2019 წლის ახალი კორონავირუსის მიმოხილვა (2019-nCoV)

ახალი კორონავირუსის (2019-nCoV) აღმოჩენა მოხდა პნევმონიის ეპიდაფეთქების დროს ქალაქ ვუჰანში, ჰუბეის პროვინციაში (ჩინეთი), 2019 წლის დეკემბერში. ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის რეკომენდაციით, მიმდინარე ეპიდაფეთქების გამომწვევი დაავადების დროებით სახელად მიღებულია 2019-nCoV მწვავე რესპირატორული დაავადება, ხოლო ვირუსის დროებით სახელად - 2019-nCoV; საბოლოო დასახელებები ჯერ კიდევ შესათანხმებელია. ამჟამად მიმდინარეობს მოკვლევა ვირუსის შესახებ მეტი ინფორმაციის მოსაძიებლად, თუ საიდან წარმოიშვა და როგორი ეფექტი აქვს ადამიანებზე. სიტუაცია სწრაფად იცვლება.

ტექსტის ბოლო განახლების თარიღი - 4 თებერვალი, 2020.

• ჩინეთში დაფიქსირებულია 3 235 ახალი  დადასტურებული შემთხვევა (2 345 ჰუბეის პროვინციაში), მათ შორის 492 მძიმე შემთხვევა და 64 ახალი ფატალური შემთხვევა (3 თებერვლის მონაცემები).[1]National Health Commission of the People's Republic of China. Update on pneumonia of new coronavirus infection as of 24:00 on February 3. Feb 2020 [internet publication]. http://www.nhc.gov.cn/xcs/yqfkdt/202002/bfebf84fb88248e4a4eba61295e5882b.shtml

• ჩინეთის გარეთ ფიქსირდება სულ მცირე 153 დადასტურებული შემთხვევა, 23 ქვეყანაში.[2]World Health Organization. Novel coronavirus (2019-nCoV). Situation report -14. 03 Feb 2020 [internet publication]. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200203-sitrep-14-ncov.pdf?sfvrsn=f7347413_2

• ჩინეთის გარეთ დაფიქსირდა ორი ფატალური შემთხვევა, ერთი ფილიპინებში და ერთი ჰონგ-კონგში.[2]World Health Organization. Novel coronavirus (2019-nCoV). Situation report -14. 03 Feb 2020 [internet publication]. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200203-sitrep-14-ncov.pdf?sfvrsn=f7347413_2

• ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ ეპიდაფეთქება გამოაცხადა საერთაშორისო მასშტაბის საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის საგანგებო მდგომარეობად.[3]World Health Organization. Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV). 30 Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) რისკი ჩინეთში ამჟამად შეფასებულია, როგორც "ძალიან მაღალი", ხოლო რეგიონულ და გლობალურ დონეზე რისკი არის "მაღალი".

• 2019 წლის 31 დეკემბერს ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ მიიღო შეტყობინება ჩინეთის ჰუბეის პროვინციაში, ქალაქ ვუჰანში, უცნობი მიკრობული ეტიოლოგიის პნევმონიის 44 შემთხვევის შესახებ. შემთხვევათა უმეტესობას კავშირი ჰქონდა ზღვის პროდუქტებისა და ცოცხალი ცხოველების დიდ ბაზართან (სამხრეთ ჩინეთის ჰუანანის ზღვის პროდუქტების ბაზარი), რომელიც 2020 წლის 1 იანვარს დაიხურა სანიტარული პროცედურებისა და დეზინფექციის მიზნით.[4]World Health Organization. Pneumonia of unknown cause – China. Disease outbreak news. Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/csr/don/05-january-2020-pneumonia-of-unkown-cause-china/en/

• 2020 წლის 9 იანვარს ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ გამოაცხადა, რომ ვუჰანში პაციენტების სინჯებში გამოვლინდა ახალი კორონავირუსი, რომელიც ადამიანებში მანამდე არ ყოფილა დაფიქსირებული. ლაბორატორიული ტესტებით გამოირიცხა კორონავირუსით გამოწვეული მძიმე მწვავე რესპირატორული სინდრომი (SARS-CoV) და ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომი (MERS-CoV), გრიპი, ფრინველის გრიპი და სხვა ხშირი რესპირატორული პათოგენები.[5]World Health Organization. Novel coronavirus - China. Disease outbreak news: update. Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/

