გლუტენური დაავადება-ცელიაკია

ცელიაკია საკმაოდ ხშირი დაავადებაა და ასნებოვნებს ზოგადი მოსახლეობის 1%-ს. შეიძლება გამოვლინდეს ნებისმიერ ასაკში.

გამოვლინება მრავალფეროვანია და შეიძლება გულისხმობდეს როგორც დიარეას და ზრდაში ჩამორჩენას, ასევე რკინადეფიციტურ ანემიას ან ოსტეოპოროზს.

დიაგნოსტირება ეყრდნობა იმუნოგლობულინ A-ქსოვილოვანი ტრანსგლუტამინაზას დადებით სეროლოგიას, თუმცა ის უნდა დადასტურდეს თორმეტგოჯას ბიოფსიითა და ჰისტოლოგიით.

ამჟამად მკურნალობის ერთადერთი მეთოდია გლუტენისაგან თავისუფალი, მკაცრი დიეტის დაცვა მთელი ცხოვრების განმავლობაში.

მკურნალობის გარეშე ცელიაკიის შესაძლო გართულებებია: გასტროინტესტინური სიმპტომები, მალაბსორბცია, ავთვისებიანი წარმონაქმნის მომატებული რისკი, უფრო მაღალი სიკვდილობა, ვიდრე ზოგად მოსახლეობაში.

ცელიაკია არის სისტემური აუტოიმუნური დაავადება, რომელსაც იწვევს ხორბლის, ქერის ან მსგავსი მარცვლეულის საკვებში შემავალი გლუტენის პეპტიდები. წვრილი ნაწლავის იმუნური აქტივაცია იწვევს ხაოების ატროფიას, ნაწლავური კრიპტების ჰიპერტროფიას და ლიმფოციტების რაოდენობის ზრდას ეპითელიუმსა და საკუთრივ მემბრანაში (lamina propria). აღნიშნული ცვლილებები ადგილობრივად იწვევენ გასტროინტესტინურ სიმპტომებსა და მალაბსორბციას. სისტემური ნიშნები საკმაოდ მრავალფეროვანია და შეიძლება მოიცავს ნებისმიერი ორგანოთა სისტემა.