ჰიპოფიზის ადენომა

აქ განიხილება ჰიპოფიზის კლინიკურად არაფუნქციური ადენომები (CNFPAs); ჰიპოფიზის ფუნქციური ადენომები (მაგ. აკრომეგალია, კუშინგის სინდრომი, პროლაქტინომა) ცალკე განიხილება.

ჰიპოფიზის მიკროადენომები (<4 მმ) საკმაოდ გავრცელებულია და მრტ კვლევით დაფიქსირდა ზოგადი მოსახლეობის არაუმეტეს 10%-ში. ამგვარი სიმსივნეების მხოლოდ მცირე ნაწილი უკავშირდება კლინიკურ ნიშნებს, რომლებიც მიუთითებს ჰიპოფიზურ დარღვევებზე

რადიოლოგიურად ჰიპოფიზის კლინიკურად არაფუნქციური ადენომები (CNFPAs) კლასიფიცირდება მიკროადენომად (<1 სმ დიამეტრის) და მაკროადენომებად (≥1 სმ დიამეტრის); სიმსივნე შესაძლოა გავრცელდეს სუპრასელარულად (თურქული კეხის ზემოთ) ოპტიკური ქიაზმის მიმართულებით, ასევე ლატერალურად მღვიმოვან სინუსებში ან ქვემოთ სოლისებრ ძვალში.

ჰიპოფიზის არაფუნქციურ მიკროადენომებით დაავადებულ პაციენტებში მეთვალყურეობა საჭიროა გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, თუმცა ჰიპოფიზის მაკროადენომებით მონიტორინგი უნდა გაგრძელდეს მთელი სიცოცხლის განმავლობაში.

ჰიპოფიზის არაფუნქციური მაკროადენომები, ჩვეულებრივ, სამედიცინო ყურადღების ქვეშ ექცევა „მასის ეფექტის“ (რაც ვითარდება თავის ტვინის მეზობელ სტრუქტურებზე სიმსივნის ზეწოლის შედეგად) გამო, როგორებიცაა, თავის ტკივილი, მხედველობის ველის დეფიციტი, ჰიპოპიტუიტარიზმი და, იშვიათ შემთხვევებში, კრანიული ნერვების დამბლა.

ჰიპოფიზის კლინიკურად არაფუნქციური ადენომების (CNFPAs) დროს პროლაქტინის მსუბუქი მომატება შესაძლოა განპირობებული იყოს ჰიპოფიზის ფეხის კომპრესიით და შიდა დოფამინერგული ტონუსის შეწყვეტით (დოფამინის მიწოდების შეწყვეტა).

CNFPA-ების და მასის ეფექტის მქონე პაციენტებში ტრანსსფენოიდური ქირურგიული მკურნალობა არის პირველი რიგის თერაპია.

ზრდასრულებში ჰიპოფიზის ადენომა გავრცელების სიხშირით მესამე ინტრაკრანიული ნეოპლაზმაა და შეადგენს ყველა ინტრაკრანიული სიმსივნეების არაუმეტეს 10%-ს.[1]Surawicz TS, McCarthy BJ, Kupelian V, et al. Descriptive epidemiology of primary brain and CNS tumors: results from the Central Brain Tumor Registry of the United States, 1990-1994. Neuro Oncol. 1999 Jan;1(1):14-25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1919458/pdf/11554386.pdf http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11554386?tool=bestpractice.com [2]Freda PU, Post KD. Differential diagnosis of sellar masses. Endocrinol Metab Clin North Am. 1999 Mar;28(1):81-117. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10207686?tool=bestpractice.com მათი დიაგნოზი დგინდება, როდესაც პაციენტებს აღენიშნებათ ჰორმონის ჭარბი სეკრეცია, მხედველობის და ნევროლოგიური დეფიციტი და ჰიპოპიტუტარიზმი მასის ეფექტის შედეგად. ხსენებული ნიშნები ზოგჯერ გამოხატულია ჰიპოფიზის ინციდენტალომების დროსაც. ჰიპოფიზის ადენომებს, რომლებიც არ იწვევენ ჰორმონების ჰიპერსეკრეციისთვის დამახასიათებელ სინდრომს (ნულუჯრედოვანი ადენომა და გონადოტროპული ადენომების უმრავლესობა), ეწოდებათ კლინიკურად არაფუნქციური ადენომები (CNFPAs). CNFPAs და პროლაქტინომები ჰიპოფიზის 2 ყველაზე პრევანელტური ადენომაა. აქ განხილულია ჰიპოფიზის კლინიკურად არაფუნქციური (CNFPAs) ადენომები. ჰიპოფიზის ფუნქციური ადენომები (მაგ. აკრომეგალია, კუშინგის სინდრომი, პროლაქტინომა) აქ განხილული არ არის.