• 3 თებერვლის მონაცემებით ჩინეთის ჯანდაცვის ეროვნულმა კომისიამ ქვეყნის ტერიტორიაზე დააფიქსირა 20 438 დადასტურებული (2 788 მძიმე) და 23 214 შესაძლო შემთხვევა. შემთხვევების უმეტესობა ჰუბეის პროვინციაშია. დამატებით 33 შემთხვევა დაფიქსირდა ჰონგ-კონგში, მაკაუში და ტაივანში (ჩინეთის ცალკეული ადმინისტრაციული რეგიონები). დაფიქსირებულია სულ მცირე 361 ლეტალური შემთხვევა.[1]National Health Commission of the People's Republic of China. Update on pneumonia of new coronavirus infection as of 24:00 on February 3. Feb 2020 [internet publication]. http://www.nhc.gov.cn/xcs/yqfkdt/202002/bfebf84fb88248e4a4eba61295e5882b.shtml დაავადების და სიკვდილის შემთხვევების რაოდენობამ უკვე გადააჭარბა ჩინეთში 2002-2003 წლის SARS-ის ეპიდაფეთქების შემთხვევებს.

• სულ მცირე 153 შემთხვევაა დადასტურებული ჩინეთის ფარგლებს გარეთ, 23 ქვეყანაში:[2]World Health Organization. Novel coronavirus (2019-nCoV). Situation report -14. 03 Feb 2020 [internet publication]. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200203-sitrep-14-ncov.pdf?sfvrsn=f7347413_2

  • ესპანეთი

  • შვედეთი

  • რუსეთი

  • გაერთიანებული სამეფო

  • იტალია

  • ფინეთი

  • ინდოეთი

  • ფილიპინები

  • არაბთა გაერთიანებული საემიროები

  • გერმანია

  • შრი ლანკა

  • კამბოჯა

  • კანადა

  • მალაიზია

  • Australia

  • საფრანგეთი

  • ნეპალი

  • ამერიკის შეერთებული შტატები

  • სინგაპური

  • ვიეტნამი

  • კორეის რესპუბლიკა

  • იაპონია

  • ტაილანდი

• WHO: novel coronavirus (2019-nCoV) situation reports Opens in new window

• CDC: global map - locations with confirmed 2019-nCoV cases Opens in new window

• 2019-nCoV არის ბეტაკორონავირუსი. კორონავირუსები ვირუსების დიდი ოჯახია, რომელთაგან ზოგიერთი იწვევს ავადმყოფობას ადამიანში (მაგ., გაციება, მძიმე მწვავე რესპირატორული სინდრომი [SARS], ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომი [MERS]), ხოლო სხვები გვხვდება ძუძუმწოვრებსა და ფრინველებში. იშვიათად ცხოველის კორონავირუსი გადადის ადამიანებზე, შემდეგ კი ადამიანებს შორის ვრცელდება. ასე მოხდა მძიმე მწვავე და ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომების გამომწვევი ვირუსების შემთხვევაშიც.

• ქალაქ ვუჰანის ეპიდაფეთქების დროს პაციენტების თავდაპირველ უმეტესობას დაუდგინდა კავშირი სამხრეთ ჩინეთის ჰუანანის ზღვის პროდუქტების ბაზართან, რაც მიუთითებს ვირუსის ზოონოზურ წარმოშობაზე. თუმცა, ჯერჯერობით ვირუსის წყარო არ არის დადასტურებული. ამ ეტაპზე უცნობია ვირუსის კონკრეტული ცხოველური რეზერვუარიც. ვირუსი წააგავს SARS-ის მსგავს კორონავირუსს, რომელიც ღამურებში გვხვდება, თუმცა განსხვავდება SARS-CoV და MERS-CoV ვირუსებისგან. ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, ვირუსი შეიძლება იყოს ღამურის კორონავირუსის და უცნობი წარმოშობის (სავარაუდოდ, გველის) კორონავირუსის რეკომბინანტი.[6]Ji W, Wang W, Zhao X, et al. Homologous recombination within the spike glycoprotein of the newly identified coronavirus may boost cross-species transmission from snake to human. J Med Virol. 2020 Jan 22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31967321?tool=bestpractice.com თუმცა, ამ ვარაუდის დამადასტურებელი მტკიცებულებები არ არსებობს.

