გამონაყარის შეფასება ბავშვებში

გამონაყარი ბავშვებში ეწოდება მწვავე გამოვლინების გამონაყარს კანზე. კლინიკურად ისინი ჯგუფდება, როგორც: მაკულოპაპულური, პუსტულური, ვეზიკულობულოზური, გაფანტული/ერითემატული ან პეტექიური/პურპურული ბუნების. თუმცა, არაერთი ეტიოლოგიის შემთხვევაში გამონაყარის ეს ფორმები შესაძლოა თანაარსებობდეს ან ერთი ფორმა გადაიზარდოს მეორეში.

ბავშვებში გამონაყარის შეფასებისას საწყის ეტაპზე გასათვალისწინებელია მისი მორფოლოგია, ხანგრძლივობა და გავრცელება. პირველადი მნიშვნელობისაა აგრეთვე ასაკი, სქესი, ოჯახური ანამნეზი, მედიკამენტები, ცნობილი ალერგიები და ექსპოზიციები.

როგორც წესი, გამონაყარის არსებობა ცხელების ან სისტემური სიმპტომების გარეშე გადაუდებელ მდგოამრეობას არ წარმოადგენს. თუმცა, ცხელების და ავადმყოფობის ნიშნების არსებობის შემთხვევაში საჭიროა მდგომარეობის სწრაფი შეფასება და მკურნალობა. დიფერენციული დიაგნოზი ფართოა, თვითგანკურნებადი მდგომარეობებიდან (როზეოლა), ასევე სიცოცხლისთვის საშიშ ავადმყოფობებამდე, როგორიცაა მენინგოკოკური დაავადება.

მძიმე კლინიკური მიმდინარეობის მქონე ზოგიერთ სისტემურ მდგომარეობას შეიძლება ახასიათებდეს გამონაყარი, როგორც გამოვლინების ერთ-ერთი კომპონენტი. ამიტომ ასეთ მდგომარეობაზე ეჭვის არსებობის შემთხვევაში საჭიროა დროული გამოკვლევა (იხილეთ გადაუდებელი მოსაზრებები).

განმარტებები

• მაკულა: შეცვლილი ფერის ბრტყელი ზონა <1 სმ ზომის (მაგ., ვირუსული ეგზანთემა [როგორიცაა წითელა და წითურა), მულტიფორმული მედიკამენტოზური გამონაყარი).

• ლაქა: დიდი მაკულა >1 სმ ზომის (მაგ., ვირუსული ეგზანთემა [როგორიცაა წითელა და წითურა), მულტიფორმული მედიკამენტოზური გამონაყარი).

• პაპულა: ამობურცული ზონა <1 სმ ზომის (მაგ. მეჭეჭი).

• კვანძი: დიდ პაპულა, >1 სმ ზომის (მაგ. კვანძოვანი პრურიგო).

• ფოლაქი: ბრტყელზედაპირიანი ამობურცული ზონა (გადაკვეთა კვანძსა და ლაქას შორის; მაგ., ფსორიაზი).

• ვეზიკულა: მცირე ზომის სითხით სავსე დაზიანება (ბუშტუკი) <0,5 სმ ზომის (მაგ., ჩუტყვავილა, ჰერპესული ეგზემა).

• ბულა: დიდი ვეზიკულა >0.5 სმ ზომის (მაგ., ბულოზური იმპეტიგო).

• პუსტულა: ჩირქით სავსე დაზიანება (მაგ., ფოლიკულიტი).

• ბუშტუკი: გარდამავალი ამობურცული პაპულა ან ფოლაქი, გამოწვეული დერმის შეშუპებით (მაგ., ჭინჭრის ციება).

• ქერცლი: რქოვანი შრის ფანტელები (მაგ., ეგზემა, ფსორიაზი).

• ქერქი: გამხმარი შრატი, სისხლი, ან ჩირქოვანი ექსუდატი კანის ზედაპირზე (მაგ., იმპეტიგო).

• ეროზია: ეპიდერმისის დაკარგვა, განკურნება ნაწიბურების გარეშე (მაგ. სტივენს-ჯონსონის სინდრომი, ტოქსიკური ეპიდერმული ნეკროლიზი).

• წყლული: ეპიდერმისის და დერმის დაკარგვა, განკურნება ნაწიბურების განვითარებით (მაგ., ვენური წყლული, განგრენული პიოდერმია).

• ექსკორიაცია: ეპიდერმისის დაკარგვა ისეთი ტრავმის შემდეგ, როგორიცაა ნაკაწრი (მაგალითად, ქავილი).

• ნაპრალები: კანის დარღვევა (მაგ., კუთხური ქეილიტი, პალმოპლანტარული კერატოდერმა).

• ლიქენიფიკაცია: კანის გასქელება კანის ნიშნების აქცენტირებით (მაგ., ქრონიკული ეგზემა, მარტივი ქრონიკული ლიქენი).

• პურპურა: ფერის შეცვლის ზონა (წითელი ან მეწამული) კანში სისხლდენის გამო; არ ფერმკრთალდება ზეწოლით (მაგ., ვასკულიტი, დისემინირებული ინტრავასკულარული კოაგულაცია).

• პეტექია: წერტილოვანი პურპურული დაზიანება (მაგ., ვასკულიტი, დისემინირებული ინტრავასკულური კოაგულაცია).

• ეკქიმოზი: პურპურის დიდი ზონა (მაგ., ვასკულიტი, დისემინირებული ინტრავასკულური კოაგულაცია).