინსტიტუტის გაიდლაინების მიხედვით, რეკომენდებულია სისხლში გლუკოზას შემდეგ სამიზნე ორსულ ქალებში, რომლებსაც აქვთ დადასტურებული ტიპი 2 დიაბეტი (თუ ეს მიიღწევა პრობლემური ჰიპოგლიკემიის გამოწვევის გარეშე):[90]
უზმოდ: <5.3 მმოლ/ლ (<95.4 მგ/დლ) და
კვებიდან 1 საათის შემდეგ: <7.8 მმოლ/ლ (<140.4 მგ/დლ), ან
კვებიდან 2 საათის შემდეგ: <6.4 მმოლ/ლ (<115.2 მგ/დლ).
შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ ორსულებს, რომლებიც იღებენ ინსულინს, ურჩიეთ შეინარჩუნონ კაპილარული პლაზმური გლუკოზას დონე 4 მმოლ/ლ-ის (72 მგ/დლ) ზემოთ.[90]
განსაზღვრეთ გლიკოზირებული ჰემოგლობინის (HbA1c) დონე ყველა ორსულ ქალთან, რომლსაც ვიზიტის დროს აღენიშნება დადასტურებული დიაბეტი, რათა განსაზღვროთ რისკი ორსულობის შემთხვევაში. განიხილეთ HbA1c დონის გაზომვა ორსულობის მეორე და მესამე ტრიმესტრში მყოფი დიაბეტის მქონე ქალებისთვის ორსულობის რისკის დონის შესაფასებლად.[90]
შაქრიანი დიაბეტის მქონე ქალებისთვის ორსულობის რისკი იზრდება HbA1c 48 მმოლ/მოლზე (6.5%) ზემოთ.[90]
ორსულებმა ყოველდღიურად უნდა შემოწმდეს სისხლში გლუკოზას დონე უზმოდ, ჭამამდე, ჭამიდან 1 საათის შემდეგ და ძილის წინ.[90] მაჩვენებლები უნდა შემოწმდეს ყოველ რამდენიმე კვირაში ორსულობის დასაწყისში, რათა შეიცვალოს საკვები, კვების დრო, ვარჯიშის სქემა და ინსულინის დოზები ოპტიმალური კონტროლის მისაღწევად. ინსულინზე მოთხოვნილება ზოგადად იზრდება ორსულობის ადრეულ ეტაპზე, მცირდება 8-დან 16 კვირამდე, ხოლო ორსულობის შემდგომ ეტაპზე იმატებს.
დიაბეტი ტიპი 1-ით დაავადებულ ქალებს ურჩიეთ, მიიღონ ასპირინი ორსულობის მე-12 კვირიდან ბავშვის დაბადებამდე.[90][99]
ეს ქალები არიან პრეეკლამფსიის მაღალი რისკის ქვეშ.[99]
მუდმივი მონიტორინგი და მხარდაჭერა ყველა პაციენტისთვის
ტიპი 1 დიაბეტით დაავადებული პაცენტების მართვა ასევე მოიცავს თანმხლები მდგომარეობების მართვას (მაგ. ავტოიმუნური დაავადებები), მონიტორინგს თვალის რეგულარული გამოკვლევების ჩათვლით, დისლიპიდემიის მკურნალობას და არტერიული წნევის კონტროლს. დიაბეტი ტიპი 1-ით დაავადებულ ზრდასრულებში რეკომენდებულია არტერიული წნევის მართვა 135/85 მმ.ვწყ.სვ-ის ან მეტის შემთხვევაში. თუ პაციენტს აქვს ალბუმინურია ან მეტაბოლური სინდრომის 2 ან მეტი მახასიათებელი, რეკომენდებულია არტერიული წნევის კონტროლი 130/80 მმ.ვწყ.სვ-დან.[36] ტერფის მოვლა ასევე მართვის განუყოფელი ნაწილია.[45][36][34] იხილეთ მონიტორინგის განყოფილება.
ფსიქოსოციალური სკრინინგი და მხარდაჭერა შესაძლოა დაგვეხმაროს დისტრესის გამოსწორებასა და პაციენტისა და ოჯახის მიერ თვითმოვლის გაუმჯობესებაში.[100][101][102]
ამ მასალის გამოყენება ექვემდებარება ჩვენს განცხადებას