• ადამიანიდან ადამიანზე გადაცემა დადასტურდა საზოგადოებრივ და ჰოსპიტალურ პირობებში ჩინეთში, ვიეტნამში, იაპონიაში, ტაილანდში, გერმანიასა და აშშ-ში.[7]National Health Commission of the People's Republic of China. Top expert: disease spread won't be on scale of SARS. Jan 2020 [internet publication]. http://en.nhc.gov.cn/2020-01/24/c_75991.htm [8]Phan LT, Nguyen TV, Luong QC, et al. Importation and human-to-human transmission of a novel coronavirus in Vietnam. N Engl J Med. 2020 Jan 28 [Epub ahead of print]. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2001272 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31991079?tool=bestpractice.com [9]Centers for Disease Control and Prevention. CDC confirms person-to-person spread of new coronavirus in the United States. 30 Jan 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/media/releases/2020/p0130-coronavirus-spread.html [3]World Health Organization. Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV). 30 Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) ვირუსის გავრცელების დინამიკის თავდაპირველი შეფასების თანახმად (პირველ 425 შემთხვევაში), 2020 წლის 1 იანვრამდე შემთხვევების 55% დაკავშირებული იყო ჰუანანის სამხრეთ ჩინეთის ზღვის პროდუქტების ბაზართან; ამ თარიღის შემდეგ კი შემთხვევების მხოლოდ 8.6% უკავშირდება ბაზარს. ეს ადასტურებს ახლო კონტაქტისას ადამიანიდან ადამიანზე გადაცემას 2019 წლის დეკემბრის მეორე ნახევრიდან. დადასტურებულია ინფექციები სამედიცინო პერსონალში.[10]Li, Q, Guan X, Wu P, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus–infected pneumonia. N Engl J Med. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2001316?query=featured_coronavirus http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31995857?tool=bestpractice.com უცნობია, რამდენად მარტივად ვრცელდება ვირუსი ადამიანებს შორის. შესაძლებელია უსიმპტომო მტარებლების მიერ ადამიანების დაინფიცირება. ამგვარი შემთხვევა აღწერილია გერმანიაში.[11]Rothe C, Schunk M, Sothmann P, et al. Transmission of 2019-nCoV infection from an asymptomatic contact in Germany. N Engl J Med. 2020 Jan 30 [Epub ahead of print]. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2001468

• ვირუსის სრული გენომი აიტვირთა GenBank-ში. GenBank Opens in new window

• ადრეული ამოცნობა და სწრაფი დიაგნოსტიკა აუცილებელია გადაცემის პრევენციისა და დახმარების დროულად აღმოჩენისთვის. პაციენტების ტრიაჟი ხდება ჰოსპიტალიზაციისას; შესაძლო და დადასტურებული შემთხვევები ექვემდებარება დაუყოვნებლივ იზოლირებას. საჭიროა ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის შესაბამისი ზომების მიღება. შეიძლება სკრინინგ-კითხვარების გამოყენება, მოგზაურობის ისტორიის გამოკითხვა კი მთავარია. ყველა შესაძლო და დადასტურებული შემთხვევის შესახებ აცნობეთ ჯანდაცვის ადგილობრივ ორგანოებს.

• დიაგნოზზე ეჭვი უნდა მიიტანოთ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ ცხელება და/ან ქვემო რესპირატორული ავადმყოფობის სიმპტომები (მაგ., ხველა, დისპნოე) და ცხოვრობენ ან მოგზაურობდნენ ჩინეთში (განსაკუთრებით, ჰუბეის პროვინციაში) ან სხვა დაზარალებულ რეგიონში ბოლო 14 დღის განმავლობაში. დიაგნოზზე ეჭვი უნდა მიიტანოთ ასევე იმ პაციენტებში, რომელთაც აქვთ ცხელება და/ან ქვემო რესპირატორული ავადმყოფობის სიმპტომები (მაგ., ხველა, დისპნოე) და ჰქონდათ ახლო კონტაქტი 2019-nCoV დადასტურებულ ან შესაძლო შემთხვევასთან ბოლო 14 დღის განმავლობაში.[12]World Health Organization. Surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV). Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/publications-detail/surveillance-case-definitions-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(ncov) [13]Centers for Disease Control and Prevention. 2019 novel coronavirus. Interim guidance for healthcare professionals. Jan 2020 [internet publication]. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/clinical-criteria.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fcoronavirus%2F2019-ncov%2Fclinical-criteria.html

