Xülasə
Təyin
Sifilis Treponema pallidum (solğun treponema) adlanan spiroxet formalı bakteriyanın pallidum yarımnövü tərəfindən törədilən cinsi yolla ötürülən xəstəlikdir. Yalnız, insanda müəyyən edilir. Qazanılmış infeksiya insandan insana sifilisin erkən dövründə (birincili və ya ikincili) olan xəstə ilə cinsi əlaqə yolu ilə birbaşa ötürülür. Cinsi yolla ötürülən sifilis hadisələrinin əksər hissəsi cinsiyyət üzvlərində və ya selikli qişalarda yerləşmiş sifilitik yaralarla birbaşa təmas nəticəsində baş verir. Anadan körpəyə şaquli yoluxma anadangəlmə infeksiya ilə nəticələnir. Sifilisi tez-tez "böyük imitator" adlandırırlar, çünki bir çox simptomları qeyri-spesifikdir və digər xəstəliklərdən fərqləndirilməsi çətindir.[1]
[Figure caption and citation for the preceding image starts]: Amerika dovşanının epitel hüceyrələrində Treponema pallidum kulturasının elektron mikroqrafiyasıXNPM/Dr David Cox; icazə ilə istifadə edilmişdir [Citation ends].
Anamnez və fiziki müayinə
Əsas diaqnostik faktorlar
- risk faktorlarının mövcudluğu
- anogenital xora
- limfadenopatiya
- diffuz səpgi
- ümumi simptomlar
- yorğunluq
- rinit (anadangəlmə sifilis)
- hepatosplenomeqaliya (anadangəlmə sifilis)
- ocaqlı alopesiya
- enli kondiloma
- yaddaşın zəifləməsi, əhval-ruhiyyənin dəyişməsi, sayıqlama və ya demensiya
- görmə pozğunluğu
- Argil Robertson bəbəkləri
- vibrasiya, propriosepsiya və fəzada vəziyyət hissinin itməsi
- ataksiya
- anal və sidik kisəsi sfinkterlərinə iradi nəzarətin itirilməsi
- müsbət Romberq əlaməti
- diastolik küy
- rezinəbənzər yaralar/nekrotik mərkəzli düyünlər
- uşaqsalma, ölü dölün doğulması və ya neonatal ölüm (anadangəlmə sifilis)
- erkən doğuş və bətdaxili inkişafın ləngiməsi (anadangəlmə sifilis)
- neonatal dəri səpgisi (anadangəlmə sifilis)
- qamış sümüyünün deformasiyası (anadangəlmə sifilis)
- kəllə-üz inkişaf qüsurları (anadangəlmə sifilis)
- dişlərin patoloji quruluşu (anadangəlmə sifilis)
- nekrozlaşan funizit (anadangəlmə sifilis)
Digər diaqnostik faktorlar
- ağızda xora
- müsbət serologiya ilə asimptomatik (latent sifilis)
- tremor
- başağrı
- meningizm
- göz ağrısı
- karlıq
- qıcolmalar
- periferik ödem
- sarılıq
- periferik neyropatiya
- arefleksiya
- stenokardiya
- təngnəfəslik
- orqanomeqaliya
- dəri və ya visseral orqanın perforasiyası və ya anatomik strukturların kollapsı
- neonatal nevroloji patologiyalar (anadangəlmə sifilis)
Risk faktorları
- yoluxmuş şəxslə cinsi əlaqə
- kişilərlə cinsi əlaqədə olan kişilər (KCK)
- narkotik preparatlardan istifadə
- cinsi ticarətlə məşğul olanlar
- çoxsaylı cinsi partnyorlar
- İİV və ya digər SYİ-ləri olan insanlar
- hamiləlik dövründə sifilis (anadangəlmə sifilis üçün risk)
Diaqnostik müayinələr
Aparılacaq əsas laborator müayinələr
- yaradan götürülmüş yaxmanın qaranlıq sahəli mikroskopiyası
- zərdabın treponema immunoferment analiz (İFA)
- zərdabda T pallidum hissəciklərinin aqqlütinasiyası (TPPA)
- zərdabda T pallidum hemaqqlütinasiyası (TPHA)
- zərdabda flüoressent treponema anticisimlərinin absorbsiyası (FTA-ABS)
- immun işğalçı sınağı
- xətli seroloji immunoferment analizi (LIA)
- zərdabın sürətli plazma reagin (RPR) sınağı
- zərdabın VDRL sınağı
Nəzərə alınmalı müayinələr
- lümbal punksiya, onurğa-beyin mayesinin (OBM) analizi
- döş qəfəsinin rentgenoqramması
- exokardioqrafiya
- baş beynin KT müayinəsi
- baş beynin MRT müayinəsi
- İİV sınağı
- dölün ultrasəs müayinəsi
- QÜM
- kəllənin ultrasəs müayinəsi
- uzun sümüklərin rentgen müayinəsi
- qaraciyərin funksional testləri
- eşitmə potensialının ölçülməsi
- audiometriya
Yeni yaranan müayinələr
- T pallidum üçün polimeraz zəncirvari reaksiya (PZR) (nümunə birbaşa xoradan götürülür)
- treponema/qeyri-treponema anticisimlərinin istifadəsi ilə ekspres testlər (ET)
Müalicə alqoritmi
Müəlliflər
Professor and Chair
Department of Pediatrics
University of Connecticut School of Medicine
Hartford
CT
Açıqlamalar
JCS is the author of references cited in this topic.
Associate Professor of Pediatrics
Adjunct Associate Professor of Pharmacy
Department of Pediatrics
University of Connecticut School of Medicine
Hartford
CT
Açıqlamalar
NB declares that he has no competing interests.
Research Associate
CIDEIM
Cali
Colombia
Açıqlamalar
AC declares that she has no conflicting interests.
Dr Juan C. Salazar, Dr Nicholas Bennett, and Dr Adriana Cruz would like to gratefully acknowledge Patrick French and Nooshin Barmania, previous contributors to this topic. PF is an author of a reference cited in this topic. NB declares that she has no competing interests.
Mövzu üzrə ekspertlər
Associate Professor of Medicine
University of Southern California
Keck School of Medicine
Los Angeles
CA
Açıqlamalar
RAL declares that he has no competing interests.
Assistant Professor of Medicine
Harvard Medical School
Director of Research
Global Health Delivery Project
Harvard School of Public Health
Boston
MA
Açıqlamalar
WR declares that he has no competing interests.
Consultant Paediatrician
Croydon University Hospital
Croydon
UK
Açıqlamalar
JH declares that she has no competing interests.
Bu məlumatların istifadəsi açıqlama məlumatları ilə tənzimlənir.