წითურა

წითურა გამოწვეულია წითურას ვირუსით, რომელიც ტოგავირუსია და რუბივირუსის გვარის ერთადერთი წარმომადგენელია ადამიანი ერთადერთი ბუნებრივი მასპინძელია. ვირუსს დადებით-სპირალური რნმ გენომი და გლიკოლიპიდური გარსი აღენიშნება. არსებობს მხოლოდ 1 ანტიგენური ტიპი. წითურას ვირუსი იოლად კარგავს აქტივობას ქიმიური აგენტების, დაბალი pH-ის, სიცხის და სიცივის ზემოქმედებით. მისი კულტივირება შეიძლება უჯრედების სხვადასხვა ხაზებით. უჯრედული იმუნიტეტი ვითარდება ინფიცირებიდან 2-4 კვირის განმავლობაში, ხოლო ჰემაგლუტინაციის დათრგუნვა და ვირუსის საწინააღნდეგოდ მიმართული მანეიტრალიზებელი ანტისხეულები პიკს აღწევს დაახლოებით 4 კვირაში. იმუნიტეტი წითურას შემდეგ ძირითადად მთელი ცხოვრების განმავლობაში ნარჩუნდება, თუმცა არსებობს ინფორმაცია განმეორებით ინფექციაზე. დაავადების პროფილაქტიკაში წითურას ვაქცინის ერთჯერადი დოზის ეფექტურობა 97%-ს შეადგენს.[12]McLean HQ, Fiebelkorn AP, Temte JL, et al; Centers for Disease Control and Prevention. Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. MMWR Recomm Rep. 2013 Jun 14;62(RR-04):1-34. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr6204a1.htm http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23760231?tool=bestpractice.com აშშ-ში წითურის ინფექციის შემთხვევათა უმრავლესობა შემოტანილია იმ ქვეყნებიდან, სადაც წითურა ენდემურია და ემართება აუცრელ ადამიანებს.

წითურა გადაეცემა ადამიანიდან ადამიანზე მხოლოდ პირდაპირი, ან ჰაერწვეთოვანი გზით ინფიცირებული ბიოლოგიური სითხეებიდან, უფრო ხშირად ნაზოფარინგული გამონაყოფიდან.[7]Lanzieri T, Haber P, Icenogle JP, et al. Rubella. In: Hamborsky J, Kroger A, Wolfe C, eds. CDC The Pink Book: Epidemiology and prevention of vaccine-preventable diseases. Aug 2021 [internet publication]. https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/rubella.html პაციენტებს შეუძლიათ გამოყონ/ავრცელებდნენ ვირუსს დაინფიცირებიდან 7-30 დღის განმავლობაში (1 კვირის მანძილზე გამონაყარის გამოჩენამდე და გამონაყრის გაჩენიდან 2 კვირის განმავლობაში). ამასთან თანდაყოლილი წითურის სინდრომის მქონე ჩვილები შეიძლება >1 წლის მანძილზე ივნენ გადამდები. ინკუბაციური პერიოდი საშუალოდ 17 დღეს შეადგენს (დიაპაზონი: 12-დან 23 დღემდე), რომლის განმავლობაში ვირუსი მრავლდება ცხვირხახაში და ადგილობრივ ლიმფურ კვანძებში, რის შემდეგაც სისხლით ვრცელდება სხეულში (ორსულ ქალებში, ასევე ნაყოფსა და პლაცენტაში).[5]Centers for Disease Control and Prevention. Rubella (German measles, three-day measles). Dec 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/rubella/index.html სისტემური სიმპტომები ვირუსული ინფექციის შედეგია, მაგრამ ზოგიერთი გამოვლინება (გამონაყარი, თრომბოციტოპენია, ართრიტი) სავარაუდოდ იმუნოლოგიური წარმოშობისაა.