• ამჟამად ვარაუდობენ, რომ ინკუბაციური პერიოდი გრძელდება 2-10 დღე,[14]World Health Organization. Novel coronavirus (2019-nCoV) situation report - 6. 26 Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200126-sitrep-6-2019--ncov.pdf მედიანა - 5.2 დღე.[10]Li, Q, Guan X, Wu P, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus–infected pneumonia. N Engl J Med. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2001316?query=featured_coronavirus http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31995857?tool=bestpractice.com

• დაავადება უფრო ხშირია მამაკაცებში. ასაკის საშუალო დიაპაზონი არის 49-59 წელი.[10]Li, Q, Guan X, Wu P, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus–infected pneumonia. N Engl J Med. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2001316?query=featured_coronavirus http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31995857?tool=bestpractice.com [15]Chen N, Zhou, Dong, X, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext [16]Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020 Jan 24. pii: S0140-6736(20)30183-5 [Epub ahread of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30183-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31986264?tool=bestpractice.com

• კლინიკური გამოვლინება წააგავს ვირუსულ პნევმონიას. სიმძიმე ვარიაბელურია, შეიძლება იყოს მსუბუქი ან მძიმე. პაციენტების უმეტესობას მსუბუქი ავადმყოფობა აქვს. შემთხვევების 20% პროგრესირებს მძიმე ავადმყოფობამდე.[17]World Health Organization. Novel coronavirus (2019-nCoV). Situation report -8. 28 Jan 2020 [internet publication]. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200128-sitrep-8-ncov-cleared.pdf?sfvrsn=8b671ce5_2 მძიმე ავადმყოფობა უფრო მეტად სავარაუდოა ხანდაზმულებში ან ქრონიკული დაავადებების მქონე პირებში.

• ყველაზე ხშირი სიმპტომებია: ცხელება, ხველა და დისპნოე. სხვა, ნაკლებად ხშირი სიმპტომებია: მიალგია, დაღლილობა, ნახველის წარმოქმნა, კონფუზია, თავის და ყელის ტკივილი, რინორეა, ტკივილი გულმკერდის არეში, ჰემოფთიზი, დიარეა და გულისრევა/ღებინება. პაციენტების დაახლოებით 90% უჩივის ერთზე მეტ სიმპტომს, პაციენტების 15%-ს აღენიშნება ცხელება, ხველა და დისპნოე. კლინიკური გამოვლინება წააგავს SARS-ს, მაგრამ ნაკლებ პაციენტში ვლინდება ზემო სასუნთქი გზების ან გასტროინტესტინური სიმპტომები.[16]Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020 Jan 24. pii: S0140-6736(20)30183-5 [Epub ahread of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30183-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31986264?tool=bestpractice.com [15]Chen N, Zhou, Dong, X, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext ზოგიერთი პაციენტი შეიძლება იყოს უსიმპტომო.

• პაციენტების დაახლოებით 33%-ს აქვს გართულებები, როგორიცაა მწვავე რესპირატორული დისტრეს-სინდრომი, მწვავე რესპირატორული დაზიანება, სეპტიკური შოკი და თირკმლის მწვავე დაზიანება. ასევე აღწერილია გულის მწვავე დაზიანება და მეორეული ინფექციები.[16]Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020 Jan 24. pii: S0140-6736(20)30183-5 [Epub ahread of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30183-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31986264?tool=bestpractice.com [15]Chen N, Zhou, Dong, X, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext

• გულმკერდის რენტგენზე და კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე ფილტვის ცალმხრივი ინფილტრატები გვხვდება პაციენტების 25%-ში, ორმხრივი ინფილტრატები - 75%-ში.[16]Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020 Jan 24. pii: S0140-6736(20)30183-5 [Epub ahread of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30183-5/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31986264?tool=bestpractice.com [15]Chen N, Zhou, Dong, X, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet. 2020 Jan 29 [Epub ahead of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext

• დიაგნოზის დასადასტურებლად საჭიროა მოლეკულური ტესტირება რეალურ დროში უკუტრანსკრიპტაზას პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციით (RT-PCR).

• 2019-nCoV-ის დიაგნოსტიკის დეტალური გზამკვლევი მოწოდებულია ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ:

  • WHO: surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV) Opens in new window

  • WHO: laboratory testing for 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in suspected human cases Opens in new window

• 2019-nCoV-ის სპეციფიკური მკურნალობა ხელმისაწვდომი არ არის; შესაბამისად, მართვა მოიცავს დამხმარე სიმპტომურ მკურნალობას და, უფრო მძიმე შემთხვევებში, ორგანოების მხარდაჭერას. სპეციფიკური ანტივირუსული მედიკამენტები არ არსებობს; თუმცა, კლინიკური კვლევების ფარგლებში გამოიყენება ზოგიერთი არსებული ანტივირუსული პრეპარატი.

• მართვა მოიცავს ქვემოთ ჩამოთვლილ პრინციპებს:

  • შესაძლო და დადასტურებული შემთხვევების იზოლირება, ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის სათანადო ზომების მიღება (სტანდარტული, წვეთოვანი, აეროგენული, კონტაქტური).

  • სეფსისის მართვა (ეჭვის მიტანის შემთხვევაში)

  • დამხმარე თერაპიები (მაგ., ჟანგბადი, სითხის მართვა, ტკივილის გაყუჩება/ტემპერატურის მართვა, ემპირიული ანტიმიკრობული მედიკამენტები, ინტუბაცია, მექანიკური ვენტილაცია)

  • მდგომარეობის დამძიმების ნიშნების მჭიდრო მონიტორინგი.

• მოსალოდნელი ან განვითარებული სუნთქვის უკმარისობის მქონე პაციენტები უნდა მოთავსდნენ ინტენსიური თერაპიის ბლოკში. ყველა შემთხვევა უნდა იყოს იზოლირებული და ექვემდებარება მონიტორინგს ჰოსპიტალში, როცა შესაძლებელია; თუმცა, სახლში პაციენტის მოვლა შეიძლება დაშვებული იყოს მსუბუქი ავადმყოფობის შემთხვევაში. გადაწყვეტილების მიღება უნდა მოხდეს ინდივიდუალური შემთხვევის მიხედვით.

• 2019-nCoV-ის მართვის დეტალური გზამკვლევი მოწოდებულია ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ:

  • WHO: clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected Opens in new window

  • WHO: home care for patients with suspected novel coronavirus (nCoV) infection presenting with mild symptoms and management of contacts Opens in new window

• ჩინეთის ჯანმრთელობის ეროვნულმა კომისიამ ახალ კორონავირუსს მიანიჭა A ხარისხის ინფექციური დაავადების სტატუსი, რომელიც მოითხოვს პრევენციისა და კონტროლის ყველაზე მკაცრ მექანიზმებს, მათ შორის პაციენტების სავალდებულო კარანტინს და პაციენტებთან ახლო კონტაქტში მყოფ პირებზე დაკვირვებას.[18]National Health Commission of the People's Republic of China. Strictest measures enacted to contain viral pneumonia. Jan 2020 [internet publication]. http://en.nhc.gov.cn/2020-01/22/c_75997.htm ჩინეთის არაერთ ქალაქში გამოცხადებულია აკრძალვა მოგზაურობაზე და, ასევე, შეჩერებულია საზოგადოებრივი სატრანსპორტო სერვისები.

• აშშ-ის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები მოუწოდებენ მოგზაურებს, თავი აარიდონ მოგზაურობას ჩინეთში, თუ ეს აუცილებელი არ არის (მე-3 დონის გაფრთხილება). ჩინეთის ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა ვუჰანიდან და ვუჰანის მიმართულებით, ასევე ჰუბეის პროვინციის სხვა ტერიტორიებზე, ჩაკეტეს სატრანსპორტო გადაადგილება, მათ შორის ავტობუსები, მეტრო, მატარებლები და აეროპორტები. შეიძლება დაზარალდეს სხვა რეგიონებიც. CDC: travelers' health - novel coronavirus in China Opens in new window აშშ-ს მთავრობამ გამოაცხადა საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის საგანგებო მდგომარეობა და მოსახლეობას მოუწოდებს ჩინეთში მოგზაურობისაგან თავის შეკავებისკენ. ასევე დროებით შეზღუდულია იმ უცხოელი პირების შესვლა, რომლებიც ბოლო 14 დღის განმავლობაში ჩინეთს სტუმრობდნენ. სხვა ქვეყნებიც იღებენ მსგავს ზომებს; გაეცანით ადგილობრივ მითითებებს. 

• სხვა სააგენტოების მითითებების მიუხედავად, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია ჯერჯერობით არ იძლევა რეკომენდაციას მოგზაურობის ან ვაჭრობის შეზღუდვებზე. ჯანმო მოგზაურებს ურჩევს სიფრთხილის ზოგადი წესების დაცვას ინფექციის გავრცელების კერებში გადაადგილებისას, რაც გულისხმობს შემდეგს: მწვავე რესპირატორული ინფექციების მქონე ადამიანებთან ახლო კონტაქტისთვის თავის არიდება; ხელების ხშირი დაბანა, განსაკუთრებით ავადმყოფ პირებთან ან მათ გარემოსთან კონტაქტის შემდეგ; ხველის სათანადო ეტიკეტის დაცვა; უმი ან თერმულად არასაკმარისად დამუშავებული ცხოველური პროდუქტების მოხმარებისგან თავის შეკავება; ცოცხალ ან მკვდარ გარეულ ან შინაურ ცხოველებთან ახლოს კონტაქტისთვის თავის არიდება. WHO: novel coronavirus (2019-nCoV) travel advice Opens in new window

• რამდენიმე ქვეყანა აეროპორტებში, ჰუბეის პროვინციიდან ჩამოსულ ადამიანებს შორის, ატარებს აქტიურ სკრინინგს ინფექციის ნიშნებსა და სიმპტომებზე. ზოგიერთი ავიაკომპანია წყვეტს ფრენას ჩინეთში და ჩინეთიდან.

• ამჟამად ვაქცინა არ არის ხელმისაწვდომი; თუმცა, ვაქცინაზე მუშაობა მიმდინარეობს.

• 2019-nCoV-ის ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის დეტალური გზამკვლევი მოწოდებულია ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ:

  • WHO: infection prevention and control during health care when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected Opens in new window

• საერთო ლეტალობის მაჩვენებელი, შემთხვევათა თავდაპირველი აღრიცხვის საფუძველზე, არის დაახლოებით 2-3%. ეს შეფასება მოითხოვს გადასინჯვას, ვინაიდან, ამ ეტაპზე, ინფექციათა ზუსტი რიცხვი და დაავადების მიმდინარეობის რაობა კვლავ უცნობია. გარდაცვლილ პაციენტთა დიდი ნაწილი იყო ხანდაზმული ასაკის და/ან დაავადებული სხვა ფონური პათოლოგიებით. ლეტალობის მაჩვენებელი ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომისთვის იყო, დაახლოებით, 37%, მძიმე მწვავე რესპირატორული სინდრომისთვის კი, დაახლოებით, 10%.[19]Wang C, Horby PW, Hayden FG, et al. A novel coronavirus outbreak of global health concern. Lancet. 2020 Jan 24. pii: S0140-6736(20)30185-9 [Epub ahead of print]. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30185-9/fulltext http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31986257?tool=bestpractice.com

• CDC: interim guidance for healthcare professionals Opens in new window

• CDC: interim clinical guidance for management of patients with confirmed 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) infection Opens in new window

• CDC: interim health care infection prevention and control recommendations for patients under investigation for 2019 novel coronavirus Opens in new window

• CDC: interim guidance for implementing home care of people not requiring hospitalization for 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) Opens in new window

• CDC: information for laboratories Opens in new window

• Public Health England: novel coronavirus (2019-nCoV) Opens in new window

• Public Health England: coronavirus - latest information and advice Opens in new window

• WHO: novel coronavirus (2019-nCoV) technical guidance Opens in new window

• WHO: advice on the use of masks the community, during home care and in health care settings in the context of the novel coronavirus (2019-nCoV) outbreak Opens in new window

• Chinese Center for Disease Control and Prevention: pneumonitis infected by novel coronavirus Opens in new window

• Department of Health Australia: novel coronavirus 2019 (2019-nCoV) Opens in new window

• European Centre for Disease Prevention and Control: novel coronavirus Opens in new window

• Government of Canada: 2019 novel coronavirus Opens in new window

• Ministry of Health Singapore: updates on 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) local situation Opens in new window

• BMJ: coronavirus Opens in new window

• WHO: novel coronavirus (2019-nCoV) Opens in new window

• WHO: novel coronavirus (2019-nCoV) advice for the public Opens in new window

• CDC: 2019 novel coronavirus, Wuhan, China Opens in new window